درد سیاتیک در بارداری ممکن است جزو دردها، گرفتگی‌ها و ناراحتی‌های دوران بارداری باشد. همانطور که مرکز ثقل شما جابجا می‌شود و رباط های شما برای آمادگی برای زایمان شل و ریلکس می‌شوند، ممکن است درد تیزی را به دلیل گرفتگی یا تحت فشار بودن عصب سیاتیک در ناحیه کمر و ساق پا تجربه کنید.
در حالی که بروز درد سیاتیک در دوران بارداری نادر است، اما با این حال برخی از بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است علائم سیاتیک را در زنان باردار ایجاد کنند یا مادر باردار علائمی مشابه سیاتیک را تجربه کند. پیاده روی کوتاه، گرما و یخ درمانی، حرکات کششی ایمن برای بارداری و ورزش همگی می‌توانند درد و ناراحتی حاصل از سیاتیک در بارداری را کاهش دهند. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در مورد نحوه شناسایی و مدیریت درد سیاتیک در دوران بارداری به خواندن مقاله زیر ادامه دهید.
سیاتیک در بارداری چیست؟
سیاتیک که به عنوان سندرم رادیکولار لومبوساکرال نیز شناخته می‌شود، به دلیل تحریک عصب سیاتیک شما ایجاد می‌گردد که از کمر یا پایین ستون فقرات شروع می‌شود و در ران پا پایان می‌یابد. درد سیاتیک ممکن است به شکل دردی در باسن و لگن ظاهر شود که به سمت ران شما می‌رود. این درد می‌تواند یک درد عمیق و مبهم یا یک درد ناگهانی و تیز باشد. درد سیاتیک در بارداری می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و اغلب با درمان از بین می‌رود.
علل بروز درد سیاتیک در بارداری
درد سیاتیک معمولاً به دلیل مشکلات ستون فقرات در کمر مانند برآمدگی یا فتق دیسک ایجاد می‌شود. این درد همچنین می‌تواند ناشی از تغییرات استخوانی، مانند تنگ شدن ستون فقرات، استئوآرتریت (که باعث فرسودگی غضروف‌ها می‌شود) یا بیماری دژنراتیو دیسک (فرسایش و تخریب دیسک‌ها) یا بیماری دیگری به نام اسپوندیلولیستزیس باشد که بر ستون فقرات تأثیر می‌گذارد و باعث کمر درد می‌شود. این مشکلات و بیماری‌ها می‌توانند به عصب سیاتیک فشار وارد کنند و علائم درد سیاتیک را در بارداری ایجاد کنند.
درد سیاتیک ناشی از فتق دیسک در دوران بارداری شایع نیست؛ اما علائم مشابه سیاتیک با کمر درد در بارداری رایج است. در واقع بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از زنان در دوران بارداری خود کمر درد را تجربه می‌کنند.
علائم سیاتیک همچنین می‌توانند ناشی از تنش عضلانی و مفاصل ناپایدار باشند. درد استخوان لگن، درد مفصل ساکروایلیاک (SI) و بیماری‌ای به نام سندرم پیریفورمیس که باعث مشکل در یکی از عضلات باسن می‌شود، از علل شایع درد سیاتیک در دوران بارداری به شمار می‌رود. این حالت به دلیل افزایش هورمون‌های بارداری مانند ریلکسین است که می‌تواند باعث شود رباط‌ها، ساختارهایی که استخوان‌ها را به مفاصل متصل می‌کنند، به‌ویژه در ناحیه لگن شل و کشیده شوند.
وزن کودک شما همچنین می‌تواند به مشکل مفصل SI یا سندرم پیریفورمیس بیفزاید؛ زیرا فشار بیش‌تری بر لگن و مفاصل لگن شما وارد می‌کند. گاهی اوقات موقعیت نوزاد شما در رحم می‌تواند به عصب سیاتیک شما فشار بیاورد.
علائم درد سیاتیک در بارداری
علائم درد سیاتیک در بارداری شامل موارد زیر است:
- درد گاه به گاه یا مداوم در یک طرف باسن یا ساق پا
- درد در طول مسیر عصب سیاتیک، از باسن به پایین پشت ران و تا پا
- درد تیز، تیر کشیدن یا سوزش
- بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف در ساق یا پای آسیب دیده
- مشکل در راه رفتن، ایستادن یا نشستن
در صورتی که نگران درد در دوران بارداری هستید، می‌توانید با پزشک خود تماس بگیرید.
برای تسکین درد سیاتیک در دوران بارداری چه کار کنیم؟
چندین درمان خانگی می‌تواند به تسکین علائم درد سیاتیک در دوران بارداری کمک کند. به عنوان یک قانون کلی، هر نوع درمان جدید از جمله داروهای خوراکی یا موضعی لازم است قبل از استفاده با پزشک مشورت شود تا خطر عوارض جانبی آن‌ها برای جنین در حال رشد کاهش یابد.
از گرما و یخ درمانی استفاده کنید
هنگامی که سیاتیک حاد است، یخ درمانی ممکن است به بی حس کردن درد و تسکین سریع علائم کمک کند. یخ درمانی با کاهش سیگنال‌های درد و کاهش جریان خون به تسکین التهاب کمک می‌کند. برای سیاتیک مزمن یا عود کننده، گرما درمانی را امتحان کنید. استفاده از گرما و پک گرم به گشاد شدن رگ‌های خونی، بهبود جریان خون و مواد مغذی و کاهش درد عضلانی و به طور کلی به روند بهبودی درد سیاتیک کمک می‌کند.
حرکات کششی و ورزش‌های ایمن برای بارداری را انجام دهید
انجام چندین تمرین کششی و تقویتی در دوران بارداری بی خطر است. با فیزیوتراپ یا پزشک خود در مورد شروع یک برنامه ورزشی خانگی مناسب برای دوران بارداری خود صحبت کنید. ورزش به تقویت و حمایت از وضعیت بدنی مناسب کمک می‌کند که برای جلوگیری از فشار غیر ضروری به کمر شما ضروری است.
به پیاده روی‌های کوتاه بروید
پیاده روی در فواصل کوتاه ممکن است عملکرد و درد کمر را بهبود بخشد. فشاری که در هنگام راه رفتن روی دیسک‌های ستون فقرات ایجاد می‌شود، ممکن است به تامین مایعات مغذی به این ساختارها کمک کند.
در صورتی که در پیاده روی یا هر ورزش دیگری که قصد دارید در دوران بارداری انجام دهید تازه کار هستید، با ۵ دقیقه شروع کنید و به تدریج در هر هفته بین ۵ تا ۱۰ دقیقه، بسته به تحمل خود به آن اضافه کنید. مهم است که در حال ورزش بدن خود را هیدراته نگه دارید و از فعالیت بیش از حد جلوگیری کنید؛ زیرا عدم رعایت این نکات ممکن است منجر به بروز عوارض جانبی منفی شود. دوچرخه سواری، شنا، رقص، ورزش‌های هوازی و یوگا از دیگر گزینه‌های ورزشی ایمن برای دوران بارداری هستند که نیاز است تحت راهنمایی یک متخصص پزشکی انجام شوند.
نقص حرکتی شدید در اثر سیاتیک نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد
کم‌تر از ۲ درصد از زنان باردار مبتلا به فتق دیسک ممکن است به سندرم دم اسبی یا انتهای نخاع مبتلا شوند، یک بیماری اورژانسی پزشکی که باعث نقص شدید عصبی می‌شود. علائم شایع سندرم دم اسب شامل ضعف و بی حسی شدید در هر دو پا، از دست دادن حس در کشاله ران و ناحیه شرمگاهی و کاهش یا از دست دادن کامل حرکات روده و/یا مثانه است. سندرم دم اسبی باید فوراً برای حفظ عملکرد پا درمان شود.
علائم سیاتیک و کمر درد همیشه باید در سریع ترین زمان ممکن برطرف و در طول دوران بارداری مدیریت شوند. در حالی که سیاتیک یک اتفاق رایج در زنان باردار نیست، بروز آن همچنان ممکن است. بنابراین درک مناسب علت زمینه‌ای آن می‌تواند به مدیریت علائم و جلوگیری از عود کردن آن کمک کند.
نرمش‌هایی برای تسکین درد سیاتیک در دوران بارداری
درمان‌های درد سیاتیک در دوران بارداری شامل ماساژ، مراقبت‌های کایروپرکتیک و فیزیوتراپی است. خود درمانی درد سیاتیک در دوران بارداری شامل تمریناتی برای کمک به کشش عضلات ساق، باسن و لگن برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک است. برخی از افراد، ورزش‌هایی مانند شنا که شامل تحمل وزن نیستند را نیز مفید می‌دانند. این به این دلیل است که آب به تحمل وزن کودک شما کمک می‌کند. توصیه می‌کنیم پنج حرکت کششی زیر را برای کمک به کاهش درد و ناراحتی سیاتیک در دوران بارداری خود امتحان کنید:
نرمش نشسته برای کشش عضله پیریفورمیس
عضله پیریفورمیس در عمق باسن قرار دارد. وقتی این عضله سفت می‌شود، می‌تواند عصب سیاتیک را تحریک کند. این کشش به رفع گرفتگی عضلات کمک می‌کند و می‌تواند باعث کاهش درد سیاتیک در مادر باردار شود.
تجهیزات مورد نیاز: نیاز ندارد
عضله هدف: پیریفورمیس
- بر روی یک صندلی بنشینید و پاهای خود را روی زمین قرار دهید.
- اگر سمت چپ شما آسیب دیده است، مچ پای چپ خود را روی زانوی راست خود قرار دهید.
- با صاف نگه داشتن پشت، به جلو خم شوید تا زمانی که کشش را در باسن خود احساس کنید.
- به مدت ۳۰ ثانیه این حالت را نگه دارید و در طول روز آن را مجدد تکرار کنید.
نرمش کششی با کمک میز
حس این نرمش در دوران بارداری عالی است و به کشش عضلات پشت، باسن و پشت پاها کمک می‌کند.
وسایل مورد نیاز: میز
عضلات هدف: کمر، تثبیت کننده‌های ستون فقرات، ماهیچه همسترینگ
- رو به روی میز بایستید و پاهایتان کمی بازتر از از حد عادی باشد.
- دستان خود را روی میز قرار دهید و به جلو خم شوید. بازوهای خود را دراز کنید و پشت خود را صاف نگه دارید.
- باسن خود را از میز دور کنید تا جایی که کشش مناسبی در قسمت پایین کمر و پشت پاها احساس کنید.
- همچنین می‌توانید باسن خود را به پهلو به پهلو حرکت دهید تا کشش در ناحیه کمر و باسن افزایش یابد.
- این موقعیت را به مدت ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه نگه دارید و آن را دو بار در روز تکرار کنید.
حرکت کبوتر
این حرکت محبوب یوگا به تسکین دردهای سیاتیک در دوران بارداری کمک می‌کند و با انجام چند تغییر کوچک می‌توان به راحتی در دوران بارداری آن را تمرین کرد.
تجهیزات مورد نیاز: حوله یا مت یوگا
عضلات هدف: عضلات چرخاننده و فلکسورهای لگن
- بر روی دست و زانو روی زمین قرار بگیرید.
- زانوی راست خود را به سمت جلو ببرید تا بین دستان شما قرار گیرد.
- پای چپ خود را به سمت عقب ببرید، در حالی که پای خود را روی زمین نگه داشته‌اید.
- حوله یا یک مت یوگا را زیر سمت راست لگن خود قرار دهید. این کار کشش را آسان تر و فضایی را برای شکم شما ایجاد می‌کند.
- روی پای راست خود به جلو خم شوید. به آرامی خود را به سمت زمین پایین بیاورید و یک بالش زیر سر و بازوهای خود برای حمایت قرار دهید.
- موقعیت خود را به مدت ۱ دقیقه نگه دارید. این تمرین را در طرف دیگر بدن خود انجام دهید و آن را چند بار در طول روز تکرار کنید.
کشش عضله فلکسور باسن
خم کننده‌های ران یا فلکسور باسن ماهیچه هایی در امتداد جلوی ران هستند که به حرکت پا به جلو در حین حرکاتی مانند راه رفتن کمک می‌کنند. بسیاری از زنان در طول دوران بارداری دارای عضلات فلکسور لگن سفت و دارای گرفتگی هستند. این حالت می‌تواند بر روی وضعیت لگن و وضعیت بدن تأثیر بگذارد و باعث بروز درد شود.
تجهیزات مورد نیاز: ندارد
عضلات هدف: فلکسورهای لگن
- روی دست‌‌ها و زانوهای خود بر روی زمین زانو بزنید.
- یک پا جلوتر از خود قدم بردارید؛ به طوری که لگن و زانوی شما زاویه ۹۰ درجه داشته باشند.
- وزن خود را به سمت جلو حرکت دهید تا زمانی که در جلوی لگن و ساق پا احساس کشیدگی کنید.
- ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس نرمش را در سمت دیگر بدن تکرار کنید.
غلتک فوم برای عضلات سرینی باسن و عضله همسترینگ
فوم رولر وسیله ای ارزان قیمت است که می‌توانید از آن برای ماساژ عضلات خود استفاده کنید. استفاده از فوم رول یک روش عالی برای تسکین و شل کردن عضلات سفت و دچار گرفتگی است که باعث افزایش درد سیاتیک می‌شوند. غلتک مانند یک مینی ماساژ برای باز کردن عضلات و بافت پیوندی عمل می‌کند.
وسایل مورد نیاز: غلتک فوم
عضلات هدف: عضلات همسترینگ، عضلات ساق پا، باسن، پیریفورمیس
- یک غلتک فوم را روی زمین قرار دهید.
- روی غلتک فوم بنشینید و دستان خود را پشت سر خود نگه دارید.
- یک پا را روی زانوی دیگر ضربدری کنید و به شکل عدد ۴ قرار دهید.
- به آرامی بدن خود را روی فوم غلتک به جلو و عقب حرکت دهید تا جایی که یک نقطه حساس و دردناک از آن را پیدا و حس کنید.
- حرکت را در این ناحیه درد به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه ادامه دهید.
- به آرامی روی غلتک فوم حرکت کنید تا زمانی که ناحیه حساس دیگری پیدا کنید. بعد از پیدا کردن نقطه دردناک بعدی، مانند مرحله ۵، به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه ماساژ آن بخش را ادامه دهید.
- این مراحل را برای طرف دیگر بدن خود نیز تکرار کنید.
سخن آخر
در دوران بارداری، درد سیاتیک می‌تواند دردناک و خسته کننده شود. حرکات کششی ممکن است درد سیاتیک را با کاهش تنش عضلانی و افزایش حرکت در باسن، کمر و پاها بهبود بخشد. درد سیاتیک ممکن است در صورت نشستن یا ایستادن طولانی مدت بدتر شود. بنابراین مطمئن شوید که موقعیت بدن خود را در طول روز تغییر دهید.
به بدن خود گوش دهید و فعالیت‌هایی که باعث بدتر شدن درد سیاتیک می شوند را متوقف کنید. همیشه قبل از شروع ورزش با پزشک خود صحبت کنید. اگر علائمی مانند سرگیجه، سردرد یا خونریزی دارید، ورزش را متوقف کنید و کمک پزشکی دریافت نمایید.