آیا ریزش مو در بارداری طبیعی است؟

یکی از چالش‌هایی که ممکن است در دوران حاملگی و یا پس از زایمان با آن مواجه شوید، ریزش مو در بارداری است. مطمئنا قبلا از زنان باردار زیادی شنیده‌اید که نگران ریزش موهای خود در بارداری بوده‌اند. این به این دلیل است که تغییرات در رشد و کیفیت موها در این دوران، رایج و طبیعی است. آشنایی با علائم و دلایل ریزش مو در دوران بارداری می‌تواند به شما در تشخیص نحوه کنترل و پیشگیری از آن کمک کند. همچنین با رعایت برخی نکات مراقبتی می‌توانید ریزش موهای خود را به حداقل ممکن برسانید. برای این منظور حتما با پزشک خود صحبت کرده و تمام دستورالعمل‌های مراقبتی را رعایت کنید. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب به بررسی تمام جنبه‌های ریزش مو در دوران حساس و شیرین بارداری، می‌پردازیم.

ریزش مو در بارداری

یکی از سوالاتی که ذهن اکثر زنان باردار را به خود مشغول می‌کند این است که آیا بارداری باعث ریزش غیر طبیعی مو می‌شود؟ در پاسخ به این سوال باید ابتدا به این موضوع اشاره کرد که ریزش موی مرتبط با بارداری معمولا بعد از زایمان اتفاق می‌افتد. زیرا در طول بارداری، تعداد بیشتری از موها وارد فاز استراحت می‌شوند که بخشی از چرخه طبیعی ریزش مو است. این وضعیت به اندازه‌ای جدی نیست که باعث ایجاد لکه‌های طاسی یا ریزش موی دائمی شود، بلکه باید ظرف ۳ تا ۴ ماه پس از زایمان کاهش یابد. اگر در دوران بارداری احساس می‌کنید که ریزش موی غیرعادی را تجربه می‌کنید، ممکن است به دلیل کمبود ویتامین یا مواد معدنی باشد.

موهای اکثر زنان، در دوران بارداری ضخیم‌تر و درخشان‌تر می‌شوند. با این حال، برعکس آن نیز می‌تواند اتفاق بیفتد. باید بدانید که ریزش موی شدید در دوران بارداری نیز امری رایج و شایع است و معمولاً جای نگرانی نیست. همان‌طور که می‌دانید بارداری، تغییرات بزرگ و خاصی را برای بدن یک زن به همراه دارد. در زمان بارداری، هورمون‌های بیشتری(به ویژه استروژن) ترشح می‌شود. به طور معمول، نتیجه ترشح استروژن بیشتر این است که موها رشد کامل‌تری دارند و در مجموع زیباتر و سالم‌تر به نظر می‌رسند. این به این دلیل است که فولیکول‌های مو کمتر از حد معمول وارد فاز تلوژن یا فاز استراحت می‌شوند.

پس از تولد نوزاد، سطح استروژن در بدن به حالت طبیعی باز می‌گردد و بسیاری از موهای اضافی(که دوران استراحت زیادی داشتند) همزمان می‌ریزند. اکثر زنان در واقع این نوع ریزش مو را تجربه می‌کنند که به ریزش مو پس از زایمان معروف است. با این حال، برای برخی از زنان باردار، این اتفاق می‌تواند در دوران بارداری رخ دهد.

دلایل ریزش مو در بارداری

ریزش مو در دوران بارداری رایج و طبیعی است. این در حالی است که ریزش موی شدید در این دوران، نادر است. در صورتی که باردار هستید و دچار ریزش مو شده‌اید، بهتر است علت آن را در یک یا چند مورد زیر جستجو کنید:

 هورمون‌ها

ایجاد اختلال در هورمون پروژسترون در دوران بارداری می‌تواند احتمال ریزش مو در این دوران را افزایش دهد. این هورمون همراه با استروژن برای تنظیم بارداری کار می‌کند. این تعامل می‌تواند بر رشد و کیفیت مو تأثیر مثبت و منفی داشته باشد. به عنوان مثال، موهای خشک می‌توانند حتی خشک‌تر و شکننده‌تر شوند. علاوه بر این، ممکن است مو به دلیل تأثیر هورمون‌ها، مراحل رشد خود را تغییر دهد. به این ترتیب تعداد زیادی مو با هم وارد مرحله استراحت می‌شوند و در نتیجه همزمان می‌ریزند.

قرص‌های پیشگیری از بارداری

 عامل دومی که می‌تواند منجر به ریزش مو در دوران بارداری شود، قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری است. زنانی که مصرف قرص را قطع کرده و سپس سریع باردار می‌شوند، اغلب باید با ریزش مو کنار بیایند. یکی از دلایل آن این است که این قرص‌ها به طور مصنوعی سطح استروژن را بالا نگه می‌دارد. اگر حاملگی اتفاق بیفتد، سطح استروژن در خون معمولاً به اندازه زمانی که هنوز قرص مصرف می‌شد، بالا نمی‌رود.

کمبود آهن

 یکی دیگر از دلایل ریزش مو در بارداری می‌تواند کمبود آهن باشد. در دوران بارداری، بدن تا ۶۰ درصد آهن بیشتری نیاز دارد، زیرا مقدار زیادی از آن توسط کودک در حال رشد، تغذیه می‌شود. اما اگر مقدار کافی از این ماده معدنی در دسترس نباشد، بدن شما، تمام عملکردهایی که به آهن نیاز دارند اما برای بقا ضروری نیستند، را متوقف می‌کند. این شامل رشد مو نیز می‌شود. برخی علائم که می‌تواند نشان دهنده کمبود آهن در خون باشد، عبارت است از:

• رنگ پریدگی پوست
• خستگی مداوم
• افزایش عصبی بودن

بنابراین در صورت مشکوک بودن به کمبود آهن، باید فوراً با پزشک مشورت کنید. شایع‌ترین زمانی که زنان دچار کمبود آهن می‌شوند در سه ماهه دوم بارداری است.

استرس

عامل دیگری که می‌تواند منجر به ریزش مو در دوران بارداری شود، استرس است. بسیاری از مادران باردار در دوران بارداری، خود را تحت فشار قرار می‌دهند، به خصوص زمانی که قرار است اولین فرزندشان را به دنیا بیاورند. این شرایط می‌تواند تاثیر منفی بر رشد مو داشته باشد. جالب است بدانید که استرس طولانی‌مدت حتی در صورت عدم بارداری نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود.

مشکلات تیروئید

 تشخیص اختلالات تیروئید، مانند پرکاری تیروئید (هورمون تیروئید بیش از حد) یا کم کاری تیروئید (هورمون تیروئید بسیار کم)، ممکن است در دوران بارداری دشوار باشد. از بین این دو بیماری، کم کاری تیروئید شایع‌تر است که ۲ یا ۳ نفر از ۱۰۰ زن باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ریزش مو همراه با گرفتگی عضلات، یبوست و خستگی، از علائم اصلی مشکلات تیروئید است.

مشکلات تیروئیدی پس از تولد نوزاد که به آن تیروئیدیت پس از زایمان نیز می‌گویند، بسیار شایع است. تا جایی که از هر ۲۰ زن حدود ۱ نفر ممکن است به آن مبتلا شوند. در همه موارد، مشکلات تیروئید معمولاً با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

پیشگیری از ریزش مو در بارداری

همان‌طور که می‌دانید، بارداری دورانی است که شما را با تغییرات و چالش‌های زیادی رو به رو می‌کند. ریزش مو می‌تواند از جمله مشکلاتی باشد که حتی تا بعد از زایمان نیز ادامه پیدا کند. مطمئنا یکی از مهم‌ترین دغدغه شما این است که چگونه از ریزش موهای خود در این دوران پیشگیری کنید و روش‌های مراقبتی را انجام دهید. باید بدانید که برای پیشگیری و جلوگیری از ریزش مو در بارداری، ابتدا باید علت اصلی آن را بدانید و سپس برخی موارد مراقبتی را رعایت کنید، از جمله:

• داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند با شما در پیشگیری از این مشکل کمک کند. برای این منظور روی دریافت کافی پروتئین، آهن و سایر مواد مغذی مهم تمرکز کنید. همچنین توصیه می‌شود از پزشک خود در مورد مصرف بهترین ویتامین‌هایی که به تقویت مو کمک می‌کنند، راهنمایی بگیرید.
• از پزشک خود بپرسید که آیا داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، ممکن است باعث ریزش موهای شما شود.
• از بستن موها در مدت زمان زیاد خودداری کنید. همچنین از جمع کردن موهای خود با مدل‌هایی مانند دم اسبی که ممکن است موهای شما را بکشد، صرف نظر کنید.
• از پیچاندن، کشیدن یا مالیدن موهای خود جلوگیری کنید.
• موها را به آرامی بشویید و از یک شانه دندانه پهن استفاده کنید تا از کشیدن بیش از حد موها در هنگام گره خوردن آن، جلوگیری کنید.
• استراحت دادن به موها با اجتناب از انجام درمان‌های خشن مانند صاف یا فر کردن موها، اتو زدن مو، رنگ کردن و … به تقویت موهای شما کمک می‌کند.

درمان ریزش مو در بارداری

 ریزش مو در دوران بارداری و بعد از آن ممکن است نیاز به درمان خاصی نداشته باشد، زیرا معمولاً با گذشت زمان خود به خود برطرف می‌شود. اما پزشکان گاهی اوقات ممکن است این درمان‌ها را با توجه به شرایط شما در نظر بگیرند:

• پزشک ممکن است ماینوکسیدیل (روگین) را در صورتی که رشد مو به سطوح قبلی بازنگردد، تجویز کند. اما باید دقت داشته باشید که این دارو برای استفاده در دوران بارداری، بی‌خطر در نظر گرفته نمی‌شود.
• در مورد شرایطی مانند کم‌کاری تیروئید، کم‌خونی یا فقر آهن، همکاری با پزشک برای تجویز دارو یا مکمل‌های ویتامینی که بدن شما را به حالت عادی برمی‌گرداند، می‌تواند به شروع مجدد چرخه رشد مو و احیای آن با گذشت زمان کمک کند.
• اکثر درمان‌های رشد مو که با سایر بیماری‌ها مانند آلوپسی آندروژنیک مرتبط است، نیز در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند. در این شرایط ممکن است پزشک درمان لیزری سطح پایین (LLLT) را که از امواج نور قرمز برای فعال سازی و تحریک رشد مو استفاده می‌کند( به جای استفاده از داروها)، پیشنهاد دهد.

تغییرات مو در دوران بارداری

همان‌طور که اشاره شد، تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند موهای شما را تحت تاثیر قرار دهد و آنها را ضخیم یا نازک‌تر کند. اما باید بدانید که این شرایط می‌تواند برای هر کسی متفاوت باشد و علاوه بر ریزش مو در بارداری، ممکن است یکی از این تغییرات را در حالت موهای خود تجربه کنید:

موها می‌توانند ضخیم‌تر شوند

در شرایط عادی موهای شما، یک چرخه طبیعی در روند رشد دارند. به این شکل که:

• ابتدا مو رشد می‎کند.
• سپس به مدت ۲ یا ۳ ماه استراحت می‌کند و در جای خود می‌ماند.
• بعد از گذشت این مدت زمان،  توسط یک موی جدید که در فولیکول رشد می‌کند (غلاف لوله‌ای شکلی که موهای زیر پوست را احاطه کرده است) به بیرون رانده می‌شود. این شرایط همان ریزش موی قبلی و رویش موی جدید است.

 در بارداری، این چرخه تغییر می‌کند. بسیاری از زنان در حدود هفته ۱۵ بارداری احساس می‌کنند موهایشان ضخیم‌تر است. این به این دلیل نیست که هر تار مو به خودی خود ضخیم‌تر می‌شود، بلکه به این دلیل است که مو در مرحله رشد چرخه خود طولانی‌تر می‌ماند، به این معنی که مو کمتر از حد معمول می‌ریزد. این به دلیل افزایش هورمون استروژن است.

موها می‌توانند نازک‌تر شوند

 برخی از خانم‌ها در دوران بارداری ریزش موی بیشتری را تجربه می‌کنند. این به دلیل کاهش استروژن است، که ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

• قطع قرص ضد بارداری خوراکی
• تجربه سقط جنین
• سقط جنین یا مرده زایی
• عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری

همچنین برخی از زنان پس از بارداری که استروژن آنها به سطح طبیعی باز می‌گردد، ریزش مو را تجربه می‌کنند. این باعث می‌شود موهای اضافی از مرحله رشد به مرحله استراحت تغییر کنند، که پس از آن بیشتر از حد معمول می‌ریزند(تا حدود ۳-۴ ماه پس از تولد فرزند شما). این ریزش مو معمولاً جای نگرانی ندارد، زیرا رشد موهای شما تا زمانی که کودک شما حدود ۱۲ ماهه شود به حالت عادی باز می‌گردد. اگر احساس می‌کنید که ریزش موی شما بیش از حد است یا رشد موی شما تا ۱۲ ماهگی به حالت عادی بازنگشته است، با پزشک خود صحبت کنید.

نکات مهم مراقبت از موها در بارداری

توصیه می‌شود برای داشتن موهای سالم و کاهش ریزش مو در بارداری و همچنین بعد از زایمان، رعایت این نکات را در نظر داشته باشید:

• برای اینکه از وضعیت مناسب هورمون‌ها و تعادل بین آنها مطمئن شوید، حتما با پزشک خود صحبت کنید.
• از شانه کردن خشن موها، بافت‌های مو و استفاده از کش و گیره‌های سفت که می‌توانند موهای شما را بکشند و به آن آسیب وارد کنند، خودداری کنید.
• از یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات، حاوی فلاونوئیدها و آنتی اکسیدان‌ها استفاده کنید. این سبک غذایی می‌تواند از فولیکول‌های مو محافظت کرده و رشد آن را تقویت کند.
• از شامپوها و نرم کننده‌های ملایم حاوی بیوتین و سیلیس استفاده کنید.
• مو وقتی خیس است، بسیار شکننده است. بنابراین برای خشک کردن و شانه زدن موهای خیس، ملایم باشید.
• اگر نیاز به استفاده از سشوار و سایر وسایل حالت دهنده مو دارید، از تنظیمات خنک آنها استفاده کنید.
• سعی کنید موهایتان را زیاد برس نزنید. این کار می‌تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر کمک کند.
• از رنگ‌های شیمیایی یا درمان‌های صاف کننده مو استفاده نکنید. زیرا این مواد می‌توانند بر وضعیت موهای شما تأثیر بگذارند و آنها را خشک‌تر و شکننده‌تر کنند.

همان‌طور که اشاره شد رژیم غذایی مناسب می‌تواند در کاهش علائم ریزش مو در بارداری موثر باشد. بنابراین مصرف این مواد مغذی را برای تقویت و سلامت موهای خود فراموش نکنید:

• ویتامین B کمپلکس
• بیوتین
• ویتامین سی
• ویتامین E
• روی

با توجه به نکات مطرح شده، اگر در دوران بارداری ریزش مو دارید، با ماما یا پزشک خود صحبت کنید. به این ترتیب می‌توانید مطمئن باشید که هیچ دلیل دیگری(غیر از شرایط بارداری) برای مشکل شما وجود ندارد. این امر به ویژه در صورت داشتن یک بیماری طولانی مدت، بسیار مهم است.

رنگ کردن مو در بارداری

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در دوران بارداری مطرح می‌شود، این است که آیا می‌توان در این دوران، موها را رنگ کرد؟ آیا رنگ کردن مو، سلامت جنین را به خطر می‌اندازد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که استفاده از رنگ مو به کودک در حال رشد شما آسیب نمی‌رساند، زیرا جذب مواد شیمیایی مضر توسط موها، به اندازه‌ای نیست که سلامت شما یا جنین را تهدید کند. همچنین به طور کلی مقدار مواد شیمیایی سمی موجود در رنگ مو نیز زیاد نیست. با این حال، از آنجایی که تحقیقات زیادی در مورد استفاده از رنگ مو و تاثیر آن بر بارداری انجام نشده است، ممکن است ترجیح دهید رنگ کردن موهای خود را تا پایان سه ماهه اول (۱۲ هفته اول بارداری) به تعویق بیندازید. کارهای دیگری که می‌توانید برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی رنگ مو انجام دهید، شامل این موارد است:

• اگر خودتان موهایتان را رنگ می‌کنید، حتما دستکش بپوشید.
• دقت داشته باشید که رنگ مو را بیش از حد لازم، بر روی موهای خود نگه ندارید.
• موهای خود را در اتاقی که تهویه مناسب دارد، رنگ کنید.
• پس از رنگ کردن مو، پوست سر خود را به خوبی بشویید.
• دستورالعمل‌های روی بسته رنگ مو را دنبال کنید.
• از ترکیب کردن محصولات مختلف رنگ مو با هم، اجتناب کنید.
• قبل از رنگ کردن موهای خود یک تست آلرژی (پچ) انجام دهید.

علاوه بر رنگ کردن مو، در صورت استفاده از سایر درمان‌های شیمیایی برای موهای خود نیز باید محتاط باشید. به عنوان مثال، برخی از درمان‌های صاف کردن مو حاوی ماده شیمیایی فرمالدئید است. در حالی که هیچ مدرکی مبنی‌بر اینکه این ماده می‌تواند به نوزادان متولد نشده آسیب برساند وجود ندارد. اگر در زمینه انجام درمان‌های مو در دوران بارداری مطمئن نیستید، با پزشک خود در مورد بی‌خطر بودن آنها صحبت کنید.

سخن پایانی

ریزش مو در بارداری، امری شایع و طبیعی است. بنابراین نگران این موضوع نباشید، زیرا هر زمان که شرایط بدنی شما به حالت نرمال بازگردد، رشد مجدد موها را تجربه خواهید کرد. دلایل زیادی وجود دارد که باعث ریزش مو در دوران بارداری می‌شود. به همین منظور اگر به دنبال پیشگیری از ریزش موهای خود در این دوران هستید، ابتدا باید به دنبال دلیل اصلی آن باشید. همچنین توصیه می‌شود دستورالعمل‌ها و نکات مراقبتی که پزشک به شما توصیه می‌کند را به خوبی انجام دهید.

منابع

1. https://cosmedica.com/hair-loss-during-pregnancy-is-this-normal/
2. https://americanpregnancy.org/healthy-pregnancy/pregnancy-health-wellness/hair-loss-during-pregnancy/
3. https://www.healthline.com/health/hair-loss-in-pregnancy
4. https://www.pregnancybirthbaby.org.au/changes-to-hair-during-pregnancy#:~:text=Hair%20can%20become%20thinner,an%20abortion%2C%20miscarriage%20or%20stillbirth