یکی از رایجترین مشکلاتی که درباره سلامت سینه زنان وجود دارد و بسیاری از افراد با آن درگیر هستند، کیست پستان است. اکثر تودههای موجود در بافت سینه که توسط پزشک به عنوان کیست تشخیص داده میشود، کمخطر بوده و تهدید برای سلامتی شما محسوب نمیشوند. اما باید بدانید که در صورت مشاهده هرگونه کیست در سینههای خود حتما به پزشک مراجعه کنید تا با بررسیها و آزمایشات مختلف، نوع آن و این موضوع که نیاز به درمان خاصی وجود دارد یا خیر، تشخیص داده شود. با توجه به شایع بودن کیست سینه در بین زنان در این مطلب به بررسی همه آنچه که باید از کیست پستان بدانید، میپردازیم.
کیست پستان چیست؟
کیستهای سینه در واقع شامل حبابهایی از مایع در بافت داخلی سینه است که از نظر ساختار میتوان آنها را با تاول مقایسه کرد. در صورتی که در سینه خود کیست دارید نباید نگران آن باشید، زیرا اکثر کیستهای پستان خوش خیم و غیر سرطانی هستند. این بافتهای مزاحم بیشتر در زنان ۳۵ تا ۵۰ ساله شایع هستند. همچنین آن دسته از زنانی که از درمان جایگزینی هورمون استفاده میکنند، در معرض ابتلا به کیست سینه خواهند بود.
چه کسانی به کیست سینه مبتلا می شوند؟
هر کسی ممکن است به کیستهای سینه مبتلا شود، اما احتمال ابتلا در برخی از بانوان بیشتر از دیگران است. به عنوان مثال زنانی که در سالهای آخر قاعدگی خود هستند، بیشتر در معرض ابتلا به کیستهای پستان خواهند بود. برای کمک به کاهش نگرانی شما درباره این عارضه باید گفت که حدود یک چهارم تودههای موجود در سینه، کیست هستند. این امر نشان دهنده این موضوع مهم است که هر نوع کیست سینه، سرطانی نیست. احتمال ابتلا به کیستهای پستان در این زنان بیشتر است:
- زنانی که بین ۳۵ تا ۵۰ ساله هستند.
- زنانی که به زمان یائسگی خود نزدیک میشوند (هنوز سیکل قاعدگی دارد).
- زنانی که بعد از یائسگی (دیگر سیکل قاعدگی ندارد) خود در حال هورمون درمانی هستند.
دلایل ایجاد کیست پستان
یکی از مهمترین سوالاتی که ذهن اکثر بانوان را درباره سلامت پستان به خود مشغول کرده است، این است که چه چیزی باعث ایجاد کیست در سینه میشود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که علت دقیق و مشخص ایجاد کیست سینه هنوز ناشناخته است. اکثر پزشکان بر این باورند که نوسانات هورمونی ممکن است در ایجاد کیست پستان نقش اصلی را داشته باشد. در بررسی دلایل ایجاد این عارضه باید بدانید که به طور معمول در زنان پس از یائسگی، زمانی که سطح استروژن کاهش مییابد، احتمال ابتلا به کیستهای پستان بسیار پایین است.
شناخت ساختار پستان میتواند به شما در شناخت کیستهای موجود در سینه کمک کند، باید بدانید که:
- هر کدام از سینههای شما لوبهایی دارد که از بافت غدهای تشکیل شده است. این لوبها در واقع مانند گلبرگهای گل بر روی هم چیده شدهاند.
- لوبها به لوبولهای کوچکتری تقسیم می شوند که در دوران بارداری و شیردهی وظیفه تولید شیر را برعهده دارند.
- بافت سینه که به آن فرم و شکل میدهد از همبند فیبری و بافت چربی به صورت توامان، تشکیل شده است.
- کیستهای سینه از طریق تجمع مایع در داخل بافت غدد سینه ایجاد میشوند.
کیستهای سینه ممکن است بر اساس اندازهای که دارند به این دو روش تعریف شوند:
- میکروکیستها که به گونهای هستند که امکان لمس فیزیکی آنها وجود ندارد و برای تشخیص وجود آنها باید از طریق آزمایشهای تصویربرداری مانند سونوگرافی یا ماموگرافی اقدام شود.
- ماکروکیستها که از نظر اندازه بزرگ بوده و قابل لمس هستند. قطر این نوع از کیستهای پستان حدود ۲.۵ تا ۵ سانتیمتر است.
درباره دلایل ایجاد انواع کیستها، نتایج دقیقی وجود ندارد، اما به طور معمول این عارضه ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی ماهانه ایجاد شوند.
انواع کیست پستان
جالب است بدانید که مایعات به طور همیشگی و دائم در بافت سینه تولید و ساخته میشود. این مایع پس از تولید، به طور طبیعی جذب میشود. این بدان معنی است که مایع به بافت سینه باز میگردد. کیست سینه در صورتی ایجاد میشود که مایع بیشتری نسبت به بازجذب تولید شود. نحوه ایجاد کیست در تشخیص نوع کیست پستان تعیین کننده است. توجه داشته باشید که:
- در طول چرخه قاعدگی زنان، کیستهای سینه ممکن است تشکیل شوند یا بزرگتر شوند.
- گاهی اوقات کیست پستان زمانی ایجاد میشود که مجرای شیردهی مسدود شده باشد.
اکثر کیستها ریز هستند و قطر آنها فقط چند میلیمتر است. آنها همچنین ممکن است به سرعت روند رشد و پیشرفت را دنبال کنند. زنان اغلب بیش از یک کیست دارند، در این شرایط کیستهای بزرگتر را میتوان هنگام معاینه سینه احساس کرد. همچنین کیستها میتوانند نرم یا سفت باشند و به راحتی در سینه شما حرکت کنند. همه این موارد به ویژگیهای مختلف انواع کیستها اشاره دارد، اما در یک دسته بندی کلی میتوان انواع کیست را به شکل زیر بررسی کرد:
- کیست ساده سینه: کیستهای ساده پر از مایع و به طور معمول غیرسرطانی هستند.
- کیست پیچیده سینه: تمام کیستهای موجود در سینه که قطعات جامد شناور در مایع دارند، به عنوان کیست پیچیده شناخته میشوند.
- کیست خیلی پیچیده سینه: این نوع کیست به این دلیل که دارای بافت جامد(سرطانی) است، میتواند نگران کننده باشد. اگر این نوع از کیست سینه را دارید، باید حتما برای انجام آزمایشهای تشخیصی به پزشک مراجعه کنید.
علائم کیست پستان
پیش از آشنایی با علائم و نشانههای کیستهای پستان، بهتر است برخی حقایق درباره این عارضه را بدانید:
- به طور معمول اکثر کیستهای پستان غیرسرطانی و خوش خیم هستند.
- این کیستهای موجود در سینه برای تبدیل شدن به سرطان، تغییر ماهیت نمیدهند.
- سرطان سینه ممکن است در همان قسمتی از سینه که دارای کیست است، ایجاد شود اما باید بدانید که کیست باعث سرطان سینه نمیشود.
- در صورتی که کیستهای سینه را فشار دهید، ممکن است حساس و دردناک شوند.
- در موارد شدیدتر کیست سینه، ممکن است نواحی اطراف کیست نیز حساس یا دردناک باشد.
- همچنین کیستهای پستان می تواند قبل از پریود دردناکتر از دیگر زمانها، باشد.
در صورتی که سینههای شما مستعد ایجاد کیست باشد، این احتمال که هر دو سینه و یا یکی از آنها دچار کیست شود، وجود دارد. برخی از مهمترین و رایجترین علائم و نشانههای کیست سینه شامل موارد زیر است:
- یک توده صاف، گرد یا بیضی شکل که به راحتی جابجا شده و حرکت میکند.
- کیستهای پستان دارای لبههای صاف هستند. وجود این ویژگی در کیست موجود در پستان، به طور معمول نشان دهنده خوش خیم بودن آن است.
- خارج شدن ترشحات از نوک پستان که ممکن است زرد، قهوهای تیره و همچنین شفاف باشد.
- احساس درد، آزردگی یا حساسیت در ناحیهای از سینه که در آن کیست وجود دارد.
- امکان افزایش اندازه و سایز کیست پستان و همچنین افزایش درد و حساسیت ناشی از آن قبل از قاعدگی وجود دارد. تمام این علائم بعد از اتمام دوره قاعدگی، از بین میرود.
آیا کیست سینه می تواند سرطانی باشد؟
این نگرانی که ممکن است کیستهای پستان، سرطانی شوند، برای تمام کسانی که به این عارضه مبتلا هستند، وجود دارد. در پاسخ به این نگرانی باید گفت که تبدیل شدن کیست سینه به تودههای سرطانی بسیار نادر است، اما غیرممکن نیست. زیرا ممکن است برخی از کیستهای پستان حاوی سلولهای سرطانی باشند. در بین انواع کیستهای سینه، نوع کیست پیچیده سینه نگران کنندهترین گزینه برای تبدیل شدن به سرطان محسوب میشود.
باید بدانید که کیست سینه به تنهایی در افزایش احتمال خطر ابتلا به سرطان سینه نقشی ندارد. اما وجود آن ممکن است بررسی وجود تودههای جدید در پستان و همچنین تشخیص برخی تغییرات و علائمی که ممکن است برای سلامتی شما خطرناک باشد و به ارزیابی توسط پزشک، نیاز دارد را سختتر و دشوارتر کند. با توجه به رایج بودن کیست سینه و امکان ایجاد اختلال در تشخیص سرطان سینه، توصیه میشود با احساس و تغییرات سینههای خود در زمان قاعدگی به خوبی آشنا باشید تا بتوانید بروز هر گونه مشکل و یا تغییرات جدید را به خوبی تشخیص داده و برای ارزیابی آن، اقدامات لازم را انجام دهید.
نحوه تشخیص کیست پستان
از آنجایی که کیستهای پستان در بین زنان رایج است، بهتر است با نحوه تشخیص آن آشنا باشید. به طور کلی کیستهای بزرگتر سینه با معاینه دستی توسط خودتان یا پزشک، قابل لمس و تشخیص است. با این حال، برای دانستن این موضوع که آیا کیستهای دیگری نیز در سینه شما وجود دارد یا خیر، پزشک باید آزمایشهای تصویربرداری را تجویز کند تا بداند چه چیزی باعث ایجاد تودهها شده است. کیستهای کوچکتر اغلب تنها با سونوگرافی یا ماموگرافی قابل مشاهده هستند. همچنین سونوگرافی به پزشک در بررسی این موضوع که آیا توده شما جامد(سرطانی) است یا پر از مایع، نیز کمک میکند. همانطور که پیشتر اشاره شد، تودههای پر از مایع معمولا کیست هستند. گاهی اوقات ممکن است توده شما سفت باشد یا ممکن است دارای قطعات جامد و قسمتهای مایع به صورت توامان باشد (کیست پیچیده). در این شرایط پزشک ممکن است آزمایش دیگری به نام بیوپسی را پیشنهاد کند. مهم است که مطمئن شوید توده موجود در سینه، تهدیدی برای سلامتی شما محسوب نمیشود. برخی از رایجترین روشهای تشخیص کیست پستان شامل موارد زیر است:
معاینه پستان
پس از بررسی علائم و سابقه سلامتی شما، پزشک توده پستان را به صورت فیزیکی معاینه کرده و هرگونه ناهنجاری موجود در پستان را بررسی میکند. پزشک ممکن است علاوه بر معاینه بالینی پستان، انجام برخی آزمایشات را برای تشخیص این موضوع که آیا توده سینه کیست است یا خیر، توصیه کند، زیرا با معاینه پستان نمیتوان تشخیص قطعی درباره نوع کیست سینه داشت. این کار به طور معمول با یک آزمایش تصویربرداری یا آسپیراسیون با سوزن ظریف انجام میشود.
تست های تصویربرداری
آزمایشات مورد نیاز برای بررسی مشخصات و نوع توده موجود در سینه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ماموگرافی: به طور معمول از ماموگرافی برای تشخیص کیستهای بزرگ و همچنین خوشههای کیستهای کوچکتر استفاده میشود. این در حالی است که امکان مشاهده میکروکیستها از طریق ماموگرافی، دشوار یا حتی غیرممکن است.
- سونوگرافی: این آزمایش میتواند به پزشک در تشخیص این موضوع که توده سینه پر از مایع است یا جامد است، کمک کند. وجود یک ناحیه پر از مایع در سونوگرافی سینه معمولا نشان دهنده کیست سینه است. یک توده جامد به احتمال زیاد یک توده غیرسرطانی مانند فیبروآدنوم است، اما در برخی موارد این تودههای جامد میتوانند نشان دهنده زنگ خطری برای سرطان پستان باشند. در این شرایط، پزشک آزمایش بیوپسی را برای ارزیابی بیشتر تودهای که جامد به نظر میرسد، توصیه میکند. در صورت تشخیص توده سینه به روش بالینی توسط پزشک، ممکن است انجام آزمایشهای تصویربرداری برای شما تجویز نشود. در این شرایط پزشک برای از بین بردن کیست و تخلیه مایع، از روش آسپیراسیون با سوزن ظریف استفاده خواهد کرد.
آسپیراسیون با سوزن ظریف
روش آسپیراسیون با سوزن ظریف به گونهای است که پزشک با استفاده از یک سوزن نازک که در توده سینه وارد میشود برای خارج کردن مایع از سینه اقدام میکند. اغلب، آسپیراسیون با سوزن ظریف با استفاده از سونوگرافی برای هدایت دقیق قرار دادن سوزن در محل دقیق انجام میشود. اگر مایع بیرون بیاید و توده پستان از بین برود، پزشک میتواند به راحتی توده موجود در سینه را کیست پستان تشخیص دهد. همچنین:
- شما به انجام آزمایشات و اقدامات درمانی درباره کیست سینه خود نیاز ندارید، اگر توده به صورت خودبهخودی ناپدید شود، یا مایع خونی از کیست خارج نشود و همچنین مایع مورد نظر ظاهری به رنگ نی داشته باشد.
- پزشک نمونهای از مایع خارج شده از سینه را برای انجام برخی آزمایشات به آزمایشگاه میفرستد، اگر مایع خارج شده خونی باشد و یا توده بعد از انجام این روش از بین نرود. همچنین برای انجام بررسیهای دقیقتر درباره وضعیت سلامت پستان شما ممکن است به یک جراح پستان یا رادیولوژیست ارجاع داده شوید.
- احتمال تجویز آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی و یا ماموگرافی تشخیصی توسط پزشک وجود دارد، اگر مایعی از کیست سینه شما خارج نشود. کمبود مایع یا وجود توده سینه که پس از آسپیراسیون ناپدید نمیشود، نشان دهنده این موضوع است که توده سینه(یا حداقل بخشی از آن) جامد است. در این شرایط ممکن است نمونهای از بافت برای بررسی سرطان جمع آوری شود.
درمان کیست پستان
همانطور که میدانید کیست سینه بیضرر است و به طور معمول نیازی به درمان ندارد. در بیشتر موارد برای درمان کیست سینه، میتوان کیستها را از طریق خارج کردن مایع، تخلیه کرده و از بین برد. این روش تنها در صورتی انجام میشود که کیست شما دردناک و آزاردهنده است، در غیر این صورت نیازی به این کار نیست. همچنین ممکن است پزشک شما تخلیه کیست را در صورتی که اندازه آن بسیار بزرگ باشد، توصیه کند. به طور کلی تخلیه کیست:
- فقط به چند دقیقه زمان برای هر کیست نیاز دارد.
- مایع داخل کیست ممکن است شفاف یا رنگی به نظر برسد.
- تخلیه کیست باعث کوچک شدن توده موجود در سینه میشود.
- گاهی اوقات کیستها عود میکنند که به همان روش کیست اول درمان میشوند.
بسیاری از کیستها بدون درمان ناپدید میشوند. اگر کیست به مدت طولانی در سینه باقی بماند یا احساس کنید که بافت کیست سفتتر شده است و یا اگر متوجه تغییرات پوستی روی ناحیه سینه خود شدید، حتما به پزشک اطلاع دهید. برخی از رایجترین روشهای درمان کیست پستان شامل موارد زیر است:
آسپیراسیون با سوزن ظریف
پس از بررسی نوع کیست، در صورتی که پزشک تشخیص دهد که میتوان در طول عمل تمام مایع را از کیست خارج کرد و پس از این کار توده سینه ناپدید شده و علائم مربوط به آن برطرف میشود، ممکن است از آسپیراسیون با سوزن ظریف برای تشخیص و درمان کیست پستان استفاده شود. این در حالی است که برای برخی از کیستهای موجود در سینه ممکن است چندین بار از این روش برای تخلیه مایع استفاده شود. برای برخی از افراد احتمال اینکه کیستها عود کنند یا کیستهای جدیدی ایجاد شود، وجود دارد. در صورتی که کیست سینه طی دو تا سه سیکل قاعدگی از بین نرفته و بزرگتر شود، برای ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از هورمون
مصرف قرصهای ضد بارداری خوراکی که به طور معمول برای تنظیم چرخههای قاعدگی استفاده میشود، در بیشتر موارد به کاهش عود کیستهای پستان کمک میکند. اما به دلیل احتمال ایجاد عوارض قابل توجه در نتیجه مصرف قرصهای ضد بارداری یا سایر هورمون درمانیها مانند تاموکسیفن، معمولا این نوع درمان فقط برای زنان دارای کیست سینه با علائم شدید توصیه میشود.
عمل جراحی
باید بدانید که روش جراحی فقط برای برداشتن کیستهای خطرناک استفاده میشود و به طور کلی کاربرد کمی دارد. عمل جراحی برای درمان کیست سینه در این موارد انجام میشود:
- اگر کیست سینه ناراحت کننده و آزاردهنده باشد.
- کیست سینه هر ماه عود کرده و بیشتر یا بزرگتر میشود.
- در صورتی که کیستهای سینه، مایع خونی داشته باشند.
درمان های خانگی کیست پستان
تغییر در سبک زندگی و رعایت برخی نکات میتواند به شما در کاهش علائم و مشکلات مرتبط با کیست سینه، کمک کند. بنابراین توصیه میشود انجام این کارها را فراموش نکنید:
- سوتین مناسب بپوشید. استفاده از سینهبند مناسب، میتواند از سینههای شما در برابر این مشکل حمایت کرده و به تسکین برخی از ناراحتیها کمک کند.
- از کمپرس استفاده کنید. استفاده از کمپرس گرم یا سرد در کاهش درد ناشی از کیست سینه موثر است.
- مصرف کافئین را قطع کنید. بررسیهای مختلف درباره کیست سینه نشان دهنده این موضوع است که برخی از زنان پس از حذف کافئین از رژیم غذایی خود علائم کمتری در ارتباط با کیستهای موجود در سینه مشاهده کردهاند. توصیه میشود با کاهش یا حذف کافئین در نوشیدنیها و همچنین خوراکیهایی مانند شکلات به کاهش ناراحتیها مرتبط با کیست پستان کمک کنید.
- داروهای مسکن مصرف کنید. در صورت توصیه پزشک، مصرف داروهای مسکن بدون نسخه را برای کاهش درد و ناراحتی امتحان کنید.
چه زمانی برای کیست پستان به پزشک مراجعه کنم؟
توجه به این نکته بسیار مهم است که به طور معمول چه احساسی نسبت به کیست سینه خود دارید. دقت در این موضوع به شما کمک میکند تا هر تغییری را به سرعت متوجه شوید. باید بدانید که برخی از تودههای سینه ممکن است کیست نباشند و همین امر اهمیت توجه به علائم و نشانههای مختلف و مرتبط با کیست سینه را نشان میدهد. شما باید برای کیست سینه به پزشک خود مراجعه کنید اگر:
- متوجه وجود یک توده جدید در سینه یا زیر بغل خود شوید.
- قسمتی از سینه شما ضخیم یا متورم شده است.
- پوست سینه شما فرورفته، قرمز و خارشدار شود.
- نوک پستان شما دردناک است، کشیده شده یا مایعی از آن خارج میشود.
- قرمزی یا پوسته پوسته شدن پوست بر روی سینه یا نوک سینه شما وجود دارد.
- اندازه و شکل سینه شما تغییر کرده است.
- سینه شما همیشه دردناک است
آمادگی برای قرار ملاقات با پزشک
شما باید برای ارزیابی تودههای جدید پستان یا تغییرات در سینهها به پزشک مراجعه کنید. ممکن است بر اساس معاینه بالینی پستان یا یافتههای آزمایش تصویربرداری به متخصص سلامت پستان ارجاع داده شوید. به طور معمول در قرار ملاقات شما با پزشک برای بررسی وضعیت سلامت پستان، اولین ارزیابیها روی سابقه پزشکی شما متمرکز است. بنابراین باید در مورد علائم خود، ارتباط آنها با چرخه قاعدگی و هر اطلاعات مرتبط دیگری با پزشک خود صحبت کنید. برای آماده شدن زمان مراجعه و صحبت با پزشک درباره کیست پستان، فهرستی از تمام آن چیزی که باید به آن اشاره شود را تهیه کنید، ازجمله:
- همه علائم، حتی اگر به نظر شما بیربط باشد را به دقت به خاطر بسپارید.
- اطلاعات شخصی کلیدی و مهم، از جمله استرسهای عمده یا تغییرات اخیر در سبک زندگی، تمام داروها، ویتامینها، داروهای گیاهی و مکملهایی که به طور منظم مصرف میکنید را با پزشک در میان بگذارید.
- سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید، از مهمترین تا کم اهمیتترین آن را مطرح کنید تا مطمئن شوید که نکاتی را که بیشتر نگران آن هستید را با پزشک بررسی خواهید کرد.
سوالات اساسی که باید از پزشک درباره کیست سینه بپرسید عبارتند از:
- چه چیزی ممکن است باعث تشدید علائم من شود؟
- آیا داشتن کیست خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد؟
- آیا به انجام آزمایشات مختلف نیاز دارم؟
- آیا به درمان نیاز خواهم داشت؟ اگر چنین است، چه درمانهایی در دسترس است؟
- آیا اطلاعاتی وجود دارد که بتوانم برای کاهش علائم، آنها را مطالعه کنم؟
- و…
سخن پایانی
کیست پستان یکی از رایجترین مشکلات مربوط به سلامت پستان در زنان است. در بیشتر موارد این کیستها بیخطر بوده و نیازی به درمان ندارند، اما مهم است که حتما برای بررسی نوع آن به پزشک مراجعه کنید. در موارد مشکوک، پزشک ممکن است علاوه بر آزمایشات بالینی، انجام دیگر آزمایشها مانند تستهای تصویربرداری را به شما توصیه کند. همچنین درصورت عود کردن مکرر کیست سینه و ایجاد اختلال در زندگی شما، از برخی روشهای درمانی برای خارج کردن کیست از سینه استفاده میشود. با توجه به این موضوع که بسیاری از زنان از وجود کیست در سینههای خود رنج میبرند، در این مطلب به بررسی تمام جنبههای این عارضه پرداختیم.
منابع
- https://www.healthdirect.gov.au/breast-cysts
- https://www.thewomens.org.au/health-information/breast-health/breast-cysts
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15691-breast-cysts
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/breast-cysts/diagnosis-treatment/drc-20370290
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/breast-cysts/symptoms-causes/syc-20370284#:~:text=Breast%20cysts%20are%20fluid%2Dfilled,a%20breast%20cyst%20feels%20firm.