آیا بچه شما باهوش است؟ کارشناس باور دارند که برخی از نشانه‌ها می‌تواند در شناسایی کودکان باهوش و یا با استعداد به ما کمک کند و صد البته راه‌های که والدین بتوانند فرزندان فوق‌العاده باهوشی را تربیت کنند. در سال‌های اولیه زندگی کودک، والدین اغلب به دنبال یافتن نشانه‌هایی می‌گردند که سطوح برجسته‌ای از استعداد یا شایستگی را در یک فعالیت، زمینه یا موضوع خاص کشف کنند. برای مثال شاید کودک آنها سریعتر از دیگران می‌دود، یا مسائل ریاضی پیشرفته را به راحتی حل میکند، یا حس قوی موسیقی دارد و یا می‌تواند قبل از رفتن به مدرسه کتاب بخواند، نقاشی‌های زیبا بکشد و … با مجله اینترنتی پینو بیبی همراه باشید تا دریابید چگونه می‌توانید فرزندان باهوشی را تربیت کنید. پیش از ورود به این مبحث هیجان‌انگیز و جذاب توصیه می‌کینم تا مقاله «آیا هوش کودک ارثی است؟» را مطالعه کنید تا در این زمینه دید جامع‌تری داشته باشید.
نشانه‌هایی که ممکن است فرزند شما با استعداد باشد
نمرات بالا یا نمرات آزمون لزوماً نشان دهنده استعداد داشتن یک کودک نیستند و در حالی که هیچ فرمول واحدی برای شناسایی کودک تیزهوش وجود ندارد، محققان و روانشناسان تربیتی می‌گویند برخی ویژگی‌ها وجود دارد که ممکن است به پتانسیل بالا در کودکان اشاره کند، مانند:
- توانایی اولیه برای خواندن، یادگیری و درک سریع چیزها.
- او می‌تواند به شدت در موضوعات مورد علاقه غرق شود در حالی‌که از رویدادهای اطراف غافل است.
- مشاهده دقیق، کنجکاوی و تمایل به سوال پرسیدن.
- توانایی تفکر انتزاعی و در عین حال نشان دادن نشانه‌هایی از خلاقیت و ابتکار.
- رشد اولیه مهارتهای حرکتی (مانند تعادل، هماهنگی و حرکت).
- از کشف علایق جدید یا درک مفاهیم جدید لذت می‌برد.
- استفاده اولیه از واژگان پیشرفته
- حفظ انواع اطلاعات
- استقلال، اعتماد به نفس و مسئولیت‌پذیری را در انجام وظایف نشان می‌دهد.
- توانایی مشاهده موقعیت‌ها از دیدگاه‌های مختلف و کشف رویکردهای جایگزین.
چگونه محیطی ایجاد کنیم که استعداد کودک خود را پرورش دهیم
وقتی متوجه پتانسیل اولیه کودک خود شدید، چه کاری باید انجام دهید؟ چگونه می‌توانید بدون ایجاد فشار ناسالم به پرورش استعدادهای آنها کمک کنید؟
- مهم‌ترین قدمی که والدین میتوانند بردارند، ایجاد محیطی است که فرزندانشان بتوانند رابطه مثبتی با علایق خود ایجاد کنند. راه‌های خلاقانه‌ای را پیدا کنید تا کودک را در معرض فعالیت قرار دهید قرار دادن کودکان در معرض علایقشان برای رشد استعداد حیاتی است. برای مثال، اگر از علم لذت میبرند، بازدید از موزههای علوم کودکان می‌تواند تجربه آموزشی عملی را ارائه دهد. هم‌چنین می‌توانید موادی را برای بازی خلاقانه تهیه کنید، به عنوان مثال، کارتن تخم مرغ، جعبه مقوایی، رول دستمال کاغذی را به آنها بدهید و از آنها بخواهید کاردستی درست کنند. برای مثال وقتی «پدر اد شیران»، خواننده و ترانه‌سرا، برنده جایزه گرمی، متوجه شد که موسیقی تنها مهم‌ترین چیز در زندگی پسرش است، ابتکار عمل را به دست گرفت و هر هفته او را به کنسرت‌ها می‌برد، به این امید که پسرش خواسته و علاقه‌‌اش را پیدا کند و یا خانواده گلفباز حرفه‌ای «تونی فیناو» نمی‌توانستند برای تمرین به میدان رانندگی بروند، بنابراین پدرش با پرداخت ۲ دلار یک چوب گلف و یک کیسه توپ گلف خرید، که «فیناو» از آن برای تمرین تاب دادن توپ در تشک استفاده می‌کرد.
- اطراف کودکان را با افراد بااستعداد و باهوش احاطه کنید. مطالعات نشان می‌دهد که رشد مهارتهای کودکان زمانی که با دیگران تعامل میکنند، از آنها یاد می‌گیرند یا از آنها الهام می‌گیرند، با سرعت بیشتری رشد میکند. ایتن، شهر کوچکی در لبه فلات در دره ریفت کنیا، خانه بسیاری از بهترین دوندگان جهان است. مربی برنارد اوما که دونده‌های نخبه کنیایی را آموزش می‌دهد، در مصاحبه‌ای با CNN گفت: شما می بینید که همسایه خود می‌دود و برنده میشود و این به شما انگیزه می‌دهد که بدوید و برنده شوید. وقتی بچه‌ها می‌بینند که اطرافیانشان در یک فعالیت می‌درخشند، انگیزه پیدا میکنند تا سطح را بالا ببرند و حتی بهتر شوند.
- اینفلوئنسرهای (افراد اثرگذار) مناسب را پیدا کنید. هیچ کس به تنهایی به عظمت نمی‌ر‌سد. گاهی اوقات، والدین باید برای برآوردن نیازهای فرزندشان، با پیدا کردن یک مربی بیرونی فراتر از خودشان نگاه کنند. با این حال، مهم است که با فرزندتان صحبت کنید و مطمئن شوید که او در آن زمینه خاص علاقه مند رشد و شکوفایی است. لازم نیست کسی با تجربه‌تر باشد. با کمال تعجب، تحقیقات نشان می‌دهد که مهم‌ترین تأثیرگذاران فرزند شما به احتمال زیاد دوستان او هستند. به عنوان مثال، رابطه بین اعضای گروه بیتلز، جان لنون و پل مک کارتنی، نشان دهنده درخشش جفت‌های خلاق است. هر کدام به دیگری مشاوره، مربیگری، حمایت و تشویق می‌کردند. آنها با هم آهنگ می‌نوشتند و هر کدام به پر کردن خلأهای موسیقی که دیگری را باز می‌گذاشت کمک کرد. در حالی که هر دو افرادی با استعداد فوق‌العاده بودند، احتمالاً هیچ‌کدام به تنهایی به اندازه با هم موفق نبودند.
- ارزش‌های خانواده دلگرم کننده را بسازید. ارزش‌های خانوادگی پایه‌ای برای راهنمایی و پذیرش فراهم میکنند و تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی بچه‌ها حس حمایت و تعلق قوی داشته باشند، بیشتر میتوانند به پتانسیل کامل خود دست یابند. چند نوع ارزش که به ایجاد محیطی برای رشد کودک شما کمک میکند:
- ارزش‌های محترمانه: نشان دهید که به منحصر به فرد بودن، نظرات، ایده‌ها و رویاهای آنها احترام می‌گذارید. زمانی را به عنوان یک خانواده با هم بگذرانید، زمان بازی بدون ساختار را فراهم کنید و به هر یک از اعضای خانواده اجازه دهید علایق خود را دنبال کنند.
- ارزش‌های کاری: برای بچه‌ها، این شامل نحوه برخورد آنها با مدرسه و تحصیلاتشان میشود. الگوبرداری از رفتارهای مثبت خودتان (به عنوان مثال، پشتکار، انجام بهترین کارتان، تسلیم نشدن وقتی همه چیز طبق برنامه پیش نمی‌رود) یکی از مؤثرترین راه‌ها برای آموزش این ارزش‌ها به کودکان است.
- ارزش‌های اجتماعی: این کلید برای تربیت بچه‌های مهربان و دلسوز است که مراقب دیگران هستند. این کودکان در تعاملات خود محترمانه‌تر و مؤدبانه‌تر هستند، در کار گروهی شرکت میکنند و مهارتهای خود را داوطلبانه ارائه می‌دهند، جامعه آنها را تشویق و تحسین کنید.
با این حال، به خاطر داشته باشید که فشار بیش از حد به کودکان می‌تواند مضر باشد. وقتی بچه‌ها احساس میکنند که هر تکلیف درسی آینده‌شان را می‌سازد یا خراب میکند یا این که هر بازی فوتبال می‌تواند تعیین کند که آیا او کلید ورود به باشگاه محبوبش را دریافت میکنند، این فشار می‌تواند عواقب منفی داشته باشد.
شما در مجله اینترنتی پینو بیبی می‌توانید به تعداد زیادی از مقالات مرتبط با این موضوع دست پیدا کنید که می‌تواند برای پرورش و رشد استعداد و هوش کودک شما مفید باشد:
چگونه بفهمیم فرزندمان باهوش است یا با استعداد؟
چگونه انتخاب غذا می‌تواند بر ضریب هوشی کودک شما تأثیر بگذارد؟
راه‌های تقویت حافظه و بالا بردن ضریب هوشی کودکان
بررسی جنبه وراثتی هوش در کودکان
بازی‌های مونته‌سوری برای کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ ساله
بازی‌های مونته‌سوری برای کودکان ۳.۵ تا ۴.۵ ساله
بازی‌های مونته‌سوری برای کودکان ۴.۵ تا ۵ ساله
فعالیت‌های مونته‌سوری برای کودکان ۵ تا ۶ ساله
بازی‌های مونته‌سوری برای کودکان ۶ تا ۷ ساله
حس لامسه کودک خود را تقویت کنید
حس بینایی کودک خود را تقویت کنید
حس شنوایی کودک خود را تقویت کنید
حس بویایی کودک خود را تقویت کنید
حس چشایی کودک خود را تقویت کنید
ایده‌های برتر کاردستی برای تقویت مهارتهای حسی و حرکتی کودکان نوپا (۱)
ایده‌های برتر کاردستی برای تقویت مهارتهای حسی و حرکتی کودکان نوپا (۲)
اهمیت اسباب بازی در رشد خلاقیت کودک و پرورش استعدادهای او
سوالات متداول
وقتی به استعداد فکر میکنیم، ممکن است افکار ما مستقیماً به سمت تواناییهای طبیعی بروند. مطمئناً این درست است که برخی از کودکان ورزشکارتر، هنری، موسیقیایی یا مستعدتر هستند تا به سرعت مهارتهای پیچیدهای مانند ریاضی یا علوم را بدست آورند.
تجارب حسی جایی است که رشد فکری آغاز میشود. کودکان از طریق حواس خود محیط را کشف و درک میکنند. کودکان خردسال از تجربیاتی که بیش از یک حس را شامل میشود، بهترین چیزها را میآموزند، بنابراین اشیاء زیادی را فراهم کنید که میتوان آنها را چشید، دید، بو کرد، شنید، احساس کرد و با آنها بازی کرد.
رشد فکری: یادگیری و استفاده از زبان. توانایی استدلال، حل مسئله و سازماندهی ایده‌ها؛ با رشد فیزیکی مغز مرتبط است. توسعه اجتماعی: فرآیند کسب دانش و مهارتهای مورد نیاز برای تعامل موفق با دیگران.
کودکان میتوانند از پرورش استعداد(های) خود سود ببرند: این به کودکان کمک میکند تا با انجام کارهایی که دوست دارند و از آنها لذت میبرند یاد بگیرند. این به آنها کمک میکند تا اعتماد به نفس، انعطاف پذیری و مهارتهای خودتنظیمی بهتری داشته باشند. به رشد مغز و سلامت روان کودکان کمک میکند.
عضله ذهنی بسازید. برای تربیت ذهن کودک، هر شب با هم چیزی بخوانید. علایق و کنجکاوی کودک خود را تحریک کنید و کودک را به نواختن ساز تشویق کنید. او را تشویق کنید کاردستی درست کند. به او اجازه دهید خیال‌پردازی بکند و تفکر انتزاعی را در او پرورش دهید.
سخن آخر
وقتی اکثر ما به استعدادهای خود فکر میکنیم، اغلب به سمت چیزی که به عنوان تواناییهای طبیعی خود فکر میکنیم، جذب می‌شویم. برخی از ما به طور طبیعی ورزشکارتر هستیم، در ریاضیات، هنر بهتر هستیم، یا شاید بیشتر از دیگران به موسیقی تمایل داریم. چیزی که ما اغلب به آن فکر نمی‌کنیم این واقعیت است که استعداد ساخته میشود، نه این که متولد شود. چیزی که ما نمی‌توانیم هنگام تماشای اجرای نوازندگان مورد علاقه‌مان در تلویزیون ببینیم، ساعت‌های کار سخت و تمرینی است که قبل از تبدیل شدن آن سوپراستار به یک شهرت خانگی انجام شده است.
به همین ترتیب، وقتی نوبت به فرزندان خودمان می‌رسد، ما تمایل داریم به دنبال تواناییهای طبیعی آنها باشیم و آنها را تشویق کنیم که این مهارت‌ها را خواه ناخواه در آغوش بگیرند. این می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد و حتی بچه‌های ما را قبل از این که بتوانند اشتیاق واقعی خود را پیدا کنند، دلسرد کند.
اگر می‌خواهید بیاموزید که چگونه استعداد فرزندتان را کشف کنید، راز این است که به بچه‌ها اجازه می‌دهید علایق خود را کشف کنند و فعالیت‌هایی را بیابید که آنها را هیجان زده میکند. از آنجا، بچه‌ها عزم و پشتکار لازم را برای تبدیل شدن به آن چیزی که می‌خواهند یاد می‌گیرند.
یکی از اشتباهاتی که برخی از والدین مرتکب می شوند این است که بچه‌ها را برای یک سری فعالیت‌های مختلف ثبت نام میکنند، بچه‌ها گاهی اوقات فعالیت‌های زیادی در برنامه خود دارند و در نهایت برای داشتن یک برنامه شلوغ پر از مسابقات، جلسات، سخنرانی‌ها و موارد دیگر تحت فشار قرار می‌گیرند! این می‌تواند بر نمرات فرزند شما در مدرسه یا حتی بدتر از آن بر سلامت او تأثیر بگذارد.
اگر هنوز در تلاش برای یافتن استعداد فرزندتان هستید، به دنیای امروزی نگاه نکنید. کودک شما ممکن است دوست نداشته باشد نقاشی یا ساز بزند. شاید او علاقه‌ای به باله، ریاضیات یا حتی نواختن یک ساز نداشته باشد. بچه‌های امروزی بیش از هر زمان دیگری در فناوری غرق شده‌اند، و اگر از این که فرزندتان می‌خواهد به یک صفحه‌نمایش موبایل یا کامپیوتر خیره شود، ناامید شده‌اید، با تبدیل کردن علاقه‌ی فعلی به علاقه‌ای که میتوان آن را کشف کرد، از آن نهایت استفاده را ببرید.
پس از انتخاب یک یا دو فعالیت برای انجام، اگر بچه‌ها به اندازه کافی سریع این مهارت را یاد نگیرند، ناامید می‌شوند. به عنوان مثال، یادگیری نواختن ویولون یک شبه اتفاق نمی‌افتد. ساعت‌های زیادی درس و تمرین در طول سال‌ها مورد نیاز است تا کودک شما بیشتر شبیه یک ویولونیست واقعی باشد.
برای آموزش به فرزندتان در مورد اهداف و پاداش‌های بلندمدت، این ایده را تقویت کنید که همه ما از اشتباهات خود درس می‌گیریم. شکست برای رشد ضروری است، و هنگامی که فرزند شما این درس ضروری زندگی را درونی کند، متوجه خواهد شد که اشتباهات فرصتی برای گام برداشتن است. به نوبه خود، کودک شما انعطاف پذیری و اعتماد به نفس را در هر تلاشی توسعه می‌دهد.