تربیت کودکان زیر ۲ سال به دلیل حساسیت بالایی که در این دوره از نظر روانشناختی و فیزیکی وجود دارد، بسیار مهم است. در این دوره، مغز کودک در حال توسعه است و هر چه تحرکات و فعالیتهای مختلف بیشتری داشته باشد، رشد مغزی بهتری خواهد داشت. بنابراین، برای تربیت کودکان زیر ۲ سال، باید وقت بسیاری صرف کرد و به ایجاد یک محیط مناسب و تحریککننده برای رشد و توسعه آنها کمک کرد.
به عنوان مثال پرورش دهندهها باید برای تعامل و بازی با کودکان خود وقت بگذارند و فعالیتهایی مانند بازیهای تحرکی، مطالعات فرهنگی و زبانی و غیره را برای کودکان خود انجام دهند. به طور کلی وقت گذاشتن برای تربیت کودکان زیر ۲ سال، به عنوان یک والدین یا پرورش دهنده به شما کمک میکند تا یک پایه محکم برای رشد و توسعه سالم و موفقیتآمیز کودک خود بگذارید.
اهمیت رعایت اصول تربیتی برای کودکان
پیش از اینکه بخواهیم در مورد تربیت کودکان زیر ۲ سال بپردازیم، لازم است تا درباره رعایت اصول تربیتی در کل کودکان صحبت کنیم. رعایت اصول تربیتی کودکان، بسیار حیاتی است و در کنار اهمیت بخشیدن به نیازهای کودکان، میتواند به شکلی بیشتر، فرآیند تربیت و پرورش آنها را بهبود بخشد. بنابراین، در زیر، به برخی از اصول تربیتی کودکان اشاره میکنم:
ایجاد رابطه صمیمی با کودک: برقراری رابطه صمیمی و نزدیک با کودک، یکی از اصول مهم تربیتی است که باعث تقویت بینایی کودک و بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی آنها میشود.
تحریک و تشویق به برقراری تعامل: تحریک و تشویق کودک به برقراری تعامل با دیگران، میتواند باعث بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی آنها شود و این اصل در تقویت اعتماد به نفس کودک و توسعه تواناییهای اجتماعی و ارتباطی آنها نقش دارد.
محدود کردن استفاده از تلویزیون و دستگاههای الکترونیکی: محدود کردن زمان استفاده از تلویزیون و دستگاههای الکترونیکی، برای بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی، تقویت تواناییهای خلاقیت و پرورش تمرکز و توجه کودک مهم است.
ایجاد حس امنیت در کودک: ایجاد حس امنیت و اعتماد در کودک، میتواند باعث بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی آنها و تقویت روابط با دیگران شود.
رعایت مراحل توسعه کودک: هر کودک برای رسیدن به مراحل بعدی توسعه، نیاز به توجه و پرورش خاصی دارد. بنابراین رعایت مراحل توسعه کودک و تنظیم این اصل به معنای توجه به نیازهای فیزیکی، شناختی، اجتماعی و روانی کودک، است. برای مثال به کودکانی که در مرحله بالاتری از رشد و توسعه قرار دارند، نیاز به فضای بیشتری برای انجام فعالیتهای شناوری و حرکت دارند. همچنین رعایت نیازهای روانی کودکان به شکلی مطمئن و امن، میتواند باعث تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی آنها شود.
بکارگیری روشهای تربیتی مؤثر: استفاده از روشهای تربیتی مؤثر مانند تمجید از رفتارهای مثبت کودک، تشویق و پاداش، نظارت بر رفتار کودک، تبلیغ خلاقیت و انعطافپذیری، از دیگر اصول مهم تربیتی هستند که میتواند بهبود فرآیند تربیت و پرورش کودکان را بهبود بخشد.
مراقبت و حمایت از سلامت فیزیکی و روانی کودک: مراقبت از سلامت فیزیکی و روانی کودک، میتواند باعث بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی و تقویت اعتماد به نفس آنها شود.
توجه به نقاط ضعف کودک: توجه به نقاط ضعف کودک و پشتیبانی از آنها برای غلبه بر این نقاط، میتواند باعث ارتقای اعتماد به نفس کودک و بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی آنها شود.
در کل، رعایت اصول تربیتی کودکان، از جمله اهمیتهای بسیار مهم در فرآیند تربیت و پرورش کودکان است که میتواند باعث بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی آنها و تقویت اعتماد به نفس کودک باشد. همچنین، تربیت کودکان با اصول درست و مؤثر، میتواند باعث ایجاد فضایی مطمئن و پایدار در خانواده شود که باعث تقویت ارتباطات خانوادگی و بهبود کیفیت زندگی اعضای خانواده میشود. همچنین، تربیت کودکان با اصول صحیح و مؤثر، میتواند به کاهش نارضایتی و اختلالات رفتاری کودکان و همچنین کاهش مشکلات روانی و رفتاری آنها در سالهای بعدی کمک کند.
بنابراین، تربیت کودکان زیر ۲ سال از اهمیت ویژهای برخوردار است و به دلایل مختلفی از جمله افزایش اعتماد به نفس، بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی، کاهش مشکلات رفتاری و روانی و بهبود کیفیت زندگی اعضای خانواده میتواند باشد. برای این منظور، رعایت اصول تربیتی مناسب و بکارگیری روشهای تربیتی موثر، میتواند باعث بهبود فرآیند تربیت و پرورش کودکان شود.
دلایل اهمیت تربیت کودکان زیر ۲ سال
تربیت کودکان زیر ۲ سال به دلیل دلایل متعددی بسیار مهم است. در ادامه به توضیح این دلایل میپردازیم:
رشد فیزیکی: در این دوره از زندگی کودک، رشد فیزیکی و توسعه بدنی آنها بسیار حساس است و نیاز به توجه و مراقبت والدین دارد. به عنوان مثال، تغذیه صحیح کودکان زیر دو سال بسیار حائز اهمیت است و به آنها کمک میکند تا بدنی سالم و قوی داشته باشند.
رشد روانشناختی: در این دوره از زندگی، کودکان در حال توسعه روانشناختی خود هستند و نیاز به مراقبت و توجه خاص والدین دارند. پرورش دهندگان باید به کودکان خود بیشتر از هر چیز دیگری توجه کنند و آنها را با ارزشهای اخلاقی و اجتماعی آشنا کنند.
توسعه زبان: در این دوره از زندگی، کودکان به دنبال توسعه زبان خود هستند و باید به آنها کمک شود تا زبان خود را به خوبی بیاموزند. برای این منظور، پرورش دهندگان باید با کودکان خود صحبت کرده و به آنها کمک کنند تا کلمات و جملات جدید را یاد بگیرند.
توسعه شناختی: در این دوره از زندگی، کودکان در حال توسعه شناختی خود هستند و باید به آنها کمک شود تا توانایی حل مسئله، خلاقیت و تفکر منطقی را به خوبی پیدا کنند.
ایجاد رفتارهای سالم: در این دوره از زندگی، پرورش دهندگان باید به کودکان خود رفتارهای سالم را یاد بدهند. به عنوان مثال میتوانند به کودکان خود نشان دهند که چگونه با دیگران برخورد کنند، چگونه احترام به دیگران را نشان دهند و چگونه به صورت مستقل و خودمختار عمل کنند.
ارتباط با والدین: در این دوره از زندگی، ارتباط صحیح با والدین بسیار مهم است و به کودکان کمک میکند تا روابط اجتماعی و فردی خود را توسعه دهند. والدین میتوانند به کودکان خود بیاموزند که چگونه با دیگران ارتباط برقرار کنند و روابط خود را با دوستان و همسنهای خود بسازند.
ایجاد اعتماد به نفس: در این دوره از زندگی، ایجاد اعتماد به نفس بسیار مهم است و به کودکان کمک میکند تا با خود و دیگران ارتباط بهتری برقرار کنند. پرورش دهندگان باید به کودکان خود نشان دهند که آنها را دوست دارند و اعتماد به نفس آنها را تقویت کنند.
ایجاد رفتارهای مثبت: در این دوره از زندگی، ایجاد رفتارهای مثبت بسیار مهم است و به کودکان کمک میکند تا رفتارهای مثبت و سازندهای در زندگی اجتماعی خود به نمایش بگذارند. پرورش دهندگان باید به کودکان خود نشان دهند که چگونه با دیگران برخورد کنند و رفتارهای سازنده و کارآمدی داشته باشند.
بنابراین، میتوان گفت که تربیت کودکان زیر ۲ سال به دلایل بسیار مهمی از جمله رشد فیزیکی، رشد روانشناختی، توسعه زبان، توسعه شناختی، ایجاد رفتار مثبت، ارتباط با والدین، ایجاد اعتماد به نفس و آموزش مهارتهای اجتماعی و خودمختاری بسیار مهم است و باید به آن توجه شود. همچنین، در صورتی که تربیت درستی در این دوره از زندگی کودک صورت نگیرد، ممکن است او در دوران بعدی زندگی با مشکلات روبرو شود و رفتارهای نامناسبی را نشان دهد.
برای مثال، کودکی که در این دوره از زندگی او به خوبی تربیت نشود، ممکن است در دوران بعدی زندگیاش دچار اضطراب و ترس شود، از محیط اجتماعی خود دور شود، روابط مناسبی با دیگران نداشته باشد و نتواند به صورت مستقل و خودمختار عمل کند. بنابراین، توجه به تربیت کودکان زیر ۲ سال بسیار مهم است و به دلیل اهمیت بالایی که دارد، والدین باید به شیوههای صحیحی برای تربیت کودکان خود توجه کنند و به آنها کمک کنند تا به شیوهای مناسب برای خود و اطرافیانشان رفتار کنند.
با اصلیترین ویژگیهای کودکان زیر ۲ سال آشنا شوید
ویژگیهای کودکان زیر ۲ سال میتواند بسیار متنوع باشد و بسته به شرایط فردی هر کودک ممکن است متفاوت باشد. با این حال، معمولاً ویژگیهایی که برای کودکان زیر ۲ سال مشخص است عبارتند از:
مرحله فعالیت: کودکان زیر ۲ سال بیشتر وقت خود را در مرحله فعالیت یعنی بازی کردن و تکرار کردن فعالیتهای ساده میگذرانند. این مرحله، مهمترین مرحله در زندگی کودک است و توسعه اجتماعی و حرکتی کودکان در این مرحله شکل میگیرد.
خودآگاهی: در این مرحله، کودکان شروع به تشخیص خود و اطرافیانشان میکنند و احساس خود و احساس دیگران را درک میکنند.
تحرک: کودکان زیر ۲ سال بیشتر وقت خود را در حرکت و تحرک میگذرانند و به شیوههای مختلفی حرکت میکنند.
زبان: در این مرحله، کودکان شروع به آشنایی با زبان و کلمات مختلف میشوند و سعی در تقلید از صداها و کلمات اطرافیانشان میکنند.
تغذیه: در این دوره از زندگی، تغذیه کودکان بسیار مهم است و باید به تغذیهی مناسب آنها توجه شود.
خواب: خواب کافی برای کودکان زیر ۲ سال بسیار مهم است و باید به تعداد و کیفیت خواب آنها توجه شود.
تکامل حسی: در این مرحله، تکامل حسی کودکان شکل میگیرد و آنها باید با محیط اطراف خود آشنا شوند و از محیط خود استفاده کنند.
به طور کلی، ویژگیهای کودکان زیر ۲ سال بسیار حساس و حیاتی هستند و نیازمند توجه ویژهای هستند. برای مثال در صورتی که تغذیه کودک به درستی انجام نشود مشکلاتی مانند نارسایی در رشد، ضعف جسمانی و افت فراوانی در سیستم ایمنی ممکن است به وجود آیند. همچنین، عدم توجه به حرکات کودکان و تنبلی در این زمینه میتواند باعث عدم توسعه درست و به موقع حرکتی آنها شود.
بنابراین، توجه به مسائلی مانند تغذیه، خواب، تحرک، تکامل حسی و اجتماعی کودکان در این مرحله، بسیار مهم است و باعث توسعه بهتر و سالمتر آنها خواهد شد. همچنین، موفقیت در تربیت کودکان زیر دو سال میتواند تأثیرات بلندمدتی روی رشد شخصیتی و رفتاری آنها داشته باشد. بنابراین، توجه به تربیت کودکان زیر دو سال به عنوان مهمترین مرحله در توسعه و شکلگیری شخصیت آنها، بسیار حائز اهمیت است.
پیامدهای تربیت نادرست کودکان زیر ۲ سال
همانطور که پیشتر هم گفتیم، تربیت کودکان زیر ۲ سال، به دلیل داشتن تاثیرات پایدار در زندگی بعدی آنها بسیار حائز اهمیت است. برای همین نادرست بودن فرآیند تربیتی کودکان در این سنین، میتواند به مشکلات مختلفی منجر شود که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
کاهش اعتماد به نفس کودک: نادرست بودن فرآیند تربیتی کودک، میتواند باعث کاهش اعتماد به نفس او شود. به طور مثال، اگر کودک به صورت مداوم با انتقاد و سرزنش مواجه شود، او احساس ناراحتی و ناامنی خواهد کرد که باعث کاهش اعتماد به نفس او میشود.
توسعه ناصحیح شخصیت: فرآیند تربیتی نادرست میتواند باعث توسعه ناصحیح شخصیت کودک شود. به عنوان مثال، اگر کودک به صورت مداوم به اندازه کافی تحریک و استفاده از بازیهای مناسب مورد نظر قرار نگیرد، او ممکن است از لحاظ شخصیتی ضعیف و کمتحرک باشد.
ایجاد مشکلات رفتاری: فرآیند تربیتی نادرست، میتواند باعث ایجاد مشکلات رفتاری در کودک شود. به عنوان مثال، اگر کودک به صورت مداوم با سرزنش و انتقاد مواجه شود، ممکن است به شکل خشونتآمیزی رفتار کند یا در برخی موارد خود را از خانه و محیط اجتماعی دور کند.
مشکلات آموزشی: کودکانی که به درستی تربیت نشوند، ممکن است در سنین بعدی با مشکلات آموزشی مواجه شوند، دلایل این امر نیز ناتوانی در تمرکز، مشکلات در یادگیری، مشکلات در حل مسائل ریاضی و سایر مهارتهای ذهنی است. بنابراین، تربیت کودک در این بازه سنی به صورت صحیح و با رعایت اصول، بهبود قابل توجهی در عملکرد تحصیلی وی را به دنبال دارد.
با تکنیکهای مختلف برای آموزش کودکان زیر ۲ سال آشنا شوید
تکنیکهای آموزشی برای کودکان زیر ۲ سال به دو دسته اصلی تقسیم می شوند. تکنیکهای غیرکلامی و تکنیکهای کلامی این دو دسته مهم هستند.
تکنیکهای غیرکلامی برای تربیت کودکان زیر ۲ سال
تکنیک پوشش بازی: این تکنیک شامل پوشاندن صورت و بدن از دید کودک تا دوباره ظاهر شدن است. این کار به کودک کمک می کند که با تمرین توانایی تفکر معکوس را پیدا کند، که در آینده به مهارت های حل مسئله و تفکر خلاقیتی کمک می کند.
تکنیک پیوستگی :این تکنیک شامل ایجاد ارتباط نزدیک و پایدار با کودک در طول روز است. این شامل نوازش، نگهداری، پوشش و غیره است که کمک می کند کودکان با خودآگاهی بیشتر و تنظیم هیجانی به دنیای اطراف خود آشنا شوند.
تکنیک بازی های تعاملی: این تکنیک شامل بازی با اشیا و سایر مواد در دنیای اطراف است. این بازی ها به کودک کمک می کنند تا توانایی های حرکتی خود را تقویت کنند، به همراه یادگیری علائم تعاملی از جمله حرکت دادن دستان، خنده و نشان دادن و ….
تکنیک تقویت بازخورد: این تکنیک شامل تشویق و تمجید کودک به خاطر انجام کارهای مثبت است. مثلاً وقتی که کودک به صورت خودجوش با یک اشیا بازی می کند، می توانید از او تعریف کنید و به او بگویید که خوب انجام داد.
تکنیک مکانیک: تکنیک مکانیک یک روش آموزشی برای کودکان زیر ۲ سال است که شامل استفاده از تمرینات بدنی، تکرارات مکانیکی و استفاده از حس لامسه و تماس بین پدر و مادر با کودک است. در این روش، کودک با استفاده از حس لامسه و حرکات بدنی، احساس امنیت و رضایت می کند و به تدریج مهارت های مختلفی مانند حرکات بدنی، مهارت های حرکتی و حرکت دادن شیء را فرا می گیرد.
تکنیکهای کلامی برای تربیت کودکان زیر ۲ سال
حرف زدن با کودک: با کودک صحبت کردن و گفتگو با او می تواند برای توسعه زبان و ارتباطات او مفید باشد. می توانید به کودک صحبت کنید و از او سؤال بپرسید، با او شعر و داستان بخوانید و به او گفتگو کنید.
تلفظ صحیح: در حین حرف زدن با کودک باید تلفظ صحیح کلمات را رعایت کنید تا کودک بتواند کلمات را درست یاد بگیرد. در ضمن استفاده از زبان مناسب سطح کودک نیز مهم است.
موسیقی و ریتم: کودکان زیر ۲ سال دوست دارند با صدا و ریتم بازی کنند. این تکنیک شامل ایجاد صداهای مختلف توسط شما و کودک و استفاده از موسیقی و ریتم برای آموزش مهارت های حرکتی و تقویت زبان است.
تکرار کلمات: برای یادگیری کلمات جدید، می توانید آن ها را تکرار کنید تا کودک شروع به یادگیری آن ها کند. همچنین می توانید با استفاده از اشیاء مختلف و تصاویر، کلمات را برای کودک به تصویر بکشید.
بازی با کلمات: این تکنیک شامل بازی هایی است که با استفاده از کلمات جدید و قدیمی، مهارت های حرکتی و تفکری کودک را تقویت می کند. برای مثال می توانید با کودک بازی های از قبیل پنهان کردن شیء، پرسشوپاسخ، بازی با شعر و داستان انجام دهید.
چرا برای تربیت کودکان باید از مشاوره استفاده کنیم؟
تربیت کودکان یک فرآیند پیچیده و چالشبرانگیز است که نیازمند توجه و تمرکز بسیاری از والدین است. اما مشاوران و راهنمایان میتوانند در این فرآیند به شما کمک کنند و از تجربیات خود بهرهمند شوید. طبیعتا تربیت کودکان زیر ۲ سال نیز به دلیل حساسیت سنی آنها، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
در ادامه چند دلیل برای استفاده از مشاوران و راهنمایان در تربیت کودکان آمده است:
تجربه و تخصص: مشاوران و راهنمایان معمولاً تحصیلاتی در زمینه روانشناسی و تربیت کودکان دارند و به همین دلیل تجربیات و تخصصی دارند که میتواند به شما در تربیت کودکان کمک کند.
بررسی وضعیت کودک: مشاوران و راهنمایان میتوانند به شما کمک کنند تا وضعیت کودک شما را بررسی کنید و نشان دهند که آیا کودک شما نیاز به توجه ویژه دارد؟
راهنمایی در رفع مشکلات: در صورتی که کودک شما با مشکلی روبرو شده باشد، مشاوران و راهنمایان میتوانند به شما کمک کنند تا این مشکل را بهبود بخشید.
آموزش مهارتهای مؤثر: مشاوران و راهنمایان میتوانند به شما نشان دهند که چگونه مهارتهای موثر در تربیت کودکان به کار بگیرید و این مهارتها را به شما آموزش دهند.
حمایت از والدین: مشاوران و راهنمایان میتوانند در فرایند تربیت کودکان حمایت شما را کرده و به شما انگیزه بدهند تا در این مسیر پیش بروید.
پیشگیری از مشکلات بزرگتر: استفاده از مشاوران و راهنمایان در فرایند تربیت کودکان، به شما کمک میکند که از مشکلات بزرگتری که ممکن است در آینده پیش بیآید، جلوگیری کنید. به عنوان مثال برخی از مشکلات رفتاری کودکان ممکن است در صورت نادیده گرفتن، به مشکلات بزرگتری مانند اضطراب و افسردگی در بزرگسالی منجر شود.
تعامل با کودکان: مشاوران و راهنمایان میتوانند به شما کمک کنند تا بهتر با کودکان خود تعامل داشته باشید. با تعامل صحیح با کودکان، میتوانید روابط خود با آنها را بهبود بخشید و از آنها پاسخهای بهتری دریافت کنید.
افزایش خودآگاهی: استفاده از مشاوران و راهنمایان به شما کمک میکند تا خودآگاهی بیشتری پیدا کنید و بهتر بفهمید که چگونه میتوانید به کودک خود کمک کنید.
ایجاد هماهنگی در بین والدین: در بعضی از موارد، والدین ممکن است نظرات متفاوتی در خصوص تربیت کودکان داشته باشند. در این صورت، مشاوران و راهنمایان میتوانند به شما کمک کنند تا هماهنگی بهتری در بین والدین برقرار کنید.
به طور کلی، استفاده از مشاوران و راهنمایان میتواند به شما کمک کند تا در تربیت کودکان موفقیت بیشتری داشته باشید و از مشکلاتی که ممکن است در این مسیر پیش بیآید، جلوگیری کنید.
از نگرانیهای اصلی برای کودکان زیر ۲ سال چه میدانید؟
شاید شما هم نگران کودکان زیر ۲ سال خود باشید. برخی از نگرانیهای اصلی مربوط به کودک زیر ۲ سال عبارتاند از:
توسعه زبان و گفتار: توسعه زبان و گفتار در کودکان به طور طبیعی متفاوت است. اما در برخی موارد میتواند با توجه به رشد و توسعه طبیعی کودک نامطلوب باشد. به عنوان مثال کودکی که در سن ۲ سالگی از جملات مرتبط با یک موضوع استفاده کند، ممکن است نیاز به ارزیابی بیشتر داشته باشد.
تحرک و حرکات بدنی: توانایی کودک برای تحرک و حرکات بدنی در سن ۲ سالگی نیز ممکن است با توجه به شخصیت و شیوه رشدش متفاوت باشد. با این حال، کودکان باید بتوانند حرکتهای ساده مانند پرش، برخاستن، پرتاب و گرفتن چیزهای مختلف را انجام دهند. اگر کودک شما در این زمینه مشکل دارد، میتوانید با پزشک کودکان مشورت کنید.
رفتارهای اجتماعی و عاطفی: کودکان در سن ۲ سالگی شروع به توسعه هویت و شخصیت خود میکنند و در نتیجه، ممکن است برخی از رفتارهای غیرقابل پیش بینی و تندرو نشان دهند. با این حال، برخی از رفتارهای شدید مانند خشونت و خشونت نسبت به دیگران ممکن است نشانههای مشکلات رفتاری باشند که باید بررسی شوند.
رشد جسمانی: رشد جسمانی کودکان در سن ۲ سالگی به صورت فزایندهای ادامه دارد. اما برخی مشکلات جسمانی ممکن است نشاندهنده نیاز به بررسی بیشتر باشد. نارسایی رشد و سوءتغذیه از این مشکلات هستند.
خواب: خواب کافی برای کودکان در سن ۲ سالگی بسیار مهم است، زیرا کمبود خواب ممکن است باعث مشکلات رفتاری و توانایی تمرکز شود. اگر کودک شما مشکلاتی در خواب دارد، بهتر است با پزشک کودکان خود مشورت کنید.
تغذیه: تغذیه صحیح برای کودکان در سن ۲ سالگی بسیار مهم است. غذاهایی که باید در رژیم غذایی کودکان ۲ ساله شامل میوهها، سبزیجات، غلات، پروتئینها، مواد چربی سالم و کربوهیدراتهای سالم هستند. همچنین، بهتر است از شیر مادر به عنوان منبع اصلی تغذیه استفاده کنید.
بهداشت دهان و دندان: بهداشت دهان و دندان کودکان در سن ۲ سالگی بسیار مهم است، زیرا در این سن، دندانهای دائمی در حال شکلگیری هستند. برای جلوگیری از مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان، بهتر است از زمانی که کودک شما دندانهای بیرونی خود را نشان داده است، شروع به شستشوی دهان او کنید.