این که کودک شما مشت خود را گره کند یا مدام با پاهایش لگد بزند به چه معناست؟ توجه کردن به زبان بدن و حرکات کودک بسیار مهم است؛ به خصوص قبل از این که او توانایی صحبت کردن را به دست آورد. بر اساس گفته متخصصان، رفتار کودک قطعاً پیام‌هایی را به شما منتقل می‌کند که نشان می‌دهد او به چه چیزی نیاز دارد. توانایی فهمیدن نیاز کودک و پاسخ دادن به او، فرزند شما را شادتر می‌کند و به شما کمک می‌کند تا در مورد شخصیت و خلق و خوی او چیزهای زیادی بیاموزید.
در این مقاله به والدینی که در فهمیدن زبان بدن کودک مشکل دارند و سردرگم می‌شوند، کمک می‌کنیم تا زبان بدن کودک را درک کنند. همچنین معنی نشانه‌هایی مانند مشت کردن دست و لگد زدن مداوم کودک را توضیح می‌دهیم تا متوجه شوید که کودک شما سعی دارد به شما چه بگوید.
قوس دادن بدن
یک کودک نوپا ممکن است در هنگام بدخلقی، قوز کند و بدن خود را قوس دهد، اما وقتی نوزاد این شکل از زبان بدن را نشان می‌دهد، ممکن است واکنشی به درد باشد. علل شایع قوس دادن بدن نوزادان عبارتند از:
- دل درد به دلیل گاز معده
- رفلاکس دردناک
- قولنج
- ناراحتی
به ندرت، تشنج یا اختلالاتی مانند فلج مغزی می‌توانند باعث جمع شدن بدن نوزادان شود. علاوه بر قوز کردن و گرد کردن پشت، علائم اولیه فلج مغزی عبارتند از: سفتی، شل شدن و عقب ماندن سر هنگام برداشتن نوزاد در حالی که به پشت دراز کشیده است.
اسپاسم نوزادان نوعی صرع است که نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، این اسپاسم‌های نادر در یک کودک از هر ۲۰۰۰ کودک اتفاق می‌افتد. این تشنج‌ها کوتاه هستند، فقط یک یا دو ثانیه طول می‌کشند و به صورت متوالی با فاصله ۵ تا ۱۰ ثانیه اتفاق می‌افتند. در اسپاسم نوزاد علاوه بر جمع شدن بدن، کل بدن او منقبض و سفت می‌شود و دست‌ها، پاها و سر او ممکن است به سمت جلو خم شوند.
در موارد شایع‌تر، احتمالاً درد نوزاد به علت سوزش سر دل است. اگر کودک شما در میان شیر خوردن، کمر خود را قوس می‌دهد و گریه می‌کند یا بیش از حد تف می‌کند، ممکن است نشانه‌ای از رفلاکس یا بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)، بیماری که در آن اسید از معده معکوس حرکت می‌کند و مری را تحریک می‌کند، باشد.
زمانی که اسید معده به مری به قفسه سینه می‌آید، نوزاد کمر خود را قوس می‌دهد تا این ناراحتی از بین برود. اگر به نظر می‌رسد که حرکت دادن کمر کودک شما به شیر خوردن مربوط نیست، ممکن است فقط ناراحت باشد و به سادگی بخواهد شما او را آرام کنید.
اگر شک دارید که مشکل کودک شما رفلاکس معده به مری (GERD) یا رفلاکس اسید باشد، توصیه می‌کنیم با متخصص اطفال او صحبت کنید. پزشک احتمالا به شما توصیه می‌کند که شیر خشک کودک را غلیظ کنید و سر او را بعد از شیر خوردن بالا نگه دارید. به عنوان آخرین راه حل، پزشک ممکن است دارو تجویز کند.
لگد زدن مداوم
ممکن است نوزاد شما در آینده یک بازیکن فوتبال معروف شود. اما واقعاً معنی این حرکت کودک که مدام با پاهای خود لگد می‌زند چیست؟ بستگی به این دارد که نوزاد شما چگونه رفتار می‌کند.
اگر نوزاد شما شاد و خندان به نظر می‌رسد، احتمالاً نشانه آن است که او می‌خواهد بازی کند. اما اگر کودک شما در هنگام لگد زدن عصبانی است یا گریه می‌کند، نشانه ای از آن است که چیزی او را اذیت می‌کند.
چیزی که نوزاد را ناراحت کرده است، می‌تواند هر چیزی از گاز معده تا کثیف بودن پوشک تا صندلی ماشین بیش از حد کوچک باشد؛ بنابراین در این صورت بهتر است یک بار سریع همه شرایط نوزاد را بررسی کنید تا ببینید که چه چیزی ممکن است او را اذیت کرده باشد.
البته لازم است بدانید که گاهی اوقات، برخی از نوزادان فقط به این دلیل که می‌توانند، زیاد با پاهای خود لگد می‌زنند.
کوبیدن سر
این نگران کننده است که ببینید کودک ۱۰ ماهه شما سر خود را مانند چوب طبل بر روی زمین چوبی سفت یا به نرده‌های گهواره خود بکوبد تا صداهای ریتم دار در آورد. اما بسیاری از کودکان بدون این که در ظاهر دردشان بیاید، این کار را معمولا انجام می‌دهند. اما… چرا؟
بر اساس گفته متخصصان اطفال، کودکان حرکت ریتم دار رفت و برگشتی را آرام‌بخش می‌دانند. طبق گفته آکادمی پزشکی خواب آمریکا (AASM)، کوبیدن سر بخشی از نوعی اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب (RMDs) است که ۵۹ درصد از نوزادان را در ۹ ماهگی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگرچه این حالت به عنوان یک “اختلال” دسته بندی شده است، اما در واقع چیزی است که اکثر کودکان به مرور زمان از آن عبور می‌کنند و نیازی به درمان ندارد. در واقع، این حرکات موزون بخشی از روند پیشرفت خواب هستند.
با این حال، نباید این زبان بدن کودک را کاملا نادیده گرفت. متخصصان توصیه می‌کنند که اگر کودک شما به جای بازی کردن با دیگران یا بازی با اسباب بازی‌های خود، برای مدت زمان طولانی سر خود را به جایی می‌کوبد، لازم است این موضوع را در زمان ویزیت پزشک اطفال مطرح کنید.
به خاطر داشته باشید که اکثر کودکان تا سن ۳ سالگی این رفتار را ترک می‌کنند؛ بنابراین اگر این رفتار بعد از این زمان نیز ادامه داشته باشد، نشان می‌دهد که باید با یک پزشک در مورد آن صحبت کنید.
گرفتن گوش
بلافاصله تصور نکنید که کشیدن گوش به معنی عفونت گوش است. بسیاری از والدین همین فکر را می‌کنند. اما در بیش‌تر مواقع، موضوع این است که نوزاد شما تازه متوجه شده است که گوش دارد.
در واقع، به ندرت مشخص می‌شود که کودکانی که تنها رفتاری که نشان می‌دهند گرفتن و کشیدن گوش است، عفونت گوش دارند.
بلکه علائم عفونت گوش که باید مراقب آن‌ها باشید شامل تب، گرفتگی بینی و مشکل در خواب شبانه نوزاد است.
بنابراین نوزاد خود را برای پیدا کردن این قسمت از بدنش تشویق کنید، اما بعد از دیدن این رفتار، بیش‌تر مراقب حرکات نوزاد باشید.
گاهی اوقات نوزادان هنگام دندان درآوردن گوش‌های خود را می‌کشند؛ به ویژه هنگامی که دندان‌های آسیای یک سالگی در می‌آیند. اگر به نظر می‌رسد که موضوع همین است، دندونی مخصوص دندان درآوردن را به کودک خود بدهید تا راحت تر باشد.
مشت کردن دست
مشت‌های نوزاد شما طوری به نظر می‌رسند که انگار آماده دعواست؟ متخصصان می‌گویند که اکثر نوزادان تازه متولد شده دست خود را در حالت استراحت در این وضعیت نگه می‌دارند.
نوزاد شما هنوز قادر به انجام کارهای پیچیده با دست خود نیست؛ زیرا مهارت‌های حرکتی ظریف مانند حرکت انگشتان و دست به سیستم عصبی پیشرفته تر و عملکرد پیچیده تر مغز نیاز دارد.
نوزادان معمولاً از ۸ هفتگی شروع به باز کردن دستان خود می‌کنند و در ۳ تا ۴ ماهگی شروع به گرفتن و برداشتن می‌کنند. اما گاهی اوقات، مشت کردن دست کودک می‌تواند نشانه استرس یا حتی گرسنگی باشد. بسیاری از افراد می‌گویند که زمانی که نوزادان بسیار گرسنه هستند، کل بدن خود را منقبض می‌کنند.
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، مشت کردن دست نوزاد یکی از نشانه‌های اصلی گرسنگی در نوزادان کوچک‌تر است. این موضوع به خصوص زمانی که با سایر رفتارها و زبان بدن نوزاد مانند گذاشتن مشت در دهان و تکان دادن سر مانند زمانی که نوزاد در تلاش برای پیدا کردن سینه مادر یا شیشه شیر است (معروف به ریشه کردن) همراه باشد، صادق است.
در صورتی که نوزاد زیر ۳ ماه دست‌های خود را مشت کرده است، ابتدا مطمئن شوید که کودک شما گرسنه یا بداخلاق نیست. همچنین می‌توانید اسباب‌بازی‌هایی مانند جغجغه نرم را به کودک بدهید تا آن را نگه دارد. اگر کودک شما همچنان بعد از ۳ ماه مدام دست‌های خود را مشت می‌کند، بهتر است با یک پزشک اطفال مشورت کنید.
جمع کردن زانوها در شکم
نه، فرزند شما ورزش شکم انجام نمی‌دهد. به گفته متخصصان، این حالت معمولاً نشانه‌ای از دل درد به دلیل گاز معده، دفع مدفوع یا یبوست است.
سعی کنید ناراحتی نوزاد را کم کنید. اگر به نظر می رسد مشکل از گاز معده است، آروغ نوزاد خود را بعد از شیر خوردن بگیرید. در صورت شیر دادن به نوزاد خود، غذاهایی که تولید گاز می‌کنند، مانند کلم بروکلی یا لوبیا را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
اگر فکر می‌کنید یبوست باعث درد نوزاد شما شده است (که می‌تواند زمانی رخ دهد که کودک دیگر شیر مادر نمی‌خورد و شیر خشک می‌خورد یا زمانی که در حدود ۶ ماهگی شروع به مصرف غذای جامد می‌کند)، توصیه می‌کنیم با یک پزشک مشورت کنید. پزشک بر اساس سن نوزاد و سلامت کلی او به شما توصیه‌هایی خواهد کرد.
حرکت بی اختیار بازو
این صحنه را تصور کنید: کوچولوی خواب آلود اما همچنان بیدار شما برای چرت زدن کاملا آماده است. همانطور که او را به آرامی داخل گهواره قرار می‌دهید، بازوهای او به دو طرف حرکت می‌کند و او را متعجب می‌کند تا چشمانش باز شده و بیدار شود.
بر اساس گفته متخصصان، این یک رفلکس عادی در نوزادان تازه متولد شده است. حتی یک نام علمی دارد: رفلکس مورو. این رفلکس باعث می‌شود که نوزاد به طور ناگهانی بازوهای خود را به سمت دو طرف باز کند و هر زمان که با صدا، نور شدید یا حرکت ناگهانی دچار وحشت شد، سریعاً آن‌ها را به سمت مرکز بدن بازگرداند.
این رفلکس یک رفلکس کوتاه مدت در نوزادان است. طبق گفته آکادمی اطفال آمریکا، رفلکس مورو معمولاً در حدود ۲ ماهگی نوزاد از بین می‌رود. این رفلکس اغلب واکنشی به از دست دادن حمایت ناگهانی است و اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد احساس می‌کند در حال زمین خوردن است. این حالت طبیعی است، اما می‌توانید با قنداق کردن نوزاد پیش از چرت زدن و قبل از خواب (با رعایت تمام نکات ایمنی و نه در هنگام خواب)، از رفلکس مبهوت شدن نوزاد و بیدار شدن او جلوگیری کنید.
علل مشکل در زبان بدن کودک
- اضطراب: مشکلات مربوط به سلامت روان مانند استرس و اضطراب بیش از حد می‌تواند باعث شود که کودک در حالات چهره، حرکات و تماس چشمی دچار مشکل شود. گاهی اوقات کودکان مضطرب در نحوه ارتباط خود بسیار سفت و جدی به نظر می‌رسند. ممکن است از حالت منقبض شده بدن و حرکت نکردن کودک متوجه اضطراب او شوید.
- اوتیسم: جالب اینجاست که عدم استفاده از زبان بدن می‌تواند نشانه قابل توجهی از اوتیسم باشد. این حالت به خصوص در کودکان بسیار باهوش مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) رایج است. اگر فرزند شما از نظر اجتماعی مثلا نقش بازی کردن یا تعامل با هم سن و سالان خود دچار مشکل است، ممکن است بهتر باشد او را برای معاینه اوتیسم ببرید.
- تجربه ترومای خفیف: ترومای خفیف به تجربیات منفی به ظاهر کوچکی گفته می‌شود که در دوره کودکی اتفاق می‌افتند. سلامت روان کودک می‌تواند با تجربیات ناراحت‌کننده رایج مانند اختلافات خانوادگی، از دست دادن یک حیوان خانگی، یا دعوا بین هم سن و سالان تحت تاثیر قرار گیرد. اگر کودک شما از نظر عاطفی خود را ابراز نمی‌کند، کنجکاوی در مورد آنچه که ممکن است در فکر او اتفاق بیفتد بسیار مهم است. اغلب ترومای خفیف باعث استرس شدید و مداوم می‌شود که می‌تواند باعث بروز رفتارهای مقابله‌ای خفیف و مشکل کنترل هیجان مداوم شود. گاهی اوقات مشکلات مربوط به ارتباط غیرکلامی مانند حالت چهره، تماس چشمی و رفتارها را می‌توان با این آسیب توجیه کرد. در این مورد، درمان تروما مورد نیاز است تا به کودک شما کمک کند تا مهارت های ارتباطی و بیان عاطفی خود را بهبود بخشد.
- تجربه ترومای شدید: ترومای شدید به اتفاقاتی گفته می‌شود که تهدیدی قابل توجه برای سلامت یا احساسات کودک محسوب می‌شوند. این آسیب‌ها شامل تجربه خشونت خانگی، مشاهده مرگ یکی از عزیزان، قلدری شدید یا تغییر ناگهانی مراقبان است. بسیار رایج است که کودکان پس از تجربه رویدادهای آسیب زا، مشکلات عاطفی قابل توجهی داشته باشند. اگر کودک آسیب دیده یا افسرده شود، ارتباط غیرکلامی ضعیف در او قابل انتظار است. کودک ممکن است در برقراری ارتباط با دیگران محافظه کار، بیش از حد جدی و با زبان بدن خشک و منقبض به نظر برسد. کودکان با تجربه ترومای شدید باید توسط پزشکان مجرب و متخصص در زمینه تروما تحت مراقبت قرار گیرند.