ممکن است کودکان یا نوزادانی را دیده باشید که در حین معاینه در کلینیک یا بیمارستان، ماسک‌ها‌ی پلاستیکی روی صورت خود دارند. این ماسک نبولایزر نامیده می‌شود که به کودکان کمک می‌کند تا به درستی نفس بکشد و درمان آن را نبولیزاسیون می‌نامند. نبولایزر برای بچه‌ها وسیله خاصی است که یک محلول مایع را گرم می‌کند یا به شکل دیگری تبدیل به مه ریز می‌کند که به راحتی قابل استنشاق است. هم چنین نبولایزر توسط برخی افراد به عنوان تطبیق تنفس شناخته می‌شود و پزشکان اغلب این موارد را برای کودکان و نوزادان توصیه می‌کنند. با کمک یک نبولایزر، کودکان در حین تنفس مانند معمول دارو مصرف می‌کنند. با کمک این مقاله از مجموعه مقالات پینو بیبی در مورد این موضوع بیشتر بیاموزید.
نبولیزاسیون چیست؟
به عبارت ساده‌تر، نبولیزاسیون نوعی درمان است که به تنفس کمک می‌کند. در این روش، دارویی که کودک نیاز دارد مستقیماً از طریق نبولایزر تزریق می‌شود و توسط کودک استنشاق می‌شود، به طوری که به راحتی به بدن می‌رسد و برای تأثیر فوری به سرعت جذب می‌شود.
آیا نبولیزاسیون برای کودکان بی‌خطر است؟
نبولیزاسیون برای اکثر کودکان کاملاً ایمن است. این درمان تنها زمانی شروع می‌شود که پزشک کودک شما را معاینه کند تا مطمئن شود که نبولیزاسیون راه پیش رو و کارآمد برای درمان کودک است.
نبولایزر چیست؟
نبولایزر ماشینی است که فرآیند نبولایزر را انجام می‌دهد. داروهای مورد نیاز کودک توسط دستگاه معمولاً از طریق ماسک نبولیزاسیون به کودک داده می‌شود.
چه زمانی از نبولایزر استفاده کنیم؟
در اینجا چند نکته برای استفاده از نبولایزر آورده شده است:
- همه تجهیزات لازم را جمع کنید: دست‌ها‌ی خود را بشویید و نبولایزر و همه چیزهایی که نیاز دارید – ماسک، دارو، قطره چکان، فنجان دارو، لوله اتصال و غیره را جمع آوری کنید و دستگاه را روی یک سطح صاف قرار دهید.
- انتخاب وضعیت مناسب: در یک مکان راحت بنشینید و کودک خود را در حالت عمودی روی پاهای خود نگه دارید.
- اجازه بدهید کودک نفس بکشد: از طریق نبولایزر، پس از مونتاژ نبولایزر و وادار کردن نوزاد به پوشیدن ماسک، آن را روشن کنید و به کودک خود اجازه دهید به مدت پنج تا ده دقیقه به طور عادی نفس بکشد. با نشان دادن اسباب بازی مورد علاقه او یا خواندن کتاب، حواس او را پرت کنید.
نبولایزر چگونه کار می‌کند؟
هنگام استفاده از نبولایزر برای کودکان، دارو به دستگاه اضافه می‌شود. سپس نبولایزر از دارو استفاده می‌کند و آن را به یک آئروسل یا محتوایی که حاوی قطرات هوایی دارو است تبدیل می‌کند. این ترکیب گاز و مایع با استفاده از اکسیژن، اولتراسونیک یا هوای فشرده شده توسط دستگاه به دست می‌آید. هنگامی که آئروسل آماده شد، از طریق ماسک نبولیزاسیون که روی صورت کودک گذاشته می‌شود، خارج می‌شود.
انواع داروهای مورد استفاده برای نبولیزاسیون
۳ نوع دارو وجود دارد که معمولاً برای نبولیزاسیون استفاده می‌شود. آنها عبارت هستند از:
۱. مایع غیر دارویی
هنگامی که بینی کودک خشک است و غشای مخاطی او باید مرطوب شود، نبولیزاسیون را می‌توان با استفاده از یک مایع نمکی ساده به جای دارو استفاده کرد. این کار به آرامی غشای مخاطی بینی کودک را خیس کرده و خشکی را کاهش می‌دهد.
۲. مایع دارویی
به کودکانی که از رینیت، آسم یا بیماریهای مشابه رنج می‌برند، توصیه می‌شود با استفاده از مایعات دارویی حاوی مواد شیمیایی مورد نیاز برای درمان بیماری، نبولیزاسیون را مصرف کنند. در موارد آسم شدید، کورتیکواستروئیدها یا ترکیبی از گشادکننده‌های برونش ممکن است در مایع دارویی استفاده شود و از طریق نبولیزاسیون تجویز شود.
۳. آنتی بیوتیک‌ها‌ی استنشاقی
برخی از آنتی بیوتیک‌ها از طریق درمان نبولایزر در دسترس هستند، مانند TOBI – نوعی توبرامایسین که برای درمان عفونت‌ها‌ی باکتریایی خاص استفاده می‌شود.
چند وقت یکبار می‌توانید کودک خود را نبولیز کنید؟
هیچ پاسخ کلی برای تعداد دفعاتی که کودک باید نبولیز شود وجود ندارد. گاهی اوقات، ۲ دوز ممکن است کافی باشد. گاهی اوقات، بسته به مشکل و شدت آن، دوز نبولایزر برای نوزادان ممکن است بیشتر باشد. پزشکان توصیه می‌کنند که یک نبولایزر را در دسترس داشته باشید زیرا تجویز سریع دارو در چنین مواردی ضروری است. بهتر است در مورد دفعات دوز داروها با پزشک کودک خود در تماس باشید.
چگونه نبولیزاسیون می‌تواند به کودک شما هنگام ابتلا به سرماخوردگی و سرفه کمک کند؟
در صورت سرفه و سرماخوردگی معمول، بینی از داخل خشک می‌شود و به شدت دچار گرفتگی می‌شود. این منجر به مسدود شدن بینی می‌شود و کودکان شروع به تنفس از دهان می‌کنند.
استفاده از نبولایزر با محلول نمکی ساده به مرطوب شدن غشای داخلی بینی کمک می‌کند. این کار هر گونه مخاطی را که در داخل گیر کرده است شل می‌کند و مجرای بینی را گشاد می‌کند. این سریعترین راه برای رهایی از گرفتگی بینی است و کودک می‌تواند خیلی زود تنفس طبیعی را شروع کند.
آیا باید نبولایزر بخرم؟
شدت مشکل کودک شما، دفعات نیاز او به نبولایزر، هزینه، راحتی و غیره نقشی حیاتی در تصمیم گیری در مورد نیاز به نبولایزر در خانه دارد. انتخاب نبولیزاسیون در کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها همیشه مفید است زیرا با مراقبت و راهنمایی کارکنان بیمارستان انجام می‌شود. زمانی که یک بیماری حداکثر نیاز به چند دور نبولیزاسیون دارد، چنین گزینه‌ای سودمند و مقرون به صرفه است.
داشتن نبولایزر خود تضمین می‌کند که بچه‌ها می‌توانند آن را در محیطی امن انجام دهند. هم چنین، اگر تجویز مجدد دارو مورد نیاز باشد، نبولایزر خانگی بهترین و مقرون به صرفه‌ترین گزینه است.
انواع مختلف نبولایزر چیست؟
انواع مختلفی از نبولایزر در بازار موجود است. بسته به وضعیت کودک شما، پزشک می‌تواند بهترین نبولایزر را برای کودکان توصیه کند.
۱. نبولایزرهای ثابت
- معمولاً محکم و بادوام است.
- بسیار ارزان با گارانتی طولانی مدت است.
- به طور کلی فقط در داخل خانه استفاده می‌شود.
۲. نبولایزرهای موبایل
- به صورت دستی استفاده می‌شود.
- از طریق باتری یا منابع دیگر تغذیه می‌شود.
- قابل حمل و قابل استفاده در خارج از منزل است.
- اندازه کوچکی دارد و سبک وزن است.
۳. نبولایزرهای اولتراسونیک
- از ارتعاشات با فرکانس بالا برای تبدیل داروی مایع به آئروسل استفاده می‌کند.
- بی‌صدا می‌باشد.
- اندازه کوچکی دارد.
- با باتری کار می‌کند، اما عملکرد سریع دارد.
۴. نبولایزرهای جت
- هوا را از طریق یک ماسک پلاستیکی فشرده می‌کند و داروی مایع را به فرم هوا تبدیل می‌کند.
- با برق کار می‌کند بنابراین برای حمل در سفر مناسب نیست.
- صدای بلندی تولید می‌کند، اما بسیار ارزان است.
۵. نبولایزرهای مش
- از غشایی استفاده می‌کند که با فرکانس ارتعاش می‌کند تا مایع را به داروی آئروسل تبدیل کند.
- سایز کوچکی دارد و سریعترین دستگاه پخش دارو می‌باشد.
- از طریق باتری تغذیه می‌شود و صدا تولید نمی‌کند.
- بسیار گران‌تر از بقیه دستگاه‌هاست.
- باید با احتیاط با آن رفتار کرد و مرتباً آن را تمیز کرد.
آماده سازی نبولایزر برای درمان تنفس کودک
- قبل از دست زدن به هر قسمتی از نبولایزر، مطمئن شوید که دستانتان را به درستی شسته‌اید و دستان شما کاملاً تمیز هستند. این امر از ورود هر گونه ارگانیسم خارجی به نبولایزر جلوگیری می‌کند.
- یک نقطه راحت با میز یا سطح سخت انتخاب کنید.
- به یاد داشته باشید که فیلتر هوای نبولایزر را قبل از استفاده تمیز کنید. اگر کثیف است آن را با آب سرد بشویید و بگذارید خشک شود.
- دستگاه را به پریز برق وصل کنید. آمپول دارو را بیاورید و در ظرف داروی نبولایزر قرار دهید. اگر پزشک به شما توصیه کرده است که چند دارو را با هم مخلوط کنید، از قطره چکان یا سرنگ برای اندازه گیری مقدار مناسب هر دارو استفاده کنید و سپس آنها را با هم مخلوط کنید. لطفاً مقاله مربوط به اشتباهات رایج والدین در دارو دادن به کودکان را در مجله اینترنتی پینو بیبی با دقت مطالعه بفرمایید.
- در برخی موارد، افزودن آب نمک به دارو ممکن است برای ایجاد یک آئروسل خوب لازم باشد. آب شور را در خانه ایجاد نکنید. همیشه سالین استریل را از داروخانه خریداری کنید و همراه با دارو استفاده کنید.
- ظرف دارو را در قسمت تعبیه شده قرار داده و از طریق لوله به دستگاه وصل کنید.
- مطمئن شوید که ماسک صورت تمیز است و آن را به قسمت بالایی نبولایزر وصل کنید.
مزایا و معایب درمان نبولایزر
لازم است تا در مورد مزایا و معایب درمان نبولایزر نیز نکاتی را خاطر نشان کنیم.
مزایای درمان نبولایزر
- نبولیزاسیون یک روش موثر برای ارائه داروهای آئروسل شده است.
- دارای مسیرهای تحویل و ارائه مانند پستانک یا ماسک ایده آل برای نوزادان است.
- نبولایزرها به عنوان یک گزینه قابل حمل نیز در دسترس هستند که حمل و نقل آنها آسان است.
معایب درمان نبولایزر
- اگر نبولایزرها به درستی در فواصل بین استفاده تمیز نشوند، می‌توانند غبار و آلودگی را به کودک منتقل کند.
- مدت زمان استفاده از نبولایزر بیشتر از دستگاه تنفسی طول می‌کشد و ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد.
- استفاده از آن بسته به داروی مورد استفاده می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.
نکاتی برای کمک به کودکتان در استفاده از نبولایزر
- یک روال ثابت برای استفاده از نبولایزر ایجاد کنید تا کودک با آن آشنا شود.
- با تبدیل آن به یک بازی یا گفتن داستانی برای فرزندتان در طول این فرآیند، نبولاسازی را به یک فعالیت مفرح تبدیل کنید.
- برای راحت‌تر کردن کودکتان با دستگاه، می‌توانید تصاویری از کارتون‌های مورد علاقه‌اش را روی آن بچسبانید.
- اگر نوزاد هنگام استفاده از آن مدام در حال حرکت است، بگذارید نوزاد بخوابد و سپس، در حالی که کودک در خواب عمیق است، به آرامی از نبولایزر استفاده کنید.
- بیشتر بچه‌ها از ماسک می‌ترسند و فکر می‌کنند نمی‌توانند با آن نفس بکشند. نمونه‌ها‌یی را به آنها نشان دهید. سعی کنید خودتان ماسک بزنید و به کودک خود نشان دهید که می‌توانید به راحتی از طریق آن نفس بکشید.
- هر بار که کودک شما یک دور نبولیزاسیون را با موفقیت به پایان می‌رساند، او را در آغوش بگیرید و او را تشویق کنید. آن را به یک ماموریت تبدیل کنید، جایی که هر دور به شکست میکروب‌ها‌ی دشمن در داخل بدن کمک می‌کند.
تمیز کردن نبولایزر
مهم است که نبولایزر و ماسک صورت را بعد از هر دور استفاده، تمیز کنید، حتی اگر دور بعدی در چند ساعت بعد انجام شود.
- ماسک و ظرف صورت را با چند قطره صابون ظرفشویی و آب گرم بشویید.
- ماسک را تکان دهید تا آب داخل آن باقی نماند و بگذارید خشک شود.
- ضدعفونی کامل نبولایزر را انجام دهید. به جز ماسک، هر قسمت دیگر نبولایزر باید در آب داغ حاوی چند قطره سرکه غوطه‌ور شود. اجازه دهید قطعات حدود ۶۰ دقیقه خیس بخورند.
- آنها را خوب بشویید و بگذارید کاملاً خشک شوند.
- قبل از کنار گذاشتن نبولایزر، مطمئن شوید که هیچ قطره آب در جایی باقی نمانده است.
اثرات جانبی نبولیزاسیون بر کودکان
برخی از عوارض جانبی معمول و عادی عبارت هستند از:
- خشکی گلو یا طعم عجیب در دهان
- طعم دارو می‌تواند باعث احساس تهوع یا سوزش سر دل شود
- در صورت مصرف داروی قوی، موارد خاصی ممکن است ظاهر شود که در آن کودک خونریزی بینی، معده درد یا سرگیجه داشته باشد.
چه زمانی باید با دکتر تماس گرفت؟
- مشکل تنفسی پس از نبولیزاسیون تشدید می‌شود.
- قفسه سینه سفت می‌شود یا راش و کهیر روی بدن ایجاد می‌شود.
- کودک شما سردرد شدید دارد یا شروع به لرزیدن می‌کند.
- درمان به هیچ وجه اثر قابل مشاهده‌ای ندارد.
سوالات متداول
۱. آیا نبولیزاسیون فقط برای کودکان مبتلا به آسم است؟
خیر، بسیاری از بیماریهای دیگر نیز از طریق نبولیزاسیون قابل درمان هستند. نبولیزاسیون را می‌توان با استفاده از محلول نمکی ساده برای کودکان مبتلا به سرفه نیز انجام داد.
۲. آیا می‌توانم از نبولایزر در خانه استفاده کنم؟
نبولایزر را می‌توان به راحتی در خانه استفاده کرد. با این حال، هیچ دارویی به جز محلول‌ها‌ی نمکی استریل نباید بدون توصیه پزشک تجویز شود.
۳. آیا دستگاه تنفسی و نبولایزر یکسان هستند؟
دستگاه استنشاقی با برق کار نمی‌کند و معمولاً برای تجویز داروهای مرتبط با آسم در دست است. نبولایزرها برای اهداف مختلفی از جمله بیماری آسم استفاده می‌شوند.
۴. آیا می‌توان از نبولایزر برای بیماریهای تنفسی نیز استفاده کرد؟
بله، تا زمانی که پزشک دارو، دوز و دفعات مصرف را توصیه کرده باشد.
۵. آیا کودک من در طول نبولیزاسیون نیاز به تنفس عمیق دارد؟
اصلاً. نفس‌ها‌ی معمولی خوب است.
۶. آیا نبولیزاسیون باعث اعتیاد در کودکان می‌شود؟
هیچ اعتیادی وجود ندارد زیرا تنها تفاوت آن در روش تحویل دارو است.
۷. آیا داروی نبولایزر از دوز بالایی از داروها استفاده می‌کند؟
برعکس، مقدار مصرف کمتر از مقدار موجود در قرص‌ها یا شربت‌ها است.
۸. چگونه می‌توانم نبولایزر خانگی را انتخاب کنم؟
نبولایزری را انتخاب کنید که مقرون به صرفه باشد، تمیز کردن و جابجایی آن آسان باشد، از یک برند معروف، و در استفاده همه کاره باشد.
۹. آیا استفاده از نبولایزر برای گرفتگی بینی اشکالی ندارد؟
بسته به دارویی که باید استفاده شود، نبولایزر کودکان می‌تواند برای موارد شدید گرفتگی بینی یا احتقان بینی استفاده شود.
سخن آخر
در صورتی که کودک شما دارای شکایات تنفسی است برای تشخیص و درمان مناسب حتماً با پزشک اطفال خود مشورت کنید. فرآیند نبولیزاسیون برای نوزادان در ابتدا می‌تواند بسیار ترسناک باشد و خود نوزادان نیز ممکن است از آن وحشت داشته باشند. محیط مناسب و حمایت مناسب می‌تواند به کودک شما کمک کند تا به فرآیند نبولیزاسیون عادت کند و به سرعت و به راحتی از بیماری رهایی یابد.