رابطه فرزندان شما با یکدیگر به عنوان خواهر و برادر احتمالا یکی از طولانی ترین و تاثیرگذارترین روابطی است که تا به حال تجربه کرده‌اند. با این حال، احتمالاً مواقعی وجود خواهد داشت که احساس می‌کنید دارید به جای خواهر و برادرهای دوست داشتنی، دشمنان سرسخت را کنار هم بزرگ می‌کنید.
اما رقابت خواهر و برادر طبیعی است. اختلاف نظر بین کودکان می‌تواند شانس مهمی برای یادگیری محسوب شوند. همینطور فقط به این دلیل که خواهر و برادر با هم دعوا می‌کنند، به این معنی نیست که نمی‌توانند با هم صمیمی باشند.
کارهایی وجود دارند که می‌توانید برای بهتر کردن رابطه بین خواهر و برادر انجام دهید، صرف نظر از این که خواهر و برادر بیولوژیکی، خواهر و برادر ناتنی یا فرزند خوانده باشند.
تحقیقات در مورد رابطه خواهر و برادر
تحقیقات نشان می‌دهند که خواهر و برادر در آموزش نحوه تعامل اجتماعی برای یکدیگر ضروری هستند.
بر اساس گفته محققان در این زمینه، والدین در آموختن آداب اجتماعی در محیط‌های رسمی‌تر بهتر عمل می‌کنند. برای مثال به کودک خود یاد می‌دهند که چگونه در جمع رفتار کند، چگونه خود را سر میز شام خجالت زده نکند. اما خواهر و برادرها الگوی بهتری برای رفتارهای غیر رسمی هستند. برای مثال، نحوه رفتار در مدرسه یا خیابان، یا مهم‌تر از همه، نحوه باحال رفتار کردن را در کنار دوستان به هم می‌آموزند که این بخش بزرگی از تجربیات روزمره کودک را تشکیل می‌دهد.
وجود رابطه نزدیک بین خواهر و برادر می‌تواند به فرزندان شما کمک کند تا در نهایت به بهترین دوستان یکدیگر تبدیل شوند. و حتی اگر خواهر و برادر قصد دعوا و مشاجره دارند، حل اختلاف بین آن‌ها می‌تواند آن‌ها را برای روابط بزرگسالی با یکدیگر و سایر افراد آماده کند.
مهارت‌های اجتماعی کودکان بهتر خواهد شد
تحقیقات نشان می‌دهند کودکانی که خواهر و برادر دارند، دارای مهارت‌های اجتماعی بهتری نیز هستند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ که در حوزه خانواده منتشر شد نشان می‌دهد که کودکان دارای خواهر و برادر از سنین مهد کودک تا کلاس پنجم، نسبت به کودکان تک فرزند مهارت‌های اجتماعی بیشتری به دست آوردند.
احتمال این وجود دارد که کودکانی که یاد می‌گیرند چگونه چیزها را خواهر و برادر خود به اشتراک بگذارند، با آن‌ها همکاری کنند و سازش کنند، در بزرگسالی از نظر مهارت‌های اجتماعی موفق تر شوند.
آن‌ها شرکای بهتری خواهند بود
بزرگ شدن با خواهر و برادر امکان دارد مهارت‌هایی را فراهم کند که به کودکان کمک می‌کند شریک‌های بهتری باشند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ که در Journal of Family Issues منتشر شد، نشان داد که کودکانی که همراه با خواهر و برادر خود بزرگ می‌شوند، کم‌تر احتمال دارد که طلاق بگیرند. در واقع، به ازای هر خواهر و برادری که یک کودک دارد، ۳ درصد کاهش احتمال طلاق وجود دارد.
مطالعات نشان می‌دهند که اثر مثبت رابطه خواهر و برادر بر کیفیت آن روابط بستگی دارد. زمانی که کودکان با خواهر و برادر خود پیوند عاطفی محکمی داشته باشند، مهارت‌های اجتماعی بهتری نیز پیدا می کنند.
روابط پر تنش خواهر و برادر می‌تواند مخرب باشد. خواهر و برادرهایی که با یکدیگر هماهنگ نیستند، ممکن است در دوران نوجوانی بیشتر دچار اضطراب و افسردگی شوند.
قرار دادن خواهر و برادر بزرگ‌تر به عنوان الگوی مثبت
رابطه قوی بین خواهر و برادرها همچنین می‌تواند برای خواهر و برادرهای کوچکتر الگو باشد تا از بزرگ‌ترها الگوبرداری کنند. خواهر و برادرهایی که نسبت به یکدیگر احساس مثبتی دارند، معمولا به سطح تحصیلی مشابهی دست پیدا می‌کنند. بنابراین یک خواهر یا برادر بزرگ‌تر که به دانشگاه می‌رود، به احتمال زیاد الگوی خواهر و برادرهای کوچکتر برای ادامه تحصیل خواهد بود.
متاسفانه، انتخاب‌های نه چندان خوب خواهر و برادر بزرگ‌تر نیز ممکن است توسط خواهر و برادرهای کوچکتر تقلید شود. بنابراین مهم است که رابطه سالم را بین خواهر و برادر تقویت کنیم و همچنین اطمینان حاصل کنیم که فرزندان بزرگ‌تر الگوی خوبی برای کوچک‌ترها هستند. در ادامه چند استراتژی وجود دارد که می‌تواند به کودکان شما کمک کند تا به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و رابطه سالم تری با یکدیگر داشته باشند.
آموزش مهارت‌های تنظیم هیجان به کودک
مطمئناً نیازی به مطالعه ندارید تا بدانید که رابطه خواهر و برادر احساسی است. کودکان چیزهایی را به خواهر و برادرشان می‌گویند و کارهایی را برای آن‌ها انجام می‌دهند که هرگز به دوستان خود نمی‌گویند یا انجام نمی‌دهند.
چه در صورتی که یکدیگر را با نام‌های مختلف صدا بزنند و یکدیگر را به تقلب متهم کنند یا به این فکر کنند که چه کسی آخرین کلوچه را می‌گیرد، چیزی در مورد رابطه خواهر و برادر وجود دارد که احساسات بزرگی را ایجاد می‌کند. خشم، ناامیدی، حسادت، اضطراب و عصبانیت تنها تعدادی از احساساتی هستند که خواهر و برادر تمایل دارند به طور منظم در یکدیگر برانگیخته کنند.
زمانی که این احساسات کنترل نمی‌شوند، داشتن رابطه سالم برای خواهر و برادر دشوار می‌شود. خوشبختانه، مطالعات نشان می‌دهند که امکان این وجود دارد که به کودکان یاد بدهیم چگونه احساسات خود را کنترل کنند. این کار می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا رابطه نزدیک تری با یکدیگر داشته باشند.
محققان دریافته‌اند که کودکانی که مهارت‌های کنترل هیجان بهتری دارند، برای کنترل احساسات منفی خود به راهنمایی کم‌تری از والدین نیاز دارند.
استراتژی‌های زیر می‌توانند به فرزندان شما کمک کنند تا مهارت‌های تنظیم هیجان را بهتر یاد بگیرند:
- در مورد احساسات صحبت کنید: از کلمات احساسی در مکالمات روزمره خود استفاده کنید تا به کودکان کمک کنید که زبان خود را برای صحبت در مورد احساسات خود رشد دهند. کتاب‌هایی درباره احساسات بخوانید، فیلم‌ها را برای لحظه‌ای نگه دارید تا درباره احساس شخصیت‌های فیلم صحبت کنید و به زمان‌هایی که احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنید، اشاره کنید.
- به احساسات کودک برچسب بزنید: به کودکان خود کمک کنید یاد بگیرند که با گذاشتن نام برای احساسات خود، آن‌ها را تشخیص دهند. جملاتی از این قبیل بگویید: «به نظر می‌رسد که در حال حاضر عصبانی هستی. آیا این درست است؟» یا “درک می‌کنم که از این بابت احساس ترس می‌کنی.”
- بین احساسات و رفتار تفاوت قائل شوید: برای کودک مشخص کنید که احساسات همیشه خوب هستند، اما هر فردی در نحوه برخورد با آن احساسات انتخاب‌هایی دارد. بنابراین با این که احساس عصبانیت مشکلی ندارد، زدن دیگران قابل قبول نیست.
- مهارت‌های دفاعی سالم را شناسایی کنید: به کودکان خود روش سالم برای مقابله با احساسات خود را آموزش دهید. به او یاد بدهید که به جای سرکوب احساسات در هنگام اختلاف، چند نفس عمیق بکشد یا راه برود. چرا که این راه‌ها برای کنترل خشم بهتر هستند.
- در صورت نیاز عواقب را بیان کنید: هنگامی که احساسات بر آن‌ها حاکم می‌شود و کودکان شما قوانین را زیر پا می‌گذارند، پیامدهای خود را به آن‌ها اطلاع دهید. نشستن در یک گوشه خاص از خانه، از دست دادن یک امتیاز، یا جبران اشتباه احتمالا بهترین راه برای کمک به کودکان باشد. آن‌ها به این شکل از اشتباهات خود درس می‌گیرند تا بتوانند در آینده با خواهر و برادر خود مهربان تر باشند.
بین کودکان فرق نگذارید
این می‌تواند وسوسه انگیز باشد که به یکی از فرزندان خود علاقه مند شوید. کاملاً طبیعی است که شما بیشتر با یکی از آن‌ها همذات پنداری کنید یا این که به یکی بیشتر از بقیه ساده بگیرید.
همچنین می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد که با گفتن جملاتی مانند: «خب اگر همه شما بیشتر شبیه برادرتان رفتار کنید، می‌توانیم کارهای سرگرم‌کننده‌تری را با هم انجام دهیم.»
اما وقتی بین بچه‌ها فرق می‌گذارید، هیچ کس برنده نمی‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که فرق گذاشتن باعث افزایش اختلاف و دعوا بین خواهر و برادر می‌شود. این می‌تواند اثری مادام‌العمر داشته باشد که مانع از رابطه آن‌ها در بزرگسالی می‌شود. حتی مدت‌ها پس از این که بازی مورد علاقه را دیگر بازی نمی‌کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که یادآوری فرق گذاشتن در دوران کودکی از داشتن رابطه نزدیک خواهر و برادر در بزرگسالی جلوگیری می‌کند.
طرفداری مضر ممکن است شامل نشان دادن گرمی و محبت بیشتر نسبت به یک کودک یا دادن امتیازات ویژه به او فقط به این دلیل باشد که آن کودک استرس کم‌تری به شما وارد می‌کند.
از گفتن جملاتی مانند: «خواهرت می‌تواند قبل از شام اتاقش را تمیز کند، چرا تو نمیتوانی؟» یا “وقتی برادرت همسن تو بود، هرگز مجبور نبودم به او یادآوری کنم که تکالیفش را انجام دهد.” خودداری کنید. این نوع اظهار نظرها باعث ایجاد خشم و عصبانیت در بین کودکان می‌شود.
با این حال انصاف را با فرق گذاشتن اشتباه نگیرید. از نظر کودکان اشکالی ندارد که فکر کنند گاهی اوقات چیزها ناعادلانه هستند. لازم نیست با همه یکسان رفتار کنید.
کودکان باید بر اساس سطح بلوغ خود امتیازاتی کسب کنند و روش‌های تربیتی شما باید با سبک یادگیری فرزندتان مطابقت داشته باشد. با این که کودکان ممکن است گاهی شکایت کنند که ناعادلانه است که خواهر یا برادر بزرگ‌تر آن‌ها دیرتر به خواب می‌رود، این به این معنی نیست که شما بین آن‌ها فرق می‌گذارید.
خواهر و برادر خود را تشویق به وقت گذراندن مثبت با یکدیگر کنید
افراد با داشتن تجربیات مثبت همراه با یکدیگر به هم نزدیک تر می‌شوند. بنابراین مهم است که فرصت‌هایی برای خواهر و برادرها ایجاد کنید تا با یکدیگر سرگرم شوند.
چه از رنگ‌آمیزی نقاشی با هم لذت می‌برند یا بازی در پارک را دوست دارند، به فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برند و زمان‌هایی که با هم خوب بازی می‌کنند، توجه داشته باشید. سپس، عمداً تعداد بیشتری از این فعالیت‌ها را برنامه ریزی کنید تا به قوی شدن رابطه خواهر و برادر کمک نمایید.
زمانی که شکاف سنی زیادی بین کودکان وجود دارد یا زمانی که فرزندان شما علایق بسیار متفاوتی دارند، این کار می‌تواند کمی سخت باشد. اما همیشه راه‌هایی برای وقت گذراندن مثبت با هم وجود دارد. فقط ممکن است لازم باشد کمی خلاق باشید.
وقتی کودکان می‌خندند و با یکدیگر بازی می‌کنند و سرگرم می‌شوند، احساسات مثبت بیشتری را تجربه می‌کنند. و زمانی که آن‌ها این احساسات مثبت را در کنار خواهر و برادر خود تجربه کنند، نسبت به یکدیگر احساس مثبت‌تری خواهند داشت.
بنابراین فعالیت‌های منظمی را برنامه ریزی کنید که به رابطه بین فرزندان شما کمک می‌کند و همچنین اطمینان حاصل کنید که آن را درست زمان بندی کرده‌اید. انتظار از کودکان برای این که بازی خوبی داشته باشند، در زمانی که بیش از حد خسته، گرسنه یا بداخلاق هستند ممکن است نتیجه عکس داشته باشد.
همکاری را بیشتر از رقابت تشویق کنید
با این که ممکن است با گفتن جملاتی مانند «بیایید ببینیم چه کسی سریع‌تر اتاقش را تمیز می‌کند» احساس کنید که خواهر و برادر می‌توانند بازدهی بیشتری داشته باشند، قرار دادن بچه‌ها در مقابل هم ایده بدی است.
به جای رقابت بر همکاری تمرکز کنید. در مورد این که چگونه همه در یک تیم هستید و باید به هم کمک کنید، صحبت کنید. وقتی به عنوان یک خانواده با هم کار می‌کنید، همه می‌توانند همکاری را یاد بگیرند.
بنابراین بهتر است جملاتی مانند «بیایید ببینیم چگونه می‌توانیم امروز صبح به موقع از خانه خارج شویم» به جای «بیایید آخرین نفری نباشیم که از در بیرون می‌رویم!» به فرزندان خود بگویید.
همچنین می‌توانید به خواهر و برادر کارهای مشترکی بدهید که بتوانند با هم روی آن‌ها کار کنند، مانند تزئین کارت تبریک برای مادربزرگ یا تکمیل یک کاردستی. به آن‌ها کمک کنید تا ببینند که وقتی به عنوان یک تیم کار می‌کنند، نتیجه بهتری نیز می‌گیرند و مجبور نیستند برای جلب توجه شما رقابت کنند.
همکاری و تلاش خواهر و برادر را به جای نتایج کار تحسین کنید. از گفتن این که چه کسی بهترین عکس را دارد یا چه کسی بیش‌ترین امتیاز را به دست آورده است، خودداری کنید. در عوض، جملاتی مانند «من واقعاً از نحوه کار شما با هم خوشم می‌آید» یا «از این که به برادرت در این کار کمک می‌کنی سپاسگزارم. این نشانه محبت شماست.” را به زبان بیاورید.
حل تعارض سالم را به خواهر و برادر یاد بدهید
از کنترل خشم گرفته تا روش‌های مذاکره، مشاجره بین خواهر و برادر فرصت بسیار خوبی برای تقویت مهارت‌های کودکان است.
به آن‌ها اجازه دهید در مواقعی که انجام این کار سالم است، سازش کردن، به اشتراک گذاشتن و گوش دادن را تمرین کنند. گاهی اوقات، بهتر است بنشینید و به آن‌ها اجازه دهید مشکلات را خودشان حل کنند، نه این که هر اختلافی را داوری کنید.
اما اگر یکی از کودکان مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد یا از او سوء استفاده می‌شود، مهم است که وارد عمل شوید. آزار و اذیت شدن توسط یک خواهر یا برادر یک مشکل جدی است. مطالعات نشان می‌دهد که قلدری خواهر و برادر آسیب‌های روانی جدی دارد و حتی احتمال این که یک نوجوان درگیر خودآزاری شود را افزایش می‌دهد.
پس فقط فریاد نزنید “دعوا را متوقف کنید!” بلکه اختلافات آن‌ها را به لحظاتی آموزشی تبدیل کنید.
زمانی که لازم است وارد عمل شوید، در مهارت‌های حل تعارض سالم برای کودکان خود الگو باشید. راه حل‌های سالم ارائه دهید و مشکلات را با هم حل کنید.
ممکن است در بین آن‌ها قرار بگیرید و بگویید: «هر دو می‌خواهید با یک اسباب بازی بازی کنید. چه کاری می‌توانی انجام دهید؟” سپس، ممکن است تصمیم بگیرید که هر کودک ۱۰ دقیقه با آن بازی کند یا ممکن است تصمیم بگیرید که آن‌ها با هم با این اسباب بازی بازی کنند.