اگر شاغل هستید و کودک نوپا یا خردسال دارای اوتیسم دارید، به مهد کودک نیاز پیدا می‌کنید. برخی از والدین خوش شانس هستند و یکی از اقوام یا دوستان خود را برای مراقبت از کودک خود در دسترس دارند. اما برای برخی دیگر، یافتن یک محیط مناسب، مقرون به صرفه، ایمن، با درک و حمایت کننده برای مراقبت از یک کودک دارای اوتیسم می‌تواند چالش برانگیز باشد. به گفته روانشناسان، کلاس‌های تقویتی و مهد کودک می‌تواند تجربه‌ای عالی برای کودکان دارای اوتیسم باشد. کلاس‌های تقویتی می‌تواند فرصت خوبی برای گسترش مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی و استقلال برای این کودکان باشد. اگر بتوان حمایت‌های آموزشی را به محیط کلاس‌های تقویتی نیز تعمیم داد، گذراندن زمان با کودکان دارای سیستم عصبی معمول می‌تواند فرصتی برای ایجاد روابط و مهارت‌های بازی کودکان دارای اوتیسم باشد.
انواع گزینه‌های مراقبت از کودک دارای اوتیسم
انواع مختلفی از مهد کودک و کلاس‌های تقویتی برای کودکان دارای اوتیسم و بسته به نیازهای فردی آن‌ها وجود دارد. گاهی اوقات، فعالیت این مهد کودک و کلاس‌ها از قبل با پشتیبانی، کارکنان و اقدامات ایمنی مناسب تنظیم شده است. با این حال در بسیاری از موارد، ممکن است لازم باشد رویکردی عملی داشته باشید تا اطمینان حاصل کنید که چه برنامه‌ای برای کودک شما مناسب است.
مراقبت از کودکان در منزل
اولین گزینه مراقبت از کودک دارای اوتیسم شما ممکن است در خانه خود شما با یک پرستار بچه یا در خانه شخص دیگری همراه با یک پرستار کودک باشد. پرستار بچه از مزیت مراقبت انفرادی برخوردار است و اغلب محیط خانه برای کودک مبتلا به اوتیسم که ممکن است با تغییرات روتین یا تفاوت‌های روزمره چالش داشته باشد، راحت تر و آشنا تر به نظر برسد. با این حال، معایبی نیز برای این روش وجود دارد: استخدام پرستار کودک اغلب گران است و اگر شما جزو والدینی هستید که در خانه کار می‌کنید، تمرکز کردن بر روی کار با همراه با کودکی که هنوز در خانه است سخت می‌شود.
همچنین کودکانی که در خانه از آن‌ها مراقبت می‌شود ممکن است آنچنان از تعامل اجتماعی برخوردار نباشند، اگرچه بسته به این که کودک شما در کدام نقطه از طیف اختلال طیف اوتیسم (ASD) قرار می‌گیرد، این موضوع می‌تواند مثبت یا منفی باشد. اگر کودک دارای اوتیسم شدید باشد، ممکن است بهتر باشد به بودن در کنار سایر کودکان معمولی عادت کند. در حالی که کودک نوپای مبتلا به اوتیسم که هنوز صحبت کردن را یاد نگرفته است، ممکن است با تعامل اجتماعی در یک گروه بزرگ به چالش بخورد. علائم اوتیسم به قدری متنوع است که باید فردی را پیدا کنید که با کودک شما به عنوان یک فرد رفتار کند و نیازهای خاص او را برآورده کند.
پرستار کودک اغلب یک نقطه میانی بین مراقب خصوصی بچه و مربی مهد کودک است، زیرا او معمولاً فقط از چند کودک مراقبت می‌کند، بنابراین او اغلب می‌تواند به فرزند شما بیش‌تر از یک محیط گروهی توجه کند. همچنین می‌توانید کودک خود را به خانه خانه پرستار کودک و دور از خانه خود ببرید؛ تا کودک شما بدون شما احساس راحتی کند و به تدریج استقلال پیدا کند.
برنامه‌های آموزشی مهد کودک و پیش دبستانی
اگر کودک شما زیر ۶ سال سن دارد و اوتیسم در او تشخیص داده شده است، یکی از مهد کودک‌ها یا پیش دبستانی‌های مخصوص کودکان دارای اوتیسم یا حتی مهد کودک‌های عادی در شهر شما ممکن است یک برنامه آموزشی برای او ارائه دهد. چنین کلاس‌ها و کارگاه‌هایی ممکن است فقط چند ساعت در هفته و فقط در طول سال تحصیلی اجرا شوند. همچنین ممکن است فرزند شما در طول تجربه خود واجد شرایط برنامه تابستانی نیز باشد. به هر صورت، قطعا زمان این نوع برنامه‌ها محدود خواهد بود.
مهد کودک فرزند شما ممکن است برنامه تقویتی مخصوص به خود را پس از ساعات کلاس برگزار کند. چنین برنامه‌هایی معمولاً در خود مهد کودک برگزار می‌شوند و ممکن است در سالن ورزشی یا کافه تریای ساختمان اجرا شوند. البته مهد کودک موظف به ارائه چنین برنامه‌هایی نیست و آن‌ها موظف نیستند این کلاس‌ها را با نیازهای فرزند شما تطبیق دهند. برای بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، یک برنامه با صدای بلند و نسبتاً بدون ساختار در یک کافه تریا یا ورزشگاه مناسب نیست. البته ارزش دارد که با کارکنان مدرسه خود در مورد محل آن صحبت کنید، اما توجه داشته باشید که هر گونه تسهیلاتی که ایجاد شده داوطلبانه است و ممکن است به دلایلی حذف شود.
پیش دبستانی‌ها و مهدکودک‌های معمولی
کودکان دارای اوتیسم بسیار کوچک ممکن است به راحتی در یک پیش دبستانی یا مهد کودک معمولی ثبت نام شوند. دلیلش این است که «رفتارهای اوتیسم» و «رفتارهای کودکان خردسال» لزوماً تفاوت چندانی با هم ندارند. همه کودکان خردسال هنوز در حال رشد و تکامل زبان، مهارت‌های دستشویی رفتن، مهارت‌های اجتماعی و زبان گفتاری هستند. با این که کودک شما ممکن است متفاوت از بقیه رشد کند، اکثر مهد کودک‌ها برای کودکان خردسال انتظار عصبانیت‌های گاه به گاه، پوشک‌های کثیف و مشکلات در به اشتراک گذاشتن، پرسیدن و پاسخ دادن به سوالات و سایر مهارت‌ها را دارند. مهد کودک‌ها همچنین قوانین امنیت سختگیرانه ای دارند تا مطمئن شوند که بچه‌ها خودشان به اینور و آنور نمی‌روند.
با این حال در یک مرحله خاص، ممکن است مسائل خاصی پیش بیاید که نشان می‌دهد زمان آن رسیده است که نیاز است کودک خود را از مهد کودک برای کودکان عادی خارج کنید. این مسائل احتمالاً شامل منزوی شدن کودک، تاخیر قابل توجه در رشد زبانی، تفاوت‌ها یا مشکلات رفتاری کودک با سایرین و تاخیر در ارتباطات اجتماعی است. یکی دیگر از مسائل مهمی که می‌تواند بر رفتن کودک شما به مهد کودک عادی برای کلاس‌های پیش دبستانی معمولی تأثیر بگذارد، توالت رفتن است. اگر کودک دارای اوتیسم شما بزرگ‌تر از ۳ یا ۴ سال است و نمی‌تواند به طور مستقل از توالت استفاده کند، ممکن است لازم باشد در او را در مهد کودکی ثبت نام کنید که به تفاوت‌های رشدی او به خوبی رسیدگی شود.
کلاس‌های تقویتی در مدرسه عادی
به مرور که کودک شما بزرگ‌تر می‌شود، ممکن است بخشی از روز را در مدرسه سپری کند؛ اما به یک کلاس بعد از مدرسه نیز نیاز دارد. کلاس‌های بعد از مدرسه می‌تواند برای کودکان دارای اوتیسم دشوار باشند؛ زیرا انتظار می‌رود که کودک بالای ۶ سال مهارت‌های زیادی داشته باشد که برخی از کودکان دارای اوتیسم فاقد آن هستند. به عنوان مثال، از کودک انتظار می رود که به سادگی و بدون کمک دوست پیدا کند، به تنهایی به دستشویی برود، تکالیف خود را با حداقل کمک انجام دهد و به تنهایی بازی‌های گروهی و ورزشی انجام دهد. همچنین از کودک انتظار می‌رود که احساسات و رفتارهای خود را مدیریت کند. تعداد کمی از کودکان معمولی بالای ۸ سال دچار فروپاشی روانی و بی قراری واقعی می‌شوند و در صورت بروز چنین اتفاقی، ممکن است از کودک خواسته شود که کلاس را ترک کند.
با همه چیزهایی که گفته شد، مراکز اجتماعی وجود دارند که به کودکان از هر زمینه‌ای و با هر سطحی از توانایی خدمات آموزشی ارائه می‌کنند. این مراکز همچنین معمولاً به فرهنگ پذیرفتن همه اختصاص عقیده دارند و سعی می‌کنند به کودکان بیاموزند که نیاز است با همه گروه‌ها همزیستی داشته باشند. اگر چنین مرکزی در نزدیکی خانه خود می‌شناسید، ارزش آن را دارد که آن را برای کودک دارای اوتیسم خود جهت مراقبت بعد از مدرسه در نظر بگیرید.
کلاس‌های خاص برای کودکان دارای اوتیسم
برخی از جوامع به ویژه شهرهای بزرگ، کلاس‌هایی را به طور خاص برای کودکان اوتیسمی ایجاد کرده‌اند. این کلاس‌ها البته مزایا و معایبی دارند. از دید حرفه‌ای، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که جای کودک شما امن باشد و به خوبی از او مراقبت شود و بعید است که اگر کودک دارای اوتیسم شما رفتارهای غیرمنتظره ای داشته باشد با مشکل مواجه شوید. از طرف دیگر، چنین کلاس‌هایی معمولاً گران هستند (اگرچه ارزش آن را دارد که در مورد هزینه موجود سوال شود). علاوه بر این، اگر فرزند شما عملکرد نسبتاً خوبی داشته باشد، ممکن است مهد کودک فقط برای اوتیسم برای او نامناسب هم باشد.
بنا به گفته کارشناسان اوتیسم، موقعیت‌هایی وجود دارد که در آن‌ها مهد کودک مخصوص کودکان دارای اوتیسم گزینه خوبی به شمار می‌رود. ما می‌توانیم کودکان بسیار خردسال مبتلا به اوتیسم را به دقت تشخیص دهیم؛ بسته به سطح شدت، گاهی اوقات سخت است که آن کودکان را در یک محیط اجتماعی یک پارچه قرار دهیم. چالش‌های حسی، ارتباطات و رفتارهای کودک ممکن است در یک محیط آموزشی عادی چالش برانگیز باشند و مهد کودک مخصوص کودکان دارای اوتیسم می‌تواند فرصت‌های مهارت سازی بیش‌تری از یک کلاس تقویتی عادی فراهم کند.
در مهد کودک یا کلاس تقویتی برای کودک دارای اوتیسم به دنبال چه چیزی باشیم؟
مهم نیست که کودک دارای اوتیسم شما چه سنی، توانایی‌ها یا رفتارهایی دارد؛ لازم است مطمئن شوید که او ایمن، راحت، دارای حمایت مناسب و منظم و تا حد امکان درگیر فعالیت‌ها می‌باشد. هیچ مدیریتی عالی نخواهد بود؛ اما برخی از عناصر مهم وجود دارد که باید در مهد کودک به دنبال آن باشید یا آن‌ها را فراهم کنید تا به کودک شما کمک کند که در حد امکان موفق شود.
شما باید در مورد سطح مهارت‌های فرزند خود، نیازهای حسی و رفتارهای چالش برانگیز او دید واقعی داشته باشید. به عنوان مثال اگر کودک شما در زمانی که چیزی در روز از برنامه خارج شود دچار بحران می‌شود، این یک نگرانی ساختاری است. اگر کودک هنگام مواجهه با مشکلات فرار کند، این می‌تواند تبدیل به یک مشکل ایمنی شود. شما باید همه این عوامل را هنگام به دنبال مهد کودک گشتن برای کودک دارای اوتیسم خود در نظر بگیرید.
نسبت پرسنل به کودک
در حالی که نسبت پرسنل به کودک برای کودکان نوپا همیشه بسیار بالا است، با بزرگ‌تر شدن کودکان این نسبت کم‌تر و کم‌تر می‌شود. در برخی مواقع این نسبت می‌تواند به معنای یک بزرگسال در اتاقی پر از کودک باشد. اگر کودک اوتیستیک شما نیاز به حمایت یا نظارت بیش‌تری داشته باشد، این مسئله می‌تواند مشکل ساز باشد.
بهتر است به دنبال بالاترین نسبت ممکن بزرگسالان به کودکان در هر مهد کودک یا کلاس تقویتی که برای کودک خود انتخاب می‌کنید باشید.
ایمنی
برای بسیاری از کودکان دارای اوتیسم، ایمنی مسئله بزرگی است. حتی کودکان بزرگ‌تر ممکن است نتوانند پیش بینی کنند که مثلاً اگر وارد پارکینگ شوند یا از ساختمان خارج شوند، چه اتفاقی می‌افتد. با این که مهدکودک‌ها معمولاً بسیار ایمن هستند، اما کلاس‌های تقویتی برای کودکان بزرگ‌تر ممکن است اقدامات ایمنی کافی را نداشته باشند.
بررسی کنید که درهای مهد کودک یا کلاس بسته نگه داشته شوند. اگر دری وجود دارد که کودک شما می‌تواند آن را به تنهایی باز کند، از کادر مهد کودک درخواست کنید که یک زنگ یا صدای هشدار در محل قرار دهد. در مورد قوانین استفاده از دستشویی در مهد کودک پرس و جو کنید و اگر فرزند شما به یک بزرگسال برای همراهی نیاز دارد، حتماً این نیاز را پیش از ثبت نام کودک با کادر مهد کودک در میان بگذارید.
ساختار
اکثر کودکان دارای اوتیسم در محیط های ساختار یافته رشد می‌کنند، اما برخی از کلاس‌های تقویتی می‌توانند نسبتاً بدون ساختار باشند. به دنبال محیط آموزشی باشید که برنامه مشخصی داشته باشد که کودکان باید به طور منظم آن را دنبال کنند. به عنوان مثال، برخی از کلاس‌ها با یک میان وعده شروع می‌شوند، شامل زمان انجام دادن تکالیف هستند و سپس چند گزینه برای اوقات فراغت ارائه می‌دهند. برخی دیگر به سادگی یک مکان تحت نظارت را برای مراقبت از کودک در اختیار شما قرار می‌دهند. هرچه ساختار مهد کودک یا کلاس تقویتی بیش‌تر باشد، برای اکثر کودکان دارای اوتیسم بهتر است.
نگرانی‌های حسی
بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم با نورهای روشن، سر و صدای بلند، ازدحام فیزیکی، عرق کردن، سرما و سایر حواس فیزیکی مشکل دارند. اگر کودک شما چالش‌های حسی دارد، به دنبال محیطی بگردید که از لامپ رشته‌ای به جای لامپ فلورسنت با نور سفید استفاده می‌کند. سعی کنید از ثبت نام کودک خود در فضاهایی که صدا در آن اکو می‌شود، مانند سالن‌های ورزشی یا کلاس‌هایی که بر ورزش‌های گروهی تاکید دارند خودداری کنید. در صورت امکان، به دنبال محیطی باشید که در آن کودک شما بتواند بالش، نقاط آرام، استخر توپ و سایر چیزهایی که برای کودک چالش حسی ایجاد نمی‌کنند را پیدا کند. همچنین ممکن است بخواهید یک چادر تاشو به اندازه کودک و برخی از اسباب بازی‌ها یا فیلم‌های حسی مورد علاقه کودک خود را به عنوان فضای استراحت برای آرام شدن او تهیه کنید.
حمایت و انضباط
حتی اگر یک مربی کودک هیچ آموزش یا تجربه‌ای در مورد اوتیسم نداشته باشد، ممکن است استعداد طبیعی برای حمایت از کودکی داشته باشد که به کمک اضافی نیاز دارد. از مربی سوالاتی از این قبیل بپرسید: “اگر فرزند من با X مشکل داشت چه کاری برای او انجام می‌دهید؟” یا “چگونه به فرزندم کمک می کنید تا Y را انجام دهد؟” اگر پاسخ‌های مربی را دوست ندارید، احتمالاً باید به جستجو خود برای پیدا کردن مهد کودک ادامه دهید.
بسیار مهم است که مربیان کودک به تلاش‌های کودک دارای اوتیسم شما برای برقراری ارتباط توجه کنند. در نظر داشته باشید که برخی از کودکان اوتیستیک از طریق رفتارها به جای کلمات ارتباط برقرار می‌کنند. با این حال در برخی موارد، بزرگسالان ممکن است با نیت خوب به کودک شما آزادی عمل زیادی بدهند و هرگز بدون مشکل نیست که کودک شما به کودک دیگری ضربه یا صدمه بزند. در مورد سبک ارتباطی فرزندتان با مربی او صحبت کنید و از قبل برای نیازهای انضباطی احتمالی برنامه ریزی کنید. اگر کودک شما دچار بحران شد یا رفتار پرخاشگرانه داشت، مربی باید بداند چه کاری می‌تواند انجام دهد یا باید انجام دهد.
سخن آخر
شاید پیدا کردن مهدکودک یا محیط مناسب برای نگهداری کودک اوتیستیک شما آسان نباشد؛ اما ارزش زمان و تلاش برای پیدا کردن یک گزینه خوب را دارد. اگر محیط مهد کودک مناسب باشد، کودک شما ممکن است تعداد زیادی از مهارت‌های اجتماعی جدید را بیاموزد و حتی دوستی‌هایی ایجاد کند که می‌توانند برای تمام عمر او حفظ شوند.