میوه‌ها و سبزیجات ممنوع در بارداری

کدام میوه و سبزی را نباید در دوران بارداری خورد؟

آنچه مسلم است میوه‌ها و سبزیجات از جمله مفیدترین مواد خوراکی هستند که متخصصان تغذیه همواره مصرف و قرار دادن آن‌ها در برنامه و جیره غذایی روزانه بانوان را توصیه می‌کنند. اما شرایط در دوران بارداری با دیگر دوره‌های زندگی فرد بسیار متفاوت است. گاهی کمی مصرف زیادتر یک میوه خوشمزه می‌تواند، سلامت جنین و کل پروسه بارداری را به خطر بیاندازد. برای تنظیم رژیم غذایی بارداری در نظر گرفتن ماه‌های مختلف بارداری بسیار حائز اهمیت است. بیشتر پرهیزهای غذایی مربوط به ماه‌های اول و آخر بارداری است. در ماه‌های اول بارداری تغییرات فیزیولوژیک بدن زیاد است و از همین رو بدن بانوی بارداری بیشتر در معرض آسیب است. در ماه‌های آخر بارداری نیز بدن بانوی باردار با تحمل فشار طی ماه‌های قبل و نزدیک شدن به زمان وضع حمل ضعیف و حساس شده و ممکن است عدم رعایت میزان مصرف یک ماده خوراکی عواقب وخیمی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با لیستی از میوه‌ها و سبزیجات ممنوعه دوران بارداری آشنا کنیم. افتخار همراهی خود را از تیم پینو بیبی دریغ نکنید و تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

میوه‌ها و سبزی‌ها ممنوعه دوران بارداری

در دوران بارداری مصرف میوه و سبزیجات تازه بسیار توصیه می‌گردد اما در خوردن برخی از این میوه‌های خوشمزه و مفید در دوران بارداری باید جوانب احتیاط را رعایت کرد زیرا برخی از این میوه‌ها واکنش‌های آلرژیک را به دنبال دارند و همچنین وجود برخی مواد موثره موجود در بعضی میوه‌ها و سبزیجات ممکن است در این دوران عوارضی را در پی داشته باشد و حتی امکان دارد سلامت جنین را به خطر بیاندازند. به طور کلی پژوهشگران معتقد هستند که بهتر است در این دوران مصرف میوه‌هایی نظیر آناناس، هلو، موز، پاپایا، خربزه، موز، تمر هندی را به حداقل رساند. فراموش نکنید در مصرف مواد خوراکی مفیدی همچون میوه و سبزیجات در دوران بارداری لازم است تا افراط و تفریط نکنید. برخی میوه‌ها و سبزیجات ممکن است در برخی ماه‌های دوران بارداری مضر باشند در حالی در مراحل دیگر مصرف آن‌ها بلامانع است. همچنین در تهیه یک رژیم غذایی و تهیه لیست بایدها و نبایدهای بارداری توجه به سوابق پزشکی، وضعیت جسمانی، وزن، طبع، سبک زندگی و وضع اقتصادی بانوی باردار از اهمیت زیادی برخوردار است و نمی‌توان برای همه بانوان باردار یک نسخه را پیچید. از طرفی توجه داشته باشید که ماده موثره موجود در میوه‌ها و سبزیجات به طرق مختلف می‌تواند جذب بدن افراد شود. میوه‌ها و سبزیجات را می‌توان به صورت دمنوش‌های گیاهی، روغن‌تراپی و ماساژ بدن با روغن‌های گیاهی، به عنوان ادویه در غذا و حتی به صورت اسماج و گیاه‌پیچ استفاده کرد بنابراین در تنظیم میزان مصرف باید به این نکته نیز توجه داشت.  

آناناس

آناناس میوه خوشمزه، مفید و سرشار از ویتامین سی است اما با همه خواص زیادی که دارد جزو میوه‌های ممنوعه در بارداری قرار دارد. مصرف آناناس در سه ماهه اول حاملگی می‌تواند موجب بروز انقباضات شدید رحمی گردد و خطر سقط جنین را به شدت افزایش می‌دهد. همچنین آناناس حاوی ماده‌ای به نام بروملین است؛ بروملین آنزیمی است که موجب تجزیه پروتئین می‌شود. از همین رو خوردن آناناس می‌تواند دهانه رحم را نرم کند و منجر به زایمان زودرس شود. به همین دلیل آناناس در لیست میوه‌های غیرمجاز در بارداری قرار گرفته است.

موز

گرچه موز خواص زیادی دارد و همواره جزو میوه‌های مفید برای کاهش عوارض بیماری‌ها طبقه‌بندی می‌شود اما این میوه خوشمزه نیز باید در دوران بارداری با احتیاط خورده شود. موز برای خانم‌هایی که از آلرژی رنج می‌برند و یا به هر نوع دیابتی مبتلا هستند، مضر می‌باشد. کیتیناز ماده شیمیایی است که در موز وجود دارد و می‌تواند موجب بروز حساسیت در مادران باردار ‌شود. همچنین موز طبع گرمی دارد و مصرف آن ممکن است موجب افزایش دمای بدن خانم باردار شود. به طور کلی بهتر است این میوه در دوران حاملگی با احتیاط مصرف شود.

خرما

شاید تعجب کنید که خرما نیز در این لیست قرار دارد. خرما حاوی انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی است. خرما طبع فوق‌العاده گرمی دارد و موجب افزایش درجه حرارت بدن مادر و بروز انقباضات رحمی می‌شود. البته متخصصان تغذیه معتقدند خوردن ۱ تا ۲ عدد خرما در طول روز مشکلی ایجاد نمی‌کند اما خوردن خرما بیشتر از این مقدار می‌تواند برای بانوان باردار مشکل‌ساز شود.

تمر هندی

یکی از ویارهای رایج دوران بارداری تمایل زیاد بانوان باردار به خوردن ترشیجات است. مصرف ترشیجات سبب می‌شود تا بانوان حامله صبح‌ها حالت تهوع و دل بهم خوردگی کمتری را تجربه کنند. میوه تمر هندی از جمله میوه‌های ترش محبوب بانوان است. تمر هندی دارای مقادیر زیادی ویتامین سی است از این رو نباید در دوران بارداری بیش از حد مصرف شود. مصرف زیاد تمر هندی می‌تواند سطح پروژسترون را کاهش دهد و حتی منجر به سقط جنین شود. مصرف تمر هندی در سه ماهه اول حاملگی باید با احتیاط و بسیار محدود باشد.

هندوانه

هندوانه سرشار از خواص مختلف است اما خوردن هندوانه در دوران حاملگی می‌تواند جنین را در معرض سموم مختلفی قرار دهد. همانطور که پیشتر هم اشاره شد به طور کلی مصرف میوه‌جات در دوران بارداری برای خانم حامله مفید است، اما باید در مصرف هر نوع ماده غذایی با احتیاط عمل شود و به اندازه مصرف گردد. مصرف بیش از حد هندوانه می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد. از طرف دیگر هندوانه یک ماده خوراکی مدر و ادرارآور است لذا می‌تواند علاوه بر دفع سموم از بدن منجر به دفع مواد مغذی هم بشود. اگر طبع بانوی باردار سرد است خوردن هندوانه که طبعی سرد و تر دارد اصلاً توصیه نمی‌شود.

دانه‌های ممنوعه دوران بارداری

دانه گیاهان، مواد و عناصر لازم برای رشد یک گیاه کامل را در بر دارند درست مانند زیگوت (سلول تخم) در انسان که همه اطلاعات لازم برای ایجاد یک انسان کامل را دارد. همانطور که یک سلول تخم در طی ۹ ماه تغییرات ساختاری و شیمایی متعددی را متحمل می‌شود تا سرانجام یک نوزاد را شکل دهد بذر گیاهان هم همین روند را طی می‌کنند. برخی دانه‌های گیاهی ممکن است حاوی موادی باشند که برای دوران بارداری مناسب نیستند و باعث اختلالات رشدی و گاه مرگ جنین می‌شوند لذا توصیه می‌شود در دوران بارداری از مصرف این دانه‌ها خودداری کرد. در اینجا به طور مختصر به بررسی تعدادی از این دانه‌ها می‌پردازیم:

دانه زیره

زیره، دانه بسیار مفید سرشار از ویتامین‌های A، K، E و C است. همچنین این دانه مفید حاوی عناصری نظیر آهن، روی، مس، منیزیوم، فسفر، پتاسیم و کلسیم نیز هست. زیره دارای خواص درمانی زیادی نظیر کاهش کلسترول، بهبود هضم غذا، ضد نفخ، درمان یبوست، کاهش علائم آلزایمر، افزایش تولید شیر، کاهش علائم دردهای قاعدگی، درمان موثر در کاهش عوارض کم‌کاری تیروئید و … است. در دوران بارداری اکثر بانوان به علت شرایط رشدی جنین در محوطه شکم دچار عدم هضم درست غذا و نفخ می‌شوند که برای این حل این مشکل به خوردن زیره روی می‌آورند اما باید توجه داشت که زیره سبز و سیاه هر دو قاعده‌آور هستند و باعث تحریک حرکات رحمی شده و در نتیجه مصرف زیاد آن‌ها ممکن است باعث سقط جنین و زایمان زودرس شود. لذا توصیه می‌شود از مصرف این دانه مفید در دوران بارداری خواردی شود. همچنین توصیه می‌شود بانوانی که در تلاش برای بارداری هستند نیز از مصرف این دانه مفید خودداری کنند.

دانه شنبلیله

دانه و پودر این گیاه طعمی شیرین و آجیل مانند دارند که امروزه به عنوان ادویه هم در طبخ غذا از آن استفاده می‌شود. دانه شنبلیله حاوی مقادیر قابل توجهی فیبر، پروتئین، آهن، منیزیوم و منگنز است که تا حدودی همین دانه‌های کوچک نیاز فرد را به این عناصر ضروری رفع می‌کند. دانه شنبلیله خواص مفیدی هم برای آقایان و هم خانم‌ها دارد برای مثال دانه شنبلیه در آقایان باعث افزایش هورمون تستسترون شده در نتیجه میل جنسی را افزایش می‌دهد. در بانوان این دانه باعث تولید شیر بیشتر در زنان شیرده شده که به وزن‌گیری بیشتر نوزاد کمک می‌کند. همچنین به درمان بیماری پلی‌کیستیک رحم کمک کرده و باعث کاهش حجم تخمدان می‌شود. پژوهش‌ها حاکی از آن است که مصرف دانه شنبلیه قبل و بعد از بارداری بسیار مفید است. اما در دوران بارداری چطور؟ متاسفانه جواب خیر است زیرا این دانه‌ها باعث القای حرکات رحمی شدید شده و ممکن است منجر به زایمان زودرس و یا حتی سقط جنین شود.  

سیاهدانه

از این ادویه به عنوان سلطان خواص نام برده می‌شود اما در واقع مصرف این دانه مانند یک شمشیر دو لبه هست. در مقابل منافع زیادی که مصرف این دانه به همراه خواهد داشت، مصرف بیش از حد آن نیز عوارض متعددی را در پی خواهد داشت. مصرف نامتعادل و بیش از اندازه سیاهدانه خطرات بسیاری را برای مصرف کننده دارد و لذا میزان مصرف آن باید با مشورت پزشک تعیین شود. به طور کلی این دانه سیاه رنگ اثرات بسیاری بر سیستم ایمنی، گوارشی و تنفسی دارد. سیاهدانه ضد سرطان، ضد دیابت، ضد فشارخون، ضد میکروب و غیره … است. اما با وجود خواص فراوان، پزشکان به طور کلی با مصرف دانه سیاهدانه و روغن سیاهدانه در دوران بارداری مخالف هستند و معتقدند باید مصرف این دانه پرخاصیت را به دوران پس از فراغت از بارداری موکلول کرد. برخی از متخصصان حتی ماساژ بدن با روغن سیاهدانه را در دوران حاملگی منع می‌کنند.

رازیانه

دانه رازیانه با عطر خوش و کمی شیرین امروزه چاشنی غذاهای بسیاری است. این دانه خوشبو هم مثل زیره خواص ضد نفخ دارد اما مصرف آن در دوران بارداری باید با احتیاط لازم انجام گیرد زیرا مصرف نامتعادل این دانه‌های کوچک در دوران باردرای هم می‌توانند دردسرساز شوند. البته پزوهشگران معتقد هستند در سه ماه اول بارداری مصرف اندک این دانه مشکل‌ساز نخواهد بود. در این دوران از رازیانه برای بهبود تهوع صبحگاهی و کاهش احساس تهوع و درد در محوطه شکمی استفاده می‌شود. ولی بعد از سه ماهه اول بارداری بهتر است از خوردن این دانه اجتناب شود.

کنجد

این دانه خوشمزه نه تنها برای بارداری مضر نیست بلکه حاوی مواد مفید و انرژی‌زا است و سرشار از ویتامین‌های خانواده گروه B می‌باشد که سلامت و رشد مناسب جنین را تضمین می‌کند. اما بهتر است سه ماهه اول دوران بارداری از خوردن این دانه مفید اجتناب شود و یا مصرف آن را به حداقل رساند زیرا مصرف کنجد در اکثر زنان باردار باعث ایجاد حالت تهوع می‌شود و این احساس ناخوشایند را تشدید می‌کند. به خصوص اگر بانوی باردار لکه بینی دارد و یا با خوردن کنجد دچار لکه‌بینی شده است لازم است تا حتماً مصرف کنجد را قطع کند و با پزشک متخصص زنان مشورت نماید.

ادویه‌های ممنوعه دوران بارداری

برخی از دانه‌ها و مواد خوراکی به عنوان چاشنی و طعم‌دهنده انواع غذا استفاده می‌شوند که به طور کلی به آن‌ها ادویه گفته می‌شود. برخی از افراد گمان می‌کنند که چون مصرف ادویه در غذاها کم و محدود است، مصرف آن‌ها بلامانع است. همچنین چون معمولاً ادویه‌ها به همراه مواد دیگر سرخ می‌شوند ممکن است این تصور ایجاد شود که خواص آن‌ها از بین می‌رود و مصرف آن‌ها بلامانع است در حالی که برخی ادویه‌ها طی فرایند پخت و پز مواد موثره بیشتری آزاد می‌کنند. در ادمه برخی از ادویه‌هایی که در دوران بارداری باید با احتیاط بیشتری مصرف شوند را خدمت‌تان معرفی خواهیم کرد.

زعفران

گرانترین ادویه جهان زعفران است. از قدیم به خصوص در بسیاری از روستاهایی هند بر این باور بودند که زعفران باعث روشن شدن پوست نوزاد می‌شود، بنابراین در دوران بارداری زعفران مصرف می‌کردند. درست در نقطه مقابل آن بسیاری از مردم بر این باور هستند که در دوران بارداری نباید زعفران مصرف کرد. بنابراین گروهی از پژوهشگران به انجام یک تحقیق برای سنجش و ارزیابی مصرف زعفران در دوران بارداری پرداختند. این مطالعه بر روی زنان کشاورزی که مبادرت به کشت زعفران می‌کردند و بنابراین دسترسی بیشتری به زعفران جهت مصرف داشتند، صورت گرفت. نتایج این تحقیق علمی حاکی از آن بود که میزان سقط جنین در زنان کشاورز در سه ماهه اول بارداری افزایش داشته است. بنابراین باید در مصرف این ماده غذایی در سه ماهه اول بارداری و همچنین مقدار آن در سایر مراحل بارداری محتاط بود و برای مصرف این ادویه خوشبو و خوش عطم باید با پزشک مشورت کرد.

همانطور که می‌دانید زعفران به خاطر خواص شادی‌آور به عنوان یک دارو طبیعی ضد افسردگی مصرف می‌شود و به زنان باردار که در این دوران به علت تغییر هورمونی و همچنین تغییرات فرم بدن و عدم توانایی برخی کارها دچار نوعی افسردگی می‌شوند توصیه می‌گردد که از این ماده غذایی بهره ببرند. همچنین زعفران از فشار خون بالا جلوگیری می‌کند که عارضه شایع در زنان باردار است زیرا ماده موثره موجود در زعفران کروسین و سافرانین به کاهش فشار خون کمک می‌کنند. البته مصرف زیاد آن باعث کاهش شدید فشار خون می‌شود که سلامت مادر در مرحله نخست و سپس سلامت جنین را به خطر می‌اندازد. مانند زیره و رازیانه، زعفران هم برای نفخ بارداری، تهوع صبحگاهی مادران در دوران بارداری و هضم بهتر غذا و در کل بهبود عملکرد دستگاه گوارش مفید است. اما مثل سایر موارد در سه ماهه اول بارداری میزان مصرف آن باید مطابق نظر پزشک باشد و شاید حتی پزشک مصرف آن را برای برخی بانوان مجاز نداند. میزان مصرف زعفران در دوران بارداری باید کمتر از نیم میلی‌گرم در روز باشد با این حال برای مصرف آن حتماً باید با پزشک مشورت شود. زعفران می‌تواند باعث ایجاد انقباضات رحمی شده و ممکن است باعث زایمان زودرس شود. همچنین در زنانی که سابقه سقط جنین و زایمان زودرس داشته‌اند بهتر است مصرف نشود.

دارچین

دارچین این ادویه خوش رایحه که تقریباً در تمامی دنیا مصرف می‌شود به خودی‌خود در دوران بارداری مشکل‌زا نیست اما مصرف زیاد این ادویه باعث بروز مشکلاتی نظیر حساسیت و آلرژی می‌شود. دارچین ادویه‌ای با طبع گرم است که ممکن است در بسیاری از افراد خارش دهان و زبان، بثوارت پوستی و مشکلات تنفسی را ایجاد کند. در زنان باردار چون سیستم ایمنی ضعیف شده است ممکن است مصرف بیش از اندازه دارچین مشکلات جدی‌تر و وخیم‌تری به همراه داشته باشد. علاوه بر آن اکثر زنان باردار در دوران حاملگی دچار مشکلات گوارشی می‌شوند و مصرف بیش از اندازه دارچین باعث سوزش سردل آن‌ها می‌شود و به مشکلات گوارشی بانوان باردار می‌افزاید. چنانچه بانوی بارداری از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کند باید حتماً از خوردن دارچین در این دوران بپرهیزد زیرا دارچین سطح پلاکت‌های خون را کاهش می‌دهد و در نتیجه خون بیش از پیش رقیق می‌کند. در چنین شرایطی ممکن است در اثر آسیب و خونریزی عضوی از بدن بانوی باردار، جلوگیری از خونریزی مختل شود و حتی امکان دارد حیات مادر و جنین به خطر بیفتد.

آویشن

این ادویه جز سبزیجات هم محسوب می‌شود. آویشن در کوهستان‌ها رشد می‌کند، بسیار خوشبو است و طبعی گرم و خشک دارد. آویشن خویشاوندی نزدیکی با نعناء دارد. طبع گرم این سبزی یا ادویه در برخی از افراد باعث ایجاد حساسیت و واکنش‌های آلرژیک و تنگی نفس می‌شود. در زنان باردار ممکن است باعث بروز حالت تهوع، سرگیجه، اسهال و سوزش سردل شود. البته بسیاری از زنان و دختران در دوران قاعدگی از دمنوش آویش به عنوان تسهیل کننده حرکات رحمی بهره می‌گیرند تا قاعدگی آسان‌تری داشته باشند لذا در دوران بارداری باید در مصرف این گیاه با احتیاط عمل کرد زیرا مصرف زیاد آن باعث زایمان پیش از موعد شده و ممکن است سلامت جنین به خطر بیفتد.