تشخیص اوتیسم در کودکان

اوتیسم یکی از اختلال‌هایی است که از بدو تولد با برخی از نوزادان همراه است. این کودکان در مراحل مختلف زندگی خود دچار مشکلات مختلف ارتباطی و یادگیری هستند. آشنایی با علائم اوتیسم در نوزادی می‌تواند به شما در پاسخ به این سؤال که آیا کودک من اوتیسم دارد یا خیر، کمک کند. البته باید بدانید که علائم اوتیسم در کودکان مختلف متفاوت است. اما اگر به این نتیجه رسیدید که کودک شما رفتارهای خاصی را از خود بروز می‌دهد، حتما برای انجام آزمایش های تشخیص اوتیسم اقدام کنید. برای کمک به افزایش آگاهی شما در مدیریت این موضوع، در این مطلب به بررسی تمام آن چیزی که باید از اوتیسم بدانید، می‌پردازیم.

اوتیسم چیست؟

اوتیسم یک ناتوانی رشدی مادام العمر است که بر نحوه ارتباط و تعامل افراد با جهان اطراف تأثیر می‌گذارد. در واقع افراد اوتیستیک ممکن است به روشی متفاوت از افراد دیگر رفتار کنند. به این شکل که:

• برقراری ارتباط و تعامل با افراد دیگر برای آنها سخت است.
• درک اینکه دیگران چگونه فکر یا احساس می‌کنند، برای آنها دشوار است.
• چیزهایی مانند نورهای روشن یا صداهای بلند را طاقت فرسا، استرس‌زا یا ناراحت کننده می‌دانند.
• در برابر موقعیت‌های ناآشنا و رویدادهای اجتماعی، مضطرب یا ناراحت می‌شوند.
• درک اطلاعات جدید یا با حجم زیاد برای آنها دشوار است.
• کارهای مشابه را بارها و بارها انجام می‌دهند.

علائم و نشانه های اوتیسم

اگر این سوال که آیا کودک من اوتیسم دارد یا خیر! ذهن شما را درگیر کرده است، بهتر است با علائم اوتیسم در نوزادی آشنا باشید. به این شکل می‌توانید رفتارهای کودک خود را با توجه به این علامت‌ها بررسی و ارزیابی کنید. همچنین باید بدانید که این علائم با توجه به سن کودکان و تأثیری که اوتیسم بر زندگی روزمره آنها می‌گذارد، متفاوت است. علائم اوتیسم در کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان ممکن است زمانی قابل توجه باشد که کودکان در سازگاری با موقعیت‌های اجتماعی جدید در محیط مدرسه و جامعه، مشکل داشته باشند. به عنوان مثال درک پیروی از قوانین و دستورالعمل‌ها، دوست‌یابی و داشتن علایق متناسب با سن ممکن است برای آن‌ها مشکل باشد.

علائم اوتیسم در نوزادی

باید بدانید که علائم اولیه اوتیسم معمولاً قبل از ۲ سالگی کودک ظاهر می‌شود. در سال اول زندگی، این علائم شامل تفاوت در رشد اجتماعی و ارتباطی کودکان است. به عنوان مثال، کودکانی که به اوتیسم مبتلا هستند ممکن است:

• در پاسخ به توجه دیگران لبخند نزنند.
• تماس چشمی برقرار نکنند.
• از ژست‌ها استفاده نکنند.

 در کودکان نوپا، نشانه‌های اوتیسم بیشتر مشهود است، زیرا انتظار می‌رود کودکان شروع به صحبت و بازی با کودکان دیگر کنند. به عنوان مثال، کودکان اوتیستیک در این سن ممکن است:

• علاقه‌ای به بازی با کودکان دیگر نداشته باشند.
• هر چه می‌شنوند را تکرار کنند.
• با لحن غیر معمول صحبت کنند.

باید در نظر داشته باشید که برخی از کودکان علائم اولیه زیادی دارند، در حالی که برخی دیگر فقط تعداد محدودی از علائم را از خود بروز می‌دهند. به همین دلیل است که ارزیابی حرفه‌ای توسط پزشک متخصص بسیار مهم است.

علائم اوتیسم در سنین مختلف کودکان و نوجوانان

علائم اوتیسم در نوزادی با افزایش سن متفاوت می‌شود. بنابراین بهتر است این علائم را با توجه به سن و شرایط کودک خود در نظر داشته باشید.

علائم اوتیسم در کودکان خردسال عبارت است از:

• از برقراری تماس چشمی و یا پاسخ دادن به لبخند شما اجتناب می‌کنند.
• اگر طعم، بو یا صدای خاصی را دوست نداشته باشند، بسیار ناراحت می‌شوند.
• حرکات تکراری انجام می‌دهند. مانند تکان دادن دست، انگشتان و یا کل بدنشان.
• به اندازه بچه‌های دیگر صحبت نمی‌کند.
• بازی‌های تخیلی انجام نمی‌دهند.

علائم اوتیسم در کودکان بزرگ‌تر عبارت است از:

• به نظر نمی‌رسد بفهمد دیگران چه فکر یا احساسی دارند.
• گفتار آنها غیر معمول است. مانند تکرار عبارات و صحبت کردن با دیگران.
• یک روال روزانه سخت را می‌پسندند و در صورت تغییر آن، ناراحت می‌شوند.
• به موضوعات یا فعالیت‌های خاص علاقه شدیدی دارند.
• اگر از آنها بخواهید کاری انجام دهند بسیار ناراحت می‌شوند.
• دوست‌یابی برای آنها سخت است یا ترجیح می‌دهند تنها باشند.
• همه چیز را خیلی تحت‌اللفظی در نظر می‌گیرند.
• بیان احساسات برای آنها سخت است.

دلایل اوتیسم در کودکان

حالا که با علائم اوتیسم آشنا شدید، شاید بتوانید به جواب این سؤال که آیا کودک من اوتیسم دارد یا خیر، برسید. اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید علت اصلی اختلال اوتیسم چیست؟ درباره علت اصلی اوتیسم در کودکان پاسخ قطعی از نظر علمی وجود ندارد. اما در عین حال می‎توان به دلایل مختلفی نیز اشاره کرد. رشد مغز و عوامل ژنتیکی می‌تواند مهم‌ترین دلایل این اختلال باشند. مغز کودکان اوتیستیک در اوایل دوران کودکی، به ویژه در سه سال اول زندگی، سریع‌تر از حد متوسط ​​رشد می‌کند. درباره علت و چرایی رشد سریع مغز کودکان، هیچ پاسخی وجود ندارد. اما این بدان معناست که در کودکان اوتیستیک، بخش‌هایی از مغز به روشی غیر معمول با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. همچنین شواهد حاکی از یک پایه ژنتیکی برای اوتیسم است. اما بعید است که یک ژن خاص مسئول اوتیسم باشد. به احتمال زیاد چندین ژن با هم ترکیب شده و با هم عمل می‌کنند. محققان ژن‌های احتمالی زیادی را یافته‌اند که ممکن است در ایجاد اوتیسم نقش داشته باشند.

انواع اوتیسم

در بررسی انواع اوتیسم می‌توان به چند طیف این اختلال اشاره کرد:

سندرم آسپرگر

سندرم آسپرگر اصطلاحی بود که قبل از سال ۲۰۱۳ استفاده می‌شد، اما به عنوان سطح I ASD طبقه‌بندی شده است. جوانان مبتلا به سندرم آسپرگر می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و در مدرسه عملکرد خوبی داشته باشند، اما در برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران مشکل دارند. الگوهای رفتاری و فکری آنها می‌تواند انعطاف‌ناپذیر و تکراری باشد. علائم سندرم آسپرگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ممکن است زمان زیادی را برای فکر کردن و صحبت کردن در مورد یک موضوع یا علاقه، صرف کنند.
• ممکن است فقط بخواهد تعداد محدودی از فعالیت‌ها را دنبال کنند.
• برای درک موقعیت‌های اجتماعی و ارتباطی مانند زبان بدن، حالات چهره، ژست‌ها، طنز و کنایه حالات چهره، نیاز به تلاش زیادی دارند.
• در انتخاب سرگرمی‌ها، می‌توانند وسواسی شوند.
• با تغییرات اندک در روال زندگی خود، دچار تحریک عصبی و ناراحتی می‌شوند.

سندرم رت

سندرم رت نوعی ASD است که از هر ۱۰۰۰۰ زن ۱ نفر را مبتلا می‌کند. این سندروم در مردان به ندرت ظاهر می‌شود. اغلب در کودکان ۶ تا ۱۸ ماهه زمانی که شروع به شکست در مراحل رشد یا از دست دادن توانایی‌های قبلی خود می‌کنند، تشخیص داده می‌شود. بسیاری از کارشناسان اکنون بر این باورند که سندرم رت بخشی از یک طیف بیماری ناشی از جهش در ژن MECP2 است که در آن ژن MECP2 در کروموزوم X تکرار می‌شود. سندرم رت تقریباً در تمام عناصر زندگی کودک نقص‌های جدی ایجاد می‌کند. علائم سندرم رت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن تحرک یا اختلالات راه رفتن
• کاهش تون عضلانی
• میکروسفالی (اندازه سر کوچک‌تر)
• اختلال گفتار
• مشکل در عملکرد دست‌ها
• حرکات غیر ارادی دست
• تشنج
• دشواری در تنفس
• مشکلات خواب
• اسکولیوز (انحنای غیر طبیعی ستون فقرات)

اختلال فروپاشی دوران کودکی (CDD)

 CDD یک بیماری نادر است که با ASD ادغام شد. شروع CDD از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما بیشتر، بعد از سه سالگی دیده می‌شود. به دلیل شروع دیرهنگام آن، مهارت‌های قبلی در عملکرد اجتماعی، کلامی و حرکتی (مربوط به حرکت) در کودک از بین می‌رود. در بررسی علت و علائم اوتیسم در کودکان برخی معتقدند که این سندروم نوعی زوال عقل دوران کودکی است که به دلیل تجمع آمیلوئید (نوعی پروتئین) در مغز ایجاد می‌شود. با این حال، هیچ مدرکی برای اثبات این استدلال وجود ندارد. پس از روند رشد طبیعی به مدت دو سال، کودک ممکن است علائم CDD را از خود نشان دهد. این اختلال به طور معمول:

• بین سه تا چهار سالگی رخ می‌دهد، اما ممکن است قبل از ۱۰ سالگی نیز بروز پیدا کند.
• شروع CDD ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد.
• کودکان ممکن است از این وضعیت آگاه باشند و بپرسند چه مشکلی برای آنها ایجاد شده است.
• والدین یا متخصصان ممکن است متوجه تغییرات رشدی مانند زبان، ارتباطات، تعاملات اجتماعی و رشد عاطفی کودک نشوند.
• کودکان ممکن است توهماتی را گزارش کنند (دیدن، شنیدن یا بوییدن چیزی که وجود ندارد).
• کودکی که می‌تواند در دو تا سه جمله ارتباط برقرار کند، ممکن است به تدریج صحبت را متوقف کند.
• کودکی که دوست دارد در آغوش بگیرد، ممکن است کاملاً با تماس فیزیکی مخالفت کند.

در این اختلال کودک ممکن است حداقل دو مورد از مهارت‌های اکتسابی خود را از دست بدهد، از جمله:

• توانایی‌های حرکتی
• توانایی‌های مربوط به بازی
• توانایی‌های اجتماعی و خودمراقبتی
• مهارت‌های زبان و بیانی
• کنترل روده یا مثانه

همچنین کودک ممکن است حداقل در دو مورد از موارد زیر عملکرد غیر طبیعی داشته باشد:

• ارتباط
• تعامل اجتماعی
• علایق
• رفتارهای تکراری

سندرم کانر

سندرم کانر به عنوان اختلال اوتیسم کلاسیک نیز شناخته می‌شود. کودکان مبتلا به سندرم کانر باهوش و با دقت به نظر می‌رسند و ممکن است دارای ویژگی‌های زمینه‌ای این اختلال باشند، مانند:

• ناتوانی در ایجاد وابستگی عاطفی با افراد
• گفتار غیر قابل کنترل
• وسواس در دست زدن به اشیا
• مشکلات ارتباطی و بین فردی
• سطح بالایی از حافظه
• مهارت‌های دیداری فضایی
• مشکلات یادگیری قابل توجه در سایر زمینه‌ها

سطوح مختلف اوتیسم

اگر هنوز این سؤال که آیا کودک من اوتیسم دارد یا خیر، ذهن شما را درگیر کرده است باید با علائم اوتیسم در کودکان و انواع آن آشنا باشید. اما باید بدانید که انواع اوتیسم، دارای سطوح مختلفی است که باید به آنها نیز توجه کنید. این امر به شما در تشخیص اوتیسم فرزندتان، کمک می‌کند. به طور کلی سه سطح برای اوتیسم وجود دارد:

اوتیسم سطح ۱

برخی از علائم اوتیسم سطح ۱ عبارت است از:

• مشکل در شروع تعاملات اجتماعی
• پاسخ غیر معمول یا ناموفق به تعاملات اجتماعی
• کاهش علاقه به تعاملات اجتماعی
• کاهش توانایی صحبت کردن با جملات واضح
• مشکل در دوست‌یابی

مشکلات رفتاری تکراری که ممکن است فرد مبتلا به ASD سطح ۱ با آن مواجه شود، شامل موارد زیر است:

• رفتار انعطاف‌ناپذیری که با عملکرد کلی در یک یا چند زمینه تداخل دارد.
• مشکلات جابجایی بین فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی، که می‌تواند بر استقلال فرد تأثیر بگذارد.

اوتیسم سطح ۲

این افراد به حمایت قابل توجهی نیاز دارند. مشکلات ارتباطی که ممکن است یک فرد مبتلا به ASD سطح ۲ با آن مواجه شود عبارت است از:

• مشکلات قابل توجه در مهارت‌های اجتماعی و ارتباط کلامی و غیرکلامی
• نیاز به حمایت برای حل مسائل اجتماعی
• کاهش پاسخ به تعاملات اجتماعی
• محدود شدن تعاملات به علایق خاص

مشکلات رفتاری تکراری که ممکن است فرد مبتلا به ASD سطح ۲ با آن مواجه شود شامل موارد زیر است:

• رفتار انعطاف ناپذیر
• تلاش برای کنار آمدن با تغییر
• رفتارهای محدود یا تکراری که به راحتی توسط اطرافیان قابل تشخیص است.
• ایجاد اختلال در عملکرد در چند زمینه مشخص
• مشکل در تغییر تمرکز یا عمل

اوتیسم سطح ۳

افراد مبتلا به اوتیسم سطح ۳، نیاز به پشتیبانی بسیار قابل توجهی دارند. مشکلات ارتباطی که ممکن است فرد مبتلا به ASD سطح ۳ با آن مواجه شود، عبارت است از:

• مشکلات شدید در ارتباطات اجتماعی کلامی و غیرکلامی که به شدت عملکرد آنها را مختل می‌کند.
• به تعاملات اجتماعی حداقل پاسخ را می‌دهند تا جایی که فقط از چند کلمه قابل فهم استفاده می‌کنند.
• از روش‌های غیرمعمول برای برآوردن نیازهای اجتماعی استفاده می‌کنند.

مشکلات رفتاری تکراری که ممکن است فرد مبتلا به ASD سطح ۳ با آن مواجه شود شامل موارد زیر است:

• انعطاف ناپذیر در رفتار
• دشواری شدید در کنار آمدن با تغییر
• رفتارهای محدود یا تکراری که به طور قابل توجهی در عملکرد آنها در تمام زمینه‌های زندگی، اختلال ایجاد می‌کند.
• هنگام تغییر تمرکز یا عمل، پریشانی یا دشواری زیادی را تجربه می‌کنند.

فاکتورهای افزایش احتمال ابتلا به اوتیسم

علائم اوتیسم در نوزادی و بزرگسالی بسیار واضح است. این افراد به دلیل مشکل در برقراری ارتباط با دیگران، شرایط متفاوتی را تجربه می‌کنند. اگر باردار هستید و یا قصد آن را دارید، ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که کدام عوامل و فاکتورها احتمال ابتلا کودک به اوتیسم را افزایش می‌دهد. برای پاسخ به این سوال به موارد زیر توجه داشته باشید:

• سابقه خانوادگی: کودکانی که خواهر یا برادر مبتلا به اوتیسم دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اوتیسم هستند.
• تولد زودرس:  نوزادانی که خیلی زود (قبل از هفته ۲۶ بارداری) به دنیا می‌آیند، ممکن است خطر بیشتری برای ابتلا به یکی از این اختلالات داشته باشد.
• ژن‌ها: ژنتیک ممکن است در این که چرا برخی افراد به ASD مبتلا می‌شوند و برخی دیگر نه، نقش داشته باشد. تحقیقات مربوط به دوقلوهای همسان نشان می‌دهد که وقتی یکی از دوقلوها تحت تأثیر اختلال اوتیسم قرار می‌گیرد، دوقلو دیگر در ۳۶ تا ۹۵ درصد مواقع ASD دارد. همچنین حدود ۱۰ درصد از کودکان مبتلا به ASD نیز دارای یک اختلال ژنتیکی یا کروموزومی هستند.
• مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی قبل از تولد ممکن است خطر ابتلا به ASD را در کودک افزایش دهد. احتمال داشتن فرزندی با یکی از این اختلالات در زنان بارداری که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند، بیشتر است.
• سن والدین: به نظر می‌رسد سن والدین بر خطر ابتلا به ASD در کودک تأثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، نرخ اوتیسم در میان کودکانی که پدران آنها بالای ۵۰ سال سن دارند، بالاتر است. جهش‌های ژنتیکی در اسپرم با افزایش سن مردان افزایش می‌یابد.
• آلودگی: با افزایش قرار گرفتن در معرض آلودگی در دوران بارداری، خطر ابتلا به اوتیسم در کودکان افزایش می‌یابد. این ارتباط زمانی قوی‌تر است که در هفته‌های آخر بارداری در معرض هوا و محیط آلوده باشید.

آزمایش های تشخیص اوتیسم

پس از بررسی علائم اوتیسم در کودکان و تشخیص این اختلال، باید کودک شما برای ارزیابی بیشتر به متخصص ارجاع داده شود. این افراد متخصص شامل کسانی هستند که می‌توانند کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را درمان کنند، مانند روانپزشک یا روانشناس کودک، متخصص مغز و اعصاب اطفال، یا متخصص رشد اطفال. از آنجایی که اختلال طیف اوتیسم از نظر علائم و شدت بسیار متفاوت است، تشخیص آن ممکن است دشوار باشد. همچنین آزمایش پزشکی خاصی برای تشخیص اوتیسم وجود ندارد. با این حال، یک متخصص ممکن است:

• وضعیت کودک شما را بررسی کرده و از شما بپرسد که چگونه تعاملات اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی و رفتار کودک شما در طول زمان توسعه یافته و تغییر کرده است.
• از فرزند شما تست‌هایی بگیرد که شنوایی، گفتار، زبان، سطح رشد و مسائل اجتماعی و رفتاری را پوشش می‌دهد.
• تعاملات اجتماعی و ارتباطی ساختاریافته را به فرزند شما ارائه کرده و به عملکرد او امتیاز دهد.
• آزمایش های تشخیص اوتیسم مانند آزمایش ژنتیک را برای بررسی اینکه آیا فرزند شما دارای یک اختلال ژنتیکی مانند سندرم رت یا سندرم X شکننده است یاخیر، توصیه کند.

بیشتر بخوانید: تست غربالگری در دوران بارداری

درمان اوتیسم

باید بدانید که هیچ درمانی برای اختلال طیف اوتیسم وجود ندارد. در واقع هدف از درمان، به حداکثر رساندن توانایی فرزند شما برای عملکرد بهتر، کاهش علائم اوتیسم، ​​حمایت از رشد و یادگیری او است. مداخله زودهنگام در طول سال‌های پیش دبستانی می‌تواند به کودک شما کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی، عملکردی و رفتاری را بیاموزد. اگر کودک شما مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده شد، در مورد ایجاد یک استراتژی درمانی با متخصصان صحبت کنید و تیمی از متخصصان را برای رفع نیازهای فرزندتان بسازید. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• رفتار درمانی و ارتباط درمانی
• تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA)
• درمان‌های آموزشی
• خانواده درمانی
• داروها و مکمل‌ها

سخن پایانی

در صورت مشاهده برخی رفتارهای خاص در فرزند خود، ممکن است به این فکر کنید که آیا کودک من اوتیسم دارد یا نه! این می‌تواند نگرانی بسیاری از والدین باشد. اما اگر با علائم اوتیسم در نوزادی آشنا باشید، می‌توانید خیلی زود آن را تشخیص داده و برای درمان آن اقدام کنید. البته باید بدانید که علائم اوتیسم در کودکان در سنین مختلف، متفاوت است. اما با دانستن این موضوع، می‌توانید در بهترین زمان ممکن به کودک خود کمک کنید. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب به بررسی جنبه‌های مختلف اختلال اوتیسم در کودکان پرداختیم.

منابع

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/autism-spectrum-disorder/diagnosis-treatment/drc-20352934
2. https://raisingchildren.net.au/autism/learning-about-autism/about-autism/asd-overview
3. https://www.nhs.uk/conditions/autism/signs/children/
4. https://www.medicalnewstoday.com/articles/types-of-autism#treating-asd
5. https://www.medicinenet.com/what_are_the_5_different_types_of_autism/article.htm
6. https://www.healthgrades.com/right-care/autism/7-risk-factors-for-autism