آزمایش‌ها و معاینات دوره‌ای مورد نیاز بانوان
انجام معاینات دوره‌ای و چک‌آپ نوعی عامل پیشگیرانه در جهت حفظ سلامت جامعه است. انجام تست‌های غربالگری و آزمایشات تشخیصی برای حفظ سلامت فرد و ارتقا سلامت جامعه بسیار مهم است و از اعمال هزینه‌های زیاد به جامعه جلوگیری می‌کند. در کشورهای پیشرفته، هر فرد دارای یک پرونده پزشکی است که بر اساس وضعیت جسمی و روحی و سوابق پزشکی خودش و خویشاوندان نزدیکش، لازم است تا در فواصل زمانی تعیین شده از سوی پزشک برای اطمینان از وضعیت سلامتی مورد معاینه و آزمایشات مختلف قرار گیرد. آگاهی از این نوع معاینات و آزمایش‌ها می‌تواند در تنظیم یک برنامه سلامت‌محور برای هر فردی لازم باشد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع معاینات دوره‌ای زنان آشنا کنیم.
چکاپ سالیانه مورد نیاز بانوان در سنین مختلف
شاید برای شما یا یکی از نزدیکان‌تان اتفاق افتاده باشد که با بروز علائم بیماری به پزشک مراجعه کرده‌اید و پزشک بعد از بررسی توضیح می‌دهد که این بیماری حالتی نهفته داشته و اثرات منفی زیادی روی بدن شما گذاشته است و شاید با لحنی سرزنش‌آمیز از شما سؤال کند که چرا برای انجام چک‌آپ‌های روتین اقدام نکردید.
چک‌آپ در واقع معاینات روتین پزشکی است که در افراد مختلف به دلایل گوناگون و در فواصل زمانی معین باید انجام شود. سوابق بیماری افراد، وضعیت جسمی، سن و جنسیت در تعیین نوع و زمان مناسب برای انجام معاینات دوره‌ای تأثیرگذار است. در این مقاله قصد داریم تا در مورد چک‌آپ سالانه مناسب برای بانوان در سنین و دوره‌های مختلف زندگی با شما تبادل نظر کنیم.
چک‌آپ بانوان چیست؟
بیشتر افراد مراجعه به پزشک را به دوره بیماری معطوف می‌کنند بدین مفهوم که تا سلامتی آن‌ها به مخاطره نیفتد و مشکلات جسمی آزاردهنده‌ای برای آن‌ها رخ ندهد به پزشک مراجعه نمی‌کنند. در واقع اکثر مردم وقتی علائم و نشانه‌های بیماری نمود بیرونی و تظاهر خارجی پیدا می‌کند به فکر مراجعه به متخصص می‌افتند و متأسفانه در برخی موارد فرصت طلایی مبارزه با بیماری را از دست می‌دهند. این مسئله به خصوص در مورد بیماری‌های حاد مانند انواع سرطان و بیماری‌های عفونی بحرانی‌تر است. چک‌آپ و معاینات دوره‌ای در واقع مانند واکسن عمل می‌کنند و از ابتلای فرد به بیماری پیشگیری می‌کنند.
بانوان در ادوار مختلف زندگی نیاز به انجام معاینات دوره‌ای متفاوتی دارند. همانطور که گفته شد، سن افراد در تعیین نوع معاینات دوره‌ای بسیار مهم است. در مورد بانوان علاوه بر سن قرارگیری در مراحل مختلف چرخه جنسی در تعیین نوع چک‌آپ و آزمایش‌های مختلف دوره‌ای مؤثر است. بانوان از همان اوایل شروع سیکل قاعدگی نیازمند انجام معاینات دوره‌ای هستند. شاید بتوان از این حیث بانوان را در چهار دسته طبقه‌بندی کرد: پیش از ازدواج، بعد از برقراری رابطه جنسی، دوران بارداری، دوران یائسگی. این تقسیم‌بندی می‌تواند به دوره‌های کوچک‌تر زندگی هر فردی گسترش یابد مثلاً دوران بعد از زایمان یا دوران پیش از یائسگی و ….
چک‌آپ در بانوان شامل انجام معاینات فیزیکی، آزمایش خون، انواع مختلف تصویربرداری، آزمایش‌های غربالگری و … می‌شود که پزشک بسته به شرایط و سوابق سلامتی هر فردی یک یا چند مورد را برای اطمینان از سلامت شخص به کار خواهد گرفت.
چک‌آپ بانوان شامل چه نوع فرایندهای کلینیکی خواهد شد؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم چک‌آپ زنان، آیتم‌های زیادی دارد. لیست موارد چک‌آپ زنان بسیار طولانی است. پزشک زنان علاوه بر معاینه فیزیکی ناحیه تناسلی و پستان‌ها، سوالاتی در مورد سیکل قاعدگی، سوابق بیماری، داروهای مصرفی، وضعیت واکسیناسیون، روابط جنسی فرد و … خواهد پرسید و در صورتی که نسبت به احتمال وقوع بیماری مشکوک باشد ممکن دستور انجام آزمایش خون، تست ادرار یا مدفوع، سونوگرافی، رادیولوژی، سی‌تی‌اسکن یا ام آر آی را تجویز کند. در چنین جلساتی پزشک علاوه بر انجام معاینات و بررسی وضعیت سلامتی فرد، مشاوره‌های مختلفی به مراجعه کننده ارائه می‌کند که می‌تواند طیف وسیعی از اطلاعات مورد نیاز بانوان را در بر بگیرد مانند: راه‌های مراقبت و حفظ سلامت دستگاه تناسلی، اقدامات پیشگرانه برای مقابله با عوارض سندروم پیش از قاعدگی، روش‌های مختلف پیشگیری از بارداری، مراحل مختلف آمادگی برای دوران بارداری، چگونگی فرایند زایمان، آمادگی برای ورود به دوره یائسگی و بسیاری موارد دیگر که ممکن است ذهن هر خانمی را به خود مشغول سازد. بهترین منبع دریافت این اطلاعات پزشک متخصص زنان خواهد بود.
خودمراقبتی و خودآزمایی در بانوان
هر وقت سخن از چک‌آپ به میان می‌آید در ذهن همه افراد مراجعه به مطب پزشک و انجام آزمایش خون و فرایندهای از قبیل تداعی می‌شود. درست است که بخش مهمی از روتین‌های سلامتی مراجعه منظم به پزشک متخصص برای بررسی دقیق وضعیت سلامتی است اما این به مفهوم شانه خالی کردن فرد از مسئولیتی که در قبال بدن خود دارد، نخواهد بود. هر فردی باید نسبت به تغییرات بدن خود حساس و هوشیار باشد و هیچکسی بهتر از خود فرد قادر نیست تا شرایط جسمی و روحی خود را درک و تشریح کند. داشتن اطلاعات دقیق در مورد جسم و روح و توجه به تغییرات بدن از مهم‌ترین مراحل حفظ سلامتی است. اگر فرد نسبت به بدن خود آگاهی کافی نداشته باشد در هنگام مراجعه به پزشک نمی‌تواند اطلاعات درست و دقیقی را در اختیار پزشک قرار دهد و ممکن است روند درمان را کند و یا حتی منحرف سازد. از اینرو خودآزمایی و خودمراقبتی یکی از مراحل مهم و اولیه در فرایند چک‌آپ و معاینات دوره‌ای است. البته نباید خودآزمایی و خودمراقبتی با خوددرمانی اشتباه گرفته شود. هر فردی باید بدن خود را از لحاظ تغییرات ناگهانی بررسی کند و اگر با مورد مشکوک و نگران کننده‌ای مواجه شد، مرحله بعدی مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص و درمان است. لازم است تا بانوان هر ماه بدن خود را چک کنند این خودآزمایی شامل مراحل زیر است:
بررسی و معاینه پوست: ایجاد هر گونه کک و مک، خال، زگیل و یا لکه‌های پوستی و یا تغییر در اندازه، رنگ و شکل آن‌ها باید مد نظر قرار بگیرد و در مراجعه روتین به پزشک با او در میان گذاشته شود. در صورت امکان گرفتن عکس از ناحیه مورد نظر طی روزهای متوالی می‌تواند به تشخیص پزشک کمک زیادی بکند.
هر گونه خارش، سوزش، تورم، کبودی و قرمزی و یا درد باید مورد توجه قرار گیرد. در خصوص زمان وقوع، مراحل شدت‌گیری علائم و هر گونه تغییرات هوشیار باشید تا در مراجعه به پزشک بتوانید اطلاعات دقیق و کاملی در اختیار متخصص مربوطه قرار دهید.
وزن کردن بدن: بهتر است هر ماه وزن خود را اندازه‌گیری کنید و در یک برگه یادداشت نماید اگر نوسانات وزن شما شدید بود مراجعه به پزشک ضروری است. تغییرات شدید وزن مانند چاقی ناگهانی و یا کاهش وزن شدید می‌تواند نشانه ابتلا به بیماری باشد. همچنین توجه به تناسب اندام و پیشگیری از اضافه وزن شما را از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها مانند دیابت و مشکلات مفصلی مصون می‌دارد.
بررسی پستان‌ها: یکی از مهم‌ترین کارهایی که هر بانویی باید ماهانه انجام دهد معاینه سینه‌هاست. باید سینه‌ها به طور دقیق بررسی شود تا اگر توده سفتی در سینه‌ها احساس شد یا فرم سینه تغییرات محسوسی داشت و یا از نوک سینه موادی ترشح شد؛ به پزشک متخصصان زنان مراجعه شود. معاینات این چنینی می‌تواند در تشخیص به موقع سرطان سینه و شروع به موقع درمان و در نتیجه حصول درمانی مطلوب بسیار مؤثر است.
انواع چکاپ بانوان
در ادامه انواع معاینات پزشکی دوره‌ای برای بانوان ارائه می‌شود. توجه داشته باشید که همه موارد ذکر شده برای همه بانوان لازم نیست قطعاً بدیهی است با ورود به مرحله یائسگی، بررسی ریتم عادت ماهانه از لیست چک‌آپ‌های دوره‌ای فرد حذف خواهد شد و جای آن را معاینات و آزمایش‌های مخصوص دوران یائسگی خواهد گرفت.
بررسی ریتم سیکل قاعدگی
یکی از مهم‌ترین چک‌آپ‌های زنان بررسی ریتم عادت ماهانه است. به طور کلی نظم و یا بی‌نظمی در سیکل پریود اطلاعات زیادی را در خصوص وضعیت سلامت یک زن در اختیار پزشک قرار می‌دهد و اساساً مکالمات پزشک زنان، با پرسیدن سوالاتی در مورد نظم چرخه قاعدگی آغاز می‌شود. از این رو لازم است تا بانوان در خصوص ریتم عادت ماهانه خود حساس باشند. در این زمینه به خودمراقبتی و خودآزمایی بانوان نیاز است. لازم است تا بانوان در یک تقویم یا دفتر یادداشت روز و حتی ساعت شروع دوره قاعدگی و روز اتمام سیکل قاعدگی خود را یادداشت کنند. علائمی نظیر لکه‌بینی و تغییر در میزان ترشحات دوران پریودی را به دقت نظارت کنند چرا که ارائه اطلاعات دقیق در این خصوص، به پزشک برای تشخیص بیماری یا عارضه کمک زیادی خواهد کرد. امروزه اپلیکیشن‌های زیادی در این خصوص طراحی و ارائه شده‌اند که حتی از چند روز قبل‌تر ورود به دوره قاعدگی را به بانوان هشدار می‌دهند و با استفاده از این اپلیکیشن‌ها می‌توان روز تخمک‌گذاری را هم پیش‌بینی کرد. داشتن اطلاعات جامع در مورد سیکل پریود بسیار مهم است چرا که سطح ترشح هورمون‌ها در روزهای مختلف قرارگیری در این دوره متفاوت است و یکی از راه‌های تشخیص میزان کافی ترشح هورمون‌ها داشتن اطلاعات در این باره است. اگر بانوی قصد بارداری داشته باشد اطلاع از روز احتمالی تخمک‌گذاری برای اقدام به بارداری بسیار مهم است. بنابراین چک‌آپ پزشکی در این مورد بسیار نیازمند دقت نظر و همراهی فرد مراجعه کننده می‌باشد. معمولاً چرخه قاعدگی در بانوان ۲۸ روزه است اما در بعضی از بانوان ممکن است این چرخه ۲۴ تا ۳۸ روز باشد. منظم بودن چرخه قاعدگی بستگی به تکرار منظم شروع و پایان قاعدگی در این بازه زمانی دارد. یعنی اگر دوره پریود در فردی ۳۰ روزه است هر ماه بعد از گذشت ۳۰ روز چرخه تکرار شود. تأخیر و تقدم یک تا چند روز در این رخداد طبیعی است و بی‌نظمی محسوب نمی‌شود اما اگر نظم این چرخه طی چند ماه متوالی یا متناوب مختل شود ممکن است نشانه ابتلای فرد به بیماری باشد. معمولاً تغییر در نظم سیکل قاعدگی می‌تواند نشانه بروز مشکلات زیر باشد:
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
- برهم خوردن تعادل هورمون‌ها
- ابتلا به فیبروم
- عفونت واژن
- ابتلا به بیماری التهاب لگن
- اندومتریوز
- سرطان دیواره رحم (بسیار نادر است)
آزمایش خون
ساده‌ترین، رایج‌ترین و آشناترین رویتن پزشکی انجام تست خون است. معمولاً پزشکان توصیه می‌کنند هر ۶ ماه یکبار برای اطمینان از سطح کافی میزان ویتامین‌ها، پروتئین‌ها، املاح و مواد معدنی آزمایش خون داده شود. برخی دیگر از متخصصان چک‌آپ تست خون را هر ۱۲ ماه لازم می‌دانند. در این چک‌آپ پزشک آزمایش میزان سطح انواع ریزمغذی‌ها، املاح معدنی، ویتامین و پروتئین را از آزمایشگاه درخواست می‌کند. این آزمایش ممکن است بررسی سطح ترشح هورمون‌ها را نیز درخود داشته باشد که در ادامه در این مورد بیشتر توضیح خواهیم داد. برای این چک‌آپ لازم است تا به یک پزشک عمومی مراجعه کنید و به او بگویید درخواست یک چک‌آپ کلی دارید، پزشک روتینی از تمام آزمایشات معمول را برای شما درخواست خواهد کرد و ممکن است در این بین با توجه به سوابق بیماری شما موارد خاص‌تری را نیز در این تست بگنجاند. معمولاً برای بانون بررسی میزان آهن، ویتامین D، روی، انواع ویتامین B، منگنز، چربی خون، شمارش سلول‌های خونی، قند خون، پتاسیم، سدیم، فسفر و … درخواست می‌شود. نتیجه آزمایش خون اطلاعات زیادی در خصوص وضعیت سلامتی فرد در اختیار پزشک قرار می‌دهد.
بررسی سطح ترشح هورمون‌ها
همانطور که گفته شد بررسی سطح میزان ترشح هورمون‌ها می‌تواند بخشی از چک‌آپ سالانه‌ای باشد که طی انجام آزمایش خون مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما گاهی پزشکان ممکن است برای بررسی تأثیر داروها یا میزان پیشرفت بیماری در فواصل زمانی کوتاه‌تری به انجام آزمایش‌های بررسی هورمون‌ها اقدام کنند. هورمون‌ها را باید به دو دسته هورمون‌های جنسی و هورمون‌های غیرجنسی تقسیم کنیم. بررسی میزان ترشح هر دو دسته از اهمیت زیادی برخوردار است. بررسی سطح ترشح هورمون تیروئید، هورمون‌های مترشحه از کبد و کلیه و هورمون‌هایی که از سایر اندام‌های داخلی بدن ترشح می‌شوند بسیار مهم است. هورمون‌ها در تنظیم کلیه فعالیت‌های بدن نقش دارند و کاهش یا افزایش میزان ترشح آن‌ها می‌تواند بر عملکرد کلی بدن تأثیر منفی داشته باشد. علاوه بر هورمون‌های غیرجنسی، هورمون‌های جنسی در بانوان تعیین‌کننده نظم سیکل قاعدگی، قدرت باروری، بروز خصوصیات زنانه، تنظیم چربی خون، رشد مو و اسکلت و بسیاری از فرایندهای دیگر بدن هستند. به طور کلی سه نوع هورمون جنسی در بدن بانوان ترشح می‌شود که عبارتند از: هورمون استروژن، پروژسترون و تستوسترون. نوسانات میزان ترشح این هورمون‌ها در دوره‌های مختلف زندگی هر خانمی طبیعی است. حتی میزان ترشح این هورمون‌ها در روزهای مختلف سیکل قاعدگی نیز ممکن است نوساناتی داشته باشد اما تغییرات ناگهانی و شدید میزان ترشح هورمون‌ها می‌تواند نشانه بروز بیماری در بدن فرد باشد. بنابراین انجام آزمایش خون برای اطلاع از نوسانات احتمالی در میزان ترشح هورمون‌ها یک اقدام پیشگیرانه برای وخیم شدن بیماری یا سندروم است. گاهی بروز تغییرات بدنی مانند افزایش رشد موهای زائد، تغییر صدا، بی‌نظمی در سیکل پریود، تظاهر بثورات جلدی و جوش و آکنه، ترشحات غیرعادی واژینال، افزایش وزن، اختلال در خواب، خونریزی از واژن و علائمی از این قبیل می‌تواند نشانه‌ای در خصوص اختلال در ترشح هورمون‌های جنسی باشد.
تست پاپ اسمیر
وقتی سخن از چک‌آپ بانوان به میان می‌آید اکثر افراد گمان می‌کنند منظور انجام تست پاپ‌اسمیر است اما نباید فراموش کرد که تست پاپ‌اسمیر تنها بخشی از فرایندهای متنوع و گسترده چک‌آپ بانوان است. تست پاپ‌اسمیر، یک آزمایش روتین و رایج است که معمولاً هر ۳ سال یک بار انجام می‌شود. متخصصان معتقدند بانوان از سن ۲۱ سالگی تا سن ۶۵ سالگی باید این آزمایش را هر سه سال یکبار انجام دهند. برخی پزشکان معتقدند انجام این تست برای بانوان بالای ۳۰ سال هر ۵ سال یکبار کفایت می‌کند البته سوابق بیماری خود فرد و خویشاوندان نزدیک در تعیین زمان این آزمایش مهم است. در این آزمایش پزشک زنان با استفاده از وسیله‌ای به نام اسپکولوم مجرای واژن را باز می‌کند. سپس با استفاده از یک وسیله کوچک برس مانند تعدادی از سلول‌های دهانه رحم را برای نمونه‌برداری خارج می‌کند. سپس سلول‌ها را در یک محفظه استریل قرار می‌دهد و نمونه را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌کند. آزمایشگاه از حیث احتمال ابتلای فرد به بیماری سرطان دهانه رحم نمونه را مورد بررسی قرار می‌دهد.
اگر پزشک نسبت به ابتلای بیمار به سرطان مشکوک باشد ممکن است انجام آزمایش HPV را نیز تجویز کند. HPV نام ویروسی است که در ابتلای بانوان به سرطان دهانه رحم نقش زیادی دارد. ممکن است پزشک با بررسی سوابق فرد و وضعیت جسمانی او تزریق واکسن HPV را نیز لازم بداند.
معاینه لگن
در این نوع معاینه پزشک از مراجعه کننده می‌خواهد لباس‌های خود را دربیاورد و روی تخت معاینه (ژنیکولوژی) قرار بگیرد. در این وضعیت پزشک علاوه بر معاینه لگن؛ فرج، واژن، دهانه رحم، تخمدان‌ها، رحم و حتی راست روده را نیز مورد بررسی و معاینه قرار می‌دهد. ممکن است این معاینه با انجام تست پاپ‌اسمیر همراه باشد. همین معاینه کوتاه لگن و دستگاه تناسلی به پزشک در تشخیص بیماری‌های زیر کمک می‌کند:
- ابتلا به کیست تخمدان
- فیبروم رحم
- ناهنجاری‌های لگن
- ابتلا به عفونت‌های مقاربتی
- سرطان دهانه رحم
اگر مراجعه کننده علائمی همچون درد لگن، خونریزی و یا ترشحات غیرعادی واژینال، تغییرات محسوس پوستی و یا مشکلات ادراری داشته باشد، پزشک در اولین گام اقدام به معاینه دقیق لگن خواهد کرد تا از حیث احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های بالا، مراجعه کننده را به دقت بررسی و معاینه نماید.
معاینه تشخیص سرطان تخمدان
یکی از معاینات مهم و روتین بانوان، غربالگری انواع سرطان است. یکی از سرطان‌های رایج بین بانوان، سرطان تخمدان است. همانطور که گفته شد پزشک در معاینه لگن، شکل، اندازه و وضعیت تخمدان‌ها را نیز بررسی و معاینه می‌کند. معاینه لگن و دستگاه تناسلی نوعی معاینه و تست غربالگری محسوب می‌شود و برای تشخیص سرطان‌های زنانه کاربرد بسیاری دارد. وجود تومور یا هر توده سفتی در ناحیه تناسلی ممکن است نشانه ابتلای فرد به بیماری سرطان باشد. معمولاً تشخیص توده و تومور در ناحیه تخمدان با معاینه فیزیکی امکان‌پذیر نیست از این رو متخصص ممکن است انجام سونوگرافی ترانس واژینال یا آزمایش خون CA-125 را درخواست کند تا سطح داخلی دیواره رحم (آندومتر) و تخمدان‌ها را از حیث بروز ناهمواری، وجود توده و تومور مورد معاینه و بررسی دقیق قرار دهد. در این روش متخصص سونوگرافی رحم و تخمدان‌ها را برای تشخیص هر گونه توده به دقت ارزیابی می‌کند اما باید توجه داشت وجود توده به معنای ابتلا به سرطان نیست و برخی توده‌ها ممکن است خوش‌خیم باشند. از اینرو انجام آزمایش تخصصی CA-125 لازم است تا سرطانی بودن توده تشخیص داده شود. اگر توده بدخیم باشد ممکن است میزان پروتئین CA-125 در بدن بالاتر از حالت نرمال باشد. اما بالا بودن سطح این پروتئین نیز دلیل قاطعی برای ابتلای فرد به سرطان نیست گاهی بیماری‌های مانند اندومتریوز و التهاب لگن نیز می‌توانند باعث بالا رفتن سطح این پروتئین شوند. در صورتی که روش‌های تشخیصی اولیه کافی نباشند، ممکن است نیاز به انجام نمونه‌برداری (بیوپسی) باشد.
ماموگرافی
پیشتر گفتیم که لازم است بانوان هر ماه پستان‌های خود را چک کنند و نسبت به وجود هر گونه توده سفت یا تغییرات ظاهری پستان حساس باشند و سریعاً به پزشک مراجعه کنند. اگر شخصی با علائم اولیه‌ای که گفته شد به پزشک مراجعه کند، ممکن است پزشک متخصص، ماموگرافی را پیشنهاد کند. ماموگرافی در واقع یک نوع تصویربرداری با اشعه ایکس است. از ماموگرافی برای تشیخص سرطان سینه استفاده می‌شود. معمولاً پزشکان معتقدند اگر فرد علائم ظاهری خاصی ندارد نیز به انجام ماموگرافی نیست اما بانوانی که بیش از ۵۰ سال سن دارند نیاز است تا هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند. برخی از متخصصان معتقدند ماموگرافی باید از سن ۴۵ سالگی شروع شود اما بین متخصصان اتفاق نظری روی این مسئله وجود ندارد. برخی از متخصصان اعتقاد دارند تابیدن اشعه ایکس خود عاملی برای ابتلای فرد به بیماری سرطان است و اگر فرد مستعد بیماری باشد، غربالگری می‌تواند یک عامل تشدید کننده بیماری باشد. پزشکان به افرادی که در خویشاوندان نزدیک آن‌ها سابقه سرطان سینه وجود دارد توصیه می‌کنند تا معاینات ماهانه و تست‌های غربالگری را جدی بگیرند.
آزمایش کولونوسکوپی
کولونوسکوپی بررسی و معاینه دقیق روده بزرگ است. در واقع این روش نوعی تصویربرداری از ناحیه کولون (روده بزرگ) و راست روده است. افرادی که در بین افراد خانواده آن‌ها سابقه سرطان روده وجود دارد لازم است تا هر ۲ الی ۵ سال یکبار کولونوسکوپی انجام دهد. کولونوسکوپی توسط دستگاه کوچکی به نام کولونوسکوپ انجام می‌شود. متخصص کولونوسکوپ را از طریق معقد وارد روده می‌کند. در سر کولونوسکوپ یک دروبین کوچک وجود دارد، سر دیگر دستگاه به یک مانیتور وصل است، پزشک در جریان هدایت کولونوسکوپ به داخل روده، وضعیت روده بزرگ و راست روده را از حیث بروز هر گونه ناهنجاری بررسی و معاینه می‌کند.
سایر چک‌آپ‌های مورد نیاز بانوان
به طور کلی برای تعیین وضعیت سلامتی انجام آزمایشات زیر به صورت دوره‌ای و با صلاحدید پزشک توصیه می‌شود:
- شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)
- آزمایش بررسی میزان قند خون
- آزمایش بررسی میزان چربی خون
- تست آنتی‌بادی (AB)
- تست آلرژی
- آزمایش عملکرد کبد (LFT)
- آزمایش بررسی عملکرد کلیه‌ها
- آزمایش کشت خون
- آزمایش کشت ادرار
- آزمایش کشت مدفوع
- آزمایش کشت زخم
- آزمایش تیروئید
- آزمایش روماتیسم
- آزمایش ایدز
- آزمایش هپاتیت
- آزمایش سرطان خون
- بیوپسی مغز استخوان
در نظر داشته باشید که انجام همه این آزمایش‌ها در یک مرحله لازم نیست و برخی از این آزمایش‌ها در صورت بروز علائم ضرورت دارد یا مثلاً در مورد بیماری ایدز و هپاتیت در صورتی که فرد در معرض خطر بوده و یا رفتارهای پرخطر داشته است، انجام آن‌ها ضروری است و در شرایط نرمال شاید هر چند سال نیاز به انجام چنین آزمایشات تخصصی باشد. علاوه بر این در دوره‌های خاص زندگی بانوان مانند دوره بارداری و دوران یائسگی آزمایشات و چک‌آپ‌های خاصی وجود دارد که تنها در همان دوران نیاز به انجام آن‌ها است.