آسم در بارداری چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اگر آسم دارید و باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید، ممکن است نگران تاثیر آسم بر بارداری و جنین خود باشید.

حدود ۳ تا ۸ درصد از زنان باردار دارای سابقه آسم قبلی هستند. با این که برخی پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند که آسم می‌تواند منجر به بروز عوارض بارداری شود. اما زمانی که به خوبی درمان شود، به ندرت خطر قابل توجهی در دوران بارداری برای مادر و جنین ایجاد می‌کند. شما می‌توانید شانس بارداری سالم را با انجام موارد زیر افزایش دهید:

• آشنایی با دستورالعمل‌های استفاده از داروهای آسم در دوران بارداری
• پیروی از برنامه درمانی خود برای کنترل آسم
• دانستن این که چگونه مراقب عوارض احتمالی باشید

در این مقاله در مورد علائم، عوارض، نحوه تشخیص و درمان آسم در دوران بارداری توضیحاتی را به شما ارائه خواهیم داد:

علائم آسم در بارداری

در دوران بارداری، احتمالاً همان علائمی از آسم را دارید که قبلاً داشتید. علائم آسم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خس خس سینه
• سرفه کردن
• تنگی قفسه سینه
• تنگی نفس

با این حال، ممکن است علائم زیرا را نیز کمی کم‌تر یا بیش‌تر از قبل از بارداری تجربه کنید. این علائم شامل موارد زیر هستند:

• تقریباً ۳۳ درصد از مادران باردار مبتلا به آسم، علایم شدیدتری را در دوران بارداری تجربه می‌کنند.
• سایر مادران مبتلا به آسم نیز همین احساس را دارند یا متوجه می‌شوند که علائم آن‌ها خفیف تر می‌شود.
• وقتی آسم بدتر می‌شود، علائم معمولاً بین هفته‌های ۲۹ تا ۳۶ بارداری جدی‌تر می‌شوند. علائم آسم معمولاً در هفته‌های ۳۶ تا ۴۰ بارداری کم‌تر می‌شوند.
• تصور نکنید که هر گونه تغییر تنفسی که تجربه می‌کنید، ناشی از افزایش وزن یا فشار کودک است. به عنوان مثال، خس خس سینه هرگز یک علامت مرتبط با بارداری نیست.

خطرات و عوارض

برای کمک به جلوگیری از عوارض مرتبط با آسم در دوران بارداری، حتماً برنامه درمانی خود را دنبال کنید و با پزشک خود در مورد هرگونه تغییر در علائم خود صحبت کنید.

بیش‌تر مشکلات مربوط به آسم در دوران بارداری نتیجه درمان ناکافی آسم است. این مشکلات می‌تواند هم شما و هم کودکتان را تحت تاثیر قرار دهد.

عوارض بارداری

آسم کنترل نشده می‌تواند منجر به بروز عوارض بارداری شما شود. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• فشار خون بالا
• پره اکلامپسی (افزایش شدید فشار خون همراه با سطح بالای پروتئین دفع شده در ادرار)
• دیابت بارداری (قند خون بالا در دوران بارداری)
• جدا شدن جفت (زمانی که جفت از رحم جدا می‌شود)
• جفت سرراهی (زمانی که جفت در قسمت پایین رحم قرار می‌گیرد و دهانه رحم را می‌پوشاند)
• آمبولی ریه
• پاره شدن زودرس کیسه آب
• زایمان پیچیده
• نیاز به سزارین
• خونریزی بعد از زایمان
• مرگ

گاهی اوقات یک عارضه می‌تواند منجر به عارضه دیگری شود. به عنوان مثال، پره اکلامپسی خطر زایمان زودرس و جدا شدن جفت را افزایش می‌دهد. بنابراین لازم است نظارت و مدیریت دقیق انجام شود.

حتی اگر آسم شما در طول دوران بارداری بدتر شود، به نظر نمی‌رسد که این موضوع خطر حمله آسم شدید در هنگام زایمان را افزایش دهد. در واقع آسم معمولا در طول زایمان و زایمان بهتر می‌شود.

عوارض آسم در بارداری بر روی جنین

حملات آسم می‌تواند جریان خون و اکسیژن را به کودک شما کاهش دهد. این می‌تواند منجر به عوارض قبل و بعد از تولد شود و حتی باعث مشکلات سلامتی مادام العمر شود. عوارض احتمالی آسم در دوران بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زایمان زودرس (که می‌تواند باعث مشکلات تنفسی و فلج مغزی شود)
• وزن کم هنگام تولد
• شکاف لب و شکاف کام
• در موارد نادر تر، مرگ داخل رحمی

آسم کنترل نشده در دوران بارداری می‌تواند خطر مرگ نوزاد، زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد را بین ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش دهد.

نحوه تشخیص

ممکن است پزشک شما به تازگی در دوران بارداری آسم را در شما تشخیص داده باشد. اما اغلب وقتی این اتفاق می‌افتد، بیماری جدید نبوده است. احتمالا فقط در شما تشخیص داده نشده بود.

آسم در اثر باردار شدن یا تغییرات بدنی مرتبط با بارداری ایجاد نمی‌شود.

اگر قبلاً هرگز آسم نداشته‌اید و در دوران بارداری دچار مشکلات تنفسی جدیدی شده‌اید، لازم است فوراً با پزشک خود صحبت کنید. افرادی که به تازگی در دوران بارداری مبتلا به آسم تشخیص داده شده‌اند، ۲.۷ برابر بیش‌تر در معرض حملات آسم، از جمله بستری شدن در بیمارستان قرار دارند.

برای تشخیص این که آیا آسم دارید یا خیر، پزشک شما موارد زیر را انجام می‌دهد:

• شما را معاینه می‌کند: پزشک به دنبال علائم شایع آسم از جمله خس خس سینه، سرفه، تنگی قفسه سینه و تنگی نفس خواهد بود.
• جریان هوا را در ریه‌های شما اندازه گیری می‌کند: این کار به تعیین این که آیا کاهش جریان هوا به طور خود به خود بهبود می‌یابد یا نیاز به درمان دارد، کمک می‌کند.

نظارت پزشکی بر آسم

اگر به نظر می‌رسد که علائم آسم شما بدتر می‌شود، این نشانه‌ها را با متخصص زنان و زایمان، متخصص آلرژی و متخصص ریه خود در میان بگذارید.

بارداری می‌تواند تا حدودی بر تنفس تاثیر منفی بگذارد. بنابراین پزشک شما ممکن است اسپیرومتری، یک آزمایش عملکرد ریه را انجام دهد.

این آزمایش به پزشک شما کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا علائم شما مشکلات مربوط به بارداری طبیعی است یا عوارض تشدید آسم. آزمایش‌ها بر علائم حیاتی اصلی و ظرفیت ریه تمرکز دارند که معمولاً در دوران بارداری تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند.

درمان آسم در دوران بارداری

درمان آسم شامل دو چیز است: اجتناب از محرک‌ها و کنترل علائم آسم

محرک‌ها

اولین دوره درمان آسم برای مادران باردار، پرهیز از محرک‌هایی است که باعث واکنش بیش از حد سیستم ایمنی و بروز حمله آسم می‌شوند. رایج ترین این محرک‌ها عبارتند از: 

• آلودگی هوا
• مواد شیمیایی
• دود سیگار
• هوای سرد و خشک
• شوره
• غبار
• ورزش
• خوراکی‌ها
• عطرها
• قالب
• آفات، مانند سوسک یا موش
• احساسات قوی
• ویروس‌ها و عفونت‌ها

مدیریت علائم آسم در بارداری

گام بعدی درمان آسم در بارداری، کنترل علائم آن با دارو می‌باشد. به طور کلی پزشکان احتمالاً داروهای جدیدی را نسبت به چیزی که قبلا مصرف می‌کردید، برای کنترل علائم آسم را در دوران بارداری تجویز نمی‌کنند. در عوض، برنامه درمانی بیماری آسم شما احتمالاً شامل همان داروهایی است که قبل از بارداری استفاده می‌کردید؛ مگر این که دلیل قانع کننده‌ای برای تغییر دارو وجود داشته باشد.

برخی از مادران از ترس این که ممکن است به جنین آسیب برسانند، از مصرف داروهای آسم در دوران بارداری اجتناب می کنند. این می‌تواند منجر به تشدید علائم آسم شود. اما خود آسم نسبت به عوارض جانبی داروهای آسم، خطر بیش‌تری برای رشد جنین دارد.

خطرات مصرف داروی آسم در دوران بارداری

یک پژوهش علمی طولانی مدت نشان می‌دهد که استفاده از داروهای آسم در دوران بارداری خطر بسیاری از نقایص مادرزادی را افزایش نمی‌دهد. با این حال، محققان می‌گویند که داروهای آسم ممکن است خطر بروز برخی از آن‌ها را افزایش دهد. این نقایص شامل موارد زیر هستند:

• آترزی: فقدان دهانه مناسب در مری یا مقعد
• امفالوسل: اندام های داخلی که از ناف بیرون زده اند

با این حال، این تحقیق به طور دقیق نشان نمی‌دهد که آیا این نقایص مادرزادی مربوط به مصرف دارو، خود آسم یا یک بیماری متفاوت است یا خیر. حتی اگر داروهای آسم باعث افزایش احتمال این اختلالات شوند، خطر ابتلا به آسم کنترل نشده همچنان بیش‌تر از خطرات مصرف داروهای آسم در دوران بارداری است.

به همین دلیل، در پژوهشی علمی که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد، محققان سیستمی را برای کاهش خطر ابتلا به آسم کنترل نشده در دوران بارداری توصیه کردند. این سیستم زمانی که بیماران باردار مبتلا به آسم بیش از چهار ماه را بدون نسخه پزشک بگذرانند، به پزشک شما اطلاع می‌دهد.

داروهای تجویز شده

اکثر پزشکان داروهای استنشاقی آسم را در دوران بارداری توصیه می‌کنند. دلیل این موضوع این است که آن‌ها منبع علائم آسم را هدف قرار می‌دهند و داروی بسیار کمی از جفت عبور می‌کند. علاوه بر آن، گروه‌های مختلفی از داروها حداقل در برخی شرایط در دوران بارداری بی خطر در نظر گرفته می‌شوند.

کورتیکواستروئیدهای استنشاقی به عنوان درمان اول در نظر گرفته می‌شوند و اغلب در دوران بارداری استفاده می‌شوند. به دنبال آن، آگونیست‌های بتا ۲ قرار می‌گیرند.

کورتیکواستروئیدهای استنشاقی (ICS)

با این که مطالعات علمی در مورد این که آیا شکل استنشاقی این داروها خطر نقایص مادرزادی را افزایش می‌دهد یا نه، نامشخص است، برخی پیشنهادات وجود دارند که آن‌ها ممکن است خطر شکاف لب یا کام را افزایش دهند.

از سوی دیگر، تحقیقات نشان می‌دهند که خطر کم وزنی نوزاد هنگام تولد در افرادی که آسم دارند و در دوران بارداری از این داروها استفاده نمی‌کنند، بیش‌تر است. اما همه داروهای این دسته در دوران بارداری بی خطر تلقی نمی‌شوند.

آگونیست‌های بتا ۲

این داروها شامل SABA و LABA هستند. در مورد ایمنی آن‌ها در دوران بارداری اختلاف نظر وجود دارد. به عنوان مثال، آلبوترول ایمن ترین دارو از گروه SABA و سالمترول ایمن ترین LABA در نظر گرفته می‌شوند.

برخی از متخصصان مخالف استفاده از SABA به تنهایی در دوران بارداری هستند. به این دلیل که این داروها از حملات آسم جلوگیری نمی‌کنند و این می‌تواند کودک شما را در معرض خطر قرار دهد.

سایر داروهای تجویز شده

بسیاری از داروهای دیگر می‌توانند در دوران بارداری شما ادامه یابند، اما ممکن است بهترین گزینه برای همه افراد نباشند. این داروها عبارتند از: 

• آنتی کولینرژیک ها: با این که این داروها در دوران بارداری بی خطر به نظر می‌رسند، تحقیقات کمی بر روی آن‌ها انجام شده است.
• تئوفیلین و کرومولین: هیچ ارتباطی بین این داروها و نقایص مادرزادی یافت نشده است. با این حال، ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی برای مادر باردار مبتلا به آسم ایجاد کنند و با سایر داروها تداخل منفی داشته باشند.
• آگونیست های گیرنده لکوترین (LTRAs): این داروها تنها در صورتی تجویز می‌شوند که قبل از بارداری آن‌ها را مصرف کرده باشید. یک استثنا زیلوتون است که در دوران بارداری به دلیل عوارض جانبی مرتبط با کبد تجویز نمی‌شود.
• ایمونوتراپی آلرژن (AIT): این درمان را اغلب می‌توان در دوران بارداری ادامه داد. با این حال، مشخص نیست که آیا شروع آن در دوران بارداری بی خطر است یا خیر.

داروهای ترجیح داده نشده

برخی از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی در غلظت های بالا از جفت عبور می‌کنند و خطرآفرین هستند.

کورتیکواستروئید هایی که در دوران بارداری تجویز نمی‌شوند، شامل دگزامتازون، بتامتازون و پردنیزون خوراکی هستند؛ زیرا با آمار بالاتر نقایص مادرزادی مرتبط می‌باشند.

اومالیزوماب نباید در دوران بارداری شروع شود؛ زیرا مقدار آن به وزن مادر بستگی دارد. این در افزایش وزن سریع در بارداری مشکل ایجاد می‌کند.

آیا درمان شما نیاز به تغییر دارد؟

اگر آسم شما علائم زیر را داشته باشد، به این معنی است که آسم شما به خوبی کنترل نشده است:

• علائم بیش از دو روز در هفته ظاهر می‌شوند. 
• علائم بیش از دو شب در ماه شما را بیدار می‌کنند.

آسم کنترل نشده کودک شما را در معرض خطر کاهش اکسیژن و مشکلات مرتبط با آن قرار می‌دهد. با پزشک خود در مورد تنظیم برنامه درمانی خود صحبت کنید تا بتوانید این بیماری را به درستی کنترل کنید.

خلاصه

آسم کنترل شده به ندرت باعث ایجاد مشکلاتی در دوران بارداری می‌شود. با این حال، آسمی که کنترل نشده باشد، می‌تواند خطراتی را برای مادر و نوزاد ایجاد کند. از جمله این خطرات می‌توان فشار خون بالا، زایمان پیچیده، وزن کم هنگام تولد، نقایص مادرزادی و مرگ را نام برد. 

مهم است که برنامه درمانی خود را در دوران بارداری به دقت دنبال کنید و اگر علائم شما بدتر شد یا مشکلات تنفسی جدیدی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از داروهای آسم خطراتی در بارداری دارند؛ اما خطرات آن معمولاً کم‌تر از نادیده گرفتن درمان است.

سخن آخر

حدود یک سوم افراد مبتلا به آسم که باردار می‌شوند، علائم شدیدتری در دوران بارداری تجربه خواهند کرد. یک سوم دیگر علائم خفیف تری را تجربه می‌کنند. یک سوم آخر هیچ تغییری در علائم نخواهند داشت.

شما نمی‌توانید مطمئن باشید که در کدام گروه قرار می‌گیرید؛ بنابراین لازم است در طول دوران بارداری خود به متخصص آسم مراجعه کنید. نظارت بر آسم و پیروی از برنامه درمانی همیشه، به ویژه در دوران بارداری از اهمیت بسیاری برخوردار است.