بسیاری از والدین علائم حساسیت از جمله خارش چشم، آبریزش بینی، عطسه و گلودرد را در کودک خود می‌شناسند و با این که علت آلرژی کودک اغلب مشخص است، اما گاهی اوقات مادران و پدران این علت را نمی‌دانند. خوشبختانه پزشکان می‌توانند تست آلرژی یا حساسیت را برای مشخص کردن محرک‌های حساسیت و کنترل واکنش‌های کودک انجام دهند.
برای درک تست آلرژی، در درجه اول دانستن علت ایجاد حساسیت کودک کمک می‌کند. سیستم ایمنی کودک شما برای مبارزه با ویروس‌ها، باکتری‌ها و سموم مختلف آنتی بادی تولید می‌کند. اما گاهی اوقات بدن کودک به یک ماده بی ضرر و عادی مانند خوردن تخم مرغ یا ذرات غبار موجود در هوا نیز مانند یک مهاجم خطرناک واکنش نشان می‌دهد. برای مثال، اگر بدن کودک به گرده‌های هوا حساسیت داشته باشد و آن را دفع کند، ممکن است مواد شیمیایی را بفرستد تا پوشش بینی کودک را متورم کند و باعث پر شدن بینی و عطسه شود.
بر اساس گفته متخصصان آلرژی، متخصص اطفال کودک شما برای تشخیص حساسیت ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع دهد که می‌تواند آزمایش حساسیت را برای کودک شما انجام دهد. تست آلرژی می‌تواند به عنوان اولین قدم برای ایجاد برنامه‌ای جهت درمان حساسیت کودک یا کاهش قرار گرفتن در معرض آلرژن‌های شناخته شده مفید باشد. در این مقاله در مورد همه مواردی صحبت می‌کنیم که باید در مورد انواع تست‌های آلرژی موجود برای کودک خود بدانید.
آمادگی برای تست آلرژی کودک
متخصص آلرژی ممکن است تصمیم بگیرد که آزمایش حساسیت پوست که شامل قرار دادن برخی آلرژن‌ها رو یا زیر پوست کودک است را انجام دهد. سه نوع تست آلرژی اصلی وجود دارد: تست حساسیت پوستی، آزمایش حساسیت زیر پوستی و تست پچ.
همچنین متخصص آلرژی ممکن است خون خارج شده از رگ کودک را نیز بررسی کند. بر اساس گفته متخصصان آلرژی، آزمایش‌های حساسیت پوستی برای نشان دادن محرکی که بیش‌تر کودک شما را آزار می‌دهد، کمی بهتر از آزمایش خون هستند و فوراً به شما نتیجه می‌دهند. از آنجایی که هر دو آزمایش می‌توانند نتایج مثبت کاذب داشته باشند، تشخیص آلرژی معمولاً تنها زمانی انجام می‌شود که کودک شما علائم آشکاری داشته باشد.
توجه به این نکته مهم است که تعدادی از داروهای بدون نسخه و با نسخه مانند آنتی هیستامین‌ها می‌توانند از نتایج دقیق آزمایش‌های پوستی جلوگیری کنند. بنابراین قبل از برنامه ریزی برای آزمایش حساسیت، حتما پزشک خود را از تمام داروهایی که فرزندتان مصرف می‌کند مطلع کنید. چرا که ممکن است لازم باشد که کودک شما مصرف این داروها را تا دو هفته قبل از تست آلرژی متوقف کند.
همچنین در نظر داشته باشید که وسایلی مانند اسباب‌بازی‌ها یا کتاب رنگ‌آمیزی را برای حواس‌پرتی کودک خود به همراه داشته باشید تا زمانی که منتظر نتایج هستید، کودک خود را مشغول نگه دارید.
چه زمانی تست آلرژی را برای کودک خود انجام دهیم؟
حساسیت در نوزادان و کودکان بسیار شایع است و می‌تواند در موارد زیر اختلال ایجاد کند:
- خواب
- بیرون رفتن و حضور در مدرسه یا مهد کودک
- رژیم غذایی
- سلامت کلی کودک
اگر کودک شما واکنش‌های نامطلوبی به برخی مواد غذایی نشان می‌دهد، انجام تست آلرژی برای اطمینان از ایمنی او مهم است. شما می‌توانید کودک خود را در هر سنی برای آزمایش حساسیت ببرید. با این حال، آزمایش‌های پوستی معمولا در کودکان زیر ۶ ماه انجام نمی‌شود. همچنین لازم به ذکر است که تست آلرژی ممکن است در کودکان بسیار کوچک دقت کم‌تری داشته باشد.
اگر متوجه آلرژی یا علائم سرماخوردگی در کودک شدید که در عرض چند هفته از بین نمی‌روند، با پزشک خود در مورد احتمال وجود آلرژی در کودک و این که آیا تست آلرژی برای او مناسب است یا خیر مشورت کنید.
تست آلرژی پوست برای کودک
چه زمانی کاربرد دارد؟
تست خراش پوستی که به آن تست خراش یا آزمایش حساسیت از طریق پوست نیز گفته می‌شود، به ویژه در تعیین دقیق دلیل حساسیت غذایی و محیطی کودک مفید است. این آزمایش همچنین می‌تواند به شناسایی شدت این حساسیت بر اساس اندازه واکنش کودک کمک کند. آزمایش پوستی اغلب یک روش رایج برای تعیین دلیل حساسیت کودک است،؛زیرا نتایج آزمایش به صورت فوری ارائه می‌شوند و ممکن است برای برخی از کودکان کم‌تر از آزمایش خون آسیب زا باشد.
نحوه آزمایش خراش پوستی یا تست پوستی پریک
بازو یا بخش بالای پشت کودک شما به عنوان محل آزمایش استفاده خواهد شد. پس از تمیز کردن آن ناحیه با الکل، پزشک یک قطره از محلول حاوی ماده حساسیت زا را روی پوست کودک قرار می‌دهد و تعدادی خراش یا جای سوزن باعث می‌شود محلول وارد پوست شود.
برای اطمینان از نتایج دقیق، آزمایش خراش پوست شامل هیستامین و گلیسیرین می‌باشد که به عنوان کنترل کننده برای اطمینان از واکنش طبیعی پوست کودک شما مورد استفاده قرار می‌گیرند. هیستامین معمولاً در اکثر افراد باعث واکنش پوستی می‌شود؛ اما گلیسیرین معمولاً هیچ واکنشی ایجاد نمی‌کند. بنابراین اگر پوست کودک شما به گلیسیرین واکنش نشان دهد، ممکن است نشان‌دهنده حساس بودن پوست برای آزمایش پوستی باشد.
پس از قرار دادن آلرژن‌ها بر روی پوست کودک، پزشک به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه صبر می‌کند تا ببیند آیا حساسیتی رخ می‌دهد یا خیر. اگر کودک شما دچار حساسیت باشد، ممکن است برجستگی‌های دارای خارش و قرمز رنگی در محل خراش روی پوست او ایجاد شود. این برجستگی‌ها شبیه نیش پشه هستند و توسط پزشک اندازه‌گیری و ثبت می‌شوند.
اثرات جانبی
تست خراش پوستی به خودی خود دردناک نیست، اما شایع ترین واکنش‌ها در اثر آن، برآمدگی های خارش دار و متورم روی پوست کودک است. این عوارض معمولاً در عرض چند ساعت فروکش کرده و در عرض چند روز ناپدید می‌شوند. در موارد نادر، اگر کودک شما به یکی از مواد آزمایش شده حساسیت شدید داشته باشد، این آزمایش می‌تواند منجر به واکنش شدید بدن کودک شود.
تست حساسیت زیر پوستی
چه زمانی کاربرد دارد؟
در صورت نیاز به آزمایشات اضافی، متخصص حساسیت ممکن است آزمایش داخل جلدی را برای کودک شما تجویز کند. این آزمایش برای شناسایی حساسیت‌های محیطی بالقوه کاربرد دارد و همچنین می‌تواند برخی از آلرژی‌های دارویی را مشخص کند. این آزمایش معمولاً برای تشخیص حساسیت به سم حشرات و پنی سیلین استفاده می‌شود.
نحوه آزمایش حساسیت زیر پوستی
در نوع این آزمایش حساسیت، از یک سوزن کوچک برای تزریق مواد حساسیت‌زای احتمالی به شکل مایع در زیر لایه رویی پوست، معمولاً روی بازو یا ساعد کودک استفاده می‌شود. پس از تزریق آلرژن‌ها، پزشک به مدت ۲۰ دقیقه منتظر می‌ماند تا ببیند آیا کودک شما واکنشی به آن نشان می‌دهد یا خیر. آلرژن‌ها در زیر پوست کودک تزریق می‌شوند. مانند تست پوستی پریک، واکنش حساسیت همراه با یک برآمدگی قرمز دارای خارش در محل تزریق مشخص می‌شود.
اثرات جانبی
قرمزی و خارش معمولاً با یک واکنش حساسیت همراه است. این خارش طی چند ساعت برطرف می‌شود و می‌توان آن را با آنتی هیستامین یا داروهای موضعی کنترل کرد.
تست پوستی پچ برای تشخیص حساسیت کودک
چه زمانی کاربرد دارد؟
تست پوستی پچ می‌تواند در تعیین علت بثورات پوستی و واکنش‌هایی که هنگام لمس یک ماده محرکه با پوست رخ می‌دهد، بسیار مفید باشد. درماتیت تماسی که معمولاً در عرض ۹ تا ۹۶ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض ماده ظاهر می‌شود، با این نوع آزمایش تشخیص داده می‌شود. برای مثال بثورات پوستی که به دلیل پیچک سمی ایجاد می‌شود، می‌تواند در اثر فلزات، عطرها، رنگ‌ها، مواد شیمیایی، محصولات زیبایی و غیره نیز ظاهر شود. بر خلاف تست آلرژی پوستی یا تست زیر پوستی، تست پوستی پچ نیاز به چندین بار مراجعه به متخصص آلرژی دارد. (معمولاً سه بار ویزیت انجام می‌شود)
نحوه آزمایش پوستی با پچ
تشخیص آلرژی با استفاده از روش پچ گذاری طولانی مدت است و حدود چند ماه زمان نیاز دارد تا پروسه آن کامل شود. در این تست، چسب‌های حاوی مواد حساسیت زای خاصی مستقیماً روی پوست کودک، معمولاً روی پشت یا دست‌های او قرار داده می‌شوند. دو ویزیت بعدی در ۴۸ ساعت و ۷۲ ساعت پس از قرار داده شدن پچ ها اتفاق می‌افتد. پچ در ویزیت دوم برداشته خواهد شد و یک معاینه اولیه توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک به دنبال این است که ببیند پوست کودک در اثر تماس آلرژن با آن، دچار قرمزی، سوزش، تورم یا بثورات پوستی شده است یا خیر. معاینه نهایی پچ پوستی در ویزیت سوم انجام می‌شود و همچنین در مورد نتایج صحبت انجام خواهد شد.
این آزمایش با مواد آلرژی زای متعدد تکرار می‌شود تا در نهایت پس از چند ماه، عوامل حساسیت کودک مشخص شوند. تست آلرژی از طریق روش پچ گذاری، بیش‌ترین کاربرد را در ایران دارد.
اثرات جانبی
نتایج آزمایش مثبت آلرژی با خارش پوست مشخص می‌شود. واکنش‌های مثبت آلرژی تاخیری ممکن است ۷ تا ۲۱ روز پس از استفاده از چسب‌ها رخ دهد؛ بنابراین مهم است که در صورت بروز هرگونه واکنش با تاخیر، شرایط خود را با پزشک خود پیگیری کنید.
آزمایش خون برای تشخیص حساسیت کودک
چه زمانی کاربرد دارد؟
تست‌های پوستی، تست‌های زیر پوستی و آزمایش پوستی با پچ برای بررسی واکنش فیزیکی به یک آلرژن انجام می‌شوند. گزینه دیگر یعنی آزمایش خون شامل آزمایش کردن نمونه خون کودک در آزمایشگاه است. پزشکان ممکن است در صورتی از این آزمایش استفاده کنند که کودک دارویی مصرف می‌کند که می‌تواند با نتایج آزمایشات پوستی تداخل داشته باشد یا دارای بیماری‌های پوستی خاصی مانند اگزما می‌باشد. همچنین در صورت انتظار واکنش حساسیت شدید را داشته باشید، ممکن است از آزمایش خون نیز استفاده شود.
نحوه آزمایش خون برای تشخیص حساسیت در کودک
نمونه خون در این آزمایش معمولاً از رگ بازوی کودک گرفته می‌شود. در آزمایشگاه، متخصصان به دنبال آنتی بادی‌های اختصاصی آنتی ژن (IgE) خواهند گشت. اگر آنتی بادی‌های اختصاصی آنتی ژن در خون کودک وجود داشته باشد، به این معنی است که بدن او این ماده را به عنوان خارجی شناسایی کرده است و آنتی بادی‌هایی را برای محافظت از بدن در برابر این ماده خاص ایجاد کرده است. اگر یک آلرژن دارای مقادیر بالای IgE باشد، به طور معمول نشان دهنده حساسیت شدیدتر در کودک است.
اثرات جانبی
کودک شما ممکن است درد جزئی یا خونریزی در محل تزریق سوزن خونگیری را تجربه کند.
تست آلرژی غذایی
چه زمانی کاربرد دارد؟
پزشکان برای تشخیص آلرژی غذایی، اغلب از آزمایشات پوستی و همچنین آزمایش خون استفاده می‌کنند. اگر هر دو مثبت باشند، حساسیت کودک به عنوان حساسیت غذایی فرض می‌شود. اما اگر نتایج این آزمایش‌ها قطعی نباشد، ممکن است تست آلرژی غذایی نیز بر روی کودک انجام شود.
تست آلرژی غذایی هم برای تعیین این که آیا کودک حساسیت غذایی دارد و هم برای بررسی این که آیا آلرژی غذایی بیش از حد پیشرفت کرده است یا خیر استفاده می‌شود. این آزمایش معمولاً در مطب متخصص آلرژی یا در بیمارستان به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی انجام می‌شود.
نحوه انجام تست آلرژی غذایی
در طول یک روز، مقدار بیش‌تری از یک غذای خاص به کودک شما داده می‌شود و کودک از نظر واکنش به دقت تحت نظارت قرار می‌گیرد. فقط یک غذا را می‌توان در هر زمان آزمایش کرد.
قبل از انجام آزمایش، در مورد داروهایی که کودک شما مصرف می‌کند، با متخصص آلرژی صحبت کنید. زیرا ممکن است لازم باشد برای مدتی آن‌ها را قطع کنید. کودک شما نباید بعد از نیمه شب شب قبل از آزمایش غذا بخورد. او فقط می‌تواند مایعات شفاف بنوشد.
در روز آزمایش، بخش‌های کوچکی از غذای مورد نظر در مقادیر زیاد و با فاصله زمانی بین هر دوز (در کل پنج تا هشت دوز) به کودک داده می‌شود. پس از دادن آخرین دوز غذا، چند ساعت نظارت انجام می‌شود تا متخصص ببیند که آیا واکنشی رخ می‌دهد یا خیر. اگر کودک شما حساسیت از خود نشان دهد، به سرعت تحت درمان قرار می‌گیرد.
کدام تست آلرژی برای کودک من مناسب است؟
برخی مراکز، تست آلرژی را بر روی کودکان کوچک انجام نمی‌دهند و برخی دیگر برای انجام این آزمایش محدودیت سنی ندارند (اگرچه به ندرت این آزمایش بر روی کودکان زیر ۴ ماه انجام می‌شود). پزشک شما بهترین انتخاب را برای کودک شما تعیین خواهد کرد. گفته می‌شود که برای کودکان کوچک معمولاً آزمایش خون یا آزمایش پوستی برای تشخیص حساسیت محیطی یا غذایی تجویز می‌شود. تست خراش پوستی ممکن است آسیب کم‌تری برای کودک داشته باشد، اما اگر کودک نتواند مواد آلرژی زا را به مدت ۲۰ دقیقه در جای خود نگه دارد یا اگر بثورات یا اگزما در پشت کودک وجود داشته باشد، ممکن است انجام آن دشوار باشد. آزمایش‌های خون می‌تواند کارآمدتر باشد؛ اما قرار دادن سوزن می‌تواند برای یک کودک کوچک آسیب زا باشد. به علاوه اگر کودک نتواند ثابت بماند، گرفتن نمونه خون دشوار است. هر دو آزمایش به یک اندازه در تشخیص علت حساسیت موثر هستند، بنابراین به هر روشی که پزشک شما انتخاب می‌کند اعتماد داشته باشید.
توجه به این نکته ضروری است که تست‌های پوستی آلرژی (تست‌های پوستی، تست‌های زیر پوستی و تست‌های پچ) همگی خطر واکنش حساسیت حاد را به همراه دارند. شایع‌ترین علائم نامطلوب شامل خارش، سوزش، قرمزی، تورم خفیف و تحریک در محل آزمایش حساسیت است. اکثر این واکنش‌های آلرژیک خفیف باشند، پس از حذف آلرژن‌ها برطرف می‌شوند.
اگرچه بسیار نادر است، اما آزمایش‌های حساسیت پوستی خطر آنافیلاکسی را نیز به همراه دارد. به همین دلیل است که تست آلرژی کودک در مطب پزشک انجام می‌شود که تجهیزات اورژانسی و داروهای مورد نیاز برای مقابله با مشکلات تنفسی احتمالی در دسترس هستند.