باورها و افسانه‌های زیادی در مورد لاکتوز و شیردهی وجود دارد. لاکتوز قند موجود در شیر است. عدم تحمل لاکتوز در برخی از نوزادان وجود دارد اما برخی از بزگسالان نیز ممکن است این عدم تحمل به لاکتوز را نشان دهند. باورها و سوء تفاهم‌های زیادی در مورد لاکتوز به خصوص در مورد نوزادان وجود دارد. حذف لبنیات از رژیم غذایی مادر هیچ تفاوتی در عدم تحمل با لاکتوز برای نوزاد ایجاد نمی‌کند اما اگر شما به عنوان مادر مصرف لبنیات را متوقف کنید، لاکتوز کمتری در شیر شما وجود نخواهد داشت. هیچ رابطه‌ای بین عدم تحمل لاکتوز در اعضای بزرگسال خانواده (از جمله مادر) و در نوزادان وجود ندارد. آنها انواع مختلفی از عدم‌تحمل لاکتوز هستند. نوزادی که علائم عدم تحمل لاکتوز دارد نباید از شیردهی محروم شود و باید با شیر خشک مخصوص نوزادان حاوی سویا و یا شیرخشک بدون لاکتوز تغذیه شود. عدم تحمل لاکتوز با عدم تحمل و یا حساسیت به پروتئین شیر گاو بسیار متفاوت است. با پینو بیبی همراه شوید تا به بررسی عدم‌تحمل لاکتوز در نوزادان و راهکارهای درمانی آن بپردازیم.
برخی از حقایق در مورد لاکتوز
لاکتوز قند موجود در شیر همه پستانداران است و در غدد پستانی تولید می‌شود. مقدار لاکتوز موجود در شیر مادر به میزان لاکتوز مصرفی مادر ارتباطی ندارد و میزان لاکتوز شیر به سختی تغییر می‌کند. لاکتوزِ شیری که کودک برای اولین بار شروع به شیر خوردن می‌کند، دریافت می‌کند تقریباً همان مقدار لاکتوز شیر در پایان شیردهی دارد. با این حال، شیر در انتها حاوی چربی بیشتری است.
لاکتاز آنزیمی است که برای هضم لاکتوز لازم است. عدم تحمل لاکتوز زمانی رخ می‌دهد که فرد این آنزیم را تولید نکند، یا به اندازه کافی از آن تولید نکند و در نتیجه قادر به هضم لاکتوز نباشد. اگر لاکتوز هضم و تجزیه نشود، قابل جذب نیست. اگر این اتفاق بیفتد، لاکتوز در دستگاه گوارش تا زمانی که به روده بزرگ برسد ادامه می‌یابد. اینجاست که باکتری‌ها آن را تجزیه می‌کنند و اسید و گاز می‌سازند.
عدم تحمل لاکتوز در نوزادان
عدم‌تحمل لاکتوز واکنشی است به لاکتوز، قند موجود در شیر در دستگاه گوارش نوزادان و برخی از بزرگسالان. عدم تحمل لاکتوز باعث می‌شود بعد از خوردن لبنیات علائم ناراحت کننده‌ای ایجاد شود. بسیاری از مردم در هضم لاکتوز مشکل دارند، اما همه علائم قابل توجهی از آن را تجربه نمی‌کنند. اگر علائم شدید و ناراحت کننده باشد، به آن عدم تحمل لاکتوز می‌گویند.
انواع عدم تحمل لاکتوز
چهار نوع عدم‌تحمل لاکتوز وجود دارد و علل آنها عبارت هستند از:
- اولیه (ناشی از کاهش تولید لاکتاز در روده کوچک)
- ثانویه (ناشی از آسیب یا بیماری که به روده کوچک آسیب می‌رساند)
- مادرزادی (ناشی از کمبود لاکتاز در بدو تولد)
- رشدی (ناشی از زایمان زودرس، زمانی که روده کوچک توسعه نیافته است)
عدم تحمل لاکتوز اولیه و مادرزادی
این یک بیماری ژنتیکی بسیار نادر است. نوزاد بدون آنزیم لاکتاز متولد می‌شود. چنین نوزادانی از بدو تولد رشد نمی‌کنند (یعنی حتی شروع به افزایش وزن نمی‌کنند) و علائم آشکار سوء جذب مواد غذایی به خصوص شیر و کم آبی را نشان می‌دهند. این یک وضعیت اورژانس پزشکی است و کودک بلافاصله پس از تولد به رژیم غذایی خاصی نیاز دارد.
عدم تحمل لاکتوز ثانویه
از آن جایی که آنزیم لاکتاز در نوک چین‌های میکروسکوپی پرزهای روده کوچک تولید می‌شود، هر چیزی که به پوشش روده آسیب برساند می‌تواند باعث عدم تحمل لاکتوز ثانویه شود. حتی آسیب جزئی به روده ممکن است این عدم جذب لاکتوز یا ساخت لاکتاز را از بین ببرد و تولید آنزیم را کاهش دهد، به عنوان مثال:
- گاستروانتریت: عدم تحمل غذایی و یا آلرژی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، این می‌تواند از پروتئین‌های غذایی، مانند شیر گاو، گندم، سویا یا تخم مرغ یا احتمالاً سایر مواد شیمیایی غذایی که از رژیم غذایی مادر وارد شیر مادر می‌شوند و هم چنین از غذایی که کودک خورده است، باشد.
- بیماری التهابی روده و عفونت انگلی مانند ژیاردیازیس یا کریپتوسپوریدیوز
- بیماری سلیاک (عدم تحمل گلوتن در گندم و برخی دیگر از محصولات غلات)
- به دنبال جراحی روده و برداشتن روده کوچک
- پرتو درمانی
- فیبروز سیستیک
- انتروکولیت
علایم عدم تحمل لاکتوز
علائم و نشانه‌های عدم تحمل لاکتوز اولیه و ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مدفوع مایع و شل که گاهی سبز رنگ و کف آلود است.
- کودک تحریک پذیر که ممکن است اغلب باد دفع کند.
- شکم نفخ شده
- گاز روده
- تهوع و استفراغ
- درد و گرفتگی معده
- غرغر یا صدای معده
- اسهال
این علائم ناشی از لاکتوز هضم نشده در روده بزرگ است. بین ۶ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد تا غذا بعد از خوردن به روده بزرگ برسد و ۲۴ تا ۳۶ ساعت دیگر بعد از آن از روده بزرگ عبور کند. بنابراین علائم ممکن است تا یک یا دو روز پس از خوردن لاکتوز رخ دهد.
سوء جذب لاکتوز چیست؟
سوء جذب لاکتوز ناتوانی در تجزیه و جذب مولکول‌های لاکتوز در سیستم گوارش است. سوء جذب لاکتوز نسبت به عدم تحمل لاکتوز شایع‌تر است. در واقع، حدود ۶۵ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان نمی‌توانند لاکتوز را تجزیه و جذب کنند. لاکتوز جذب نشده بدون هضم از دستگاه گوارش شما عبور می‌کند و برای برخی افراد علائم ایجاد می‌کند.
تفاوت بین سوء جذب لاکتوز و عدم تحمل لاکتوز چیست؟
همه افراد مبتلا به عدم‌تحمل لاکتوز سوء جذب لاکتوز دارند، اما همه افراد مبتلا به سوء جذب لاکتوز به عدم تحمل لاکتوز مبتلا نیستند. یکی از راه‌های درک کردن تفاوت این دو، مربوط به داشتن دانش در خصوص عملکرد روده‌ها است. در سوء جذب در روده کوچک اتفاق می‌افتد، در حالی که علائم عدم تحمل غذایی بعداً در روده بزرگ رخ می‌دهد.
روده کوچک جایی است که بیشتر مواد مغذی غذایی جذب می‌شود. روده باریک مواد مغذی را به مولکول‌های کوچک‌تری تجزیه می‌کند که می‌توانند از دیواره روده وارد جریان خون شوند. هر چیزی که در روده کوچک جذب نمی‌شود به روده بزرگ منتقل می‌شود.
مولکول‌های قند هضم نشده در روده بزرگ آب و گاز بیشتری تولید می‌کنند. آنها روده بزرگ (کولون) را تحریک می‌کنند تا مایع اضافی ترشح کند تا به عبور آنها کمک کند. زمانی که باکتری‌های روده بزرگ آنها را تخمیر می‌کنند، گاز تولید می‌کنند. این می‌تواند منجر به علائم گوارشی مانند اسهال، درد و گاز شود.
این که علائم چقدر قابل توجه است به متغیرهای دیگر بستگی دارد. آیا بدن کودک می‌تواند لاکتوز را کمی تجزیه کند یا اصلاً نمی‌تواند؟ چه مقدار لاکتوز در یک زمان توسط کودک خورده می‌شود؟ چه شرایط دیگری ممکن است بر محتوای آب و گاز در روده بزرگ تأثیر بگذارد؟ اینها برخی از عواملی هستند که پزشک اطفال باید بررسی کند.
چه غذاهایی باعث ایجاد علائم عدم تحمل لاکتوز می‌شود؟
لاکتوز در اکثر محصولات لبنی وجود دارد مگر این که حذف شده باشد. این شامل شیر گاو و محصولات شیر بز می‌شود. لاکتوز در برخی از انواع لبنیات بیشتر از انواع دیگر وجود دارد. به عنوان مثال، شیر و خامه تازه دارای لاکتوز بیشتری هستند، در حالی که پنیرهای سفت دارای لاکتوز کمتری هستند و مثلاً ممکن است با مصرف پنیر پارمزان روی سالاد فرد مشکلی نداشته باشد.
از سوی دیگر، اگر کودک به لاکتوز بسیار حساسیت دارد، ممکن است حتی به مقادیر کم نیز واکنش نشان دهد. افراد آلرژیک باید برچسب‌های تغذیه و لیست مواد تشکیل دهنده مواد خوراکی را بررسی کنند. لاکتوز اغلب به غذاهای فرآوری شده از جمله سوپ، سس سالاد و غذاهای میان وعده اضافه می‌شود. حتی ممکن است به داروهای تجویزی نیز اضافه شود.
تفاوت بین عدم تحمل لاکتوز و عدم تحمل پروتئین شیر چیست؟
مانند عدم تحمل لاکتوز، عدم تحمل پروتئین شیر با سوء جذب در روده کوچک اتفاق می‌افتد. وقتی روده کوچک نمی‌تواند یکی از پروتئین‌های موجود در شیر (معمولاً کازئین و یا آب پنیر) را تجزیه و جذب کند، پروتئین هضم نشده مانند قندهای هضم نشده از روده باریک عبور می‌کند و به روده بزرگ می‌رسند.
تفاوت این است که پروتئین‌های هضم نشده در سیستم گوارش می‌توانند یک علامت هشدار در سیستم ایمنی بدن ایجاد کنند. سیستم ایمنی بدن ممکن است مدتی بعد در فرآیند گوارش پروتئین را به عنوان یک آلرژن ثبت کند و پاسخ ایمنی تاخیری ایجاد کند. ممکن است بعداً بدن به پروتئین، آلرژی پیدا کند.
آیا عدم تحمل لاکتوز یک واکنش آلرژی است؟
پاسخ منفی است. آلرژی غذایی واکنشی است از سوی سیستم ایمنی بدن، معمولاً نسبت به پروتئین موجود در غذا ایجاد می‌شود. سیستم ایمنی پروتئین را به عنوان یک تهدید ثبت می‌کند و برای حذف آن واکنش نشان می‌دهد. اگر فرد (کودک) حساسیت داشته باشد حتی مقدار کمی از پروتئین می‌تواند واکنش بزرگی ایجاد کند و معمولاً خیلی زود پس از مصرف آن رخ می‌دهد. یک واکنش آلرژیک می‌تواند علائمی را در سراسر بدن و نه فقط در سیستم گوارش فرد (کودک) ایجاد کند. علائم ممکن است شامل تورم، کهیر و تنگی نفس باشد. هم چنین ممکن است همراه با درد معده، حالت تهوع و استفراغ باشد، اما این معمولاً در اوایل فرآیند هضم، زمانی که پروتئین هنوز در معده است، رخ می‌دهد.
تفاوت بین عدم تحمل لاکتوز و حساسیت به شیر چیست؟
تفاوت اصلی این است که آلرژی به شیر واکنشی است از سوی سیستم ایمنی بدن به پروتئین شیر و عدم تحمل لاکتوز واکنشی در دستگاه گوارش است که نسبت به قند شیر ایجاد می‌شود. یک واکنش آلرژیک یک فرایند کیفی اضطراری است (یعنی وابسته به مقدار ماده حساسیت زا نیست فقط وجود مقدار کمی ماده حساسیت زا نیز باعث بروز واکنش می‌شود)؛ این واکنش می‌تواند فوری، شدید و در برخی موارد تهدید کننده زندگی (آنافیلاکسی) باشد. هنگامی که دستگاه گوارش به یک قند (هیدرات کربن) واکنش نشان می‌دهد که نمی‌تواند آن را هضم کند، می‌تواند به معنای علائم ناراحت کننده در طول هضم باشد، اما خطرناک نیست. لاکتوز هضم نشده آب و گاز اضافی در روده بزرگ تولید می‌کند. ممکن است در حین پردازش باعث بروز اسهال و تجمع و دفع گاز بشود، اما به فرد (کودک) آسیبی نمی‌رساند.
تشخیص عدم تحمل لاکتوز در کودک
دانستن این موضوع ممکن است دشوار باشد زیرا این علائم ممکن است در نوزادی با شرایط دیگر نیز رخ دهد. اضافه بار لاکتوز (مصرف لاکتوز زیاد) می‌تواند علائمی مانند عدم تحمل لاکتوز داشته باشد و اغلب با آن اشتباه گرفته می‌شود.
آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی می‌تواند باعث بی قراری کودک شود. غذاهایی که کودک نسبت به آنها حساسیت یا عدم تحمل دارد می‌تواند از شیر مادر عبور کند. گاهی اوقات می‌تواند به مادر کمک کند که غذای خاصی مانند پروتئین شیر گاو را از رژیم غذایی خود حذف کند. با این حال، این نیاز به راهنمایی از یک متخصص تغذیه دارد تا به شناسایی غذاهای مشکل‌زا کمک کند و مطمئن شود که رژیم غذایی شما از نظر تغذیه‌ای برای شما و کودکتان کافی است. در مقاله ایجاد رژیم غذایی سالم در کودکی با رژیم غذایی مادر توضیح دادیم که چگونه تغذیه مادر بر کودک اثر دارد.
آلرژی (یا عدم تحمل) به پروتئین شیر گاو اغلب با عدم تحمل لاکتوز اشتباه گرفته می‌شود و بسیاری از افراد فکر می‌کنند که آنها یکسان هستند ولی این گونه نیست. افراد احتمالاً گیج می‌شوند زیرا پروتئین شیر گاو و لاکتوز هر دو در یک غذا، یعنی محصولات لبنی هستند. از آن جایی که آلرژی و یا عدم تحمل یک پروتئین غذایی می‌تواند باعث عدم تحمل لاکتوز ثانویه شود، ممکن است کودک هر دو را داشته باشد و این به سردرگمی والدین می‌افزاید. پزشک راه‌های مختلفی برای آزمایش عدم تحمل لاکتوز دارند. آزمایشات رایج عبارت هستند از:
- تست تنفس هیدروژن: تست تنفس میزان گازهای هیدروژن و متان را در نفس هنگام بازدم اندازه‌گیری می‌کند. باکتری های روده بزرگ این گازها را تولید می‌کنند. اگر پس از مصرف لاکتوز سطوح بالاتری از این گازها وجود داشته باشد، به این دلیل است که باکتری‌های روده در حال تخمیر لاکتوز هستند و گازی را در روده بزرگ تولید می‌کنند که بعداً می‌تواند در تنفس اندازه‌گیری شود.
- آزمایش قند خون: اگر جواب آزمایش تنفس هیدروژن قطعی نباشد، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را پیشنهاد کند. این آزمایش میزان قند خون را قبل و بعد از مصرف لاکتوز اندازه‌گیری می‌کند. اگر قند خون بالا نرود، نشان می‌دهد که بدن قادر به جذب لاکتوز نیست.
- تست اسیدیته مدفوع: پزشک از این آزمایش برای کودکان کوچک و نوزادان استفاده می‌کنند. پس از تغذیه یک کودک با غذای حاوی لاکتوز (مانند شیر مادر)، پزشک نمونه مدفوع نوزاد را می‌گیرد و محتوا را تجزیه و تحلیل می‌کند. سطوح اسید لاکتیک و سایر محصولات جانبی در نمونه می‌تواند نشان دهد که آیا بدن لاکتوز را جذب می‌کند یا خیر.
پزشک ممکن است «آزمایش تنفس هیدروژن» یا آزمایش «کاهش قند» در مدفوع را تجویز کند. اگر کودک عدم تحمل‌لاکتوز دارد، انتظار می‌رود این آزمایشات مثبت باشد. با این حال، این آزمایشات در اکثر نوزادان طبیعی زیر ۳ ماه شیردهی نیز مثبت هستند. بنابراین، مفید بودن این آزمایشات جای سوال دارد.
عوارض عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز بر رژیم غذایی تأثیر می‌گذارد، به این معنی که مادر باید حواسش به مواد مغذی که کودک دریافت می‌کند باشد. اگر از تمام محصولات لبنی پرهیز کند، ممکن است در نهایت کلسیم و ویتامین D کمی داشته باشد. کمبود کلسیم یا کمبود ویتامین D می‌تواند بر استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و سیستم عصبی تأثیر بگذارد. کمبودها می‌تواند به ویژه بر کودکان در حال رشد تأثیر بگذارد. اگر کودک نتواند به اندازه کافی از رژیم غذایی خود این مواد را دریافت کند، ممکن است پزشک مصرف مکمل‌های کلسیم یا ویتامینD را به کودک توصیه کند.
عدم تحمل لاکتوز در بزرگسالان
سطح آنزیم لاکتاز به طور معمول در طول عمر فرد تغییر می‌کند. سطح آنزیم لاکتاز در هفته اول پس از تولد به سرعت بالا می‌رود، از حدود ۳ تا ۵ سالگی شروع به کاهش می‌کند و در دوران کودکی به شدت کاهش می‌یابد. سطوح پایین لاکتوز در آغوز مانند سطوح پایین آنزیم موجود در هفته اول زندگی است.
شیر گاو معمولاً توسط بزرگسالان در برخی از جمعیت‌ها مصرف می‌شود، اما عمدتاً توسط مردم اروپای شمالی تبار مصرف می‌شود. سطح این آنزیم در بزرگسالی در حدود ۷۰ درصد از مردم جهان، به حدی پایین می‌آید که دچار عدم تحمل لاکتوز می‌شوند. تمایل به عدم تحمل لاکتوز بزرگسالان به طور ژنتیکی تعیین می‌شود. افرادی که اجداد آسیایی، آفریقایی، بومیان استرالیایی و اسپانیایی تبار دارند، در بزرگسالی بیشتر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا می‌شوند. قفقازی‌ها به احتمال زیاد در بزرگسالی قادر به مصرف شیر هستند زیرا تمایل به ادامه تولید آنزیم لاکتاز در طول زندگی دارند.
بزرگسالانی که سطوح بسیار پایینی از این آنزیم دارند معمولاً می‌توانند مقداری لاکتوز را تحمل کنند زیرا باکتری‌های طبیعی ساکن در روده می‌توانند تا حدی آن را تجزیه کنند. با این حال، ممکن است فرد متوجه شود که مدفوع شل و آبکی دارد و نفخ و باد به او دست می‌دهد.
نوزادان انسان از هر اجدادی می‌توانند لاکتوز را تحمل کنند. در واقع، شیر انسان دارای غلظت بسیار بالایی از لاکتوز در مقایسه با شیر گاو و سایر پستانداران است. تصور می‌شود که این به رشد سریع مغز نوزاد انسان در دوران نوزادی در مقایسه با سایر پستانداران مرتبط باشد. حذف لاکتوز از رژیم غذایی هر کودک برای بیش از یک دوره کوتاه نباید به سادگی باشد و باید فقط تحت نظارت پزشکی انجام شود. به ندرت اتفاق می‌افتد که به دلیل عدم تحمل‌لاکتوز در نوزادی مجبور شوند شیردهی را متوقف کند. همان طور که در بالا توضیح داده شد، انواع مختلفی از عدم تحمل لاکتوز وجود دارد، اما بسیار نادر است که نوزاد مجبور شود شیردهی خود را به دلیل این وضعیت قطع کند. به جز نوع اولیه بسیار نادر، همیشه علتی پشت عدم تحمل لاکتوز در نوزادان وجود دارد. رسیدن به علت و رفع آن، کلید رفع علائم کودک است.
رژیم غذایی مناسب برای کنترل عدم تحمل لاکتوز
افراد بزرگسال باید رژیم غذایی خود را بررسی کنند تا دریابند آستانه تحمل لاکتوز شخصی آنها چقدر است. برخی از افراد متوجه می‌شوند که می‌توانند برخی از غذاهای لبنی را در مقادیر معینی یا در صورت ترکیب با سایر غذاها تحمل کنند. برای ارزیابی آستانه تحمل لاکتوز، فرد با یک رژیم غذایی بدون لاکتوز (لاکتوز فری) شروع می‌کند، سپس به تدریج غذاهای حاوی لاکتوز را دوباره وارد رژیم غذایی خود می‌کند تا ببیند سیستم بدنش چگونه پاسخ می‌دهد.
برخی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز می‌توانند تا ۱۲ گرم لاکتوز را در یک زمان تحمل کنند که یک فنجان شیر و یا یک پیمانه بستنی است. هم چنین آنها می‌توانند غذاهای کم لاکتوز و بدون لاکتوز (Lactose Free) اکثر محصولات لبنی را در سوپرمارکت پیدا کنند و سایر جایگزین‌های لبنی را در رژیم غذایی خود آزمایش کنند.
قطره آنزیم لاکتاز چیست؟
ممکن است درباره تجویز قطره‌های حاوی آنزیم لاکتاز به نوزادانی که علائم عدم تحمل لاکتوز را دارند شنیده باشید. شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد این موارد در صورت استفاده از این روش موثر باشد، اگر چه گزارش‌های وجود دارد که نشان می‌دهد دوزهای نسبتاً زیاد قطره لاکتاز ممکن است در برخی موارد کمک کننده باشد.
محصولات لاکتاز عمدتاً برای افزودن به شیر دوشیده شده (یا شیر دیگر) طراحی شده‌اند و در طول شب رها می‌شوند تا آنزیم لاکتوز موجود در شیر را پیش هضم کند. در عمل به نظر می‌رسد گاهی اوقات این روش برای نوزادان مفید هستند. در حالی که این محصولات ممکن است به کاهش علائم کمک کنند، اما مشکل اساسی آسیب رساندن به روده کودک را حل نمی‌کنند.
درمان عدم تحمل لاکتوز
اگر فرد می‌خواهد لاکتوز را هضم کند، به لاکتاز در روده خود نیاز دارد. اکثر افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز نمی‌توانند لاکتاز را به طور طبیعی تولید کنند. مکمل‌های لاکتاز می‌توانند لاکتاز مورد نیاز بدن را برای تجزیه لاکتوز فراهم کنند. افراد می‌توانند قبل از مصرف لاکتوز، مکمل‌های لاکتاز را به صورت قرص و یا قطره مصرف کنند.
محققان هم چنین در حال آزمایش باکتری‌های اسید لاکتیک به عنوان راه حل احتمالی برای علائم عدم تحمل لاکتوز هستند. اینها باکتری‌هایی هستند که لاکتوز را به جای گاز به اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند. مصرف این باکتری‌ها به عنوان پروبیوتیک، همراه با پری بیوتیک‌هایی که آنها را تغذیه می‌کنند، ممکن است تحمل لاکتوز را بهبود بخشد.
سوالات متداول در مورد عدم تحمل لاکتوز
آیا عدم تحمل لاکتوز قابل درمان است؟
عدم تحمل لاکتوز ثانویه موقتی است، تا زمانی که آسیب روده بهبود یابد. هنگامی که علت آسیب به روده برطرف شود، مثلاً با حذف غذایی که کودک شیرخوار به آن حساسیت دارد، از رژیم غذایی مادر خارج شود، روده بهبود می‌یابد، حتی اگر کودک هنوز با شیر مادر تغذیه شود. اگر پزشک شما «عدم تحمل لاکتوز» را تشخیص دهد، ادامه شیردهی به کودک آسیبی نمی‌رساند تا زمانی که او خوب باشد و به طور طبیعی رشد کند.
اگر کودک علائم عدم تحمل لاکتوز را دارد، ممکن است به مادر گفته شود که تغذیه با شیر مادر را با شیر خشک بدون لاکتوز جایگزین کند یا حتی شیردهی با پستان را متوقف کند. با این حال، پژوهشگران معتقد هستند زمانی استفاده از شیر خشک بدون لاکتوز (Lactose Free)را توصیه شود که کودک با شیر خشک تغذیه می‌شود و به شدت دچار سوءتغذیه و یا کاهش وزن می‌شود. شیر مادر بهترین غذا برای کودک است و به بهبود روده کمک می‌کند. علاوه بر این، قبل از معرفی شیر خشک به عنوان غذا نوزاد، باید حساسیت کودک به پروتئین خارجی (گاو و یا سویا) را در نظر گرفت. انواع شیر خشک معمولی، از جمله انواع بدون لاکتوز، ممکن است این مشکل را بدتر کند. والدین باید در مورد نیاز به فرمول ضد حساسیت به دنبال مشاوره حرفه‌ای باشند. پزشک باید هر نوزادی را که علائم طولانی مدت داشته باشد و یا که رشد نمی‌کند، مورد معاینه دقیق قرار دهد.
آیا می‌توان به مرور زمان دچار عدم تحمل لاکتوز شد؟
اکثر افراد از دوران کودکی تا بزرگسالی دچار عدم تحمل لاکتوز می‌شوند. شایع‌ترین نوع عدم تحمل لاکتوز، عدم تحمل لاکتوز اولیه، به این دلیل اتفاق می‌افتد که به تدریج تولید لاکتاز، آنزیمی که لاکتوز را هضم می‌کند، متوقف می‌شود. حساسیت روده نیز می‌تواند در طول زمان تغییر کند. جدا از سوء جذب لاکتوز، در صورت داشتن علائم زیر ممکن است احتمال بیشتری برای تجربه علائم عدم تحمل لاکتوز را تجربه کنید:
- سندرم روده تحریک‌پذیر
- حساسیت احشایی
- رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک
اینها شرایطی هستند که به تدریج در طول زندگی افراد ایجاد می‌شوند.
آیا باید شیردهی را قطع کرد؟
- قبل از این که تصمیم به توقف شیردهی، حتی به طور جزئی، حتی برای مدت کوتاهی بگیرید، به جنبه‌های دیگر رابطه شیردهی و سلامت نوزاد فکر کنید.
- روش‌های تغذیه جایگزین چگونه بر کودک تأثیر می‌گذارد؟
- آیا تغذیه با شیشه شیر می‌تواند بعداً باعث امتناع کودک از پذیرش سینه شود؟
متوسط زمان بهبودی روده نوزاد مبتلا به گاستروانتریت شدید ۴ هفته است اما ممکن است تا ۸ هفته برای نوزاد زیر ۳ ماه باشد. برای نوزادان بزرگتر، بیش از ۱۸ ماه، بهبودی ممکن است تا یک هفته سریع باشد. اگر پزشک غذای جایگزین برای کودک تجویز کند، به یاد داشته باشید که شیر مادر در درازمدت هم چنان غذای طبیعی و مناسب برای کودک است.
آیا عدم تحمل لاکتوز از بین می‌رود؟
عدم تحمل لاکتوز ثانویه ناشی از آسیب به روده کوچک ممکن است پس از بهبودی روده کوچک قابل برگشت باشد. این بستگی به دائمی بودن آسیب دارد. هم چنین ممکن است کمی زمان ببرد تا نوزادانی که نارس به دنیا می‌آیند و دارای عدم تحمل لاکتوز رشدی هستند معمولاً از آن رشد می‌کنند.
اگر به عدم تحمل لاکتوز اولیه یا مادرزادی مبتلا هستند، هرگز شروع به تولید طبیعی لاکتاز نخواهند کرد. اما اگر سلامت روده و یا میکروبیوم کودک تغییر کند، ممکن است علائم نیز تغییر کند. در تئوری، تحمل کودک (فرد) ممکن است کمی بهبود یابد، یا ممکن است کمی کمتر متوجه علائم خود شود.
اگر عدم تحمل لاکتوز درمان نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟
عدم تحمل لاکتوز به فرد آسیب جدی نمی‌رساند. اگر فرد بتواند با علائم کنار بیایید در حالی که لاکتوز از سیستم گوارش او عبور می‌کند، در نهایت از بدن او دفع می‌شود. با این حال، افراد می‌توانند به راحتی از علائم عدم تحمل لاکتوز با مکمل‌های لاکتاز و محصولات لبنی بدون لاکتوز جلوگیری کنند.
سخن آخر
عدم تحمل لاکتوز یک اختلال نیست. این فقط یک تغییر طبیعی در نحوه عملکرد سیستم گوارش است. در واقع، توانایی هضم لاکتوز در دوران نوزادی یک سازگاری ژنتیکی نسبتاً جدید در انسان است. همه ما انسان‌ها این سازگاری را نداریم و این اشکالی ندارد. با وجود عدم تحمل لاکتوز نیز می‌توان زندگی سالمی داشت. اما عدم تحمل لاکتوز در بدو تولد خطرناک است زیرا تنها منبع غذایی نوزاد شیر است.