درد پهلوی راست در دوران بارداری اغلب به دلیل فشار روی ماهیچه‌ها و رباط های شما ایجاد می‌شود. اما در موارد نادری نیز ممکن است نشانه مشکلی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. بارداری تغییرات عمده‌ای در زندگی و بدن شما ایجاد می‌کند. با این که بیشتر این تجربه با هیجان و امیدواری همراه است، اما با از سر گذراندن تغییرات زیاد در این دوره ممکن است احساس غافلگیری کنید. تجربه باردار بودن اغلب به این معنی است که هر درد غیر منتظره یا علامت و نشانه جدید در بدن، باعث ایجاد سوالات و نگرانی هایی برای شما می‌شود. بسیاری از این سوالات بر این موضوع تمرکز می کنند که “آیا این اتفاق طبیعی است؟”
اضافه وزن، سکسکه‌های گوارشی و سایر تغییرات فیزیکی که همراه بارداری اتفاق می‌افتند، می‌توانند باعث ایجاد درد در پهلوی شما شوند. درد پهلوی راست در دوران بارداری معمولا جای نگرانی ندارد. این درد می‌تواند به دلایل متعددی اتفاق بیفتد که معمولاً به راحتی کنترل می‌شوند و موقت هستند. با این حال، گاهی اوقات درد پهلو در بارداری ممکن است نشانه مشکل جدی تری باشد. بنابراین این درد ممکن است نشانگر این باشد که شما به کمک پزشکی نیاز دارید.
در این مقاله توضیح می‌دهیم که اگر در دوران بارداری درد پهلوی راست دارید، به دنبال چه نشانه‌هایی بگردید.
علل شایع درد پهلوی راست در دوران بارداری
فشار عضلانی
در حالی که بدن شما برای سازگاری با جنین در حال رشد شما (و رشد سینه‌ها و رشد پاها و رشد همه چیز دیگر) سازگار می‌شود، وزن اضافه خواهید کرد. به طور میانگین، افزایش وزن بین ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم در طول بارداری برای اکثر زنان باردار طبیعی است. شما برای رشد و تغذیه یک نوزاد سالم به افزایش وزن در دوران بارداری نیاز دارید. اما از طرفی، این اضافه وزن می‌تواند کشیده شدن عضلات به طور تصادفی را آسان‌تر کند. این حالت بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری شما مشاهده می‌شود.
وزن اضافه شده در دوران بارداری، به علاوه خم شدن بیش از حد هنگام تلاش برای قرار گرفتن در یک وضعیت بدنی راحت با شکل جدید بدن خود، حمل وزن سنگین نوزاد در شکم یا بلند کردن چیز سنگین دیگری می‌تواند باعث درد در پهلوی راست شما در بارداری شود. ممکن است به دلیل رگ به رگ شدن یا کشیدگی عضله در پهلوی خود احساس درد کنید. همچنین گاهی اوقات کمردرد می‌تواند پخش شود و در قسمت میانی و پهلوی راست شما ایجاد درد کند.
درد رباط گرد
در دوران بارداری، زمانی که جنین شما رشد می‌کند، رحم شما نیز مانند یک بادکنک بزرگ می‌شود. رباط های گرد مانند طناب‌هایی هستند که به نگه داشتن رحم شما در جای خود کمک می‌کنند. این رباط‌ها با بزرگ‌تر شدن رحم شما نرم تر و کشیده می‌شوند. گاهی اوقات رباط های گرد تحریک شده یا بیش از حد سفت می‌شوند. این حالت اغلب می‌تواند باعث درد در سمت راست پایین شما شود و ممکن است با بروز آن، احساس درد شدید یا درد مبهم داشته باشید. درد رباط گرد معمولاً در سه ماهه دوم بارداری با افزایش وزن جنین و مایعات آمنیوتیک اتفاق می‌افتد.
ممکن است وقتی صبح از تخت خواب بیرون می‌آیید یا زمانی که خیلی سریع حرکت می‌کنید، دچار درد رباط گرد شوید. حتی سرفه یا عطسه شدید نیز می‌تواند باعث درد رباط گرد در بارداری شود. معمولاً می‌توانید این نوع درد پهلوی راست در بارداری را با قرار گرفتن در وضعیت راحت‌تری تسکین دهید. نرمشهای کششی ملایم، آهسته حرکت کردن و نرمشهای کششی و سبکی که لگن را درگیر می‌کنند نیز می‌تواند به کاهش این نوع درد کمک کند.
علل گوارشی
جمع شدن گاز در شکم، یبوست و نفخ در بارداری شایع است. همانطور که احتمالاً قبلاً چنین دردی را تجربه کرده‌اید، این موارد می‌توانند باعث درد پهلوی راست نیز بشوند. مشکلات گوارشی ناراحت کننده تحت تأثیر سطوح هورمونی بالا و پایین در دوران بارداری قرار می گیرند. تغییرات هورمونی به ویژه در سه ماهه اول و دوم بارداری شایع است.
در اواخر بارداری، تغییر سطح هورمون‌ها احتمالاً چنین تأثیری نداشته باشد. با این حال، افزایش وزن در سه ماهه سوم بارداری می‌تواند بر دستگاه گوارش شما (معده و روده) فشار وارد کند. همراه با سوزش سر دل، این فشار نیز می‌تواند باعث ایجاد گاز و درد شدید و کوبنده در معده یا پهلو شود. با نوشیدن آب فراوان و افزودن فیبر بیشتر به رژیم غذایی خود می‌توانید نفخ و درد را تسکین دهید. غذاهای غنی از فیبر که می‌توانید در دوران بارداری استفاده کنید، شامل موارد زیر می‌باشند:
- میوه ها و سبزیجات تازه یا منجمد
- نان و پاستای سبوس دار
- عدس
- برنج قهو ای
- جو
همچنین از خوردن غذاهایی که باعث ایجاد گاز و نفخ می شوند، مانند غذاهای زیر دوری کنید:
- شیر و سایر غذاهای لبنی
- غذاهای سرخ شده
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- لوبیا
- گل کلم
- کلم بروکلی
انقباضات براکستون هیکس
براکستون هیکس به انقباضات کاذب دوران بارداری گفته می‌شود. این انقباضات به نوعی شبیه تمرینی برای زمانی که زایمان واقعی رخ می‌دهد، می‌باشند. آن‌ها معمولاً در سه ماهه سوم بارداری شما اتفاق می‌افتند، اما ممکن است در اوایل بارداری نیز رخ دهند. انقباضات براکستون هیکس مانند یک گرفتگی یا درد در ناحیه پایین شکم شما احساس می‌شوند و ممکن است کمی شبیه به گرفتگی عادت ماهانه حس شوند. این انقباضات معمولاً دردناک نیستند، اما گرفتگی ممکن است باعث درد پهلوی راست در بارداری شود. براکستون هیکس بر خلاف انقباضات واقعی در زایمان شامل موارد زیر می‌باشد:
- اگر موقعیت خود را تغییر دهید یا حرکت کنید، درد ممکن است متوقف شود.
- زمان بین دردها به یکدیگر نزدیک‌تر نمی‌شوند.
- با گذشت زمان شدیدتر نمی‌شود.
گرفتگی عضلات
ناراحتی و درد ناشی از گرفتگی عضلات می‌تواند بخشی طبیعی از بارداری باشد. گرفتگی عضلات گاهی اوقات می‌تواند باعث درد پهلوی راست در قسمت پایین تا وسط معده شود. در سه ماهه اول و دوم بارداری، ممکن است گاهی اوقات به دلیل کشش رحم دچار گرفتگی عضلات شوید. در سه ماهه سوم بارداری، گرفتگی عضلات ممکن است به دلیل کشیدگی عضلات و رباط های اطراف معده و ناحیه کشاله ران ایجاد شوند.
آمیزش جنسی در سه ماهه دوم و سوم بارداری نیز می‌تواند باعث ایجاد درد و گرفتگی شود. هر نوع گرفتگی می‌تواند باعث درد خفیف یا درد شدید شود. گرفتگی عضلات معمولاً خود به خود از بین می‌رود.
علل جدی تر درد پهلوی راست در بارداری
حاملگی خارج رحمی
در حاملگی خارج رحمی، تخمک بارور شده در خارج از رحم شروع به رشد می‌کند. یک بارداری سالم و طبیعی فقط در رحم اتفاق می‌افتد و بارداری خارج از رحم می‌تواند برای سلامتی شما مضر باشد. این وضعیت می‌تواند باعث درد شدید پهلوی راست و گرفتگی در اوایل بارداری، احتمالاً قبل از این که متوجه بارداری خود شوید، گردد. در حاملگی خارج رحم شما احتمالاً علائم دیگری مانند موارد زیر را تجربه می‌کنید:
- درد شدید معده
- خونریزی خفیف یا شدید
- خونریزی واژینال به رنگ قرمز یا قهوه‌ای
در صورت داشتن هر یک از این علائم فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. گاهی اوقات حاملگی خارج از رحم باید قبل از این که به بدن شما آسیب برساند، برداشته شود. شما می‌توانید پس از تجربه حاملگی خارج از رحم به بارداری طبیعی ادامه دهید.
سقط جنین
درد شدید سمت راست در قسمت پایین معده همراه با علائم دیگر ممکن است به معنای سقط جنین باشد. در صورتی که علائم و نشانه‌های زیر را نیز تجربه می‌کنید، توصیه می‌کنیم فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- لکه بینی، خونریزی قرمز یا لخته
- درد شدید یا گرفتگی در قسمت پایین معده شما
- درد پایین کمر
احتمال سقط جنین در سه ماهه اول بارداری شما افزایش می‌یابد. گاهی اوقات سقط جنین حتی ممکن است پیش از این که بدانید باردار هستید اتفاق بیفتد. سقط جنین شایع است؛ تا ۱۵ درصد از زنانی که می‌دانند حامله هستند سقط جنین دارند و به طور معمول نمی توان از آن جلوگیری کرد.
این مهم است که پس از سقط جنین به دنبال حمایت باشید. زیرا تجربه احساسات شدید غم و اندوه و از دست دادن کاملاً طبیعی است. از دوستان و خانواده خود کمک بخواهید یا در مورد گروه‌های پشتیبانی عاطفی نزدیک خود و آنلاین یا مشاوره با پزشک خود صحبت کنید.
آپاندیسیت
آپاندیسیت، همان عفونت یا التهاب آپاندیس شما می‌باشد که در حدود ۰.۰۵ درصد از زنان باردار اتفاق می‌افتد. در حالی که آپاندیسیت در بارداری رایج نیست، اما ممکن است متوجه نباشید که آپاندیسیت دارید. زیرا برخی از علائم آن ممکن است شبیه سایر علائم بارداری باشد. این می‌تواند خطرناک باشد. زیرا آپاندیس عفونی در صورت عدم درمان می تواند متورم شود و در نهایت بترکد. ترکیدن آپاندیس می‌تواند سموم مضر را در بدن شما پخش کند. شما ممکن است در هر زمانی از بارداری خود به آپاندیسیت مبتلا شوید. آپاندیسیت معمولا باعث درد پهلوی راست می‌شود. ممکن است درد شدید یا درد مبهمی را بر اثر آن احساس کنید. همچنین ممکن است علائم رایج دیگری مانند علائم زیر را تجربه کنید:
- درد معده در اطراف ناف شما
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- تب
در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه سوم، ممکن است علائم کم‌تر شایعی از آپاندیسیت داشته باشید:
- درد پهلوی راست از وسط تا بالا
- سوزش سردل
- گاز گرفتگی
- اسهال
- خستگی
در صورت داشتن هر یک از علائم بالا لازم است فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
سنگ کیسه صفرا
کیسه صفرا در دوران بارداری ممکن است دچار مشکل شود. کیسه صفرا در سمت راست بالای شکم شما قرار دارد و به هضم چربی‌های غذایی که می‌خورید کمک می‌کند. گاهی اوقات، مایع درون آن (صفرا) می‌تواند سنگ‌های سختی را تشکیل دهد. سنگ کیسه صفرا در دوران بارداری شایع تر است؛ زیرا سیستم گوارش شما در این زمان کند می‌شود. هر چه تعداد حاملگی‌های بیشتری داشته باشید، خطر ابتلای شما به سنگ کیسه صفرا افزایش می‌یابد. سنگ کیسه صفرا ممکن است در هر زمانی از بارداری شما ایجاد شود. علائم سنگ کیسه صفرا شامل موارد زیر می‌باشند:
- درد پهلوی راست قسمت بالا
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- تب
در صورت داشتن هر یک از علائم بالا به پزشک خود اطلاع دهید. گاهی اوقات سنگ کیسه صفرا ممکن است خود به خود از بین برود. خودداری از خوردن هرگونه غذای چرب و سرخ شده می‌تواند به توقف علائم شما کمک کند.
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی یک بیماری مرتبط با بارداری است. این عارضه اثرات متعددی از جمله فشار خون بالا دارد. تقریباً ۵ تا ۸ درصد از زنان باردار به پره اکلامپسی یا اختلالات فشار خون مرتبط مبتلا می‌شوند. بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری ظاهر می‌شود. پره اکلامپسی می‌تواند فشار خون شما را به سطوح خطرناکی برساند. این می‌تواند شما را در معرض خطر سکته مغزی قرار دهد. همچنین می‌تواند به کبد، کلیه‌ها یا ریه‌های شما آسیب برساند. در صورتی که پره اکلامپسی دارید، ممکن است در سمت راست بالا، معمولاً درست زیر دنده ها، درد داشته باشید. در صورت داشتن علائم پره اکلامپسی فوراً به پزشک خود اطلاع دهید:
- سر درد
- تاری دید
- حساسیت به نور روشن
- حالت تهوع
- استفراغ
- خستگی
- تورم (به خصوص در پاهای شما)
- تنگی نفس
- کبودی آسان
- ادرار کم
درمان درد پهلوی راست در بارداری
درد سمت راست که به دلیل کشیدگی عضله یا رباط ایجاد می‌شود، معمولاً با درمان‌های خانگی قابل تسکین است. اگر مراقب آنچه می‌خورید باشید، درد ناشی از نفخ ممکن است بهتر شود. تسکین درد عضلانی، رباط‌های دردناک و گرفتگی با موارد زیر انجام می‌شود:
- تغییر موقعیت
- دراز کشیدن
- راه رفتن یا حرکت کردن
- استفاده از بطری آب گرم یا پدهای حرارتی
- گرفتن حمام گرم
- ماساژ گرفتن
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه
چه زمانی کمک بگیریم؟
اکثر دردهای عضلانی و رباط ها در نهایت بدون درمان از بین می‌روند. در صورتی که موارد زیر را تجربه می‌کنید، به پزشک خود مراجعه نمایید:
- درد پهلوی شما ثابت یا شدید است.
- درد پهلو در شب یا زمانی که دراز می کشید بدتر می‌شود.
- شما تورم یا قرمزی در یک ناحیه دارید.
علل جدی تر درد سمت راست در دوران بارداری ممکن است علائم دیگری نیز ایجاد کند. این موارد می‌تواند نشانه‌های حاملگی خارج رحمی، سقط جنین، سنگ کیسه صفرا، پره اکلامپسی و سایر شرایط باشد. ممکن است نیاز به درمان از جمله جراحی داشته باشید. ممکن است نیاز به درمان از جمله جراحی داشته باشید. در صورت داشتن موارد زیر مراقبت های پزشکی فوری دریافت کنید:
- درد شدید
- دردی که بهتر نمی شود یا از بین نمی‌رود
- سردرد درد
- تاری دید
- خون ریزی
- تب
- مشکل در تنفس
سخن آخر
گرفتگی و درد، از جمله درد پهلوی راست در بارداری، بخشی طبیعی از حاملگی به شمار می‌رود. علل شایع شامل افزایش وزن، افزایش سطح هورمون‌ها و گاز گرفتگی است. ناراحتی و درد معمولاً خود به خود یا با درمان خانگی از بین می‌رود. شرایط جدی‌تر نیز می‌تواند باعث درد سمت راست در دوران بارداری شود. درد شدید یا دردی که از بین نمی‌رود را نادیده نگیرید. در مورد علائمی که دارید به پزشک خود اطلاع دهید. اگر علائمی مانند فشار خون بالا، خونریزی شدید، تب و تاری دید دارید، از کمک فوری پزشکی استفاده کنید.