این مقاله، اولین مقاله از سری مجموعه مقالات مونته‌سوری است که در ۵ مقاله به معرفی فعالیت‌های عملی و کاربردی مونته‌سوری جهت پرورش خلاقیت، بالا بردن سطح کارایی، مسئولیت‌پذیری و خلاقیت کودکان می‌پردازد. در این مقاله مجموعه‌ای از فعالیت‌های عملی، حسی، ریاضی و زبانی مخصوص کودکان رده سنی ۲.۵ تا ۳.۵ سال ارائه می‌شود. شما والدین عزیز می‌توانید با کمی خلاقیت دایره این فعالیت‌ها را بسیار گسترده‌تر کنید. فراموش نکنید هدف از انجام این فعالیت‌ها، آموزش انواع مهارت‌ها به روشی شاد و کاربردی به کودکان است. در نظر گرفتن روحیه، علاقه و حوصله کودک برای انجام این فعالیت‌ها، شما والدین و مربیان عزیز را در جهت کسب نتایج مطلوب‌تر یاری خواهد رساند. با تیم متخصص پینو بیبی و فعالیت‌های مونته‌سوری همراه باشید تا کودک توانمندتری داشته باشید.
ماریا مونته‌سوری کیست؟
ماریا مونته‌سوری (Maria Montessori) یک بانوی تلاشگر و بااستعداد ایتالیایی بود. او اولین زن پزشک ایتالیایی است. وی با سخت‌کوشی در دوره‌ای که تحصیلات دانشگاهی برای زنان در کشور ایتالیا ممنوع بود تمام تلاش خود را به کار بست و از آنجا که در یک خانواده مرفه و سرشناس ایتالیایی زندگی می‌کرد، توانست از رانت پدرش استفاده کند و با وساطت پاپ وارد دانشکده پزشکی شد. او با موفقیت این رشته را به پایان رساند و مدرک دکترای خود را از دانشگاه ساپینزای رم اخذ نمود. اما جامعه فاشیست ایتالیا در آن زمان او را نپذیرفت. او که زن سرسخت و خودساخته‌ای بود برای کار به یک مرکز نگهداری از کودکان معلول رفت و همان جا جرقه تغییر شیوه آموزش به کودکان در ذهن او زده شد. او که پیشتر نیز در دانشکده مهندسی با سیستم خشک آموزشی آشنا شده بود، شروع به ابداع روش‌های نوین و سرگرم‌کننده، درگیرانه و خلاقانه آموزشی نمود. روش‌های موثر او به سرعت مورد توجه قرار گرفت و در مدارس مختلف به کار گرفته شد و از مرزهای ایتالیا گذشت تا جایی که او به دلیل شیوه‌های آموزشی خود موفق به دریافت جایزه یونسکو شد. دولت خودکامه موسولینی دیدگاه آزادی‌خواه مونته‌سوری را تاب نیاورد و او را تبعید کرد، هر چند که بعدها از کرده خود پشیمان شد و مونته‌سوری را رسماً به ایتالیا فراخواند اما مونته‌سوری بار دیگر در خلال جنگ جهانی دوم از ایتالیا گریخت و مدتی را در هند و هلند گذارند و شفیته روحیه آرام و آزادی‌خواه گاندی شد. ماریا مونته‌سوری در نهایت در سن ۸۲ سالگی در کشور هلند دار فانی را وداع گفت.
نکات کلی در خصوص فعالیت‌های مونته‌سوری
در انجام فعالیت‌های مونته‌سوری به نکات کلی زیر توجه داشته باشید:
زندگی کودک در جریان است و هر لحظه از عمر کودک ارزشمند است. با اندکی درایت می‌توان از آن به عنوان یک تجربه خوشایند و کارا در جهت سعادتمندی کودک بهره برد. از این رو از هر فرصتی برای آموزش به کودک بهره ببرید.
آموزش‌های کاربردی دوره کودکی و خردسالی، می‌تواند سنگ بنای استقلال و موفقیت کودک در آینده باشد.
در انجام فعالیت‌های مونته‌سوری به سن کودک توجه داشته باشید، ممکن است کودک شما فراتر از سن خودش بداند و رفتار کند و تکرار تمرینات رده سنی‌اش برای او کسل‌کننده باشد در این شرایط با ارزیابی رفتار کودک می‌توانید فعالیت‌های ساده‌تر رده سنی بعدی را با کودک تمرین کنید. گاهی نیز ممکن است فعالیت‌های گفته شده در یک رده سنی برای کودک شما مناسب نباشد و کودک شما مهارت‌های لازم برای انجام آن فعالیت را هنوز کسب نکرده است، در این شرایط تمرینات را ساده کنید و اگر لازم است به فعالیت‌های رده سنی پایین‌تر مراجعه کنید و رفته رفته کودک را به سطح متعارف فعالیت‌های رده سنی خودش برسانید.
توجه کنید که این فعالیت‌ها هم برای کودکان دختر و هم برای کودکان پسر طراحی شده و کلیه این تمرینات را هر دو دختر و پسر باید انجام دهند و هیچ تمرینی تفکیک جنسیتی ندارد. بنابراین نباید تصور کنید که مثلاً فعالیت دوخت و دوز برای دختران مناسب و نیازی نیست که پسران آن را انجام دهند و یا نیازی نیست نان قطعات مختلف و اجزای یک اتومبیل را دختران بدانند و این فعالیت را یک فعالیت پسرانه تلقی کنید.
در انجام فعالیت‌ها همواره ایمنی را رعایت کنید و بر فعالیت کودک نظارت داشته باشید. حتی‌المقدور از ابزار ایمن برای فعالیت‌های کودک استفاده کنید. ابزارهای مخصوص کودکانه را برای کودک خریداری کنید و یا ابزار معمولی منزل را برای کودک ایمن کنید. به عنوان مثال از قیچی‌های مخصوص کودکان برای درست کردن کاردستی یا دوخت و دوز استفاده کنید. این قیچی‌های سر گرد و با پوشش محافظ دارند و زیاد تیز نیستند. همچنین دسته‌های آن‌ها طوری طراحی شده است که احتمال بریدن انگشت کودک در آن کم است.
کودک را قضاوت نکنید. هرگز او را با دیگران مقایسه نکنید. هر کودکی توانایی‌های خاص خود را دارد. اگر کودک شما در انجام فعالیت‌ها کُند عمل می‌کند یا مجبور هستید هر چیز را چندین بار تکرار کنید تا یاد بگیرد ممکن است روش آموزش شما مشکل داشته باشد. در هر صورت فراموش نکنید فعالیت‌های مونته‌سوری قرار نیست خشک و خشن ارائه شوند.
سطح توقعات از کودک‌تان را بالاتر از توانایی‌ها و قابلیت کودک در نظر نگیرید. فراموش نکنید بخشی از هوش ارثی است و بخش اکتسابی. فرقی نمی‌کند کدام جنبه هوش کودک را ملاک ارزیابی قرار می‌دهد هر آنچه کودک را به خاطر آن سرزنش کنید بخشی از آن چیزی است که شما به کودک خود بخشیده‌اید اگر جنبه وراثت است که کودک بخشی از ژن‌های مرتبط با هوش خود را از پدر و بخشی را از مادر به ارث برده است. اگر ملاک هوش اکتسابی است که کودک هنوز آنقدر بزرگ نشده است که خودش برای خودش تصمیم بگیرد پس آنچه می‌داند و نمی‌داند محصول زیستن در کنار شما والدین گرامی است. فراموش نکنید در پروسه تشویق کودک تلاش اوست که مورد تشویق قرار می‌گیرد نه هوش و استعداد او.
کودک را به خاطر اشتباهاتش تنبیه نکنید. فعالیت‌های مونته‌سوری باید به صورت بازی و کاملاً مفرح و شاد انجام شود. اگر حوصله تمیز کردن آشپزخانه را ندارید فعالیت مربوط به آشپزی با کودک را انجام ندهید، اگر انجام دادید منتظر عواقب آن که کثیف شدن کانتر آشپزخانه، سوختن غذا، شکستن احتمالی ظروف و … می‌باشد، نیز باشید. البته اگر درایت و دوراندیشی خود را به کار ببندید هرگز این اتفاقات نخواهد افتاد. مثلاً فقط کافی قبل از هر کاری یک زیرانداز بزرگ پهن کنید تا کودک روی آن فعالیت کند. نه تنها بهتر است بلکه برای حفظ ایمنی کودک توصیه می‌شود ظروف چینی و شیشه‌ای که احتمال شکستن آن‌ها وجود دارد را در دسترس کودک قرار ندهید و به جای آن‌ها از ظروف سبک، پلاستیکی، روحی یا استیل استفاده کنید.
کودک را تشویق به پرسیدن سوال کنید و سوالات کودک‌تان را با اشتیاق و علاقه جواب دهید. اگر جواب سوال کودک خود را نمی‌دانید به او توضیح دهید که در این مورد اطلاعای ندارید اما حتماً مطالعه خواهید کرد و خیلی زود جواب سوال او را خواهید داد و حتماً در اولین فرصت با جستجو در اینترنت یا مطالعه کتاب اطلاعات خود را تکمیل کنید و با مهربانی جواب سوال کودک را بدهید. اگر می‌توانید به او فیلم یا عکس مربوط به سوالش را نشان دهید، این کار دو فایده دارد یک کودک متوجه می‌شود که برای شما ارزشمند است و شما به او اهمیت می‌دهید، دوم آن که کودک یاد می‌گیرد می‌تواند به جواب سوال خود از طریق مطالعه و تفحص دست یابد.
فعالیت‌های مونته‌سوری باید به شکل بازی انجام شوند خلاقانه برای هر فعالیت یک نام انتخاب کنید مثلاً «بازی حدس بزن»، «بازی تو تکمیلش کن»، «بازی بعدیش را بگو» و ….
اجازه ندهید کودک ناامید شود. اگر کودک در انجام فعالیت‌ها ناکام است و مرتب شکست می‌خورد شاید فعالیت‌ها برای او مناسب نیست، حتی اگر در رده سنی او باشد، فعالیت ساده‌تر را امتحان کنید، اگر احساس کردید کودک عصبی یا دلسرد شده است با راهنمایی او را به بازی بگردانید مثلاً به او را در رسیدن به جواب کمک کنید. اگر از او می‌خواهید که کلماتی را بگویید که مثلاً با صدای «ز» شروع می‌شود و او در انجام این کار ناتوان است او را راهنمایی کنید: «کدوم حشره یا حیوون هست که زی‌زی میکنه، عسل خیلی دوست داره و اگر عصبانی بشه آدم رو نیش میزنه» و به این ترتیب کودک به کلمه «زنبور» اشاره خواهد کرد.
امروزه بسیاری از سایت‌ها و فروشگاه‌های اسباب‌بازی برخی از اسباب‌بازی‌ها را با نام اسباب‌بازی مونته‌سوری عرضه می‌کنند، شما می‌توانید این ابزار را خریداری کنید اما هدف از انجام فعالیت‌های مونته‌سوری آشنایی کودک با وسایل پیرامونش هست. هدف این است که کودک طریقه استفاده از وسایل ساده زندگی را یاد بگیرد و مهارتش را در انجام امور ساده و اولیه زندگی بالا ببرد، بنابراین هر چه این وسایل دم دست‌تر باشند، آموزش برای کودک ملموس‌تر است. ضمن این که ممکن است خرید این اسباب‌بازی‌ها برای همه خانواده‌ها میسر و مقدور نباشد اما آنچه در ادامه به عنوان فعالیت‌های مونته‌سوری ارائه می‌شوند با وسایل ساده که در هر خانه‌ای یافت می‌شود قابل انجام است.
فعالیت‌های مونته‌سوری تاثیرات زیادی بر زندگی کودک دارد که برخی از آن‌ها عبارت هستند از:
- بالا بردن مهارت دستورزی
- انجام حرکات ظریف
- افزایش تمرکز و پرورش خلاقیت کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ سال
- تقویت مهارت‌های عمومی زندگی
- بالا بردن سطح معلومات عمومی
- بالا بردن احساس مسئولیت
- تقویت حواس پنجگانه
- آمادگی برای آموزش‌های سخت در رده‌های سنی بالاتر
- معیاری برای سنجش توانایی‌های کودک
- بررسی تحقق نقاط عطف رشد در سنین مختلف
- کمک به یافتن مشکلات کم‌توانی و ناتوانی حرکتی و ذهنی در کودکان
- کشف استعدادها و قابلیت‌های بالقوه کودکان
- خارج کردن آموزه‌ها از حالت انتزاعی و ملموس کردن آن‌ها
- برقراری ارتباط بین آموزش‌های علمی و فعالیت‌های علمی و زندگی واقعی
تیم متخصص پینو بیبی در ۵ مقاله به تشریح برخی فعالیت‌های موثر در مهارت‌آموزی کودک در ۵ رده سنی مختلف پرداخته است. این فعالیت‌ها در چهار شاخه فعالیت‌های زندگی عملی، فعالیت‌های حسی، فعالیت‌های ریاضی و فعالیت‌های زبانی برای رده‌های سنی ۲.۵ تا ۳.۵ سال، ۳.۵ تا ۴.۵ سال، ۴.۵ تا ۵ سال، ۵ تا ۶ سال و ۶ تا ۷ سال ارائه شده‌اند. امیدواریم با بکارگیری این شیوه‌های عملی و علمی، کودکانی شاد، اندیشمند و کارآمد تربیت نمایید تا آینده درخشانی را برای ایران عزیز رقم بزنند.
فعالیت‌های زندگی عملی برای کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ ساله
بخشی از فعالیت‌های آموزشی مونته‌سوری مربوط به فعالیت‌های عملی، انجام حرکات یدی و فیزیکی است که باعث می‌شود مهارت کودکان در استفاده از اعضای حرکتی بدن تقویت شود. در ضمن کودکان ضمن تقویت ماهیچه‌ها، فعالیت‌های متناسب با مهارت‌های زندگی خواهند آموخت. فعالیت‌هایی که در ادامه آورده شده مناسب برای کودکان بین ۲.۵ تا ۳.۵ سال است. اگر کودک شما در انجام هر کدام از فعالیت‌ها مشکل خاصی داشت مثلاً قادر نبود برای دقایقی یک وسیله مثل یک بشقاب کوچک را در دست بگیرد و یا در درک مفاهیم ساده مشکل دارد و یا به سختی می‌تواند روی فعالیتی که انجام می‌دهد متمرکز شود، لازم است تا با پزشک متخصص اطفال مشورت شود.
در انجام کلیه این فعالیت‌ها رعایت نکات ایمنی و علاقه کودک به مشارکت مهم‌ترین فاکتورها جهت ادامه و پیگیری فعالیت‌های بعدی است. به علاقه‌مندی‌های کودک توجه کنید و زمان مناسب برای این فعالیت‌ها را انتخاب کنید؛ تایمی که هم شما و هم کودک‌تان انرژی و حوصله انجام فعالیت را داشته باشد.
- کودک را داخل حمام ببرید. یک لباس راحت تن کودک کنید. یک لگن یا تشت کوچک را پر از آب کنید، مقداری شامپو بچه داخل لگن بریزید و کودک را تشویق کنید که با دستانش شامپو را داخل آب حل کند و کف درست کند. حالا چند اسباب‌بازی پلاستیکی را داخل آب بیاندازید و آن‌ها را با کمک کودک بشویید. به کودک توضیح دهید که اسباب‌بازی‌ها در اثر استفاده مکرر و افتادن روی سطوح خانه کثیف و آلوده می‌شوند و اگر کودک آن‌ها را داخل دهانش ببرد ممکن است مریض شود. در ضمن به کودک توضیح دهید که هر وسیله‌ای را نمی‌توان شست و برای شستن هر چیزی باید از شما یا سایر افراد بزرگتر خانواده اجازه بگیرد. برای این که این مفهوم برای کوک کاملاً جا بیفتد بعد از بیرون آمدن از حمام یک اسباب‌بازی که برای حرکت نیاز به باتری دارد و قابل شستشو نیست را بردارید و یک دستمال مرطوب به کودک بدهید و یک دستمال مرطوب نیز خودتان بردارید و با کمک هم اسباب‌بازی را با دستمال مرطوب تمیز کنید و به کودک بگویید که این وسیله قابل شستشو نیست و نباید آن را در آب فرو برد. با کلمات ساده این توضیحات را به کودک ارائه کنید.
- وقتی ظرف‌های غذای کودک را می‌شویید اجازه دهید تا کودک آن‌ها را با یک دستمال تمیز خشک کند.
- حالا از کودک بخواهید ظروف خشک شده را روی هم قرار دهد و آن‌ها را داخل قفسه مخصوص بچیند.
- برای تمرین بیشتر اجازه دهید؛ کودک بشقاب‌ها و ظروف را از بزرگ به کوچک مرتب کند.
- از کودک بخواهید تا سرپوش (درپوش) ظروف را همزمان با مرتب کردن آن‌ها، جور کند. کودک می‌تواند حین این فعالیت، دانشی را درباره اندازه و شکل اجسام کسب می‌کند. چند قابلمه در سایزهای مختلف و اشکال مختلف جلوی کودک بگذارید و از او بخواهید تا درب مناسب با هر قابلمه را روی آن بگذارد. یا می‌توانید این کار با ظروف پلاستیکی انجام دهید که برداشتن آن‌ها برای کودک ساده‌تر است.
- کودک را با مفاهیمی مثل جوشاندن، سرخ کردن، الک کردن و … آشنا کنید. موقع آشپزی برای کودک توضیح دهید که در حال انجام چه کاری هستید.
- به او نشان دهید قاشق چای‌خوری و قاسق سوپ‌خوری چه شکلی هستند و چقدر اندازه آن‌ها با هم فرق دارد.
- نام لوازم آشپزخانه را به کودک تعلیم دهید. مانند: قاشق، قابلمه، چنگال، سینی و …
- اجازه دهید کودک در چیدن و مرتب کردن میز برای صرف و سرو غذا مشارکت داشته باشد.
- بعد از صرف غذا از کودک بخواهید تا در تمیز کردن میز و قرار دادن وسایل سر جای خودشان به شما کمک کند.
- از کودک‌تان بخواهید تا سبزیجات و میوه‌جات را در ظروف مختلف بگذارد و به او کمک کنید تا ظروف را برای نگهداری در یخچال قرار دهد.
- از پوست در آوردن ذرت، نخودفرنگی، باقلی و …
- ریختن آب از لیوانی به لیوان دیگر یا از پارچ کوچک به لیوان
- جابه‌جا کردن و ریختن دانه‌های حبوبات از ظرفی به ظرف دیگر
- حل کردن نمک و شکر در لیوان آب به وسیله هم زدن با قاشق
- وقتی غذا می‌پزید، می‌توانید کودک خود را با صحبت کردن در خصوص غذایی که در حال پختن آن هستید، مشارکت دهید. می‌توانید نام غذا و موادی را که برای تهیه آن به کار می‌برید، به کودک بگویید.کودک‌تان می‌تواند در دادن مواد مورد استفاده در تهیه غذا مثل نمک، زردچوبه، فلفل، پیاز و … به شما کمک کند.
- به کودک خود نشان دهید از آب کردن کره، روغن بدست می‌آورید و چطور وقتی روغن سرد می‌شود سفت و جامد می‌شود. چطور شیر به جوش می‌آید و بعد از سرد شدن روی آن را سرشیر می‌بندد.
- به کودک خود نشان دهید چگونه وقتی برنج و عدس می‌جوشند تغییر می‌کنند و از بافت سفت به بافت نرم بدل می‌شوند.
- یک سینی با ۳ یا ۴ ظرف پلاستیکی کوچک و یک ظرف پلاستیکی بزرگ برای نشان دادن فعالیت طبقه‌بندی کردن داشته باشید. چیزهای بسیار متنوعی می‌تواند در ظرف پلاستیکی بزرگ ریخته شود مانند: کلیپس‌های پلاستیکی در رنگ‌های مختلف، مداد رنگی، چند کارت، چند عدد گل مصنوعی و … حالا از کودک بخواهید اشیا شبیه به هم را در یک ظرف بریزد. بهتر است از اشیا خیلی کوچک استفاده نکنید چون ممکن است کودک آن‌ها به داخل دهان ببرد و یا قورت دهد. هر چند که در انجام همه فعالیت‌های مونته‌سوری حضور شما به عنوان ناظر ضروری است اما برای اطمینان به سراغ اشیا بزرگتر بروید.
- سبزیجات و میوه‌جات، لباس در رنگ‌های متفاوت و … را با هم قاطی کنید و از او بخواهید تا آن‌ها را روی میز مرتب کند. از یک میز یا یک زیرانداز برای این کار استفاده کنید.
- عکس‌های حیوانات، پرندگان، حشرات و … می‌تواند برای جفت و مرتب کردن به کار رود. در حین این بازی می‌توانید نام حیوانات را نیز به تدریج به کودک آموزش دهید اما اصراری برای این کار نداشته باشید فقط وقتی کودک دو کارتی که عکس خرگوش روی آن هست را در کنار هم قرار داد او را تشویق کنید و به او بگویید: «آفرین دو تا خرگوش رو کنار هم گذاشتی» یا مثلاً «آفرین دو تا پروانه رو پیدا کردی» و …
- در حالی که لباس‌ها را تا می‌کنید کودک خود را مشارکت دهید تا لباس‌های کوچک را تا کند و کمک کند تا لباس‌های تا شده را طبقه‌بندی کنید. در حالی که شما لباس‌ها را طبقه‌بندی می‌کنید اجازه دهید کودک، صاحب هر لباس را شناسایی کند.
- به کودک نشان دهید چطور لباس‌ها را برای شستشو طبقه‌بندی می‌کنید. او می‌تواند آن‌ها را به سفید، رنگی و سیاه دسته‌بندی کند. همینطور می‌تواند به شما در پهن کردن لباس‌ها روی بند و رخت‌آویز و گیره زدن به آن‌ها کمک کند.
- کودک شما می‌تواند لباس‌ها را بر اساس نوع آن‌ها طبقه‌بندی کند مثلاً حوله، دستمال، جوراب، شلوار، پیراهن و …
- به کودک خود کمک کنید تا مسئولیت‌های خاصی را بر عهده بگیرد مثل تا کردن پتویش، گذاشتن لباس‌های کثیفش برای شستن، خشک کردن بشقاب و لیوانش و … در ابتدا ممکن است او برای انجام این امور به کمک شما نیاز داشته باشد اما به تدریج مهارتش زیاد خواهد شد.
- کودک خود را تشویق کنید تا خودش لباس بپوشد، موهایش را شانه بزند، جوراب و کفش‌هایش را بپوشد، خودش تنقلاتش را بسته‌بندی کند و بطری آب و قمقمه‌اش را پر کند.
- وقتی کارهای متفاوتی نظیر نجاری، نقاشی، لوله‌کشی در خانه انجام می‌شود کودک را برای تماشای این امور نزد خود نگه دارید و صبورانه به سوالات او پاسخ دهید.
فعالیت‌های حسی برای کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ ساله
این فعالیت‌ها برای تقویت حواس پنجگانه کودک بسیار موثر هستند. در انجام این فعالیت‌ها نکات ایمنی را رعایت فرمایید.
- چشم کودک‌تان بندید از او بخواهید قسمت‌های مختلف بدن شما مانند بینی، چشم، مو، گونه و … را با گذاشتن دست روی آن شناسایی کند.
- چند شی مثل کتاب، مداد، شمع، پیاز، قوطی کبریت و … را در یک سینی بگذارید. چشم کودک‌تان را بندید و هر بار یکی از آن اشیا را به او بدهید و بگذارید که این اشیا را شناسایی کرده و نام آن‌ها را بگوید.
- چند چیز با بوهای مختلف داشته باشید. مثل پرتقال، لیمو، برگ‌های نعنا، چسب مایع، قرص جوشان ویتامین C و … آن‌ها را در یک سینی یا جعبه بگذارید. چشم کودک را بندید. هر بار یکی از آن‌ها را به دست او بدهید و بگذارید آن‌ها را با لمس و بو کردن شناسایی کند.
- چشم کودک را بندید و از او بخواهید دهانش را باز کند. بعد چیزهای متفاوتی را برای چشیدن در دهانش بگذارید مثل شکر، نمک، آب لیموترش، آبمیوه و … اجازه دهید آن‌ها را شناسایی کند.
- هنگام قدم زدن با فرزندتان به صداهای متفاوتی که به وسیله چیزهای مختلف به وجود می‌آید گوش کنید و سعی کنید با هم آن‌ها را شناسایی کنید.
- در جاهای مختلف دخل یا خارج از خانه مانند بالکن و حیات خلوت ساکت بنشینید، چشمان‌تان را بندید و صداهای متفاوتی را که می‌شنوید، شناسایی کند برای مثال صدای باد، صدای بوق ماشین، صدای موتور سیکلت، صدای پارس سگ، صدای پرندگان، صدای گربه، صدای دستفروش، صدای همسایه و …
- چشم کودک‌تان را بندید و صداهای متفاوتی را تقلید کنید. می‌توانید از اشیای متفاوتی که از مواد مختلف ساخته شده‌اند برای تولید صدا استفاده کنید. مثل کاغذ، چوب، استیل، پلاستیک، سنگ و … شما همچنین می‌توانید کاغذ را پاره کنید، آبی را از لیوانی به لیوان دیگر بریزید، سوت بزنید، ناخن خود را روی یک تکه پارچه بکشید.
- چشم کودک‌تان را بنیدید و در حالی که در جاهای مختلف اتاق ایستاده‌اید دست بزنید از کودک‌تان بخواهید تا جهتی که صدای دست زدن از آنجا شنیده می‌شود را نشان دهد.
فعالیت‌های ریاضی برای کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ ساله
هدف در این رده سنی فقط آشنایی با مفاهیم بسیار ساده و اولیه علوم ریاضی است و نباید توقع داشته باشید کودک بعد از مدتی قادر به شمارش اعداد زیادی باشد یا مقادیر پولی که را دست دارید، درک کند.
- حین بازی با کودک شروع به شمارش کنید. درست مانند شعر خواندن، لزومی ندارد به کودک چیزی را یاد بدهید فقط هر روز بشمارید. مثلاً یک، دو، سه مثلاً وقتی کودک قدم برمی‌دارد با هر قدم او یک شماره بشمارید تا سه بیشتر نروید.
- وقتی کودک شمارش تا سه را یاد گرفت، حالا چهار و پنج را اضافه کنید.این کار نیازمند تکرار است و تا وقتی مطمئن نشدید کودک نمی‌توانید ترتیب اعداد را حفظ کند سراغ عدد جدید نروید.
- حالا که کودک شمردن را تا ۵ یاد گرفت لازم است عدد ۶ و سپس اعداد دیگر را اضافه کنید. در این کار عجله نکنید.
- حالا که کودک شمردن تا ۱۰ را یاد گرفته است. سعی کنید مفهوم اعداد را به او یاد دهید. مثلاً وقتی شکلات به او می‌دهید بشمارید یک شکلات. اسم او را به کار ببرید و مثلاً بگویید: محبوبه یک شکلات دارد. این تمرین را با اشیا و خوراکی‌های مختلف تکرار کنید.
- از کودک بخواهید از ظرف میوه، یک زردآلو به شما بدهد اگر کودک دو زردآلو از ظرف برداشت برای او توضیح دهید که شما یک زردالو نیاز دارید.
- به تدریج کودک مفهوم اعداد را خواهد فهمید. در این بازه سنی این که کودک بتواند اعداد را مانند شعر تا ۱۰ بشمارد؛ مفهوم یک، دو و سه را دریابد، کافی است. اگر کودک شما اشتیاق بیشتری برای یاد گرفتن دارد می‌توانید اعداد بعدی هم را به او یاد دهید اما توجه کنید اگر کودک مرتب بین تمایز اعداد دچار مشکل می‌شود. به سراغ آموزش جدید نروید.
- وقتی کوک یک شی را در دست می‌گیرد به او بگویید توپی که در دست دارد گرد است. یا وقتی کتاب داستان را در دست دارد به او بگویید یک شی مستطیل در دست دارد. فقط از این کلمات استفاده کنید تا گوش و ذهن کودک با این کلمات آشنا شود. نیازی نیست توضیح دهید دایره چه شکلی است مگر آن که کودک درباره آن سوالی بپرسد.
فعالیت‌های زبانی برای کودکان ۲.۵ تا ۳.۵ ساله
صحبت کردن و به کا بردن درست لغات و افزایش دایره واژگان از اهداف مهم این فعالیت‌ها هستند.
- بعضی اوقات بازی «سوال کردن» داشته باشید. سوالاتی که پرسیده می‌شود باید مناسب سطح رشد کودک‌تان باشد. برای مثال: «اسمت چیه؟»، «اسم مامانت چیه؟»، «موهایت چه رنگیه؟»، «صبحانه چه خوردی؟»، «چه حیوونی خرطوم بلند داره؟»، «شب توی آسمان چه می‌بینی؟»، «گوجه فرنگی چه رنگیه؟»، «چه حیوونی میو میو میکنه؟»
- داستان‌گویی و داستان‌خوانی می‌تواند یک عادت منظم شود. برای شروع از داستان‌های کوتاه استفاده کنید و وقتی کودک رشد می‌کند داستان‌های بلندتری می‌تواند گفته و خوانده شود. گفتن و خواندن داستان در موقع خواب می‌تواند یک فعالیت روزانه شود، فقط داستان‌هایی که واقعی هستند، بخوانید. از داستان‌هایی که برای کودک‌تان می‌گویید یا می‌خوانید سوالاتی بپرسید.
- شعرها و آوازهایی با کودک‌تان بخوانید که به او در یادگیری کلمات جدید کمک کند و او را برای آموختن موسیقی آماده کند.
- چند کتاب مصور داشته باشید و درباره هر عکس با او حرف بزنید.
- چند کلمه جدید به کودک‌تان یاد دهید و از آن‌ها در زندگی روزمره استفاده کنید. مثلاً به کودک یاد دهید که بعد از این که کسی از او تشکر کرد می‌تواند بگویید «خواهش می‌کنم» یا اگر درخواستی دارد بهتر است درخواستش را با کلمه «لطفاً» آغاز کند.
- با تلفظ درست و کلمات مناسب صحبت کنید. به زبان کودکی Baby Language صحبت نکنید. با جملات کامل حرف بزنید. اگر کودک شما برای بیرون رفتن کلمه «ددر» را استفاده می‌کند یا «لطفاً» را «لدفن» تلفظ می‌کند شما کلمات درست را به کار ببرید و لحن خود را کودکانه نکنید تا کودک تلفظ درست کلمه را یاد بگیرد.
- با کودک‌تان به اتاق‌های خانه بروید و به او کمک کنید تا اسم همه چیزهایی را که در هر اتاقی می‌بیند را بگوید.
- به طور مرتب با کودک خود برای قدم زدن بیرون بروید می‌توانید با او درباره همه چیزهایی که در راه می‌بینید، حرف بزنید. می‌توانید به او کلمات جدید یاد دهید مثل سنگ، آجر، نسیم، ابر، گنجشک، سطل زباله و ….
- در طی قدم زدن‌تان «بازی سوال کردن» را انجام دهید و در مورد چیزهایی که می‌بینید، از کودک‌تان سوالاتی بپرسید.
- دستورات شفاهی به کودک خود بدهید و از او بخواهید آن‌ها را انجام دهد. این دستورات می‌تواند چنین باشد: «ببینی‌ات رو لمس کن»، «پات رو لمس کن»، «به زمین دست بزن»، «روی صندلی بنشین»، «روی زیرانداز بالا بپر»، «چشمات رو ببند»، «چشمات رو باز کن»، «دو بار دست بزن»، «بچرخ» و ..
- گاه‌گاهی آلبوم خانوادگی را بیرون بیاورید و درباره وقایع گذشه با او صحبت کنید.
چقدر خوب بود مقالع تون چند تا مقاله خوندم اصلا تمرین هاش به درد بچه ها نمی خورد مرسی که انقدر دقیق تومتن اشاره کردید *****