زنان باردار به دلیل تغییرات مرتبط با بارداری در عملکرد ریه‌ها، قلب و سیستم ایمنی بدن، نسبت به سایر افراد در برابر اثرات آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند. نوزادان و کودکان متولد نشده در اولین سال‌های زندگی‌شان می‌توانند در برابر آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر باشند، زیرا سیستم‌های بدن آن‌ها مانند قلب، ریه‌ها و مغزشان هنوز در حال رشد هستند. آلودگی هوا یکی از عوامل بسیار زیادی است که می‌تواند بر فرآیندهای توسعه تأثیر بگذارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که افزایش مداوم آلودگی هوا در اوایل زندگی با افزایش خطر ابتلا به عفونت قفسه سینه، چاقی و احتمالاً مشکلات یادگیری و رفتاری مرتبط است. عوامل دیگری مانند ساختار ژنتیکی، تأثیرات اجتماعی و سایر جنبه‌های محیطی همگی نقش مهمی در سلامت فرد و جامعه دارند. مطالعات موجود نشان می‌دهد که خطر ابتلا به دیابت بارداری، زایمان زودرس و محدودیت رشد در نوزاد در حال رشد پس از قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض آلودگی شدید هوا در بارداری افزایش می‌یابد. آلودگی هوا در دوران بارداری به طور قطعی با افزایش خطر فشار خون بالا در بارداری، سقط جنین و اثرات آن بر باروری مرتبط است.
آلودگی هوا به طور متفاوتی بر افراد تأثیر می‌گذارد. اگر وضعیت سلامتی مطلوبی دارید و هیچ مشکلی در زمینه سلامتی ندارید، قرار گرفتن در مناطقی با افزایش آلودگی هوا به احتمال زیاد به شما یا کودکتان آسیب کمتری می‌رساند. قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض آلودگی هوا که از چند ساعت تا چند روز طول می‌کشد، می‌تواند باعث سردرد و سوزش چشم، بینی و گلو شود. این می‌تواند علائم بیماری های ریوی و قلبی موجود، از جمله آسم را بدتر کند و کنترل قند خون را برای افراد مبتلا به دیابت سخت‌تر کند. در برخی از افراد، به ویژه آنهایی که در معرض خطر بالاتری هستند، اثرات سلامتی می‌تواند حتی با افزایش نسبتاً کمی در آلودگی هوا قابل توجه باشد. قرار گرفتن در معرض هوای آلوده در طول سال‌ها خطر ابتلا به بیماری‌های ریوی، بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و سرطان را افزایش می‌دهد. هر چه میزان آلودگی بیشتر باشد، خطر آن بیشتر است. هر گونه کاهش در قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا خطر را کاهش می‌دهد.
جنین به ویژه در برابر آلاینده های محیطی حساس است زیرا در زمان بارداری در حال رشد است و بنابراین در برابر اثرات آلودگ هوا مستعدتر است. از دست دادن بارداری که شامل مرده‌زایی و سقط خود به خودی زایمان زودرس و مرگ نوزادان است، بدترین نتیجه بارداری در بانوانی است که در معرض آلودگی شدید هوا قرار دارند. رشد محدود و اثرات مربوط به آن بر سلامتی و رشد به ویژه در جمعیت‌هایی که در کشورهای توسعه نیافته زندگی می‌کنند یا افرادی که در معرض سطوح بالای آلودگی ذرات هستند، رایج است. با پینو بیبی همراه باشید تا اطلاعات کاملی در خصوص عوارض قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در بارداری کسب کنید.
اثرات آلودگی هوا بر بارداری
برای سال‌ها، محققان نحوه تأثیر آلودگی هوا بر بارداری، اثرات نامطلوب بالقوه آلودگی هوا بر زنان باردار و همچنین نوزادان‌شان را مطالعه کرده‌اند و نتایج این پژوهش‌ها حاکی از آن است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا می‌تواند بر رشد سالم جنین و بارداری سالم و موفق مادر تاثیر بگذارد. در این مقاله به طور کامل به بررسی اثرات مخرب آلودگی هو بر بانوان باردار خواهیم پرداخت.
آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا اشکال مختلفی دارد. به طور معمول، هوای آلوده از ازن، ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، اگزوز وسایل نقلیه، گازهای گلخانه‌ای ساختمان‌ها، دود دست دوم، گرد و غبار و مواد شیمیایی تشکیل شده است. چه در یک شهر بزرگ زندگی کنید و چه در یک شهر کوچک، می‌توانید در معرض آلودگی هوا قرار بگیرید. علائم شایع قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا عبارت هستند از:
- سرفه کردن
- خس خس سینه
- تحریک چشم و سینوس
- بیماری‌های تنفسی پیشرفته مانند برونشیت، آسم و آمفیزم
- خستگی مزمن
- کاهش ظرفیت ریه و تنگی نفس
- آسیب به ریه‌ها و قلب
- سرطان
اگر چه آلودگی هوا برای همه موجودات زنده ناسالم، مضر و آسیب‌رسان است اما شدیدترین تأثیر را بر زنان باردار، کودکان، نوزادان، مبتلایان به مشکلات تنفسی و افراد مسن دارد.
خطرات احتمالی قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری
گرچه یافته‌های علمی حاکی از اثرات مخرب آلودگی هوا بر زنان حامله است اما تحقیقات پژوهشی همچنان داده‌های جدی‌تری را در مورد آن چه که هوای آلوده برای زنان باردار و نوزادان آن‌ها می‌تواند داشته باشد، را کشف و ارائه می‌کنند. در ادامه برخی از عواقب و عوارضی که ممکن است قرار گرفتن در معرض آلودگی هو برای بانوان باردار ایجاد کنند ارائه شده است تا بانوان باردار و مادران آینده با آگاهی از این عوارض بتوانند تا حد امکان از خود و جنین‌شان محافظ کنند.
اثرات مخرب آلودگی هوا بر بانوان باردار: وزن کم هنگام تولد
در یک بارداری ایده‌آل، نوزادان ۲.۸ تا ۴ کیلو گرمی را در هفته‌های ۳۸ تا ۴۰ به دنیا می‌آورد. نوزادان زیر ۲.۵ کیلو گرم به عنوان نوزادان «کم وزن هنگام تولد» در نظر گرفته می‌شوند. به طور متوسط از هر ۱۲ نوزاد در آمریکا به دلایل مختلف یک نوزاد کم وزن به دنیا می‌آید اما احتمال می‌رود قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری باعث این عارضه شود.
نتایج یک مطالعه تحقیقاتی جالب در پکن (یکی از بدترین شهرهای جهان از نظر آلودگی هوا ) بین آلودگی هوا و وزن کم هنگام تولد ارتباط‌هایی را نشان داده است. محققان زنان باردار را در بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ میلادی پکن مورد مطالعه قرار دادند، دوره‌ای دو ماهه که شهر موظف به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهبود کیفیت هوا بود. این مطالعه نشان داد که زنانی که در ماه هشتم بارداری خود در طول بازی‌های المپیک بودند (در مقایسه با زنانی که در همان ماه‌های تقویمی سال‌های قبل زایمان کردند)، نوزادانی را به دنیا آوردند که ۲۲.۵ گرم وزن بیشتری داشتند. هنوز مشخص نیست که کدام سه ماهه، ماه یا هفته بارداری در برابر اثرات آلودگی هوا آسیب پذیرتر است، اما با این وجود این مطالعه اطلاعات قانع کننده‌ای در خصوص اثرات مخرب آلودگی هوا بر زنان باردار نشان داد.
اثرات مخرب آلودگی هوا بر بانوان باردار: تولد زودرس
بر اساس مطالعه‌ای که توسط موسسه محیط زیست استکهلم (SEI) در دانشگاه یورک انجام شده است، سالانه نزدیک به سه میلیون نوزاد به دلیل آلودگی هوا نارس به دنیا می‌آیند. این بدان معناست که ۱۸ درصد از تولدهای زودرس سالانه با قرار گرفتن در معرض آلودگی ذرات معلق مرتبط است. کودکانی که قبل از ترم متولد می‌شوند، در معرض خطر قابل توجهی از اختلالات عصبی و ناتوانی‌های جسمی دائمی هستند. در حالی که زایمان زودرس ممکن است به دلایل زیادی برای هر کسی اتفاق بیفتد، آلودگی هوا یکی از مواردی است که باید سعی کنید از آن اجتناب کنید.
اثرات مخرب آلودگی هوا بر بانوان باردار: تولد کودک مستعد اوتیسم
یک مطالعه هشداردهنده در هاروارد نشان داد که زنانی که در سه ماهه سوم بارداری خود در معرض آلودگی ذرات معلق بودند دو برابر بیشتر احتمال دارد فرزند مبتلا به اوتیسم به دنیا بیاورند، به خصوص اگر در نزدیکی بزرگراه‌های پُرتردد زندگی می‌کردند که ذرات معلق در آنجا بالاترین میزان را دارد. توجه به این نکته مهم است که این مطالعه نشان داد زنانی که در اوایل بارداری در معرض همان سطوح خطرناک ذرات معلق بودند، خطر بالایی برای داشتن فرزند مبتلا به اوتیسم را تجربه نمی‌کردند.
اثرات مخرب آلودگی هوا بر بانوان باردار: آسم مادر و کودک
آلودگی هوا آسم را تشدید می‌کند. در زنان باردار، این می‌تواند خطرناک باشد، زیرا آسم می‌تواند باعث پره اکلامپسی شود، وضعیتی که باعث افزایش فشار خون و کاهش عملکرد کبد و کلیه می‌شود. وقتی آسم به خوبی کنترل می‌شود، شما و کودکتان باید خوب باشید. با این حال، آسم درمان نشده می‌تواند باعث شود که کودک شما از کمبود اکسیژن رنج ببرد و منجر به رشد ضعیف، زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد شود. تحقیقات همچنین نشان داده است که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا می‌تواند شانس ابتلای کودک شما به آسم را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد زیرا آلودگی ذرات معلق جفت را از بین می‌برد.
اثرات مخرب آلودگی هوا بر بانوان باردار: مشکلات باروری
اگر قصد تشکیل یا گسترش خانواده را دارید، ممکن است لازم باشد مراقب هوایی که تنفس می‌کنید باشید. مطالعات متعدد نشان داده است که آلودگی هوا به کاهش نرخ باروری در مردان و زنان کمک می‌کند. برخی تحقیقات نیز آلودگی هوا را با سقط جنین مرتبط می‌دانند.
راه‌هایی برای محافظت از خود در برابر آلودگی هوا در دوران بارداری
اجتناب از هر تهدید بالقوه‌ای برای سلامتی خود و کودکتان غیرممکن است، اما کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا انجام دهید.
به شاخص کیفیت هوا (AQI) توجه داشته باشید
در سال ۲۰۱۴ میلادی، سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که ۹۲ درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که کیفیت هوا در آن ناامن است. حتی اگر هوا صاف به نظر برسد، ممکن است آلوده باشد. عادت کنید هر روز به دنبال گزارش شاخص کیفیت هوای منطقه خود باشید. سطح آلودگی ذرات معلق را به شما می‌گوید و این که آیا باید نگران باشید و یا حتی این که لازم است در خانه بمانید.
یک دستگاه تصفیه هوا تهیه کنید
آلودگی هوا در فضای باز تنها چیزی نیست که باید نگران آن باشید. طبق گزارش EPA، آمریکایی‌ها ۹۰ درصد از زندگی خود را در داخل خانه می‌گذرانند که در آن آلاینده‌ها دو تا پنج برابر بیشتر از فضای باز است. با خرید دستگاه‌های تصفیه هوا برای منزل خود این مشکل را حل کنید. این دستگاه‌ها همه چیز را از دود گرفته تا آلرژن‌ها و کپک‌ها و میکروب‌ها را از هوای شما حذف می‌کنند و به شما و کودکتان کمک می‌کنند در محیطی سالم‌تر رشد کنند.
هوای اطراف‌تان را پاکیزه کنید
هر زمان که آشپزی می‌کنید، از اسپری مو استفاده می‌کنید، موهای‌تان را رنگ می‌کنید، چیزی را آتش می‌زنید، خانه را نقاشی می‌کنید، آلودگی‌هایی را به هوای خانه خود وارد می‌کنید. با استفاده از پاک کننده‌های خانگی طبیعی، استفاده از هود هواکش هنگام آشپزی، بررسی‌های معمول برای کپک زدن و استفاده از آشکارسازهای مونوکسید کربن، محیطی سالم ایجاد کنید.
توصیه‌های ایمنی را جدی بگیرید
پوست شما بزرگترین اندام شماست که ۶۰ تا ۱۰۰ درصد هر چیزی را که با آن تماس پیدا می‌کند جذب می‌کند. زنان باردار همه چیز را با نوزادان خود به اشتراک می‌گذارند. آن چه می‌خورید، می‌نوشید، نفس می‌کشید و با آن‌ها در تماس هستید، روی جنین شما تأثیر می‌گذارد. حتی اگر از ماسک گاز استفاده کنید، پوست شما تحت تأثیر آلودگی هوای بیرون مانند ذرات معلق قرار می‌گیرد. پس اگر اخبار پیش‌بینی هوا به شما می‌گوید مراقب آلودگی هوای بیرون باشید و در کنار دستگاه‌های تصفیه‌کننده هوا در خانه بمانید، بهتر است به توصیه‌های ایمنی را جدی بگیرید.
از گیاهان تصفیه کننده هوا لذت ببرید
گیاهان می‌توانند به طور طبیعی هوای شما را فیلتر کنند و به شما و کودک در حال رشدتان کمک کنند هوای سالم‌تری تنفس کنید. گونه‌های خاصی از گیاهان مانند گیاه عنکبوتی و سانسوریا، ترکیبات آلی فرار را از هوا حذف می‌کنند و دی اکسید کربن را با اکسیژن تازه و پاک جایگزین می‌کنند. برای حفظ هوای تمیزتر، به ازای هر ۳۰ متر مربع یک گلدان متوسط از این گیاهان را قرار دهید. بارداری یک تعادل ظریف است. در حالی که بسیاری از چیزها می‌توانند بر سلامت شما و کودکتان تأثیر بگذارند، آلودگی هوا چیزی است که می‌توانید یاد بگیرید که از آن اجتناب کنید. از این نکات برای ایمن نگه داشتن نوزاد و عزیزان خود استفاده کنید. در ضمن به یاد داشته باشید حضور گیاهان و رسیدگی به آن‌ها می‌تواند عاملی برای جلوگیری از افسردگی و نوسانات خلقی در بارداری باشد.
چگونه از خود و جنین خود در برابر آلودگی هوا محافظت کنیم؟
- اگر کیفیت هوای بیرون بد است، سعی کنید تا حد امکان در داخل خانه بمانید و درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید. از کولر گازی برای تهویه هوا استفاده کنید.
- هیچ ساختمانی نمی‌تواند آلودگی هوای بیرون را به طور کامل از بین ببرد، بنابراین به خاطر داشته باشید که پس از بهبود کیفیت هوای بیرون، درها و پنجره‌ها را دوباره باز کنید. به جز در مواقعی که کیفیت هوای بیرونی نامناسب است، مطمئن شوید که مقدار زیادی هوای تازه وارد خانه خود می‌کنید.
- از ساختمان‌های سرپوشیده دارای تهویه مطبوع به عنوان جایگزینی برای فعالیت‌های بیرون استقبال کنید. بسیاری از ساختمان‌های عمومی مانند کتابخانه‌ها یا سینماها دارای تهویه مطبوع هستند و شما و جنین‌تان را از آلودگی هوای بیرون محافظت می‌کنند.
- از استعمال دخانیات در داخل خانه خودداری کنید و استفاده از محصولات پاک کننده، شمع، سرخ کردن و کباب کردن و آتش زدن چوب را به حداقل برسانید. وسایل گازسوز را به طور مرتب سرویس کنید تا از نشتی آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
- هرگز از اجاق‌های کمپینگ یا بخاری‌های فضای باز در داخل خانه استفاده نکنید.
- در صورت پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری، مسیر خود را دور از جاده‌های شلوغ به خصوص در ساعات شلوغی انتخاب کنید. یک یا دو خیابان عقب بودن از جاده اصلی به طور قابل توجهی قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا را کاهش می‌دهد.
- ماسک‌های کاغذی و پارچه‌ای شما را در برابر آلودگی هوا محافظت نمی‌کنند. از یک ماسک تنفسی استفاده کنید که به درستی نصب شده است (ماسک P2 یا N95 برای این کار مناسب هستند). با این حال، همه ماسک‌ها تنفس را سخت‌تر می‌کنند و قبل از استفاده از آن در بارداری باید با پزشک یا مامای خود مشورت کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم با تمرکز بر میوه و سبزیجات تازه و اجتناب از شکر و غذاهای بسیار فرآوری شده استفاده کنید. رژیم های غذایی ناسالم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و التهاب را افزایش می‌دهد و در نتیجه اثرات التهابی آلودگی هوا را بدتر می‌کند. برای نوزادان، تغذیه با شیر مادر اثر ضد التهابی محافظتی دارد.
- اگر سالم هستید، فواید ورزش بیشتر از مضرات بالقوه است، مگر در رویدادهای شدید آلودگی هوا.
- اگر آسم یا هر بیماری مزمن قلبی یا ریوی دارید، در دوره‌های افزایش آلودگی هوا به علائم خود توجه زیادی داشته باشید و برای مدیریت بیماری خود برنامه‌ریزی کنید و آن را دنبال کنید.
- اگر به هر نوع دیابت مبتلا هستید، باید در دوره‌های افزایش آلودگی هوا به کنترل گلوکز خون خود توجه بیشتری داشته باشید.
- اگر در منطقه‌ای هستید که دائماً تحت تأثیر دود ناشی از آتش‌سوزی در بوته‌ها قرار می‌گیرد، امکان جابجایی به مکانی را در نظر بگیرید که کمتر تحت تأثیر دود و آلودگی محیط باشید. با این حال، اگر نتوانید به طور کامل از دود اجتناب کنید حتی کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی نیز مفید است.
- اگر در دوران بارداری نگران قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا هستید، با پزشک یا مامای خود صحبت کنید.
سخن آخر
شواهد زیادی از تأثیر نامطلوب قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری وجود دارد. این مضوع در عصر حاضر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، زیرا امروه مسئله آلودگی هو به یک مسئله و بحران جهانی بدل شده است. قرار گرفتن در معرض آلودگی در دوران بارداری بسیار مهم‌تر از هر دوره دیگری در زندگی است زیرا دوره حاملگی یک بازه زمانی حیاتی و بسیار مهم از رشد بیولوژیکی یک انسان است و ممکن است پیامدهای طولانی مدتی برای سلامتی کودک داشته باشد. اثرات مضر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری برای پیامدهای مختلف تولد عبرات هستند از: مرگ و میر بیشتر نوزادان، وزن کمتر هنگام تولد، اختلال در رشد ریه، افزایش عوارض تنفسی دیرتر و تغییرات اولیه در رشد ایمنی. اگر چه نتایج در مورد وزن کمتر هنگام تولد تا حدودی بحث برانگیز است، شواهدی برای مرگ و میر بیشتر نوزادان در مطالعات منتشر شده در سراسر جهان ثابت است. مکانیسم‌های احتمالی شامل نفوذ مستقیم ذرات سمی به دلیل جابه‌جایی ذرات در میان موانع بافتی یا نفوذ ذرات در غشاهای سلولی می‌باشد. اثرات غیرمستقیم می‌تواند استرس اکسیداتیو و التهاب با تغییرات همودینامیک متعاقب آن باشد که منجر به کاهش جریان خون جفت و کاهش انتقال مواد مغذی به جنین می‌شود. محققان معتقدند که مرحله اولیه رشد بارداری در تعیین رشد طولانی مدت و سلامت کلی بسیار مهم است. اعتقاد بر این است که ردیابی رشد جسمی و عملکرد ریه تاثیر زیادی بر عوارض طولانی مدت، به ویژه از دیدگاه بهداشت عمومی دارد. این امر به ویژه در مناطقی با سطوح بالای آلودگی بسیار مهم است، جایی که عملاً امکان اجتناب از قرار گرفتن در معرض برای افراد وجود ندارد. به خصوص در این مناطق، شواهد خوبی برای ارتباط بین قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دوران بارداری و مرگ و میر نوزادان وجود دارد، که به وضوح نشان دهنده نیاز به اقدامات سختگیرانه‌تر برای کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا است.