آپراکسی گفتار در دوران کودکی (CAS) یک اختلال حرکتی-گفتاری عصبی است که برخی از کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودکان مبتلا به آپراکسی گفتار می‌دانند که می‌خواهند چه چیزی بگویند، اما قادر به شکل دادن کلمات نیستند.
آسیب شناس گفتار و زبان به کودک شما کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود دهد.
تفاوت بین آپراکسی گفتار در دوران کودکی، دیسپراکسی کلامی رشدی و آپراکسی رشدی گفتار چیست؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی، دیسپراکسی کلامی رشدی و آپراکسی رشدی گفتار همگی به یک عارضه یکسان اشاره دارند.
آپراکسی به این معنی است که توانایی انجام کاری را به طور کامل از دست می‌دهید. دیسپراکسی به این معنی است که شما تا حدی توانایی انجام کاری را به طور دقیق از دست می‌دهید. تفاوت بین این دو اصطلاح، شدت آن است و آپراکسی شدیدترین شکل این عارضه است.
شما مشاهده خواهید کرد که هر سه این اصطلاحات توسط پزشکان مختلف به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آپراکسی گفتار در دوران کودکی چه افرادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی می‌تواند هر کودکی را تحت تاثیر قرار دهد. علت این عارضه ناشناخته است.
در صورتی که شرایط زیر برقرار باشد، کودکان بیش‌تر احتمال دارد که به این بیماری مبتلا شوند:
- مهارت‌های زبانی کودک قوی‌تر از مهارت‌های ارتباطی و گفتاری بیانی او باشد یا در صورتی که تکلم کودک محدود باشد یا تکلم نداشته باشد.
- کودک در جویدن غذا، به کار بردن نی یا نوشیدن از فنجان و پردازش آنچه که در دهان خود احساس می‌کند، با مشکل مواجه است.
- کودک در سنین مدرسه با مشکلاتی در رشد خواندن، نوشتن و املا مواجه است.
- کودک در مهارت‌های حرکتی ظریف مشکل دارد. به عنوان مثال، کودک ممکن است در نقاشی کشیدن یا برداشتن چیزهای کوچک مشکل داشته باشد.
آپراکسی گفتار در دوران کودکی چقدر شایع است؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی یک بیماری نادر به شمار می‌رود که از هر ۱,۰۰۰ کودک ۱ تا ۲ نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آپراکسی گفتاری دوران کودکی چگونه بر کودک من تاثیر می‌گذارد؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی بر نحوه ارتباط کلامی کودک شما تاثیر منفی می‌گذارد. کودکان مبتلا به CAS در انجام دادن حرکات دهان خود برای تولید گفتار دقیق با مشکل مواجه می‌شوند، حتی زمانی که کودک می‌داند می‌خواهد چه چیزی بگوید.
اگرچه ناتوانی کودک شما در صحبت کردن دلیل تشخیص او به آپراکسی گفتار است، اما ممکن است در هماهنگی حرکت دهان، لب‌ها و زبان خود نیز مشکل داشته باشد. برخی از کودکان مبتلا به CAS ممکن است در غذا خوردن مشکل داشته باشند، اما برای بسیاری از کودکان مبتلا به این عارضه، تنها گفتار آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
درمان باید به الگوهای حرکتی مورد نیاز برای تولید گفتار مناسب تمرکز داشته باشد و به بهبود ارتباط اجتماعی کودک کمک کند. بسته به شدت تشخیص، درمان ممکن است شامل استفاده از تکنیک‌های کمکی مانند ارتباط تقویتی (استفاده از دستگاه‌های خروجی صدا) یا ارتباط از طریق زبان اشاره باشد.
دلیل بروز آپراکسی گفتار در دوران کودکی چیست؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی به دلیل مشکل در برنامه ریزی حرکات مورد نیاز برای بیان (گفتار) رخ می‌دهد و دلیل اصلی آن ناشناخته است.
کودکان مبتلا به CAS امکان دارد که در مسیرهای عصبی خاصی در مغز خود دچار اختلال باشند. این مسیرهای عصبی مسئول برنامه ریزی حرکاتی هستند که برای گفتار ضروری می‌باشند. پیام‌های مغز کودکان مبتلا به CAS به بخش‌هایی از دهان که برای گفتار مورد استفاده قرار می‌گیرد، به درستی ارسال نمی‌شود.
ضعف یا فلج عضلات درگیر در گفتار از جمله عضلات لب، فک و زبان، دلیل ایجاد آپراکسی گفتار به شمار نمی‌رود.
در برخی موارد، این عارضه نتیجه یک آسیب مغزی اکتسابی مانند سکته مغزی است که باعث ایجاد وقفه در مسیر عصبی در مغز فرد می‌شود.
همچنین شواهدی وجود دارد که ناهنجاری‌های ژنتیکی می‌توانند منجر به ایجاد این عارضه شوند. مطالعات نشان می‌دهند که جهش ژن FOXP2 باعث ایجاد شکل شدید آپراکسی گفتار همراه با سایر بیماری‌های عصبی رشدی مانند اوتیسم، اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی و صرع می‌شود. تحقیقات بیش‌تری برای تعیین کردن علت اصلی CAS در حال انجام است.
نشانه‌های خطر آپراکسی گفتار دوران کودکی چیست؟
چندین علامت خطر یا نشانه وجود دارند که نشان می‌دهند کودک شما در مراحل اولیه رشد، مبتلا به آپراکسی گفتار است. علائم و نشانه‌های این عارضه شامل موارد زیر می‌باشند:
- به زبان آوردن تعداد محدود حروف صامت و مصوت (تعداد صداهایی که فرزند شما با حروف خاص می‌سازد) و وجود مشکل در انواع صداها مانند گفتن «pie» به جای «bye».
- محدودیت در افزایش و کاهش صدا (افت و خیز صدا) هنگام صحبت کردن (لحن و آهنگ صدا)
- تنها تلفظ کردن کلماتی که شکل هجای ساده‌ای دارند و یک بخشی هستند (مانند بخشی از یک کلمه که فقط دارای یک صدای مصوت است). این صداها ترکیبی از صامت و مصوت هستند. شکل هجای ساده از کلمات می‌تواند مثلا از یک حرف C و یک V تشکیل شده باشد، مانند کلمات “me” یا “up”.
- کلمات ظاهر می‌شوند و سپس به سرعت ناپدید می شوند.
- کودک شما صداهای کلماتی را حذف می‌کند. برای مثال به جای “school”، بخش اول آن را حذف می‌کند و به آن “کو” می‌گوید.
علائمی که نشان می‌دهند کودک شما از بدو تولد تا دو سالگی دچار آپراکسی گفتاری است، شامل موارد زیر می‌باشند:
- به زبان آوردن اولین حرف صامت بعد از ۱۲ ماهگی
- به زبان آوردن کم‌تر از سه حرف صامت در ۱۶ ماهگی
- به زبان آوردن کم‌تر از پنج صامت بین ۱۷ تا ۲۴ ماه
- تمرکز بر صداهای پیچیده‌تر در گفتار که لب‌ها برای بیان آن‌ها تقریباً بسته می‌شوند (P، B، M، W)، صداهایی که در آن زبان به قسمت بالایی فک می‌چسبد (T، D، N، L، S) و صداهای ایجاد شده از طریق بینی که در آن هوا وجود دارد. هوا از بینی عبور می‌کند تا صدایی در پشت دهان کودک ایجاد شود (M, N).
- تا ۲۴ ماهگی در جایی که زبان با سقف دهان کودک تماس دارد، صدای خلفی (K و D) ایجاد نمی‌شود.
علائم آپراکسی گفتار در دوران کودکی چیست؟
علائم آپراکسی گفتار در هر کودک با کودک دیگر متفاوت است. به طور کلی، کودکان مبتلا به CAS معمولاً زبان را درک می‌کنند، اما در صحبت کردن و برقراری ارتباط مشکل دارند. علائم این عارضه برای کودکان مبتلا به CAS عبارتند از:
- ایجاد خطاهای متناقض در گفتار
- مشکل در هماهنگی حرکت از هجای یک کلمه به هجای بعدی
- صداهای تحریف کننده
- تلاش برای این که یک کلمه را چندین بار قبل از گفتن شکل صحیح آن به زبان بیاورد.
- وجود خطا در لحن، تاکید یا ریتم گفتار
علائم پیش از ۳ سالگی
علائم و نشانه‌های آپراکسی گفتار امکان دارد در مراحل مختلف زندگی کودک ظاهر شود. کودکان کوچک‌تر از ۳ سال که مبتلا به این عارضه هستند، ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنند:
- صداهای کودکانه یا غرغر از خود در نیاورد.
- فقط از چند صدای مختلف استفاده کند.
- در کنار هم قرار دادن صداها مشکل دارد.
- بین صداها مکث طولانی دارد.
- هر بار کلمات را به شکل متفاوت بیان می‌کند.
- اولین کلمات خود را دیرتر از حد انتظار به زبان می‌آورد.
- در غذا خوردن مشکل دارد.
علائم پس از ۳ سالگی
کودکانی که مبتلا به آپراکسی گفتار در دوران کودکی هستند و بزرگ‌تر از ۳ سال دارند ممکن است:
- در بیان واضح کلمات طولانی تر مشکل دارند.
- در تقلید حرف دیگران مشکل دارند.
- درک گفتار کودک سخت باشد، به خصوص برای افرادی که کودک را نمی‌شناسند.
- الگوی گفتاری صاف یا متلاطم داشته باشند.
- پیش از صحبت کردن، چند بار دهان خود را حرکت دهد تا به دنبال کلمات بگردد.
- وقتی عصبی باشد، در صحبت کردن مشکل بیش‌تری تجربه می‌کند.
آپراکسی گفتار در دوران کودکی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آپراکسی گفتار در دوران کودکی معمولاً توسط آسیب شناس گفتار-زبان (SLP) تشخیص داده می‌شود. آسیب شناس گفتار-زبان آموزش و مهارت گسترده ای در درمان اختلالات گفتاری دارد.
برای تشخیص این عارضه، متخصص در مورد سابقه کودک شما، از جمله هرگونه بیماری و مشکل پزشکی شناخته شده، اطلاعات کسب می‌کند. آسیب شناس گفتار زبان همچنین شنوایی، مهارت‌های گفتاری-حرکتی و لحن (بلندی صدا) و نحوه بیان صداهای کودک شما را معاینه و بررسی می‌کند.
متخصص همچنین توانایی فرزند شما را در صحبت کردن با موارد زیر آزمایش می‌کند:
- بررسی علائم ضعف عضلات دهان کودک
- بررسی این که کودک شما چقدر صداهای صامت و مصوت را بیان می‌کند.
- معاینه و بررسی مهارت‌های حرکتی دهانی غیر گفتاری کودک مانند فوت کردن، لبخند زدن، غنچه کردن لب‌ها و این که کودک شما تا چه حد سریع می‌تواند دهان خود را حرکت دهد.
- مشاهده نحوه مکث یا تغییر تن و بلندی صدای کودک شما
- بررسی این که سایر افراد به جز خانواده چقدر خوب می‌توانند حرف‌های کودک شما را بفهمند.
همچنین آزمایش ژنتیکی می‌تواند مشخص کند که آیا جهش ژنتیکی دلیل ایجاد علائم این بیماری است یا خیر. پزشک شما نمونه‌ای از خون کودک خود را جهت شناسایی هرگونه ناهنجاری در ژن‌های او بررسی می‌کند.
آپراکسی گفتار در دوران کودکی چگونه درمان می‌شود؟
درمان این عارضه امکان دارد که نیاز به اقدامات شدیدتری نسبت به سایر مشکلات و اختلالات صدای گفتار داشته باشد. برخی از کودکان سه تا پنج بار در هفته به آسیب شناس گفتار زبان خود مراجعه می‌کنند تا بتوانند توانایی گفتار خود را رشد دهند و بهتر کنند.
کودکان مبتلا به علائم شدید CAS ممکن است به مدت چندین سال نیاز به درمان داشته باشند، به خصوص اگر نقاط عطف رشد زبان را در اوایل دوران کودکی از دست داده باشند.
درمان آپراکسی گفتار در دوران کودکی شامل موارد زیر است:
- مراجعه برای گفتار درمانی جهت پرداختن به هجاها، کلمات و عبارات با سرعتی منحصر به فرد و متناسب با نیازهای کودک شما
- یادگیری ابزارهای ارتباطی جایگزین مانند استفاده از زبان اشاره یا استفاده از وسایل ارتباط الکترونیکی
- انجام تمرینات تکراری زبان در خانه و خارج از گفتار درمانی.
چگونه از آپراکسی گفتار در دوران کودکی پیشگیری کنیم؟
هیچ راهی برای پیشگیری از آپراکسی گفتار در دوران کودکی وجود ندارد. این یک اختلال عصبی است که با رشد مغز ارتباط دارد.
از آنجایی که برخی از موارد این عارضه به جهش های ژنتیکی مرتبط هستند، در صورتی که قصد باردار شدن دارید از پزشک خود در مورد آزمایش ژنتیکی سوال بپرسید تا خطر داشتن فرزندی با یک بیماری ژنتیکی را بررسی کند.
اگر کودکی مبتلا به آپراکسی گفتاری دوران کودکی داشته باشم چه انتظاری باید داشته باشم؟
همانطور که کودک شما رشد می‌کند، امکان دارد نقاط عطف رشد زبان خود مانند گفتن اولین کلمات و استفاده از جملات کوتاه برای بیان خود را از دست بدهد. تاخیر رشد می‌تواند مانع از یادگیری فرزند شما در کلاس درس در سطح یکسان با هم سن و سالان خود شود.
این بیماری در کودکانی که مبتلا به این عارضه هستند، درمان نمی شوند و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. درمان زود هنگام ناامیدی را در کودک کاهش می‌دهد. چرا که در صورتی که کودک شما بخواهد چیزی بگوید اما قادر به ارتباط برقرار کردن و انتقال این پیام نباشد، ممکن است از خود نشان دهد.
پزشک شما می‌تواند پس از تشخیص عارضه، توصیه‌هایی برای درمان به شما ارائه دهد و کودک شما را به یک آسیب شناس گفتار-زبان ارجاع دهد تا علائم خاص کودک شما را برای بهتر کردن گفتار او معاینه کند.
چگونه از کودک دارای آپراکسی گفتار مراقبت کنیم؟
حمایت کردن از کودک خود در حین رشد، بهترین روشی است که می‌توانید از کودکی که مبتلا به آپراکسی گفتاری است، مراقبت کنید. فرزند شما احتمالاً در جلسات انفرادی با آسیب شناس گفتار-زبان (SLP) شرکت خواهد کرد. آسیب شناس کودک شما امکان دارد تکالیفی را به کودک شما بدهد تا در بین قرارهای ملاقات تمرین کند. درست مانند تکالیف کلاس ریاضی، مهم است که به کودک خود کمک کنید تا تکالیف گفتار خود را با همان سرعتی که تکالیف آموزشی خود را انجام دهد، تمام کند.
با آسیب شناس کودک خود روند درمان را دنبال کنید تا میزان پیشرفت فرزندتان را پیگیری کنید و در طول سفر او را تشویق کنید.
چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنیم؟
در صورتی که علائم یا نشانه‌های این عارضه را در کودک خود مشاهده کردید یا اگر فرزند شما نقاط عطف رشد زبانی خود را از دست داد، مانند به زبان آوردن اولین کلمات یا نام گذاری اشیاء مشترک، جهت ارجاع داده شدن به آسیب شناس گفتار زبان با پزشک خود تماس بگیرید.
در صورتی که فرزند شما در خوردن غذا و هماهنگی حرکات با دهان خود به غیر از گفتار مشکل دارد، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.
چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
- آیا فرزند من نیاز به مراجعه به آسیب شناس گفتار و زبان دارد؟
- در صورتی که کودک من مراحل و نقاط عطف رشد زبان را از دست داد، چه کار باید بکنم؟
- آیا فرزند من برای صحبت کردن به ابزار ارتباطی زبانی نیاز دارد؟