آب مروارید مادرزادی، یک نقص مادرزادی چشم است. نقص‌های مادرزادی تغییرات ساختاری هستند که در بدو تولد وجود دارند و می‌توانند تقریباً هر قسمت از بدن را تحت‌تأثیر قرار دهند. مشکلات مادرزادی ممکن است بر ظاهر بدن، عملکرد یا هر دو تأثیر بگذارند. نقایص مادرزادی می‌تواند باعث مشکلاتی در سلامت کلی، نحوه رشد یا عملکرد بدن شود.
آب مروارید مادرزادی، زمانی است که عدسی چشم در بدو تولد به جای شفاف شدن، کدر شود و دیدن را سخت کند. لنز بافتی در داخل چشم شماست که به تمرکز نور وارد شده به چشم شما کمک می‌کند. آب مروارید مادرزادی می‌تواند در یک یا هر دو چشم اتفاق بیفتد. اگر آب مروارید مادرزادی به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلات بینایی در فرد شود.
بعضی از نوزادان با آب مروارید به دنیا می‌آیند و برخی در شش ماه اول زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. هنگامی که نوزادی با آب مروارید به دنیا می‌آید، به آن “آب مروارید مادرزادی” می‌گویند. اگر آب مروارید در شش ماه اول زندگی ایجاد شود، به آن “آب مروارید نوزادی” می‌گویند.
کودکان ممکن است در یک چشم (یک طرفه) یا هر دو (دو طرفه) آب مروارید داشته باشند. اکثر کودکان مبتلا به آب مروارید فقط در یک چشم معمولا بینایی خوبی در چشم دیگر دارند.
چند نوع آب مروارید مادرزادی وجود دارد؟
دو نوع آب مروارید مادرزادی وجود دارد؛
- سندرمی: این نوع بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که آب مروارید مادرزادی همراه با سایر نقایص مادرزادی در کودک اتفاق می‌افتد. به‌عنوان مثال، برخی از نوزادان مبتلا به آب مروارید مادرزادی نیز دارای سندرم داون هستند.
سندرم داون، یک بیماری ژنتیکی است که شامل ترکیبی از نقایص مادرزادی مانند ناتوانی‌های ذهنی و رشدی، مشکلات قلبی، برخی از ویژگی‌های صورت و مشکلات شنوایی و بینایی است.
- آب مروارید غیرسندرمی: این زمانی است که آب مروارید مادرزادی تنها بیماری نوزاد است. البته آب مروارید مادرزادی در نوزادان نادر است، اما باید گفت آب مروارید در هر سنی ممکن است رخ دهد. آب مروارید در بزرگسالان ۵۰ ساله و بالاتر شایع‌تر هستند.
چه چیزی باعث آب مروارید مادرزادی می‌شود
آیا می‌دانید چه چیزی باعث بروز آب مرواریدهای مادرزادی می‌شود. تحقیقات بیشتری در مورد علل این بیماری موردنیاز است، اما برخی از دلایل بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات در ژن‌ها یا کروموزوم‌ها: برخی از نوزادان به دلیل تغییرات در ژن‌هایشان (که جهش نیز نامیده می‌شود) یا تغییراتی در کروموزوم‌هایشان، نقص‌های مادرزادی دارند. ژن‌ها بخشی از سلول‌های بدن شما هستند که دستورالعمل‌هایی را برای نحوه رشد و عملکرد بدن ذخیره می‌کنند.
ژن‌ها از طریق والدین به فرزندان منتقل می‌شوند. کروموزوم‌ها ساختارهایی هستند که ژن‌ها را نگه می‌دارند.
- آسیب در دوران بارداری: ضربه جسمی در دوران بارداری ممکن است باعث آسیب به چشم نوزاد در رحم شده و منجر به آب مروارید مادرزادی شود. یک زن باردار ممکن است در اثر یک تصادف رانندگی، سقوط ناگهانی یا خشونت شریک جنسی (که IPV نیز نامیده می‌شود) آسیب جسمی داشته باشد.
- داشتن هیپوگلیسمی در دوران بارداری: این زمانی است که سطح قند خون شما (که سطح گلوکز نیز نامیده می‌شود) بسیار پایین می‌آید. اگر دیابت دارید که تحت‌کنترل نیست، ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوید.
دیابت یک وضعیت پزشکی است که در آن قند زیادی در خون شما وجود دارد. این می‌تواند به اندام‌های بدن شما از جمله رگ‌های خونی، اعصاب، چشم‌ها و کلیه‌ها آسیب برساند. اگر دیابت دارید، با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود برای مدیریت وضعیت خود در دوران بارداری همکاری کنید.
- زایمان زودرس: زایمان زودرس، زایمانی است که خیلی زود، قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد. نوزادان نارس مشکلات سلامتی بیشتری دارند و ممکن است نسبت به نوزادانی که دیرتر به دنیا می‌آیند نیاز به بستری طولانی‌تری در بیمارستان داشته باشند.
- ابتلا به عفونت در دوران بارداری: شما می‌توانید عفونت‌های خاصی را در دوران بارداری به کودک خود منتقل کنید که ممکن است باعث نقص مادرزادی و سایر مشکلات سلامتی در کودک شما شود.
ابتلا به این عفونت‌ها در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به آب مروارید مادرزادی و سایر مشکلات سلامتی را در کودک شما افزایش دهد.
- عفونت‌های ناشی از ویروس‌های تبخال: گروهی از ویروس‌ها هستند که می‌توانند باعث عفونت‌های مختلف شوند. هنگامی که به ویروس تبخال آلوده می‌شوید، ویروس تا آخر عمر در بدن شما باقی می‌ماند. ویروس ممکن است دوباره در بدن شما فعال شود، اما ممکن است هر بار علائمی ایجاد نکند.
- آنفولانزا: این یک ویروس است که می‌تواند باعث بیماری جدی شود. آنفولانزا به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند. علائم شامل تب، سرفه، گلودرد، بدن درد و خستگی است.
- سرخک: سرخک ویروسی است که می‌تواند عوارض جدی برای سلامتی از جمله زایمان زودرس، ذات الریه، تورم در مغز و حتی مرگ ایجاد کند.
پیشگیری از آب مروارید مادرزادی
به‌طور کلی نمی‌توان از آب مروارید مادرزادی پیشگیری کرد. اما در ادامه کاری که می‌توانید برای کمک به کاهش خطر ابتلا به آب مروارید مادرزادی در کودک خود انجام دهید، آورده شده است:
- پیشگیری قبل از بارداری:
یک معاینه قبل از بارداری انجام دهید. این یک معاینه پزشکی است که قبل از بارداری با ارائه دهنده مراقبت‌های دوران بارداری خود انجام می‌دهید تا از سلامت خود در هنگام بارداری مطمئن شوید.
مطمئن شوید که واکسن‌های شما به روز هستند. قبل از بارداری در مورد واکسیناسیون‌های مورد نیاز خود با پزشک خود صحبت کنید. واکسیناسیون می‌تواند از شما در برابر عفونت‌های خاصی که به شما و جنینتان در دوران بارداری آسیب می‌زند، محافظت کند.
- سابقه پزشکی خانواده را بررسی کنید: اگر شما، همسرتان، فرزندانتان یا یکی از اعضای خانواده‌تان نقص مادرزادی چشم دارید، ممکن است بخواهید به یک مشاور ژنتیک مراجعه کنید. مشاوره ژنتیک، فردی است که آموزش دیده است تا به شما کمک کند تا در مورد ژن‌ها، نقایص مادرزادی و سایر شرایط پزشکی که در خانواده ها وجود دارد و اینکه چگونه می‌توانند بر سلامت شما و کودک شما تأثیر بگذارند، درک کنید. در بسیاری از موارد، آب مروارید مادرزادی بدون هیچ‌گونه سابقه خانوادگی این بیماری رخ می‌دهد، این بدان معناست که هیچ‌کس در خانواده شما یا خانواده شریک زندگی شما آب مروارید مادرزادی ندارد.
آب مروارید مادرزادی و سایر مشکلات بینایی
بدون مداخله اولیه، آب مروارید مادرزادی باعث “تنبلی چشم” یا آمبلیوپی می‌شود. این عارضه می‌تواند منجر به سایر مشکلات چشمی مانند نیستاگموس، استرابیسم و ناتوانی در نگاه کردن به اشیا شود.
چنین مشکلاتی می‌تواند عمیقاً بر توانایی یادگیری، شخصیت و حتی ظاهر کودک تأثیر بگذارد و در نهایت کل زندگی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. به این علت، مطمئن شوید که کودک شما در سن ۶ ماهگی، سه سالگی و یک بار دیگر قبل از شروع مدرسه یک معاینه معمول چشم را انجام دهد.
درمان آب مروارید
کودکان مبتلا به آب مروارید نیاز به مراقبت زودهنگام و منظم توسط چشم پزشک کودکان دارند. درمان زودهنگام مهم است، زیرا می‌تواند از دست دادن بینایی جلوگیری کند و برای رشد مناسب چشم کودک موثر باشد.
این درمان بستگی به این دارد که آیا آب مروارید بر بینایی کودک تأثیر می‌گذارد یا خیر. نوزاد مبتلا به آب مروارید کم که بینایی او را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهد ممکن است فقط به معاینات منظم چشم‌پزشک کودکان نیاز داشته باشد، به‌خصوص اگر آب مروارید در هر دو چشم باشد. اما اکثر نوزادان مبتلا به آب مروارید به درمان خاصی نیاز دارند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عمل جراحی: اکثر نوزادان مبتلا به آب مروارید مادرزادی نیاز به جراحی دارند. در حین جراحی، یک چشم‌پزشک اطفال که در جراحی آب مروارید مادرزادی تخصص دارد، بریدگی کوچکی در چشم کودک شما ایجاد می‌کند و عدسی کدر را برمی‌دارد. برخی از نوزادان مبتلا به آب مروارید ممکن است به جراحی اضافی نیاز داشته باشند.
- نوع جدیدی از لنز. پس از جراحی آب مروارید، کودک شما به نوع جدیدی از لنز نیاز دارد تا به او کمک کند ببیند. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لنزهای تماسی: پس از برداشتن آب مروارید از یک یا هر دو چشم، می‌توان از لنزهای تماسی ویژه برای کمک به دید کودک استفاده کرد.
- لنز داخل‌چشمی: این یک لنز پلاستیکی ویژه است که جراح در حین جراحی در چشم کودک شما قرار می‌دهد و جایگزین لنز اصلی می‌شود. محققان هنوز در حال بررسی استفاده از لنزهای داخل چشمی در نوزادان هستند، اما مطالعات نتایج مثبتی را نشان داده است. این جراحی معمولا در سن ۱ سالگی یا بالاتر انجام می‌شود.
بسیاری از نوزادان نیاز به استفاده از عینک همراه با یک لنز تماسی یا یک لنز داخل چشمی دارند. برخی از کودکان فقط به عینک نیاز دارند، به‌خصوص اگر آب مروارید از هر دو چشم آنها برداشته شده باشد و در استفاده از لنزهای تماسی مشکل داشته باشند.
بعد از جراحی آب مروارید چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از عمل، چشم کودک شما در روز اول کمی دردناک خواهد بود. بیمارستان به شما قطره های چشمی می‌دهد تا هر دو تا چهار ساعت یکبار در چشم فرزندتان بریزید که به جلوگیری از التهاب یا عفونت کمک می‌کند. پس از جراحی آب مروارید، معمولاً قطره چشمی را به مدت یک یا دو ماه در چشم کودک خود قرار می‌دهید تا به روند بهبودی کمک کند. بیمارستان همچنین ممکن است برای کمک به هر دردی برای اولین شب بعد از جراحی دارو یا قرص بدهد.
چشم پزشک، بهبودی پس از جراحی را زیر نظر خواهد داشت و پیشرفت را بررسی می‌کند. آنها همچنین در مورد نحوه استفاده از هر دارو یا قطره چشمی به شما توصیه می‌کنند.