عفونت واژن، یک بیماری نسبتاً رایج است که به دلایل مختلفی پیش میآید. در واقع باید گفت یک سوم افراد در مقطعی از زندگی دچار عفونتهای واژن میشوند.
این عفونتهای واژن میتوانند در هر زمانی اتفاق بیفتند، اما معمولا عفونتها در طول سالهای باروری یا اواخر نوجوانی تا اوایل ۴۰ سالگی شایعتر هستند. در صورت ابتلا به عفونت قارچی، ظاهر و نوع ترشحات از واژن شما ممکن است تغییر کند.
در این شرایط، دقیقا ناحیه خارج از دهانه واژن ممکن است دچار خارش و سوزش شدیدی شود و در زمان ادرار و تماس جنسی سوزش آن تشدید میشود.
داشتن رابطه جنسی در حین درمان عفونت قارچی معمولاً توصیه نمیشود زیرا ممکن است علائم را بدتر کند (با تحریک بیشتر واژن) و باعث تحریک پوست شما شود که خطر ابتلا به یک بیماری مقاربتی را افزایش دهد.
همه افرادی که مبتلا به عفونت واژن هستند، علائم مشابهی ندارند. در ادامه شما را با انواع عفونت واژن و راهکارهای درمان و پیشگیری آن بیشتر آشنا میکنم.
انواع عفونت واژن
عفونتهای واژن علائم مشابه زیادی دارند، که میتواند تشخیص دقیق بیماری را مشکل کند. با اینحال، هر نوع عفونت دارای چند علامت منحصر به فرد است:
- واژینوز باکتریایی: اغلب باعث ترشح نازک خاکستری مایل به سفید، سبز یا زرد رنگ میشود. این نوع ترشحات میتواند بوی ماهی مانندی داشته باشد که بعد از رابطه جنسی واژینال قویتر میشود. این نوع عفونت ممکن است هیچگونه خارش نداشته باشد.
- عفونتهای مخمری: این عفونت معمولا شامل خارش واژن و فرج، درد و سوزش هست. با وجود عفونتهای مخمری، ممکن است متوجه تورم در لابیا یا چینهای پوست در قسمت بیرونی واژن نیز شوید. هر ترشحی معمولا سفید و تودهای خواهد بود، با بافتی که برخی میگویند شبیه پنیر دلمه است.
- عفونت تریکومونیازیس: این نوع عفونت واژن بهطور معمول خارش ایجاد میکند و بویی شبیه بوی ماهی با ترشحات کفآلود و زرد رنگی دارد.
این عفونت باعث تورم، تحریک و التهاب واژن نیز میشود. از دیگر علائم این عفونت میتوان به درد در هنگام رابطه جنسی واژینال، درد زیرشکم، سوزش و درد در زمان ادرار اشاره کرد.
- واژینیت آتروفیک: واژینیت آتروفیک را نمیتوان جزو عفونتهای واژن نامید، اما باید گفت میتواند ابتلا به عفونتهای واژن و UTI را بیشتر کند. علائم واژینیت آتروفیک مانند علائم سایر عفونتها هستند، خارش واژن، سوزش، خشکی و تغییرات ترشحات در این عفونت دیده میشود.
- کاندیدیازیس: یک نوع عفونت واژن است. کاندیدا به طور معمول روی پوست و داخل بدن مانند دهان، گلو، روده و واژن زندگی میکند، بدون اینکه مشکلی ایجاد کند. عفونت قارچی واژن نوعی عفونت واژن است. بدن شما حاوی نوعی مخمر به نام کاندیدا است که باعث عفونت قارچی واژن میشود. مخمر نوعی قارچ است و کاندیدا نوع خاصی از مخمر است. وقتی این مخمر در بدن شما در تعادل باشد، هیچ مشکلی برای شما وجود ندارد. اما هنگامی که مخمر از تعادل خارج میشود، بهسرعت رشد میکند و میتواند به عفونت قارچی مبتلا شود.
- عفونت مخمری باعث سوزش، خارش، قرمزی در فرج شما (بخشهای بیرونی واژن) و تغییر در ترشحات واژن میشود. عفونت قارچی یک عفونت مقاربتی (STI) نیست. نامهای دیگر عفونت مخمری واژن عبارتند از کاندیدیاز ولوواژینال یا کاندیدیاز واژینال است.
اگر شرایط داخل واژن برای رشد آن مناسب باشد، کاندیدا میتواند باعث عفونت شود. چیزهایی مانند هورمونها، داروها یا تغییرات در سیستم ایمنی میتوانند عفونت را بیشتر کنند. اصطلاح رایج کاندیدیازیس در واژن، عفونت قارچی واژن است.
علائم عفونت کاندیدیازیس
علائم این نوع عفونت قارچی شامل موارد زیر است:
- خارش یا درد واژن
- درد هنگام مقاربت جنسی
- درد یا ناراحتی هنگام ادرار کردن
- ترشحات غیر طبیعی واژن
کاندیدیازیس واژن اغلب خفیف است. با این حال، برخی از زنان ممکن است دچار عفونتهای شدید شامل قرمزی، تورم و ترک در دیواره واژن شوند.
در صورت داشتن هر یک از این علائم به پزشک خود مراجعه کنید. این علائم مشابه علائم سایر انواع عفونتهای واژن است.
چه کسانی به کاندیدیاز واژینال مبتلا میشوند؟
کاندیدیاز واژینال شایع است. زنانی که بیشتر در معرض ابتلا به کاندیدیازیس واژن هستند عبارتند از:
- زنان باردار
- کسانی که داروهای ضد بارداری هورمونی (مثلاً قرصهای ضد بارداری) استفاده میکنند
- زنانی که دیابت دارند
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف (مثلا به دلیل عفونت HIV یا داروهایی مانند استروئیدها و شیمی درمانی)
عفونت قارچی کاندیدا و واژن
شاید فکر کردن به آن عجیب باشد، اما قارچ در چندین مکان در بدن شما زندگی میکند. مخمری که در دهان، دستگاه گوارش و واژن وجود دارد کاندیدا است. بهطور معمول، کاندیدا مشکلی ایجاد نمیکند.
برخی عوامل باعث میشود که باکتریهای «خوب» نتوانند با باکتریهای «بد» مبارزه کنند. گاهی اوقات باکتریهای «بد» برنده میشوند و در نهایت با یک بیماری مواجه میشوید.
علت عفونت واژن چیست؟
بهطور کلی، عفونتهای واژن زمانی ایجاد میشوند که چیزی بر تعادل معمول باکتریها و مخمرها در واژن شما تأثیر بگذارد. در اینجا علل شایع عفونت واژن بر اساس نوع عفونت آورده شده است:
- آتروفی واژن، این وضعیت معمولاً پس از یائسگی ایجاد میشود، اما میتواند هنگام شیردهی یا هر زمان دیگری که کاهش سطح استروژن را تجربه میکنید نیز رخ دهد. کاهش سطح هورمون میتواند باعث نازک شدن و خشکی واژن شود که می تواند منجر به التهاب واژن شود.
- شستشو، شستن واژن با مخلوطی از آب و سرکه، جوش شیرین، ید یا سایر مواد ضد عفونیکننده ممکن است راه خوبی برای تمیز نگه داشتن آن به نظر برسد. اما حقیقت این است که واژن شما میتواند خود را تمیز نگه دارد. این عمل در واقع باکتریهای سالم را در واژن شما کاهش میدهد و احتمال عفونت را افزایش میدهد.
- شستشوی بدن با محصولات عطر، شستن واژن با صابون و بدن شوینده یا اسپری کردن آن با عطر نیز میتواند PH طبیعی آن را مختل کند. در حالی که شستشوی واژن با آب ساده کاملاً خوب است، هر محصول معطر و خوشبوکننده میتواند برای باکتریهای سالم واژن مضر باشد و آن را از بین ببرد و در نتیجه احتمال عفونت را افزایش دهد.
- داروهای ضدبارداری اسپرم کش، این روش که برای کنترل بارداری استفاده میشود به شکل ژل یا شیاف است. این دارو باید مستقیماً وارد واژن شما شود، در حالی که اسپرمکشها برای برخی افراد خوب عمل میکنند، میتوانند منجر به تحریک و التهاب واژن شوند و احتمال عفونت واژن را افزایش دهند.
- لباسهای تنگ یا مصنوعی، لباسهای زیر تنگ با جنس پلاستیکی باعث به دام انداختن رطوبت و جلوگیری از جریان هوا شده و در نهایت باعث تحریک واژن میشوند که میتواند عفونت واژن را بیشتر کند.
- مواد شوینده و نرمکننده پارچه، شویندههای معطر و نرمکننده پارچه نیز میتوانند بر PH واژن تأثیر بگذارند و به عفونتهای قارچی کمک کنند.
در برخی موارد، متخصص مراقبتهای بهداشتی ممکن است نتواند علت عفونت واژن شما را تعیین کند. این وضعیت بهعنوان ولوواژینیت غیراختصاصی شناخته میشود. این عفونت میتواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد جوانی که به سن بلوغ نرسیدهاند شایعتر است.
عفونت واژن چگونه تشخیص داده میشود؟
یک پزشک یا متخصص بالینی به تشخیص عفونت واژن کمک میکند. همچنین میتوانید از آزمایش pH واژن در خانه استفاده کنید، که میتوانید آن را به صورت آنلاین یا در برخی داروخانهها خریداری کنید تا به شناسایی عفونت مخمری یا BV کمک کند.
اگر مرتباً دچار عفونتهای واژن میشوید، بهویژه همان نوع عفونت، پزشک ممکن است سؤالاتی را برای کمک به تشخیص عفونت و محدود کردن علت آن بپرسد. پزشک شما ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
- در مورد سابقه سلامتی شما، از جمله هرگونه سابقه عفونت واژن
- نحوه شستشوی واژن
- در مورد روابط جنسی شما
- هنگام رابطه جنسی واژینال از کاندوم استفاده میکنید؟
- آیا از محصولات معطر استفاده میکنید؟
بسته به علائم شما، پزشک شما همچنین ممکن است موارد زیر را بررسی کند:
- معاینه لگن را برای بررسی تحریک و التهاب انجام دهید.
- نمونهای از ترشحات واژن را جمعآوری کنید تا برای تجزیه و تحلیل ارسال کنید.
- یک نمونه ادرار برای آزمایش سایر بیماریها
عفونتهای واژن چگونه درمان میشوند؟
درمان عفونت واژن بستگی به عامل ایجاد عفونت دارد. یک پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- مترونیدازول (به شکل قرص، کرم یا ژل) یا کلیندامایسین (به شکل کرم یا ژل) برای درمان عفونت باکتریایی استفاده میشود.
- کرمها یا شیافهای ضدقارچ برای درمان عفونت قارچی استفاده میشود. همچنین میتوانید داروهای عفونت قارچی را بدون نسخه در داروخانه خود خریداری کنید، اما اگر عفونت از بین نرفت یا دوباره عود کرد، باید با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی تماس بگیرید.
- قرص مترونیدازول یا تینیدازول برای درمان تریکومونیازیس
- کرم یا قرص استروژن برای کمک به درمان خشکی شدید واژن و سوزش همراه با واژینیت آتروفیک
- متخصصان مراقبتهای بهداشتی معمولا توصیه میکنند از مواد محرک مانند صابون قوی یا معطر، تامپون یا پدهای معطر اجتناب کنید.
چگونه میتوان از عفونت واژن جلوگیری کرد؟
همه عفونتهای واژن قابل پیشگیری نیستند، اما این نکات میتوانند به کاهش احتمال ابتلا به آن کمک کنند:
- از استفاده از محصولات معطر، از جمله تامپون، پد و خودداری کنید.
- از شستشوی واژن با محصولات معطر جلوگیری کنید.
- از مصرف دئودورانتهای واژن و هرگونه اسپری معطر یا عطر روی واژن خود اجتناب کنید.
- آب ساده، بهترین وسیله شستشو است. شستشو با محصولات معطر باعث تغییرات در pH میشود.
- پوشیدن لباس زیر نخی و پنبهای باعث بهبود جریان هوا و جلوگیری از تحریک و التهاب واژن میشود.
- لباس زیر خود را حداقل یک بار در روز یا بعد از ورزش عوض کنید.
- برای کمک به جلوگیری از رطوبت بیش از حد، هر چه زودتر لباس شنا و لباس تمرین مرطوب را تعویض کنید.
- استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی همچنین میتواند از ابتلا به عفونت واژن جلوگیری کند. به یاد داشته باشید، استفاده از کاندوم فقط در برابر بیماریهای مقاربتی مفید نیست، بلکه از تغییرات pH واژن نیز جلوگیری میکنند میتواند تعادل باکتریها را در واژن شما تغییر دهد. در انتخاب و استفاده از کاندوم باید به چند نکته توجه داشت:
- از استفاده از کاندومهای طعمدار برای رابطه جنسی واژینال خودداری کنید.
- همیشه بعد از رابطه مقعدی از کاندوم جدید برای نفوذ واژینال استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک یا سایر متخصصان مراقبتهای بهداشتی مراجعه کرد؟
برخی از عفونتهای واژن ممکن است بدون درمان توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی از بین بروند، بهویژه زمانی که با درمانهای خانگی به درمان عفونت خود میپردازید.
اگر باردار هستید یا فکر میکنید باردار هستید، همیشه توصیه میشود که برای هرگونه عفونت واژن از پزشک یا بالینی درمان کنید. عفونتهای واژن درماننشده میتوانند بدتر شوند و برخی میتوانند باعت مشکلات در زایمان و بارداری شوند.
پزشک چه سوالاتی از شما میپرسد؟
پزشک شما احتمالاسؤال از شما میپرسد، از جمله:
- چه علائمی از واژن دارید؟ چه مدتی است که عفونت دارید؟
- آیا تا بهحال برای درمان عفونتهای واژن تحت درمان قرار گرفته اید؟
- آیا محصولات بدوننسخه را برای درمان بیماری خود امتحان کردهاید؟
- آیا اخیرا آنتی بیوتیک مصرف کردهاید؟
- آیا از نظر جنسی فعال هستید؟
- آیا شما باردار هستید؟
- آیا از صابون معطر یا حمام حباب دار استفاده می کنید؟
- آیا دوش میگیرید یا از اسپری بهداشتی زنانه استفاده میکنید؟
چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسید؟
- آیا باید دارو مصرف کنم؟
- آیا مصرف داروی خاصی وجود دارد؟
- آیا محصولات بدون نسخه ای وجود دارد که شرایط من را درمان کند؟
- اگر علائم من بعد از درمان برگشت چه کنم؟
- چگونه می توانم از عفونتی جلوگیری کنم؟
- مراقب چه علائم و نشانههایی باشم؟
- در طول قرار ملاقات خود، از سؤالات دیگری که به ذهنتان میرسد، دریغ نکنید.
درمان عفونتهای واژن
درمان عفونتهای قارچی بستگی به شدت و فراوانی عفونت شما دارد. کلید درمان بیماریهای واژن تشخیص درست است.
برای علائم خفیف تا متوسط، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- درمان واژینال کوتاهمدت: مصرف یک داروی ضد قارچ به مدت سه تا هفت روز معمولا عفونت قارچی را از بین میبرد. داروهای ضدقارچ که به صورت کرم، پماد، قرص و شیاف در دسترس هستند، شامل میکونازول (Monistat 3) و ترکونازول هستند. برخی از این داروها بدون نسخه و برخی دیگر فقط با نسخه در دسترس هستند.
- دقیقاً به علائمی که دارید توجه کنید. قبل از مراجعه به مطب یا کلینیک خود دوش نگیرید، در این صورت آزمایش دقیق را سخت یا غیرممکن میکند. برخی از پزشکان از شما میخواهند که در طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از قرار ملاقات، رابطه جنسی بین شما باشد.
- بهتر است قبل از استفاده از داروهای بدون نسخه، به پزشک خود مراجعه کنید، حتی اگر در موارد مشابه از این دارو استفاده کردهاید.
- پزشک شما ممکن است یک دوز خوراکی یکبار مصرف فلوکونازول (دیفلوکان) را تجویز کند. اگر باردار هستید مصرف داروهای خوراکی توصیه نمیشود. برای مدیریت علائم شدیدتر، ممکن است دو دوز را با فاصله سه روز مصرف کنید. اگر درمان عفونت، علائم شما را برطرف نکرد یا اگر علائم شما ظرف دو ماه برگشت دوباره به پزشک مراجعه کنید.
اگر علائم شما شدید است یا عفونتهای قارچی مکرر دارید، پزشک ممکن است توصیه کند:
- درمان واژینال با دوره طولانی، پزشک ممکن است یک داروی ضد قارچ را که روزانه تا دو هفته مصرف میشود و بعد از آن یک بار در هفته به مدت شش ماه تجویز کند.
- ممکن است پزشک شما در پروژه درمان عفونتهای واژینال، دو یا سه دوز از یک داروی ضدقارچ را بهصورت خوراکی تجویز کند. با اینحال، این درمان برای زنان باردار توصیه نمیشود.
چه کسانی به عفونتهای قارچی واژن مبتلا می شوند؟
هر فردی ممکن است به عفونت قارچی مبتلا شود. این اتفاق بیشتر پس از بلوغ و قبل از یائسگی شایع هستند. برخی عوامل میتوانند شما را بیشتر در معرض ابتلا به عفونت قارچی قرار دهند، اما عفونتهای قارچی بسیار رایج و بسیار قابل درمان هستند.
عفونتهای قارچی واژن چقدر شایع است؟
بیش از ۷۵ درصد از زنان حداقل یک بار عفونت قارچی واژن در زندگی خود دارند و بیش از نیمی از آنها دو یا بیشتردر طول زندگی خود عفونت را تجربه میکنند. عفونتهای مخمری دومین علت شایع واژینیت هستند ( واژینوز باکتریایی شایعترین است).
عوامل خاصی میتوانند خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن را افزایش دهند. برخی از آنها عبارتند از:
- استفاده از آنتی بیوتیکها ، قرصهای ضدبارداری یا استروئیدهای خاص.
- باردار بودن.
- داشتن یک وضعیت سلامتی که سیستم ایمنی شما را ضعیف میکند.
- ابتلا به دیابت کنترلنشده
برخی از عوامل خطر سبک زندگی نیز خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن را افزایش میدهند، مانند:
- نشستن با لباس حمام خیس.
- تعویض نکردن لباسهای عرقکرده.
- استفاده از تامپونهای معطر یا استفاده از دئودورانت واژینال.
چگونه عفونت مخمری تشخیص داده میشود؟
برای اینکه ارائهدهنده مراقبتهای بهداشتی شما عفونت قارچی واژن را تشخیص میدهد. باید به پزشک خود مراجعه کرده و در مورد علائم خود صحبت کنید. ممکن است پزشک شما نیاز به گرفتن نمونهای از ترشحات واژن شما برای تایید عفونت واژن داشته باشد.
ترکیبی از علائم شما و نمونه ترشحی به پزشک شما میگوید که چه نوع عفونتی دارید و چگونه آن را درمان کنید.
آیا میتوان از درمان بدون نسخه برای عفونت واژن استفاده کرد؟
گاهیاوقات میتوانید عفونت قارچی واژن را با داروهای بدون نسخه درمان کنید. با اینحال، اگر کاملا مطمئن نیستید که عفونت قارچی دارید، ممکن است بخواهید از این امر اجتناب کنید. معمولا بهتر است با پزشک خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که در حال خرید درمان مناسب هستید.
عفونتهای واژن چقدر طول میکشد؟
اکثر عفونتهای واژن با دارو پس از چند روز برطرف میشوند، اما ممکن است دوهفته کامل طول بکشد. البته موارد شدیدتر ممکن است بیشتر طول بکشد و درمان طولانیتری طول بکشد. مطمئن شوید که دارو را طبق دستور مصرف میکنید و مصرف آن را خیلی زود قطع نکنید، در غیر این صورت ممکن است عفونت عود کند.
آیا عفونت قارچی واژن خود به خود از بین میرود؟
عفونت قارچی به خودی خود از بین نمیرود. فقط دارویی که قارچ (مخمر) را از بین میبرد، عفونت مخمری واژن را درمان میکند.
اگر در سال بیش از چهار عفونت قارچی واژن دارید، با پزشک معالج خود صحبت کنید. ارائهدهنده شما ممکن است:
- آزمایش کنید مشخص شود که عفونت قارچی واژن دارید.
- آزمایش قند خون برای دیابت انجام دهید.
- تست اچ آی وی/ایدز.
- در مورد هرگونه تغییر احتمالی هورمونی (کنترل بارداری ) صحبت کنید.
پزشک شما از نتایج آزمایش شما برای اطمینان از درمان مناسب استفاده میکند. درمان علت زمینهای در حین درمان عفونت قارچی میتواند مهم باشد. مدیریت دلیل عفونت میتواند به پیشگیری از عفونتهای قارچی واژن در آینده کمک کند.
چگونه میتوانم خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن را کاهش دهم؟
شما اغلب میتوانید با ایجاد چند تغییر در شیوه زندگی از عفونتهای قارچی واژن پیشگیری کنید. این تغییرات میتواند شامل موارد زیر باشد:
- شستشو: شستشو میتواند باکتریهایی را که قارچ را کنترل میکنند، از بین ببرد.
- از استفاده از دئودورانتهای زنانه خودداری کنید.
- عدم استفاده از تامپون یا پدهای معطر.
- در اسرع وقت لباسهای خیس مانند مایو یا لباسهای بدنسازی را عوض کنید.
- پوشیدن لباس زیر نخی و لباسهای گشاد.
- استفاده از روانکنندههای جنسی مبتنی بر آب
- اگر دیابت دارید، سطح قند خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارید.
- علائم عفونت قارچی واژن مشابه سایر بیماریهای واژن است. اگر سوالی دارید، یک معاینه فیزیکی توسط پزشک معالج کمک میکند.
اگر باردار هستم چگونه عفونت قارچی را درمان کنم؟
در دوران بارداری، درمان عفونت قارچی با کرمهای واژینال یا شیافهای حاوی میکونازول یا کلوتریمازول بیخطر است.
از مصرف قرص فلوکونازول خوراکی برای درمان عفونت قارچی در دوران بارداری خودداری کنید. ممکن است باعث نقص مادرزادی شود.
پیشگیری از عفونتهای واژن
زنان و دختران در هر سنی ممکن است به عفونتهای واژن مبتلا شوند. از هر چهار زن، سه زن در مقطعی از زندگی خود دچار عفونت قارچی میشوند. تقریبا نیمی از زنان دو یا چند بار عفونت را تجربه کردند. بنابراین پیشگیری از عفونتهای واژن اهمیت ویژهای دارد.
- همیشه خود را تمیز و خشک نگه دارید. پزشکان اسپریهای واژینال یا صابونهای بسیار معطر را برای عفونت واژن توصیه نمیکنند. شستشو کردن ممکن است باعث تحریک بیشتر بیماری نیز شود.
- دوش نگیرید زیرا دوش گرفتن برخی از باکتریهای طبیعی واژن را که از شما در برابر عفونت محافظت میکند، حذف میکند. همچنین از محصولات زنانه معطر، از جمله حمام حباب، اسپری، پد و تامپون استفاده نکنید.
- تامپون، پد، و آستر شورت را اغلب عوض کنید، لباس زیر تنگ، جوراب شلواری، شلوار جین نپوشید. اینها میتوانند گرما و رطوبت بدن را در ناحیه تناسلی شما افزایش دهند.
- لباس زیر با فاق نخی بپوشید. لباس زیر نخی به شما کمک میکند تا شما را خشک نگه دارد و گرما و رطوبت را در خود نگه نمیدارد.
- در اسرع وقت مایو و لباسهای ورزشی خیس را عوض کنید.
- پس از استفاده از حمام، همیشه از جلو به عقب پاک کنید.
- از وان آب گرم و حمامهای خیلی گرم خودداری کنید.
- اگر دیابت دارید، مطمئن شوید که قند خونتان تحت کنترل است
- همچنین کاندوم بهترین راه برای جلوگیری از انتقال بین شرکای جنسی است. هر سال یک معاینه کامل زنان و زایمان، از جمله آزمایش پاپ اسمیر در صورت توصیه باید انجام دهید.
منابع: