کدام پدر و مادری است که ذوق شنیدن اولین کلمات کودک خود را نداشته باشد؟ همه ما از لحظه‌ای که کودکمان به چند ماهگی می‌رسد مشتاق شنیدن کلمات و صداهایی هستیم که او با زبان شیرینش می‌گوید؛ حتی اگر آن کلمات بسیار ساده و ناقص باشند. در این مطلب، ما چند راه معجزه آسا و بسیار کاربردی برای کمک به حرف زدن کودک را به شما می‌گوییم. بعلاوه، توضیح می‌دهیم که در هر سنی انتظار می‌رود که کودک کدام مهارت‌های کلامی را کسب کرده باشد. سؤالاتی که والدین در مورد صحبت کردن کودک و به حرف آوردن کودک از پزشکان می‌پرسند را نیز در انتهای مطلب پاسخ داده‌ایم.
روش‌هایی برای کمک به باز شدن زبان کودک از سن بسیار کم
آیا می‌دانستید که از همان روز اول به دنیا آمدن فرزندتان می‌توانید به صحبت کردن کودک کمک کنید؟ در این قسمت روش‌های به حرف آوردن کودک در هر سن را توضیح می‌دهیم. (البته در ادامه همین مطلب، چند روش بسیار جذاب و سرگرم کننده را هم برای کمک به حرف زدن کودکان نوپا معرفی کرده‌ایم که بسیار جالب هستند.)
کمک به حرف زدن کودکان ۰ تا ۶ ماهه
- چشم در چشم کودک با او صحبت کنید. کودک خود را نزدیکتان نگه دارید و در حالی که با او صحبت می‌کنید به او نگاه کنید. نوزادان عاشق نگاه کردن به چهره‌ها هستند و شما را تماشا می‌کنند و به صحبتتان گوش می‌دهند.
- در طول روز با کودک صحبت کنید. در مورد کارهایی که در حین تغذیه، تعویض و حمام کردن آنها انجام می‌دهید، با کودک صحبت کنید .
- برای کودک خود آواز بخوانید. این کار به او کمک می‌کند تا با ریتم زبان هماهنگ شود.
- صداهایی را که کودک تولید می‌کند، تکرار کنید. این کار کودک شما کمک می‌کند گوش دادن و نوبت دادن به دیگران برای حرف زدن در مکالمه را یاد بگیرد.
- با صدای آواز با کودکتان صحبت کنید. این کار به حفظ توجه کودک شما کمک می‌کند.
روش‌هایی برای به حرف آوردن کودک ۶ تا ۱۲ ماهه
- اشاره به چیزهایی که هر دو می‌توانید ببینید و آوردن نام آنها: به‌عنوان‌مثال، بگویید: “ببین، یک گربه.” این کار به کودک شما کمک می‌کند تا کلمات را یاد بگیرد و به مرور زمان شروع به الگو برداری از شما کند. همان‌طور که کودک شما بزرگ‌تر می‌شود، جزئیات بیشتری را به جملات اضافه کنید، مثلاً بگویید “ببین، یک گربه سیاه”.
- با کودکتان شروع به نگاه کردن به کتاب کنید. لازم نیست کلمات روی صفحه را بخوانید، فقط در مورد آنچه می‌توانید ببینید صحبت کنید.
- فقط زمانی که وقت خواب است به او پستانک بدهید. وقتی پستانک در دهان کودک باشد، یادگیری صحبت کردن سخت است. سعی کنید تا ۱۲ ماهگی استفاده از پستانک را به طور کامل متوقف کنید.
راه‌های کمک به حرف زدن کودک در ۱۲ تا ۱۸ ماهگی
- اگر فرزندتان سعی می‌کند کلمه‌ای را بیان کند اما اشتباه می‌کند، آن کلمه را به درستی بیان کنید. مثلاً اگر به گربه‌ای اشاره می‌کند و می‌گوید “گُبه” شما باید بگویید “بله، گربه است.” یادتان باشد که کودک را به خاطر اشتباه گفتن کلمه مورد انتقاد قرار ندهید.
- دایره واژگان کودکتان را با دادن گزینه‌هایی مانند «سیب می‌خواهی یا موز؟» به او افزایش دهید. گاهی چیزهای مختلف را به او نشان دهید و از او بپرسید که کدام یک را می‌خواهد.
- اسباب‌بازی‌ها و کتاب‌هایی که صدا ایجاد می‌کنند به مهارت‌های شنیداری کودک شما کمک می‌کنند.
- شعرها و آهنگ‌های مختلف را گوش کنید و با یکدیگر بخوانید. به ویژه شعرهایی که قافیه‌های زیادی دارند و حرکات نمایشی را نیز می‌توان با آنها اجرا کرد.
راه‌های به حرف آوردن کودک در ۱۸ تا ۲۴ ماهگی
- کلمات را تکرار کنید؛ به‌عنوان‌مثال، “کفش‌هات کجا هستند؟”، “آیا امروز کفش آبی پوشیده‌ای؟” و “بیا کفشت را بپوشیم.” تکرار به کودک شما کمک می‌کند تا کلمات را به خاطر بسپارد.
- از جملات امری ساده استفاده کنید. کودک شما در این سن برخی از جملات امری را می‌فهمد؛ مانند: “توپت را بگیر” یا “در را ببند”. کوتاه و ساده نگه داشتن جملات امری به درک کودک شما کمک می‌کند.
- سعی کنید از کودک خود بپرسید که “فلان چیز کجاست؟” از کودکتان بخواهید به گوش، بینی، پا و غیره اشاره کند. مثلاً “چشمت کجاست؟”
- زمان تلویزیون روزانه فرزندتان را محدود کنید. زمان تلویزیون نگاه کردن برای کودکان کمتر از ۲۴ ماهه را به ۳۰ دقیقه در روز محدود کنید. برای کمک به حرف زدن کودک، بازی و گوش دادن به داستان‌ها مفیدتر از تلویزیون است.
راه‌هایی برای باز شدن زبان کودک ۲ تا ۳ ساله
- به آنها کمک کنید جملات ساده بسازند. کودک شما در حدود ۲ سالگی شروع به ساختن جملات ساده می‌کند. سعی کنید با استفاده از جملاتی که چند کلمه طولانی‌تر هستند به او پاسخ دهید. به‌عنوان‌مثال، اگر کودک می‌گوید “جورابم را دربیار”، به او با جمله “بله، من جوراب شما را در می‌آورم” پاسخ دهید.
- توجه فرزندتان را با گفتن نام او در ابتدای جمله جلب کنید. اگر سؤالی می‌پرسید، به کودک زمان زیادی بدهید تا به شما پاسخ دهند.
- به کودک در مورد کلماتی که با هم همخوانی دارند آموزش دهید. کلمات هم قافیه که از نظر معنایی هم در یک دسته جای می‌گیرند را به کودکتان بگویید.
- شروع به استفاده از صداهای معنی دار (صداهای نمادین) کنید. مانند گفتن «آخ» یا «آخ آخ» وقتی چیزی را به طور تصادفی انداخته‌اید؛ یا گفتن «میو» در حالی که عکس یک گربه را به کودک نشان می‌دهید.
- تلویزیون و رادیو را خاموش کنید. صدای پس زمینه گوش دادن به شما را برای فرزندتان سخت‌تر می‌کند.
- همان‌طور که کارهای خانه را انجام می‌دهید صحبت کنید. کودکان در این سن دوست دارند کمک کنند. در حالی که کارهایی مانند خرید، آشپزی و نظافت را با هم انجام می‌دهید، درباره کاری که انجام می‌دهید صحبت کنید. این کار یک راه خوب برای آموزش کارهای کوچک به فرزندتان و همچنین کمک به حرف زدن کودک است.
فکر می‌کنید فرزند شما ممکن است مشکل گفتار یا زبان داشته باشد؟
اگر در مورد رشد گفتار یا زبان فرزندتان نگران هستید، با پزشک اطفال مشورت کنید. در صورت لزوم، پزشک فرزند شما را به بخش گفتار و زبان درمانی ارجاع می‌دهد. در صورت تمایل نیز می‌توانید خودتان فرزندتان را به یک متخصص گفتار و زبان معرفی کنید.
در پایان همین مطلب از سایت پینوبیبی، ما سؤالات متداولی که مادران در مورد زمان مناسب به حرف آمدن کودک پرسیده‌اند را نیز پاسخ داده‌ایم.
۷ راه معجزه آسا و جالب برای کمک به حرف زدن کودک
مهارت‌های زبانی کودک در سال اول زندگی‌اش به سرعت رشد می‌کنند. در اینجا چند راه سرگرم‌کننده و جالب برای کمک به شروع صحبت کودک را با یکدیگر می‌خوانیم. اما ابتدا بیایید ببینیم که چقدر می‌توان به حرف زدن کودک کمک کرد؟
اگرچه نمی‌توانید در رشد طبیعی فرزندتان را عجله کنید، اما می‌توانید به تقویت مهارت‌های زبانی او کمک نمایید. دکتر میشل ماسیاس، استاد اطفال در دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی در چارلستون، می‌گوید: «بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که در طول روز به طور مداوم با کودک یک‌ساله خود صحبت کنید. ممکن است احساس احمقانه‌ای داشته باشید که به کودکتان بگویید “حالا من سیب‌زمینی‌ها را در قابلمه می‌ریزم.” اما این مواجهه مداوم با زبان به کودک کمک می‌کند تا سریع‌تر یاد بگیرد.»
حالا بیایید چند راه بسیار جالب و جذاب برای کمک به حرف زدن کودک را بخوانیم:
حرکات دست کودک را تشویق کنید.
وقتی صحبت از دایره لغات یک کودک ۱ساله می‌شود، باید بدانید که آنها کلمات بسیار بیشتری از آنچه واقعاً می‌توانند بیان کنند را می‌فهمند. دکتر ماسیاس می‌گوید: “برای کودکان ۱ ساله، استفاده از حرکات به عنوان ارتباط غیرکلامی مهارت مهمی است که می‌توانید آن را تشویق کنید.”
وقتی کودک نوپایتان برای شما دست تکان می‌دهد، به او بگویید “خداحافظ! “. یا وقتی کودک به چیزی اشاره می‌کند، از او بپرسید: “آیا فنجان را می‌خواهی؟”
همچنین می‌توانید بازی‌هایی با حرکات بدنی با کودکتان انجام دهید؛ مثلاً بازی‌های موسیقیایی گزینه بسیار خوبی برای این کار هستند. پیشنهاد می‌کنیم آهنگ “سر، شونه، زانو، پا” و آهنگ ” حالا به چپ‌چپ، حالا به راست‌راست” را در اینترنت جستجو کنید. این آهنگ‌ها برای کودک را پخش کنید و همره آهنگ تمام حرکاتشان را انجام دهید.
- از کلمات واقعی استفاده کنید.
اشکالی ندارد اگر کودک ۱ ساله شما شیشه شیر خود را “به‌به” صدا کند؛ اما برای کمک به حرف زدن کودک، شما و همسرتان باید از کلمات مناسب هنگام صحبت با او استفاده کنید. دکتر استوارت تپلین، متخصص رشد و رفتار اطفال در کارولینای شمالی می‌گوید: “والدین باید یک قدم جلوتر از مرحله کودک خود باشند. با استفاده از کلمات واقعی به جای اسمی که کودک برای اجسام گذاشته است، به او کمک می‌کنید تا دایره لغات خود را گسترش دهد.”
کتاب‌ها را فقط برای هنگام خواب نگه ندارید.
والدین اغلب این اشتباه را مرتکب می‌شوند که با عجله صفحات کتاب را برای فرزندشان می‌خوانند. زیرا خسته هستند و سعی می‌کنند فرزندشان را سریع‌تر به رختخواب ببرند. در عوض، در طول روز وقتی عجله ندارید برای او کتاب بخوانید. در مورد آنچه در تصاویر می‌بینید با او صحبت کنید. مثلاً بگویید: “به آن پسر کوچولو نگاه کن، خوشحال به نظر می‌رسد یا غمگین؟” حتی از فرزندتان بپرسید که حیوانات در تصاویر چه صداهایی تولید می‌کنند. این کار باعث می‌شود که کودک مهارت‌های گفتاری را تمرین کند.
فکر می‌کنید کتاب خواندن برای کودک سن خاصی دارد؟ این‌طور نیست. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که والدین از ابتدای دوران نوزادی برای نوزادان خود با صدای بلند کتاب بخوانند. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ دریافتیم که کودکانی که از دوران نوزادی در معرض مطالعه قرار داشتند، چهار سال بعد از میزان سواد بالاتری برخوردار بودند! بعلاوه، بهتر می‌توانستند با مهارت خواندن در مدرسه ابتدایی سازگار شوند.
فعالیت‌هایی را با بچه‌های هم سن فرزندتان سازماندهی کنید.
درست است که شاید گروهی از کودکان ۱ ساله خیلی نتوانند صحبت کنند؛ اما بودن در کنار همسالان به آنها این فرصت را می‌دهد که گوش کنند، تعامل داشته باشند و واژگان خود را در یک محیط اجتماعی آزمایش کنند. مثلاً می‌توانید در این موقعیت‌ها اول بگویید که “وای، دوستت خرس را به تو می‌دهد.” سپس بگویید “متشکرم! ” تا فرزندتان این تعاملات را یاد بگیرد.
به کودک یاد بدهید کلمات را ردیف کند.
در حدود ۱۸ ماهگی، کودکان نوپا شروع به استفاده از ترکیبات دو کلمه‌ای برای برقراری ارتباط می‌کنند. دایان پل، مدیر آسیب شناسی گفتار در انجمن گفتار – زبان – شنوایی آمریکا می‌گوید: «معمولاً، آنها یک فعل را به همراه یک شیء، مانند «آبمیوه بخورم» یا «کتاب بخوان» کنار هم می‌گذارند. راکویل می‌گوید: به کودک خود بیاموزید که با اضافه کردن یک یا دو کلمه، کلمات را با هم ردیف کند. مثلاً اگر کودک می‌گوید “توپ”، شما بگویید “توپ بزرگ” یا “توپت را پرت کن”.
به محتوای صحبت کودکتان پاسخ دهید.
هنگامی که فرزندتان سعی می‌کند چیزی بگوید، تلاشش را بدون ایراد گرفتن از او تصدیق کنید. برای مثال، اگر فرزندتان متوجه رفتن پدرش شد و گفت: «بابا خداحافظ»، بگویید «بله، بابا به فروشگاه می‌رود».
به کنجکاوی کودکتان توجه نشان دهید.
اگر کودک شما در مورد چیزی کنجکاو است، احتمالاً او می‌خواهد کلماتی را که به آن چیز مرتبط هستند را بداند. به چیزهایی که کودک را جذب می‌کند توجه کنید و در مورد آنچه او می‌بیند صحبت کنید. مثلاً “این یک گربه سفید زیبا کنار درخت است.”
سعی کنید با کودکتان به پیاده روی یا دویدن روزانه بروید. پیاده روی روزانه هم چشم انداز کودک را گسترش می‌دهد و هم به حرف زدن کودک کمک می‌کند.
چه انتظاری باید از صحبت کردن کودک در هر سنی داشته باشیم؟
قبل از هر چیز یادتان باشد که زمان صحبت کردن می‌تواند برای هر کودک متفاوت باشد. اما بیایید ببینیم به طور حدودی انتظار می‌رود که کودکان در هر سنی چه قابلیت‌های کلامی را کسب کرده باشند:
در ۳ ماهگی
در سه ماهگی، کودک شما به صدای شما گوش می‌دهد و هنگام صحبت کردن به صورت شما نگاه می‌کند. بعلاوه، به سمت صداها، و موسیقی دیگری که در خانه شنیده می‌شود، می‌چرخد. بسیاری از نوزادان صدای زن را بر صدای مرد ترجیح می‌دهند. بسیاری نیز صداها و موسیقی‌هایی را که در دوران جنینی شنیده‌اند، ترجیح می‌دهند. در پایان سه ماهگی، نوزادان شروع به درآوردن صداهایی از خودشان می‌کنند.
در ۶ ماهگی
در ۶ ماهگی، کودک شما شروع به در آوردن صداهای مختلف می‌کند. به‌عنوان‌مثال، کودک شما ممکن است بگوید “با-با” یا “دا-دا”. در پایان ماه ششم یا هفتم، نوزادان به نام خود واکنش نشان می‌دهند. بعلاوه، آنها در این سن زبان مادری خود را می‌شناسند و از لحن صدای خود برای بیان خوشحالی یا ناراحتی‌شان استفاده می‌کنند. البته بسیاری از کودکان در این سن معنی چیزی که می‌گویند را درک نمی‌کنند.
مراحل حرف زدن کودک در ۹ ماهگی
پس از ۹ ماهگی، نوزادان می‌توانند چند کلمه اساسی مانند “نه” و “بای‌بای” را درک کنند. آنها همچنین ممکن است شروع به استفاده از طیف وسیع‌تری از صداها کنند.
مراحل صحبت کردن کودک در ۱۲-۱۸ ماهگی
اکثر نوزادان تا پایان ۱۲ ماهگی چند کلمه ساده مانند “مامان” و “بابا” را می‌گویند. با این تفاوت که اکنون می‌دانند چه می‌گویند! آنها به درخواست‌های کوتاه و تک مرحله‌ای شما مانند «لطفاً آن را کنار بگذار» واکنش نشان می‌دهند. (یا حداقل آن را درک می‌کنند، حتی اگر از شما اطاعت نکنند.)
صحبت کودک در ۱۸ ماهگی
نوزادان در این سن چندین کلمه ساده می‌گویند و می‌توانند به افراد، اشیاء و اعضای بدنی که برای آنها نام می‌برید، اشاره کنند. آنها کلمات یا صداهایی را که می‌شنوند تکرار می‌کنند. مثلاً شاید آخرین کلمه یک جمله که به آنها می‌گویید را تکرار کنند. اما اغلب پایان یا ابتدای کلمات را نمی‌گویند.
صحبت کردن کودک در ۲ سالگی
در سن ۲ سالگی، نوزادان چند کلمه را در عبارات کوتاه دو تا چهار کلمه‌ای در کنار هم قرار می‌دهند. (مانند “مامان خداحافظ” یا “من شیر”.) آنها همچنین در این سن معانی انتزاعی مثل “مال من” را کم‌کم درک می‌کنند.
حرف زدن کودک در ۳ سالگی
در زمانی که کودک شما به سن ۳ سالگی می‌رسد، دایره لغات او به سرعت گسترش می‌یابد. او کم‌کم در این سن می‌تواند مفاهیم انتزاعی مانند “حالا” و احساساتی مانند “خوشحال یا ناراحت” را درک کند.
سؤالات متداول در مورد به حرف آوردن کودک
۱. سن طبیعی برای شروع صحبت کردن نوزادان چقدر است؟
اکثر نوزادان اولین کلمه خود را بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی می‌گویند. با این حال، مراحل اولیه ارتباط کلامی بلافاصله پس از تولد شروع می‌شوند. یعنی از همان ابتدا می‌توانید از راه‌هایی که در این مطلب گفتیم برای کمک به حرف زدن کودک استفاده کنید.
۲. چه زمانی باید نگران حرف نزدن کودک باشیم؟
اگر فرزندتان تا ۱۲ ماهگی از حرکاتی مانند اشاره یا تکان دادن خداحافظی استفاده نمی‌کند، با پزشک اطفال صحبت کنید. اگر کودک در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی کلمات ساده (مانند «ماما» یا «بابا») را به صورت ناواضح می‌گوید، به پزشک مراجعه نمایید. همچنین، اگر کودک در ۱۸ ماهگی برای برقراری ارتباط، حرکات را بر صداها ترجیح می‌دهد یا در تقلید صداها مشکل دارد نیز بهتر است با پزشک صحبت کنید.
۳. آیا یک کودک ۲ ساله باید صحبت کند؟
بین سنین ۲ تا ۳ سالگی، اکثر کودکان با عبارات یا جملات دو و سه کلمه‌ای صحبت می‌کنند. از کودک در این سن سؤالاتی بپرسید تا تشویق به حرف زدن شود. مثلاً مانند “مامان کجاست؟”، “اون کیه؟” و…
سؤال دیگری دارید که در این مطلب پاسخ داده نشده است؟ آن را در قسمت نظرات همین مطلب از سایت پینوبیبی برای ما بنویسید.
منابع:
https://flo.health/pregnancy/pregnancy-lifestyle/nutrition-and-weight/drink-during-pregnancy
https://momlovesbest.com/getting-toddler-to-talk
https://www.parents.com/baby/development/talking/signs-of-talking/
https://raisingchildren.net.au/babies/play-learning/play-baby-development/talking-play-babies