تخمکگذاری مرحلهای از چرخه قاعدگی بانوان است که شامل آزاد شدن تخمک (اوول) از یکی از تخمدانها میباشد. به طور کلی تخمکگذاری حدود دو هفته قبل از شروع دوره قاعدگی رخ میدهد. اکثر کیتهای پیشبینی تخمکگذاری با اندازهگیری سطح هورمون لوتئینیزه کنندهLH در ادرار بانوان کار میکنند. افزایش سطح هورمون LH نشان میدهد که شما در آستانه تخمکگذاری هستید. برخی از زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمیکنند میتوانند با استفاده از فناوریهای تولید مثلی به آنها کمک کرد. وقتی شروع به تلاش برای بچهدار شدن میکنید، مهم است که مرحله تخمکگذاری خود را بدانید که چه زمانی اتفاق میافتد و چگونه میتوانید شانس باردار شدن خود را افزایش دهید. با پینو بیبی همراه باشید تا راجع به مرحله تخمکگذاری و اثر آن بر باروی بیشتر بدانید.
سیکل ماهانه چیست؟
هر سیکل ماهانه در دختران و بانوان چهار مرحله میباشد. هر مرحله به طور قرارداری یک هفته در نظر گرفته میشود اما این زمانبندی دقیق نیست و برای هر فرد میتواند متغییر باشد. مرحله اول خونروش (پریودی)، مرحله دوم فولیکولار، مرحله سوم تخمکگذاری و مرحله چهارم لوتئال است. فاز اول سیکل قاعدگی و خورنروش است. بعد از پایان این مرحله دیواره رحم شروع به سازندگی میکند و تخمدانها نیز شروع به بلوغ یک تخمک میکنند فولیکولی که بالغ شده است یک تخمک را آزاد میکند (فاز فولیکولار). در فاز سوم که به تخمکگذاری معروف است مرحلهای که تخمک بلوغ یافته از تخمدان رها میشود و توسط لوله فالوپ سعی میکند خود را به رحم برساند در این مرحله اگر با اسپرمی ملاقات کند، این تخمک لقاح یافته و به آن زیگوت (تخم) میگویند. چنان چه بعد از لقاح موفق به کاشت در دیواره رحم شود به اصلاح لانه گزینی کند و چرخه دیگر تکرار نمیشود. اما اگر سلول تخمک آزاد شده بدون انجام لقاح از بین برود چرخه باز تکرار خواهد شد. فاز چهارم فاز لوتئال است در واقع به نوعی با فاز تخمکگذاری همزمانی دارد بعد از آزاد سازی تخمک، فولیکولی که باقی مانده آن را جسم زرد میگویند با ترشح هورمون پروژسترون به ضخیم شدن دیواره رحم کمک میکند تا برای لانه گزینی احتمالی تخمک، دیواره رحم آماده باشد. بعد از عدم لانه گزینی، دوباره چرخه از اول شروع میشود و وارد فاز تخریبی یا خونروش میشود و دیواره رحم شروع به ریزش میکند.
تخمکگذاری چیست؟
تخمکگذاری مرحلهای در چرخه قاعدگی است که در آن تخمدان شما یک تخمک (اوول) آزاد میکند. هنگامی که تخمک از تخمدان شما خارج میشود، به سمت لوله فالوپ حرکت میکند و در آنجا منتظر بارور شدن توسط اسپرم است. به طور متوسط، تخمک گذاری در روز ۱۴ سیکل قاعدگی ۲۸ روزه اتفاق میافتد. روشهایی برای ردیابی تخمکگذاری مانند استفاده از تقویم، بررسی مخاط دهانه رحم یا استفاده از کیت پیش بینی تخمکگذاری وجود دارد. زمان تخمک گذاری در واقع پنجره باروری شماست.
چه زمانی تخمکگذاری اتفاق میافتد؟
تخمکگذاری معمولاً یک بار در ماه، حدود دو هفته قبل از قاعدگی بعدی شما اتفاق میافتد. تخمکگذاری میتواند از ۱۶ تا ۳۲ ساعت طول بکشد. در یک چرخه قاعدگی متوسط ۲۸ روزه، تخمکگذاری حدود ۱۴ روز قبل از شروع دوره قاعدگی بعدی شما اتفاق میافتد. زمان دقیق متفاوت است. طول چرخه شما ممکن است طولانیتر یا کوتاهتر باشد. ممکن است برای شما مفید باشد که چرخه قاعدگی خود را با استفاده از یک برنامه در تلفن و یا تقویم ردیابی کنید. این میتواند به شما کمک کند تعیین کنید که تخمک گذاری در چه زمانی بیشتر اتفاق میافتد. اکثر افراد ۱۴ تا ۱۶ روز پس از تخمکگذاری پریود خواهند شد، بدون توجه به طول دوره کلی قاعدگی آنها. اگر شما قرص ضد بارداری مصرف میکنید، حامله هستید و یا در دوران یائسگی هستید تخمک گذاری اتفاق نمیافتد.
تخمکگذاری و چرخه قاعدگی شما
فرآیند تخمک گذاری زمانی شروع میشود که هیپوتالاموس (بخشی از مغز) هورمون آزاد کننده گنادوتروپین GnRH را آزاد میکند. GnRH باعث میشود که غده هیپوفیز (غدهای در مغز) هورمون محرک فولیکولFSH و هورمون لوتئینه کنندهLH ترشح کند.
بین روزهای ششم تا چهاردهم چرخه قاعدگی، FSH باعث میشود که فولیکولها (کیسههای کوچک مایع در تخمدانها که حاوی یک تخمک در حال رشد هستند) در یک تخمدان شروع به بلوغ کنند. در طی روزهای ۱۰ تا ۱۴ چرخه ماهانه، تنها یکی از فولیکولهای در حال رشد تخمک کاملاً بالغ را تشکیل میدهد. در حدود روز چهاردهم در چرخه قاعدگی، افزایش ناگهانی LH باعث میشود که تخمدان این تخمک را آزاد کند. این فرایند، تخمکگذاری است. بعد از تخمکگذاری، هورمون پروژسترون افزایش مییابد که به آماده سازی رحم برای بارداری کمک میکند.
تخمکگذاری، لقاح و بارداری
هنگامی که تخمکگذاری اتفاق میافتد، تخمک شما از طریق لوله فالوپ حرکت میکند. در لوله فالوپ شماست که تخمک برای لقاح با اسپرم ملاقات میکند. اگر لقاح اتفاق بیفتد (اسپرم تخمک را بارور میکند)، تخمک بارور شده به سمت رحم شما میرود. پس از حدود یک هفته، تخمک بارور شده (اکنون یک بلاستوسیست) به دیواره رحم میچسبد. به این کار کاشت (لانه گزینی) میگویند. ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون باعث ضخیم شدن آندومتر (دیواره رحم) میشود که مواد مغذی مورد نیاز بلاستوسیست برای رشد و در نهایت تبدیل شدن به نوزاد را فراهم میکند. همان طور که سلولها به تقسیم شدن ادامه میدهند. برخی از آنها به جنین تبدیل میشوند و برخی دیگر جفت را تشکیل میدهند. هورمونها به بدن شما سیگنال میدهند که کودک در داخل رحم شما رشد میکند. هم چنین به رحم سیگنال میدهد که پوشش خود را حفظ کند، که از پریود شدن شما جلوگیری میکند. پریود نشدن معمولاً اولین علامت بارداری است.
تخمکگذاری چند ساعت طول میکشد؟
تخمک فقط ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از تخمک گذاری زنده میماند. اگر اسپرم تخمک را بارور نکند، بدن شما آن را دوباره جذب میکند. بر خلاف تخمک، اسپرم میتواند چند روز در بدن شما زنده بماند.
تخمکگذاری و بارداری
هنگامی که تخمک آزاد میشود، تا ۲۴ ساعت زنده میماند، اسپرم میتواند بین سه تا پنج روز در رحم شما زندگی کند. اگر در این مدت اسپرم به تخمک برسد، لقاح صورت گیرد، ممکن است شما باردار شوید. امکان باردار شدن در پنج روز قبل از تخمک گذاری و در روز تخمک گذاری وجود دارد. این بدان معناست که اگر شما رابطه جنسی از حدود پنج روز قبل از تخمک گذاری تا یک روز پس از تخمکگذاری داشته باشید امکان باردار شدن شما بالاست. اما احتمال بارداری در سه روز منتهی به تخمکگذاری و شامل روز تخمکگذاری بیشتر است. اگر چه تخمک شما فقط ۲۴ ساعت عمر میکند، اگر هدف شما بارداری است، بهتر است در زمان تخمک گذاری اسپرم در بدن شما وجود داشته باشد. بیشترین احتمال لقاح زمانی رخ میدهد که مقاربت یک تا دو روز قبل از تخمکگذاری و در روز تخمکگذاری انجام شود.
چگونه میتوان تشخیص داد که تخمکگذاری در حال انجام است؟
تعیین دقیق تخمکگذاری میتواند مشکل باشد. روشهای مختلفی وجود دارد که افراد برای ردیابی چرخه قاعدگی و تخمین زمان تخمک گذاری استفاده میکنند. از آن جایی که هر روش دارای اشکالاتی است، همیشه بهتر است از بیش از یک روش برای دقیقترین پاسخ استفاده کنید. اگر سیکلهای قاعدگی منظم دارید، احتمالاً هر ماه تخمک گذاری میکنید.
چرخه قاعدگی
اگر سیکل ۲۸ روزه (روزه ۱۴) داشته باشید، تخمکگذاری در اواسط چرخه شما اتفاق میافتد. با این حال، یک چرخه عادی قاعدگی چیزی بین ۲۱ تا ۳۵ روز است، بنابراین این بدان معناست که تخمکگذاری منحصر به چرخه قاعدگی شما است. چرخه خود را برای چندین ماه روی کاغذ و یا روی یک برنامه در تلفن خود پیگیری کنید. به علائم غیر معمول توجه کنید. اکثر افراد ۱۴ روز قبل از شروع قاعدگی، بدون توجه به طول چرخه، تخمکگذاری میکنند.
ردیابی چرخه تخمک گذاری
ردیابی تخمکگذاری یک فرآیند ساده است که میتواند به شما کمک کند تشخیص دهید چه روزهایی بارور هستید. این ردیابی، برنامهریزی برای زمانبندی برقراری رابطه جنسی را آسانتر میکند تا بهترین شانس باروری را به شما بدهد. این روش به هیچ درمان تهاجمی نیاز ندارد.
روشهای ردیابی تخمکگذاری
علائم تخمکگذاری چیست؟
علایم در هر فردی متفاوت است و همه افراد همه علائم تخمک گذاری را ندارند. شایعترین علائم عبارت هستند از:
- ترشحات یا مخاط واژن شما نرم و لغزنده است (مانند سفیده تخم مرغ)
- درد خفیف لگن و یا شکم (اغلب در یک طرف شکم)
- علائم قبل از قاعدگی (مانند بزرگ شدن و حساس شدن پستانها، نفخ شکم و بدخلقی).
- خونریزی خفیف یا لکه بینی
- تغییر در موقعیت و استحکام دهانه رحم
- افزایش میل جنسی
- افزایش حس بویایی، چشایی یا بینایی
- تغییرات اشتها
روش تقویمی
افرادی که از روش تقویم برای پیش بینی تخمکگذاری استفاده میکنند، شش ماه از چرخههای قاعدگی را تجزیه و تحلیل میکنند تا تعیین کنند که چه زمانی بارور هستند. برای محاسبه زمانی که ممکن است تخمکگذاری داشته باشید، کوتاهترین و طولانیترین چرخه خود را در یک دوره شش ماهه پیدا میکنید. سپس شما باید ۱۸ روز از کوتاهترین چرخه و ۱۱ روز از طولانیترین چرخه خود کم میکنید. این دو عدد به شما روزهایی را که در چرخه شما بیشترین باروری را دارید نشان میدهد. به عنوان مثال، اگر طول چرخه شما ۳۱ روز و ۱۸ روز باشد، زمان باروری شما روز ۱۰ تا ۲۰ چرخه شما است.
مخاط دهانه رحم
مخاط دهانه رحم یک مایع ترشح شده از واژن است که توسط دهانه رحم شما تولید میشود. مخاط دهانه رحم در طول چرخه قاعدگی مراحلی را طی میکند. مخاط دهانه رحم شما قبل از تخمکگذاری غلیظ، سفید و خشک است. درست قبل از تخمکگذاری، مخاط دهانه رحم شما شفاف و لغزنده میشود (مانند سفیده تخم مرغ). این قوام باعث میشود اسپرم به راحتی به سمت تخمک شما شنا کند.
دمای پایه بدن
دمای بدن شما در طول تخمکگذاری کمی افزایش مییابد (معمولاً حدود ۰،۵ تا یک درجه). دمای بدن خود را هر روز صبح با استفاده از یک دماسنج دیجیتالی که مخصوص اندازهگیری دمای پایه بدن است اندازهگیری کنید. این روش فقط در صورتی جواب میدهد که قبل از بلند شدن از رختخواب و قبل از خوردن و یا نوشیدن مواد خوراکی دمای بدن خود را اندازه بگیرید. نتایج خود را برای چندین ماه ثبت کنید و توجه داشته باشید که در چه روزی از چرخه شما افزایش دما رخ میدهد.
کیتهای پیش بینی تخمکگذاری
شما میتوانید از کیت پیشبینیکننده تخمکگذاری برای پیشبینی این که چه زمانی احتمال باروری دارید استفاده کنید. بیشتر کیتها با اندازهگیری سطح هورمون لوتئینیزه کنندهLH در ادرار شما کار میکنند. نتیجه مثبت به این معنی است که احتمال دارد ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده تخمکگذاری کنید. با ادرار کردن روی نوار این کیت، نشانگر با شناسایی هورمونLH نشان میدهد که ظرف یک روز یا یک و نیم روز آینده تخمک گذاری انجام میشود (شبیه تست بارداری خانگی).
ماشین حسابهای تخمکگذاری
این ماشین حساب تخمک گذاری یا تقویم تخمکگذاری میتواند به شما کمک کند بارورترین زمان خود را پیدا کنید. در این روزها احتمال بارداری شما بیشتر است. هم چنین اگر در روزهای باروری بعدی باردار شوید، میتواند تاریخ زایمان شما را تخمین بزند. پینو بیبی دارای یک ماشین حساب تخمکگذاری آسان برای استفاده شما عزیزان است.
چرا ممکن است مرحله تخمکگذاری منظم نداشته باشید؟
برخی از زنان تخمکگذاری منظم ندارند. این امر در دو تا سه سال اول پس از شروع قاعدگی و در زمان منتهی به یائسگی رایج است. برخی از بیماریها، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیکPCOS و آمنوره (زمانی که عادت ماهانه به دلیل ورزش زیاد و یا اختلالات خوردن متوقف میشود) ممکن است باعث تخمک گذاری نامنظم شوند. زنانی که شرایط هورمونی خاصی دارند اصلاً تخمک گذاری نمیکنند.
آیا درد در زمان تخمکگذاری طبیعی است؟
بله، بسیاری از افراد درد تخمک گذاری را تجربه میکنند. درد تخمکگذاری یا میتل اشمرز MittelSchmerz گرفتگی و یا درد لگنی است که در حوالی تخمکگذاری اتفاق میافتد. شما معمولاً درد را در قسمت پایین شکم و لگن، در وسط یا یک طرف احساس میکنید. درد تخمکگذاری ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که تخمک از یک فولیکول (کیسههای تخمدان حاوی تخمک) میترکد. حتی میتواند باعث خونریزی خفیف شود. درد در زمان تخمک گذاری نیز ممکن است ناشی از یک بیماری باشد، بنابراین بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید تا مطمئن شوید که درد مسئله جدیتری نیست.
اگر تخمکگذاری نداشته باشم چه اتفاقی میافتد؟
برخی شرایط سلامتی یا رویدادهای زندگی ممکن است بر تخمک گذاری تأثیر بگذارد و یا باعث توقف تخمکگذاری شود. برخی از این موارد عبارت هستند از:
- شیردهی (شیردهی) و یا هیپرپرولاکتینمی
- یائسگی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS
- نارسایی اولیه تخمدان
- آمنوره ناشی از مواردی مانند چربی زیاد یا کم بدن، استرس یا خستگی بیش از حد یا ورزش بیش از حد.
اگر قاعدگی شما نامنظم است یا ماهها بدون پریود میگذرد، ممکن است تخمک گذاری نداشته باشید. در این صورت با پزشک خود تماس بگیرید تا آنها بتوانند احتمال بروز هر گونه بیماری جدی را بررسی کنند.
چه آزمایشهایی برای بررسی این که آیا تخمکگذاری وجود دارد یا خیر،انجام میشود؟
برای اطمینان از تخمکگذاری میتوانید از پزشک خود بخواهید آزمایش بدهید. به عنوان مثال، آزمایش خونی که پروژسترون را بررسی میکند. زیرا سطح مشخصی از پروژسترون به این معنی است که تخمک گذاری انجام شده است.
اگر سیکلهای قاعدگی نامنظم باشد، تخمکگذاری چگونه است؟
اگر پریودهای نادر یا گاه به گاه دارید، یا اصلاً پریود نمیشوید، ممکن است دچار اختلال تخمکگذاری باشید. اختلال تخمکگذاری اغلب به دلیل کمبود یکی از هورمونهای کنترل کننده ایجاد میشود. اگر اغلب تخمک گذاری نمیکنید، فرصتهای کمتری برای باردار شدن خواهید داشت، یا اگر دورههای قاعدگی شما نامنظم باشد، ممکن است محاسبه پنجره باروری شما دشوار باشد.
پزشک شما میتواند از طریق آزمایش خون و یا ادرار ساده برای اندازهگیری سطوح هورمونی، اختلال تخمکگذاری را آزمایش کند و ممکن است یک اسکن اولتراسوند برای بررسی عوامل فیزیکی که ممکن است بر چرخه قاعدگی شما تأثیر بگذارد، مانند وجود کیست تخمدان و یا آندومتریوز، انجام دهد.
روش القا I.O برای تخمکگذاری چیست؟
درمان اختلال تخمکگذاری ممکن است به سادگی مصرف دارو برای تشویق تخمک گذاری یا ردیابی سطوح هورمونی در طول چرخه برای پیشبینی زمان تخمک گذاری باشد. اگر به طور منظم تخمکگذاری نمیکنید، قرصها و تزریقها میتوانند هورمونهای کنترل کننده تخمک گذاری را افزایش دهند. دوز دارو باید به دقت کنترل شود تا احتمال بارداری چند قلویی کاهش یابد.
اگر مدتی است که تلاش میکنید تا باردار شوید اما تلاشتان بدون موفقیت است، متخصص باروری شما ممکن است القای تخمک گذاریI.O را توصیه کند. I.O فرآیند سادهای است که تخمکهای شما را به شکلگیری و رشد تشویق میکند و میتواند به زنانی کمک کند که سطوح پایینی از هورمونهایی را تولید میکنند که باعث بارداری میشوند یا اصلاً تخمکگذاری ندارند. درمان شامل تزریق FSH برای افزایش شانس بارداری است.
چگونه شانس تخمکگذاری خود را افزایش دهید؟
راههای زیادی برای افزایش شانس تخمک گذاری وجود دارد. به عنوان مثال، شما میتوانید:
- با خوردن وعدههای غذایی منظم و متعادل وزن خود را حفظ کنید.
- به طور منظم ورزش کنید. اما از ورزش بیش از حد خودداری کنید.
- سطوح استرس خود را با تکنیکهای آرامش و یا تمرکز حواس مدیریت کنید.
آیا با وجود کنترل بارداری، هنوز تخمکگذاری اتفاق میافتد؟
پاسخ منفی است. اگر طبق دستور از قرصهای ضد بارداری و یا سایر داروهای ضد بارداری هورمونی استفاده میکنید، نباید تخمکگذاری داشته باشید. به خاطر داشته باشید، این تنها در صورتی است که از قرصها، چسبها، حلقه واژینال، IUD یا سایر دستگاهها دقیقاً مطابق با تجویز استفاده میکنید. هورمونهای کنترل بارداری با توقف تخمکگذاری و غلیظ شدن مخاط دهانه رحم (که شنا کردن اسپرمها را سختتر میکند) عمل میکنند.
آیا میتوان تخمکگذاری کرد اما پریود نشد؟
بله این امکان وجود دارد. شما میتوانید تخمک گذاری کنید اما پریود نشوید. از نظر علمی، اگر به طور منظم تخمکگذاری میکنید، باید به طور منظم نیز پریود شوید. با این حال، ممکن است بدون تخمکگذاری واقعی پریود شوید و تخمکگذاری کنید، اما پریود واقعی نداشته باشید.
آیا دارو میتواند به تخمکگذاری کمک کند؟
بله، داروهای باروری برای تحریک تخمک گذاری وجود دارد. با پزشک خود در مورد علائم و اهداف خود صحبت کنید، مثلاً اگر میخواهید باردار شوید. آنها میتوانند بر اساس شرایط شما بر روی بهترین درمان با شما کار کنند.
چه زمان به خاطر باردار نشدن باید به متخصص مراجعه کرد؟
توصیه میشود پس از تلاش برای بارداری طبیعی بدون موفقیت به مدت ۱۲ ماه اگر زیر ۳۵ سال هستید و یا بعد از ۶ ماه اگر بالای ۳۵ سال هستید، به دنبال مشاوره حرفهای باشید. یک متخصص باروری میتواند چند آزمایش ساده باروری انجام دهد تا بفهمد چه اتفاقی میافتد، همه گزینههای شما را بررسی کند و به شما کمک کند زودتر باردار شوید.
ماشین حساب تخمکگذاری پینو بیبی
با استفاده از ماشین حساب تخمکگذاری پینو بیبی، پنجره باروری خود را تخمین بزنید. پنجره باروری شما روزهایی در هر سیکل قاعدگی است که در آن بیشترین شانس باردار شدن را دارید. اگر شما و شریک زندگیتان در تلاش برای باردار شدن هستید، باید هدف خود را برای داشتن مقاربت جنسی منظم (تقریباً هر دو روز) در طول دوره باروری خود داشته باشید.
نحوه استفاده از ماشین حساب تخمکگذاری
به سادگی طول چرخه معمول خود را از کادر بازشو انتخاب کنید و سپس تاریخ شروع آخرین قاعدگی را در تقویم انتخاب کنید. با این اطلاعات، ماشین حساب تخمکگذاری پینو بیبی پنجره باروری بعدی شما (و بعدی پس از آن) را تخمین میزند. بر اساس نتایج محاسبهگر تخمکگذاری پینوبیبی، میتوانید برای یادآوریهای بعدی یک آلارم یا پیامک یا ایمیل مفید نیز ثبتنام کنید، بنابراین «پنجره بارور» خود را برای چند ماه آینده میشناسید.
سخن آخر
تخمکگذاری فرآیندی است که در طول چرخه قاعدگی شما اتفاق میافتد. زمان دقیق تخمک گذاری از فردی به فرد دیگر و حتی از سیکلی به سیکل دیگر متفاوت است. بدون تخمک گذاری، باردار شدن یا قاعدگی منظم برای شما سخت است. روشهای زیادی برای کمک به پیش بینی تخمک گذاری وجود دارد. دانستن زمان تخمکگذاری میتواند به شما در رسیدن به بارداری یا جلوگیری از بارداری کمک کند. چندین بیماری وجود دارد که بر تخمکگذاری تأثیر میگذارد. اگر نگران عدم تخمک گذاری هستید با پزشک خود تماس بگیرید.