چگونه از سلامت روان کودک خود حمایت کنیم؟

بیش‌تر والدین در حفظ سلامت جسمی فرزندانشان مناسب عمل می‌کنند. آن‌ها سخت تلاش می‌کنند و کار می‌کنند تا مطمئن شوند که کودک آن‌ها خوب غذا می‌خورد، واکسن‌های خود را دریافت می‌کند و از نظر بدنی فعال است. اما حمایت از سلامت عاطفی و روان کودک نیز به اندازه سلامت جسمانی برای کیفیت زندگی او مهم است.

حمایت از سلامت روانی کودک، درست مانند سلامت جسمی او به کودک شما کمک می‌کند تا به مرور زمان که به بزرگسالی با روان کاملاً سالم تبدیل می‌شود، انعطاف پذیری روانی لازم را برای مقابله با موانع و چالش‌های عاطفی در خود پرورش دهد.

سلامت روان انسان به تمام جنبه‌های زندگی ما از جمله سلامت جسمی، عاطفی، روابط و معنوی ما مرتبط است. هر یک از این جنبه‌های زندگی ما به یکدیگر مرتبط هستند. بنابراین در صورتی که یک یا چند بخش تحت تاثیر قرار بگیرد، سلامت روان ما نیز احتمالاً تحت شرایط نامناسب قرار خواهد داشت.

چرا سلامت روان کودک اهمیت دارد؟

زمانی که کودک از سلامت روانی خوبی برخوردار باشد، قادر است به وضوح فکر کند، دوست پیدا کند و چیزهای جدید بیاموزد. همچنین اعتماد به نفس در کودک رشد پیدا می‌کند، عزت نفس در او ایجاد می‌شود، استقامت را تمرین می‌کند، هدف گذاری را یاد می‌گیرد، تصمیم گیری را تمرین می‌کند، مهارت‌های مقابله ای را فرا می‌گیرد، احساسات دشوار را کنترل می‌کند و دیدگاه عاطفی سالمی نسبت به زندگی در او ایجاد می‌شود.

یادگیری این مهارت‌ها همیشه آسان نیست و نیاز به تمرین دارد، به خصوص اگر کودک شما دارای مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضطراب باشد این فرآیند سخت تر خواهد بود. در واقع، تجربه مشکلات مربوط به سلامت روان چندان غیر معمول نیست.

طبق گزارش انجمن روانشناسی آمریکا، تخمین زده می‌شود که ۱۵ میلیون کودک در ایالات متحده به یک اختلال سلامت روان مبتلا هستند و بسیاری دیگر نیز در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند. این آمار در سایر کشورها نیز موجود است و ثابت می‌کند که مشکل سلامت روان، رایج تر از آنچه می‌باشد که فکر می‌کنید.

این مشکلات مربوط به سلامت روان در صورت عدم درمان، می‌توانند تاثیر قابل توجهی بر زندگی کودک داشته باشند. کودکان دبستانی که از مشکلات سلامت روانی رنج می‌برند، بیش‌تر از هم سن و سالان خود در مدرسه غیبت می‌کنند و سه برابر بیش‌تر از همسالان خود در معرض تعلیق یا اخراج هستند. 

همچنین، کارشناسان خاطر نشان می‌کنند که مشکلات مربوط به سلامت روان در اوایل زندگی می‌تواند به بیماری روانی و یا اختلالات سوء مصرف مواد در بزرگسالی منجر شود. بنابراین بسیار مهم است که به کودک مهارت‌های مقابله‌ای موثر آموزش داده شود تا کودک بتواند در آینده احساسات خود را کنترل کند و از رفتارهای ناکارآمد خودداری کند.

والدین با حمایت از سلامت روانی کودک خود، نه تنها می‌توانند این آمار را نقض کنند، بلکه می‌توانند کمک لازم را در هنگام مواجهه با موانع روانی برای کودک خود فراهم کنند. در این مقاله در مورد مواردی که شما باید در مورد حمایت از سلامت روان فرزند خود بدانید صحبت خواهیم کرد.

چگونه والدین می‌توانند از سلامت روان کودک حمایت کنند؟

سلامت روانی در دوران کودکی به معنای رسیدن به نقاط عطف رشد و مراحل عاطفی، یادگیری مهارت‌های اجتماعی سالم و دانستن چگونگی کنار آمدن با مشکلات است. کودکانی که از نظر روانی سالم هستند، کیفیت زندگی خوبی دارند و می‌توانند در خانه، مدرسه و جامعه خود عملکرد خوبی داشته باشند.

اما سلامت روانی فقط به مرور زمان اتفاق نمی‌افتد. بلکه والدین و مراقبان نقش مهمی در داشتن سلامت روانی مناسب، دادن کمک به کودک در مواقع مورد نیاز و راهنمایی فرزندانشان در زندگی دارند. در ادامه چند روش برای حمایت از سلامت روان کودک شما آورده شده است.

عشق بی قید و شرط به کودک نشان دهید

یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای حمایت از سلامت روان کودک شما، نشان دادن عشق بی‌ قید و شرط به اوست. به طور مداوم به کودک خود بگویید که مهم نیست با چه چیزی روبرو شده است یا با آن سروکار دارد، شما او را بدون قید و شرط دوست دارید و در کنار او هستید.

کودک لازم است بفهمد که همه ما اشتباه می‌کنیم، اما می‌توانیم از این اشتباهات درس بگیریم. اطمینان حاصل کنید که با اشتباهات کودک خود طوری برخورد می‌کنید که ببیند که آن را راهی برای یادگیری می‌دانید، نه این که آن را به پای شکست خوردن او بگذارید. حتی اگر از دیدن انتخاب بد کودک خود ناامید شده‌اید، او باید بداند که ناامیدی که احساس می‌کنید، هیچ تاثیری بر روی عشق شما به او ندارد.

شخصیت کودک را تحسین کنید

تشویق، تمجید و تایید همه کارهایی هستند که والدین با انجام آن‌ها نه تنها می‌توانند اعتماد به نفس و عزت نفس کودک خود را تقویت کنند، بلکه مهم‌تر از آن از سلامت روان کودک نیز حمایت می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که عزت نفس پایین با اضطراب، افسردگی و استرس تحصیلی مرتبط است که همگی به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی کودک اثر منفی می‌گذارند. عزت نفس پایین حتی ممکن است باعث به وجود آمدن افکار خودکشی شود.

کودک خود را بیش‌تر به خاطر ویژگی‌های شخصیتی او تحسین کنید تا ویژگی‌های فیزیکی یا کارهایی که از نظر شما موفقیت‌ به شمار می‌روند. کودکان به تشویق مثبت واکنش نشان می‌دهند و بهتر است ویژگی‌هایی را که می‌خواهیم کودک تکرار کند، مانند مهربان بودن، نشان دادن همدلی و کمک به دیگران در او تقویت کنیم.

گذراندن وقت در کنار یکدیگر به عنوان یک خانواده نه تنها روابط خانوادگی را تقویت می‌کند، بلکه به والدین زمان مورد نیاز را با کودک خود را نیز می‌دهد تا اطلاع پیدا کنند که کودک با چه چیزی دست و پنجه نرم می‌کند و چه رویاهایی دارد. وقت گذاشتن برای کودک این پیام را ارسال می‌کند که کودک شما مهم است و برای شما مهم است که در زندگی او چه اتفاقی می‌افتد. همچنین اگر به طور منظم با هم وقت می‌گذرانید، احتمال بیش‌تری وجود دارد که بتوانید مشکلات زندگی کودک خود را تشخیص دهید.

والدین می‌توانند با انجام کارهایی مانند صرف وعده‌های غذایی به صورت خانوادگی، پیاده‌ روی با یکدیگر، انجام پروژه‌ها باهم، کمک در انجام تکالیف یا بازی با یکدیگر برای فرزندان خود وقت بگذارند.

شما همچنین باید دوستان کودک خود را بشناسید. به کودک خود نشان دهید که به افرادی که او به آن‌ها اهمیت می‌دهند، اهمیت می‌دهید. به علاوه، می‌توانید زمانی که کودک در روابط یا دوستی‌های ناسالم است، نظرات خود را به او بگویید و همچنین او را راهنمایی کنید که چگونه یک دوست سالم باشد.

به طور مداوم با کودک ارتباط برقرار کنید

صحبت کردن به طور مداوم به این معنی است که می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا موقعیت‌های دشوار را حل کند. شما همچنین می‌توانید نقش سنگ صبور را برای او ایفا کنید تا در مورد احساساتی که با آن‌ها سر و کار دارد، با شما صحبت کند. ارتباطات باز به کودک این امکان را می‌دهد که در کشف احساسات خود احساس آزادی داشته باشد. زمانی که والدین به طور مداوم با فرزند خود صحبت می‌کنند، احتمال بیش‌تری وجود دارد که متوجه شوند که مشکلی وجود دارد و چیزی درست نیست.

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که سوالاتی با پایان باز از کودک بپرسید. یک نقطه برای شروع این است که از کودک بخواهید تا در مورد روز بعد از مدرسه، یک مهمانی یا یک رویداد خاص با شما صحبت کند. این که کودک شما این موارد (چه خوب، چه بد) را با شما به اشتراک بگذارد، فرصت این را برای شما فراهم می‌کند تا به او در رفع مشکلات کمک کنید.

اعتماد ایجاد کنید

یکی از نیازهای اساسی کودکان این است که احساس امنیت کنند. وقتی کودکان احساس امنیت می‌کنند، به طور مناسب رشد می‌کنند و به طور مناسب یاد می‌گیرند. همچنین احتمال بروز مشکلات و چالش‌های سلامت روان برای کودک کم‌تر خواهد بود و وقتی مشکلات سلامت روان رخ می‌دهند، فقط در نتیجه تغییرات بیولوژیکی هستند.

یکی از راه‌های تقویت احساس امنیت و اعتماد در کودک این است که محیطی در خانه خود ایجاد کنید که برای کودک شما به قدری امن باشد که احساس کند می‌تواند در مورد احساسات و چالش‌های خود صحبت کند. شما می توانید این کار را با الگو بودن برای فرزند خود انجام دهید.

کودکان با مثال یاد می‌گیرند. اگر او ببیند که مطرح کردن و به اشتراک گذاشتن مشکلات و چالش‌ها با شما قابل قبول است، به احتمال زیاد در هنگام بروز مشکل به سراغ شما می‌آید.

چه زمانی از پزشک کمک بگیریم؟

اگرچه تصمیم گیری برای کمک گرفتن از یک متخصص بهداشت روان همیشه برای والدین آسان نیست، اما عاقلانه است.

اغلب زمانی که می‌بینیم اتفاقی برای کودک ما می‌افتد، گاهی احساس می‌کنیم شکست خورده‌ایم که این احساس می‌تواند ما را از کمک گرفتن باز دارد. اما اگر این گام را برداریم، متوجه می‌شویم که تنها نیستیم. دیگران نیز همین مسائل را تجربه می‌کنند و ما شکست نخورده‌ایم.

کارشناسان همچنین توصیه می‌کنند که والدین نباید منتظر بمانند تا اوضاع بد یا غیرقابل کنترل شود و بعد اقدام به دریافت کمک حرفه‌ای کنند. در عوض، والدین لازم است در حمایت روانی از کودک خود فعال باشند تا بتوانند روش‌های مقابله سالم با مشکلات را بیاموزند، انعطاف‌ پذیری بیش‌تری در خود و کودک ایجاد کنند و یاد بگیرند که موقعیت‌ها و احساسات دشوار را مدیریت کنند.

نشانه هایی که ممکن است کودک شما به روان درمانی نیاز داشته باشد

با این که هر کودک فراز و نشیب‌های عاطفی خاص خود را تجربه می‌کند، برخی از علائم و نشانه‌های هشدار وجود دارند که نشان می‌دهند ممکن است نیاز به مراجعه به یک روانپزشک یا یک متخصص سلامت روان وجود داشته باشد. در صورتی که کودک شما یکی از این علائم و نشانه‌های هشدار را از خود نشان داد، توصیه می‌کنیم که فوراً با شخصی حرفه‌ای تماس بگیرید:

• کودک رفتارها و علائم نگرانی یا اضطراب بیش از حد را از خود نشان می‌دهد.
• کودک به نظر می رسد که اعتماد به نفس کم‌تری نسبت به سایر دوستان خود دارد یا نسبت به خود احساس بدی دارد.
• از شما، دوستانش یا فعالیت هایی که قبلاً از آنها لذت می برد، کناره گیری می‌کند.
• تغییرات قابل توجهی را در عادات غذا خوردن یا خواب از خود نشان می‌دهد.
• از نظر تحصیلی مشکل دارد یا با دوستانش مشکل دارد.
• ابراز ناامیدی می‌کند، افسرده به نظر می‌رسد یا در مورد خودکشی صحبت می‌کند.
• بیش‌تر درگیر رفتارهای منفی می‌شود.
• در مورد رفتارهای مرتبط با خودآزاری صحبت می کند یا آن‌ها را انجام می‌دهد.
• در رفتارهای خود ویرانگر شرکت می‌کند یا مشکلاتی با کنترل هیجان و خشم خود دارد.
• به نظر می رسد که بیش از حد تحریک پذیر و احساسی است یا به راحتی ناراحت می شود.
• جملاتی مانند “اگر من فرار کنم هیچ کس متوجه نمی‌شود” را به زبان می‌آورد.

به طور کلی، اگر نگران کودک خود هستید، حتی اگر کارها یا دیدگاه او در لیست بالا وجود نداشته باشد، توصیه می‌کنیم با یک پزشک صحبت کنید. پزشک می‌توانند به شما کمک کند تا تشخیص دهید که چه چیزی در رفتارهای فرزند شما طبیعی است و چه چیزی بر اساس سن و رشد کودک شما درست نیست. و مهم‌تر از همه پزشک می‌تواند اطمینان حاصل کند که کودک شما کمکی را که نیاز دارد، دریافت می کند.

سخن آخر

در سلامت روانی کودک خود، توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد که بخشی ثابت از زندگی فرزند خود باشید. شما نه تنها باید با او صحبت کنید، بلکه لازم است با یکدیگر وقت بگذرانید. مشارکت شما در زندگی فرزندتان، سلامت روان کودک شما را بسیار بهبود می‌دهد و همچنین راهنمایی، عشق بی قید و شرط و حمایت شما برای او فواید قابل توجهی خواهد داشت.

با ایجاد حس اعتماد، نشان دادن مهارت‌های ارتباطی قوی و الگوی خوبی برای کودک خود بودن، سنگ بنای محکمی برای سلامت روان کودک خود به وجود خواهید آورد. همچنین به خاطر داشته باشید که بخشی از حمایت از سلامت روان کودک شما به معنای کمک کردن یا حمایت از او در زمانی است که واقعا به آن نیاز دارد.

شما متخصص فرزند خود هستید. اگر او به گونه ای رفتار می‌کند که برای شما عجیب یا نگران کننده به نظر می‌رسد، بهتر است با یک روان درمانگر و روانپزشک مشورت کنید. این حمایت‌ کننده‌ترین و شجاعانه‌ ترین کاری است که می‌توانید برای کمک کردن به فرزند خود در مواقعی که به آن نیاز دارد انجام دهید. بنابراین اجازه ندهید ترس یا خجالت شما را از گشتن به دنبال کمک باز دارد. با درمان و تراپی مناسب، کودک شما یاد خواهند گرفت که از سلامت روان خود مراقبت کند.