آبسه پستان یکی از رایج‌ترین مشکلات مربوط به سلامت سینه محسوب می‌شود. این توده‌های پر از چرک در اثر عفونت در زیر پوست سینه، رشد کرده و عوارض زیادی را به همراه دارند. ابتلا به آبسه سینه در زنان شیرده بسیار بیشتر از سایر افراد است، اما هر کسی، صرف نظر از جنسیت، سن و … ممکن است به آن دچار شود. با توجه به رواج آبسه سینه در بین افراد مختلف، در این مطلب به بررسی جنبه‌های مختلف این بیماری می‌پردازیم و راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن را برای شما معرفی خواهیم کرد.
آبسه پستان چیست؟
وجود توده یا توده‌های دردناک و پر از چرک و مایع در زیر پوست قسمت‌های مختلف سینه، نشان دهنده آبسه سینه است. به طور معمول این توده‌ها در بین زنان شیرده شایع‌تر هستند. بررسی‌های پزشکی نشان دهنده این موضوع است که ورم پستان در ۲ تا ۳ درصد از زنان شیرده مشاهده می‌شود که ۵ تا ۱۱ درصد از آنها ممکن است به یک یا چند آبسه مبتلا شوند. با این حال، این عارضه می‌تواند در هر کسی ایجاد شود. همچنین احتمال آبسه‌های غیرمرتبط با شیردهی معمولا در افراد چاق و افراد سیگاری رواج بیشتری دارد.
علل آبسه پستان
در صورتی که افراد مبتلا به ورم پستان برای درمان اقدام نکنند، عفونت علاوه بر از بین بردن بافت‌ها، باعث تشکیل کیسه‌ای پر از چرک در زیر پوست می‌شود. این کیسه در اکثر موارد مانند یک توده به نظر می‌رسد. دلایل ایجاد آبسه سینه در شرایط مختلف متفاوت است، به این شکل که:
- عفونت سینه با استافیلوکوک اورئوس و باکتری‌های استرپتوکوک در دوران شیردهی منجر به آبسه سینه می‌شود.
- ترکیبی از استافیلوکوکوس اورئوس، باکتری‌های بی هوازی و استرپتوکوک نقش اصلی در ابتلا به آبسه سینه در افراد غیر شیرده ایفا می‌کند. عفونت در زیر پوست سینه زمانی رخ می‌دهد که:
- باکتری از طریق شکاف در نوک پستان وارد بدن می‌شود.
- یکی از مجرای شیر مسدود شده است.
- مواد خارجی از طریق سوراخ کردن نوک پستان یا ایمپلنت سینه وارد ناحیه می‌شود.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، آبسه سینه به تجمع چرک ناشی از عفونت سینه اشاره دارد. همچنین التهاب بافت پستان (ماستیت) نیز ممکن است منجر به عفونت شود. در حالی که این وضعیت در زنان شیرده شایع‌تر است، هم مردان و هم زنان غیرشیرده نیز ممکن است دچار آبسه سینه شوند. آبسه پستان مربوط به شیردهی زمانی رخ می‌دهد که عفونت درمان نشده از باکتری روی پوست یا دهان کودک شما ایجاد شود. سپس باکتری ممکن است به روش‌های زیر وارد بدن شما شود:
- بریدگی روی پوست
- نوک سینه‌های ترک خورده
- مجاری شیر
میانگین زمان شروع ورم پستان در زنان شیرده ۶ هفته پس از زایمان است. همچنین تخمین زده می‌شود که تغذیه با شیر مادر ۱۰ تا ۳۳ درصد عفونت سینه را محتمل می‌کند. مردان و زنان غیر شیرده نیز ممکن است به دلیل عفونت‌های درمان نشده دچار آبسه سینه شوند، اگرچه این امر چندان رایج نیست. به این آبسه‌های پستان ساب آرئولار نیز می‌گویند.
علائم آبسه پستان
اگر فردی دچار آبسه سینه شده باشد، ممکن است توده‌ای را در بافت سینه همراه با علائم عفونت سینه احساس یا مشاهده کند. علائم و نشانه‌های آبسه سینه شامل موارد زیر است:
- تولید شیر کم
- گرما در ناحیه مورد نظر
- درد در سینه
- ترشح از نوک پستان
- پوست برافروخته
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- علائم شبیه آنفولانزا
- خستگی
آیا آبسه پستان خطرناک است؟
علائم آبسه سینه مانند درد، تورم، تب و… نه تنها سلامتی و زندگی روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه باعث اضطراب و ناامنی در فرد مبتلا به آن نیز می‌شود. تقریباً ۱۰ تا ۳۰ درصد از آبسه‌های سینه در زنان، بعد از بارداری و در دوران شیردهی رخ می‌دهد. همچنین احتمال ابتلا به آبسه‌های پستان در این زنان بیشتر است:
- افرادی که اضافه وزن دارند.
- سینه‌های آنها بزرگ است.
- بهداشت شخصی و فردی را به خوبی رعایت نمی‌کنند.
یکی از انواع آبسه سینه که بیشتر در زنان غیر شیرده ایجاد می‌شود، آبسه ساب آرئولار است. این نوع آبسه در واقع یک توده عفونی است که فقط در ناحیه ساب آرئولار (پوست تیره اطراف نوک پستان) ایجاد می‌شود. در این میان این سوال که آبسه پستان خطرناک است و چه تاثیری در سلامت کلی فرد دارد، ذهن بیشتر افرادی که علائم این عارضه را دارند را به خود مشغول کرده است. در پاسخ به این دغدغه و نگرانی باید گفت که آبسه سینه می‌تواند یک بیماری خطرناک و دردسرساز محسوب شود، زیرا:
- در مراحل اولیه، این بیماری بدن را خسته می‌کند و احساس درد و ناراحتی را تا شانه‌ها و بازوها گسترش می‌دهد.
- در مرحله تشکیل آبسه در سینه، تمام بدن بیمار دچار مشکل می‌شود. برخی از عوارض شدید مانند داغ شدن پوست روی آبسه، ایجاد تورم، سفت شدن ناحیه مورد نظر، ادم بنفش، تب بالا، لرز، خشکی لب، سردرد، تشنگی، خستگی، ضعف سریع و… شما را درگیر خواهد کرد.
در صورتی که در دوران شیردهی دچار آبسه‌های پستان شوید، شیر ممکن است با چرکی که در نوک پستان جریان دارد مخلوط شود، در این شرایط شیر شما بوی بدی مانند ماهی می‌دهد. توجه داشته باشید که اگر آبسه‌های پستان به موقع تشخیص داده نشود و اقدامات لازم برای درمان آن صورت نگیرد، می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد، از جمله:
- آبسه سینه خود به خود پاره شده یا نکروزه سینه ایجاد می‌کند.
- غده پستانی عملکرد خود را برای ترشح شیر از دست می‌دهد.
- در موارد جدی‌تر می‌تواند منجر به قانقاریا شود.
- عفونت آبسه‌های پستان می‌تواند به رگ‌های خونی در سراسر بدن نیز سرایت کند و منجر به عوارض جدی مانند سپسیس، نارسایی کلیه، نکروز اندام‌ها و … شود. باید بدانید که این موارد از جمله عوارض خطرناک آبسه سینه محسوب می‌شوند.
عوارض آبسه پستان
احتمال عود کردن آبسه‌ها و عفونت‌ها حتی پس از درمان با آنتی بیوتیک‌ها نیز وجود دارد. برای جلوگیری از عود کردن آبسه‌های پستان ممکن است به جراحی برای برداشتن غدد آسیب دیده، نیاز باشد. علاوه بر این موارد، برخی از رایج‌ترین عوارض آبسه سینه عبارت است از:
- حتی اگر عفونت با آنتی بیوتیک‌ها و به طور موفق درمان شود، نوک پستان و آرئول شما توسط آبسه تغییر شکل داده یا از مرکز خارج می‌شوند. این عوارض تاثیر زیادی بر زیبایی و ظاهر اولیه سینه‌ها دارد.
- وارونگی نوک پستان نیز می‌تواند رخ دهد.
راه‌حل‌های جراحی برای این عوارض وجود دارد. در بیشتر موارد، مشکلات نوک سینه یا آبسه، نشان دهنده سرطان سینه نیست. با این حال، اگر مشخص شود که آبسه پستان ساب آرئولار دارید، باید برای بررسی‌های پزشکی بیشتر با متخصص در تماس باشید. در این شرایط، هر گونه عفونت سینه در فردی که شیر نمی‌دهد می‌تواند یک نوع نادر از سرطان سینه باشد، زیرا سرطان التهابی سینه گاهی اوقات با عفونت اشتباه گرفته می‌شود.
پیشگیری از آبسه پستان
- استفاده از مرطوب کننده روی نوک سینه‌ها به جلوگیری از ترک خوردگی آنها کمک می‌کند. ترک خوردگی و زخم نوک پستان، راهی برای ورود باکتری‌ها به بدن و ایجاد ورم پستان است.
- هر فردی که مبتلا به ورم پستان است باید در اسرع وقت تحت درمان قرار گیرد.
- اگر فردی بیش از ۲۴ ساعت علائم این عفونت را داشته باشد، باید با پزشک صحبت کرده و آنتی بیوتیک مصرف کند.
- اگر فردی شیر می‌دهد، باید به علائم مربوط به آبسه سینه مانند درد هنگام شیر دادن، مکیدن سریع و پر فشار سینه توسط کودک و همچنین تغییر رنگ(تیره شدن) در نوک پستان توجه داشته باشد و برای معاینه به پزشک مراجعه کند.
- سینه‌های پر از شیر برای مدت طولانی، وارد کردن فشار روی سینه‌ها از طریق انگشتان، سوتین یا لباس‌های دیگر در ایجاد آبسه سینه تاثیرگذار است.
تشخیص آبسه پستان
برای تشخیص آبسه سینه، پزشکان ابتدا سوالاتی در مورد علائم از شما می‌پرسند و سپس معاینه پستان را انجام می‌دهند. همچنین در برخی موارد خاص و نگران کننده انجام برخی آزمایشات مانند سونوگرافی به شما پیشنهاد می‌شود.
در بررسی تشخیص این مشکل باید گفت که علائم آبسه سینه و عفونت مشابه یکدیگر است. بنابراین فقط پزشک می‌تواند تشخیص دهد که آیا مشکل مربوط به سینه شما آبسه است یا عفونت. در این شرایط پزشک یا متخصص ممکن است برای تشخیص صحیح و درست این اقدامات را انجام دهند:
- معاینه فیزیکی و بررسی تمام علائم ظاهری مربوط به آبسه سینه
- پرسیدن سوالاتی درباره سابقه سلامتی شما از جمله اینکه آیا قبلا آبسه داشته‌اید یا خیر.
- انجام آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی برای تشخیص قطعی آبسه‌های پستان
- در موارد جدی‌تر پزشک ممکن است برای جمع‌آوری نمونه، دستور آسپیراسیون با سوزن ظریف را بدهد. این روش همچنین به رد یا تائید سایر مشکلات احتمالی مانند سرطان یا کیست‌های خوش خیم کمک می‌کند.
درمان آبسه پستان
در صورتی که آبسه سینه شما نیاز به تخلیه مایع از توده داشته باشد، پزشک این کار را از طریق تخلیه مایع با استفاده از سوزن مخصوص یا با ایجاد بریدگی کوچک در پوست سینه، انجام می‌دهد. به طور معمول پزشکان در صورتی که فرد در حال شیردهی است یا آبسه کوچکتر از ۳ سانتی‌متر داشته باشد از روش آسپیراسیون سوزنی استفاده می‌کنند.
برای افرادی که دچار این آبسه‌ها می‌شوند و در عین حال شیرده نیستند، احتمال بازگشت مجدد آبسه‌ها وجود دارد، بنابراین ممکن است فرد مجبور باشد بیش از یک بار برای تخلیه آنها اقدام کند. در صورتی که آبسه تخلیه شده بر روی پوست حفره بزرگی را ایجاد کند، پزشک باید آن را بخیه بزند تا به بهبودی کامل آن کمک کند. همچنین در اکثر موراد، پزشک مصرف آنتی بیوتیک‌ها را برای ۴ تا ۷ روز تجویز می‌کند. داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن نیز برای کمک به تسکین درد توصیه می‌شود. به خاطر داشته باشید که کمپرس آب گرم نیز در تسکین التهاب و درد ناشی از تخلیه آبسه پستان مفید و موثر است.
درمان آبسه سینه در بیمارستان
برای بررسی وجود آبسه، اندازه و محل قرار گرفتن دقیق آن، ابتدا از سینه شما سونوگرافی انجام می‌شود. چرک و عفونت موجود در کیسه با یکی از دو روش زیر تخلیه می‌شود:
- سوزن نازک مخصوص
- ایجاد بریدگی کوچک در پوست
قبل از انجام این کار با استفاده از بی حسی موضعی، پوست ناحیه تحت درمان بی‌حس می‌شود. در بیشتر موارد بعد از انجام درمان می‌توانید به خانه بروید. همچنین آبسه باید طی چند روز یا چند هفته به طور کامل بهبود یابد.
بهبودی آبسه پستان پس از درمان
به طور کلی، بهبودی برای آبسه سینه می‌تواند چند روز تا ۳ هفته طول بکشد. این زمان، به شدت عفونت اولیه و اینکه آیا آبسه دوباره عود می‌کند یا خیر، بستگی دارد. پس از درمان آبسه پستان، برای جلوگیری از عفونت‌های بعدی، آنتی بیوتیک برای شما تجویز می‌شود. مهم است که دوز مناسب را طبق دستور پزشک مصرف کنید، حتی اگر نشانه‌هایی از بهبودی را مشاهده کردید. عوارض درمان آبسه سینه که ممکن است بعد از بهبودی نیز همچنان باقی بماند عبارت است از:
- جای زخم
- تغییرات در نوک سینه و یا بافت سینه
- سینه‌های نامتقارن
- زخم‌های داخلی به نام فیستول
آیا راهی برای جلوگیری عود آبسه پستان وجود دارد؟
عود کردن مجدد آبسه‌های پستان شامل زمانی است که شما در عرض ۶ ماه شاهد علائم ایجاد این مشکل در سینه‌های خود باشید. اگر نگران این موضوع هستید بهتر است از روش‌ها و نکات مراقبتی برای پیشگیری از آبسه پستان پیروی کنید. درمان ورم پستان یا عفونت ممکن است به کاهش خطر ابتلا به آبسه‌های پستان کمک کند. با این حال، هنگامی که آبسه در سینه خود دارید، احتمال عود آن نیز زیاد است. تخمین زده می‌شود که حدود ۵۳ درصد از افرادی که آبسه سینه دارند، شاهد عود کردن آن در آینده خواهند بود. محققان بر این باورند که آبسه سینه در افراد سیگاری بیشتر اتفاق می‌افتد، بنابراین ترک سیگار ممکن است خطر ابتلا به آبسه‌های اولیه و مکرر را کاهش دهد. جراحی و سوراخ کردن نوک پستان ممکن است با عفونت‌های مکرر پستان و همچنین ابتلا به دیابت یا چاقی مرتبط باشد.
چه زمانی باید برای آبسه پستان به پزشک مراجعه کرد
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، کسانی که علائم ورم پستان را برای بیش از ۲۴ ساعت دارند باید با پزشک صحبت کرده و مصرف آنتی بیوتیک را آغاز کنند. هر فردی که احساس می‌کند آبسه سینه دارد و احتمال بروز این مشکل را در سینه‌های خود می‌دهد باید حتما به پزشک مراجعه کند. همچنین توصیه می‌شود در صورت وجود موارد زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- عفونت احتمالی در هر دو سینه
- وجود چرک یا خون در شیر مادر
- مشاهده رگه‌های قرمز روی یا نزدیک ناحیه آسیب دیده سینه
- ظاهر شدن ناگهانی علائم مربوط به ورم پستان
- علائم شدید ماستیت
سوالاتی که پزشک ممکن است برای تعیین درمان آبسه پستان از شما بپرسد:
- آیا آنقدر بیمار هستید که نیاز دارید به اورژانس مراجعه کنید؟
- آیا اخیرا اشتهای خود را از دست داده‌اید؟
- آیا حالت تهوع را تجربه کرده‌اید؟
- آیا با وجود خوابیدن به میزان معمولی، بیش از حد احساس خستگی، بی‌حالی یا خستگی داشته‌اید؟
- آیا گلو درد دارید؟
در صورتی که به هر یک از این سؤالات پاسخ مثبت بدهید، پزشک برای انجام بررسی‌های بعدی اقدام خواهد کرد.
بایدها و نبایدها در مدیریت آبسه پستان
- می‌توانید از کمپرس گرم و مرطوب روی بافت سینه استفاده کنید.
- ۴۰ تا ۵۰ درصد از آبسه‌های سینه ممکن است عود کنند.
- در صورت احساس توده، قرمزی یا درد در سینه فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
- اگر متوجه وارونگی نوک پستان یا تخلیه چرک یا مایع از نوک پستان خود شدید، با پزشک خود تماس بگیرید.
- اگر تب یا لرز دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
- اگر هنگام شیردهی درد دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
- اگر به پنی سیلین یا سایر داروها حساسیت دارید، فراموش نکنید که به پزشک خود اطلاع دهید.
- فراموش نکنید که بهداشت مناسب نوک پستان در صورتی که شیر می‌دهید، از ترک خوردن و ساییدگی پوست که می‌تواند منجر به ورم پستان و آبسه سینه شود جلوگیری کند.
نکات مراقبتی مهم درباره آبسه پستان
از آنجایی که آبسه‌های پستان نتیجه یک عفونت باکتریایی است، برای کاهش حضور باکتری به آنتی بیوتیک نیاز دارید. با این حال، برخی مراقبت‌ها و درمان‌های خانگی وجود دارد که به کاهش درد و ناراحتی در حین بهبود آبسه سینه کمک می‌کنند:
- ناحیه مورد نظر را تمیز نگه دارید. پوست و نوک پستان خود را با یک صابون ضد باکتری ملایم بشویید. قبل از پوشیدن سوتین یا پیراهن، اجازه دهید ناحیه مورد نظر در هوا خشک شود.
- از یخ استفاده کنید. یک کیسه یخ را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در هر بار استفاده و چند بار در روز روی سینه آسیب دیده خود قرار دهید. این کار می‌تواند التهاب و تورم را کاهش دهد.
- برگ‌های کلم را روی سینه بمالید. این گیاه به طور سنتی برای تسکین ورم پستان استفاده می‌شود. پس از تمیز کردن برگ‌های کلم، آنها را در یخچال قرار دهید تا خنک شوند، سپس آنها را روی سینه آسیب دیده خود قرار دهید. طبیعت خنک برگ کلم بسیار آرامش بخش است.
- یک پد سینه بپوشید. برای کمک به تخلیه چرک و کاهش هرگونه اصطکاک، از یک پد سینه نرم در سوتین خود استفاده کنید.
- مسکن مصرف کنید. مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین) یا استامینوفن (تیلنول)، به کاهش درد و ناراحتی سینه کمک می‌کنند.
- از ایجاد اختلال در آبسه خودداری کنید. از فشار دادن یا ایجاد اختلال در آبسه سینه خودداری کنید، زیرا این امر می‌تواند علائم را بدتر کند.
سخن پایانی
وجود توده یا توده‌های دردناک و پر از چرک و مایع در زیر پوست قسمت‌های مختلف سینه، نشان دهنده آبسه پستان است. آبسه‌های سینه در واقع از عوارض عفونت پستان که به آن ورم پستان می‌گویند، ناشی می‌شوند. این مشکل در اکثر مواقع زنان شیرده را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما هر کسی ممکن است به این نوع عفونت و آبسه مبتلا شود. همچنین افرادی که سیگار می‌کشند یا چاق هستند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آبسه سینه باشند. هر فردی که مشکوک به آبسه سینه است یا علائم ورم پستان بیش از ۲۴ ساعت دارد، باید با پزشک صحبت کند.
منابع