پره اکلامپسی پتانسیل این را دارد که به اکلامپسی تبدیل شود و باعث بروز تشنج در دوران بارداری گردد. عوارض آن می‌تواند کشنده باشد، بنابراین توصیه می‌شود که چکاپ بارداری خود را به طور منظم انجام دهید تا فشار خون، خون و ادرار شما توسط پزشک بررسی شود.
اکلامپسی از عوارض شدید پره‌اکلامپسی است. این یک عارضه نادر اما خطرناک است که در آن، فشار خون بالا باعث بروز تشنج در دوران بارداری می‌شود.
تشنج به دوره‌هایی از اختلال در فعالیت مغز گفته می‌شود که می‌تواند باعث حمله‌های خیره شدن، کاهش هوشیاری و تشنج (لرزش شدید) شود. اکلامپسی یک زن از هر ۲۰۰ فرد مبتلا به پره اکلامپسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حتی اگر سابقه تشنج نداشته باشید، احتمال این وجود دارد که دچار این عارضه شوید.
اکلامپسی چیست؟
اکلامپسی یک عارضه نادر اما جدی پره اکلامپسی است. پره‌اکلامپسی یک اختلال بارداری است که در آن فردی که باردار است، به فشار خون بالا مبتلا می‌شود و در ادرار خود پروتئین دارد. اکلامپسی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد مبتلا به پره‌اکلامپسی در دوران بارداری دچار تشنج می‌شود. تشنج به دوره‌هایی از لرزش، گیجی و سردرگمی گفته می‌شود که در اثر فعالیت غیر طبیعی مغز ایجاد می‌شود.
اکلامپسی معمولا بعد از هفته بیستم بارداری رخ می‌دهد. این عارضه نادر است و کم‌تر از ۳ درصد از افراد مبتلا به پره‌اکلامپسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه می‌تواند در دوران بارداری عوارضی ایجاد کند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دارد.
تفاوت بین پره اکلامپسی و اکلامپسی چیست؟
اکلامپسی شکل شدید پره اکلامپسی است که باعث تشنج می‌شود. اکلامپسی یک عارضه پره‌اکلامپسی در نظر گرفته می‌شود، اما می‌تواند بدون علائم پره‌اکلامپسی نیز اتفاق بیفتد.
تشنج‌های حاصل از این عارضه می‌توانند باعث گیجی و به هم ریختگی فیزیکی شوند یا مادر باردار را به حالت کما ببرند. در برخی موارد اکلامپسی می‌تواند منجر به سکته مغزی یا حتی مرگ نیز بشود.
در بیش‌تر مواقع پره‌اکلامپسی قبل از این که به اکلامپسی تبدیل شود، کنترل می‌شود. متخصص زنان و زایمان شما را در طول بارداری از نزدیک تحت نظر قرار خواهد داد و ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند.
در هر دو حالت، تنها راه درمان این است که نوزاد خود را به دنیا بیاورید.
علائم اکلامپسی چیست؟
از آنجا که پره اکلامپسی می‌تواند باعث بروز اکلامپسی شود، ممکن است علائم هر دو بیماری را داشته باشید. با این حال، برخی از علائم شما ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگری مانند بیماری کلیوی یا دیابت باشد.
به هر صورت لازم است به پزشک خود در مورد بیماری‌هایی که دارید اطلاع دهید تا بتواند سایر علل احتمالی علائم شما را رد کند. علائم رایج پره‌اکلامپسی به شکل زیر می‌باشد:
- فشار خون بالا
- ورم کردن دست‌ها، صورت یا مچ پاها
- سردردهای شدید
- افزایش وزن بیش از حد
- حالت تهوع و استفراغ
- مشکل در بینایی، از جمله بروز دوره‌هایی شامل از دست دادن بینایی، دوبینی یا تاری دید
- مشکل در ادرار کردن یا عدم دفع مکرر ادرار
- درد شکم، به خصوص در سمت راست بالای شکم
- مشکل در تنفس
بیماران مبتلا به اکلامپسی ممکن است علائم مشابهی را داشته باشند که در بالا ذکر شده است، یا حتی ممکن است بدون هیچ علامتی قبل از شروع عارضه به پزشک مراجعه کنند. علائم رایج این عارضه عبارتند از:
- تشنج
- از دست دادن هوشیاری
- تحریک و آشفتگی
دلیل بروز اکلامپسی چیست؟
اکلامپسی اغلب به دنبال پره اکلامپسی بروز می‌کند و علائم آن، فشار خون بالا در دوران بارداری و به ندرت پس از زایمان است. سایر علائم نیز ممکن است مانند پروتئین در ادرار به وجود بیایند. اگر پره اکلامپسی شما بدتر شود، بر مغز شما تاثیر بگذارد و باعث تشنج شود، به این معنی است که شما دچار اکلامپسی شده‌اید.
پزشکان به طور قطع نمی‌دانند که چه چیزی باعث ایجاد پره اکلامپسی می‌شود، اما تصور می‌شود که ناشی از شکل گیری و عملکرد غیر طبیعی جفت می‌باشد. این عملکرد توضیح می‌دهد که علائم پره اکلامپسی چگونه ممکن است باعث بروز اکلامپسی شود.
فشار خون بالا
در پره اکلامپسی، فشار خون شما یا نیروی وارده خون به دیواره رگ‌های فرد به اندازه‌ای بالا می‌رود که به شریان‌های اصلی و سایر رگ‌های خونی آسیب می‌رساند. آسیب به عروق می‌تواند جریان خون را محدود کند.
این اتفاق می‌تواند باعث ایجاد تورم در رگ‌های خونی مغز شما و جنین در حال رشد شما شود. اگر این جریان خون غیر طبیعی در رگ‌ها با عملکرد مغز شما تداخل کند، امکان دارد که تشنج رخ دهد.
دفع پروتئین در ادرار (پروتئینوری)
پره اکلامپسی معمولاً بر عملکرد کلیه تاثیر منفی می‌گذارد. وجود پروتئین در ادرار که به عنوان پروتئینوری نیز شناخته می‌شود، یکی از علائم رایج این بیماری است. هر بار که جلسه چکاپ با پزشک دارید، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که ادرار شما را برای بررسی وجود پروتئین در آن آزمایش کند.
به طور معمول، کلیه‌های شما مواد زائد خون را فیلتر می‌کنند و ادرار را از این مواد زائد تولید می‌کنند. با این حال، کلیه‌ها مواد مغذی مانند پروتئین را در خون حفظ می‌کنند تا در بدن شما توزیع شود. اگر فیلترهای کلیه‌ها که گلومرول نام دارند آسیب ببینند، پروتئین ممکن است از آن‌ها نشت کند و در ادرار شما دفع شود.
چه افرادی در خطر ابتلا به اکلامپسی هستند؟
در صورتی که مبتلا به پره اکلامپسی هستید یا سابقه ابتلا به آن را داشته‌اید، احتمال دارد که در معرض خطر ابتلا به اکلامپسی قرار داشته باشید.
سایر عوامل خطر برای بروز اکلامپسی در دوران بارداری عبارتند از:
- فشار خون بالا در دوران بارداری یا فشار خون مزمن
- سن بالای ۳۵ سال یا کم‌تر از ۲۰ سال
- بارداری دوقلو یا سه قلو
- بارداری اول
- دیابت یا بیماری دیگری که بر رگ‌های خونی شما تاثیر می‌گذارد
- بیماری کلیوی
ارتباط اکلامپسی و کودک شما
پره اکلامپسی و اکلامپسی جفت (اندامی که اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جریان خون مادر به جنین می‌رساند) تحت تاثیر قرار می‌دهند. زمانی که فشار خون بالا جریان خون را از طریق عروق کاهش دهد، احتمال دارد که جفت نتواند به درستی عمل کند. این حالت ممکن است منجر به تولد نوزاد شما با وزن کم یا سایر مشکلات سلامتی شود.
زمانی که جفت مشکل دارد، اغلب جهت سلامت و ایمنی نوزاد نیاز به زایمان زودرس وجود دارد. در موارد نادر، این شرایط باعث مرده زایی می‌شود.
با این که علت قطعی بروز اکلامپسی و پره‌اکلامپسی ناشناخته است، برخی شرایط ممکن است مادر باردار را در خطر بیش‌تری برای ابتلا به این عارضه‌ها قرار دهد:
- اگر در بارداری قبلی دچار اکلامپسی یا پره اکلامپسی شده باشید یا عوارض دیگری را تجربه می‌کنید، احتمال ابتلای مجدد به اکلامپسی یا پره اکلامپسی در شما بیش‌تر خواهد بود. بارداری چند قلو و برخی از مشکلات و بیماری‌های سلامتی مانند فشار خون بالا یا دیابت نیز از عوامل خطر ابتلا به اکلامپسی و پره‌اکلامپسی هستند.
- احتمال ابتلا به پره اکلامپسی در افراد مبتلا به بیماری کلیوی ۱۰ برابر بیش‌تر از حالت عادی است. در واقع، پره‌اکلامپسی تا ۴۰ درصد از حاملگی‌ها را در افرادی که بیماری مزمن کلیوی دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شرایط زیر نیز ممکن است خطر ابتلای شما به اکلامپسی را افزایش دهد:
چاقی
- سن بالای مادر (بیش از ۳۵ سال)
- نژاد شما: سیاهپوستان، بومیان آمریکا و بومیان آلاسکا در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به این عارضه هستند.
- افراد سیاه پوست آمار بیش‌تری از ابتلا به عوارض و پیامدهای بارداری در سراسر جهان دارند. همین آمار در مورد اکلامپسی و پره اکلامپسی نیز صادق است.
اکلامپسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر قبلاً پره اکلامپسی در شما تشخیص داده شده یا سابقه ابتلا به آن را دارید، پزشک آزمایشاتی را برای تعیین این که آیا دوباره بیماری شما عود کرده یا بدتر شده است، تجویز می‌کند.
در صورتی که به این عارضه مبتلا نشده باشید، پزشک هم آزمایشاتی را برای پره‌اکلامپسی و همچنین آزمایش‌های دیگر را برای تشخیص علت تشنج تجویز می‌کند. این آزمایشات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
آزمایش خون
پزشک شما ممکن است چندین نوع آزمایش خون را برای معاینه شما تجویز کند. این آزمایش‌ها شامل شمارش کامل خون که تعداد گلبول‌های قرمز خون شما در آن اندازه‌گیری می‌شود و شمارش پلاکت‌ها برای بررسی میزان لخته شدن خون شما هستند. آزمایش خون همچنین برای بررسی عملکرد کلیه و کبد شما مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آزمایش کراتینین خون
کراتینین یک ماده زائد است که توسط ماهیچه‌ها تولید می‌شود. کلیه‌های شما باید بیش‌تر کراتینین را از خون فیلتر کنند، اما اگر گلومرول ها آسیب دیده باشند، کراتینین اضافی در سطح خون باقی می‌ماند.
وجود کراتینین بیش از حد در خون ممکن است نشان دهنده پره اکلامپسی باشد، اما همیشه اینطور نیست.
آزمایش ادرار
پزشک ممکن است آزمایش ادرار را برای بررسی وجود پروتئین و میزان دفع آن تجویز کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز تشنج جدید در دوران بارداری لازم است به اورژانس مراجعه کنید. علائم دیگری که در دوران بارداری نیاز به مراقبت پزشکی دارند، عبارتند از:
- سردردهای شدید
- خونریزی از واژن
- از دست دادن بینایی یا دوبینی
- درد شدید شکم
- استفراغ
- احساس می‌کنید جنین کم‌تر حرکت می‌کند یا اصلا حرکت نمی‌کند.
روش‌های درمان چیست؟
زایمان و خارج شدن جفت، راه درمان پره اکلامپسی و اکلامپسی است. پزشک در هنگام توصیه زمان زایمان، شدت بیماری و میزان رشد نوزاد شما را در نظر می‌گیرد.
اگر پزشک تشخیص دهد که شما مبتلا به پره‌اکلامپسی خفیف هستید، می‌تواند بیماری شما را تحت نظارت داشته باشد و برای پیشگیری از تبدیل آن به اکلامپسی آن را با دارو درمان کند. مصرف دارو و تحت نظارت پزشک بودن به شما کمک می‌کند که فشار خون خود را در محدوده امن نگه دارید تا زمانی که کودک شما به اندازه کافی برای زایمان بالغ شود.
اگر دچار پره اکلامپسی یا اکلامپسی شده‌اید، پزشک شما ممکن است تشخیص دهد که نوزاد شما باید زودتر به دنیا بیاید. برنامه مراقبتی شما به مدت زمان بارداری و شدت بیماری شما بستگی دارد. همچنین تا زمان زایمان لازم است در بیمارستان بستری شوید و تحت نظارت باشید.
مصرف دارو
مصرف داروهایی برای پیشگیری از تشنج که با عنوان داروهای ضد تشنج شناخته می‌شوند، ممکن است ضروری باشد. اگر فشار خون شما بالاست، ممکن است برای کاهش فشار خون به دارو نیاز داشته باشید. همچنین احتمال دارد استروئید برای شما تجویز شود که می‌تواند قبل از زایمان به رشد ریه‌های نوزاد شما کمک کند.
نظارت دقیق
در صورت ابتلا به پره اکلامپسی، لازم است که مراقب علائم خود و جنین باشید.
پزشک شما به طور مکرر فشار خون شما را بررسی می‌کند و نتیجه آزمایش خون و ادرار شما را چک می‌کند تا عملکرد اندام‌های شما نظارت داشته باشد.
سولفات منیزیم
سولفات منیزیم یک ماده معدنی است که ممکن است برای پیشگیری از تشنج به صورت تزریق وریدی تجویز شود. افرادی که این درمان را دریافت می‌کنند، باید در بیمارستان بمانند.
اغلب، سولفات منیزیم نیز در طول زایمان و در طول دوره بهبودی پس از زایمان تجویز می‌شود. این داروی انتخابی برای پیشگیری و درمان تشنج در افراد مبتلا به پره اکلامپسی و اکلامپسی شدید است.
با این حال، منیزیم بیش از حد می‌تواند سمی باشد؛ بنابراین پزشک شما را در حین درمان به دقت تحت نظر قرار خواهد داد. علائمی که نشان می‌دهد ممکن است مسمومیت با سولفات منیزیم داشته باشید شامل کاهش قابل توجه فشار خون، کند شدن ضربان قلب، مشکلات تنفسی، تهوع یا استفراغ، گیجی و از دست دادن هوشیاری است.
مدیریت بیمارستان
گاهی برای درمان این بیماری نیاز است در بیمارستان بستری شوید. اگر پزشک شما اقامت در بیمارستان را توصیه می‌کند، ممکن است به هر یک از درمان‌ها و یا داروهای بالا برای کنترل فشار خون و استروئید برای کمک به رشد ریه‌های جنین نیاز داشته باشید.
در بلند مدت چه نتیجه‌ای دارد؟
علائم شما باید طی چند روز تا چند هفته پس از زایمان برطرف شود. با این حال، همچنان احتمال بیش‌تری وجود دارد که در بارداری بعدی خود و احتمالاً در مراحل بعدی زندگی دچار مشکل فشار خون شوید. به همین دلیل مهم است که برای اطمینان از بهبود بیماری، فشار خون و چکاپ پس از زایمان را بعد از به دنیا آمدن کودک خود پیگیری کنید.
اگر در دوران بارداری عوارضی رخ دهد، ممکن است یک اورژانس پزشکی مانند جدا شدن جفت را تجربه کنید. جدا شدن جفت عارضه‌ای است که باعث جدا شدن جفت از رحم می‌شود. این حالت نیاز به زایمان سزارین فوری برای نجات نوزاد دارد.
در این حالت ممکن است کودک بسیار بیمار باشد یا حتی بمیرد. عوارض برای مادر نیز می‌تواند بسیار شدید باشد، از جمله خطر مرگ در اثر سکته مغزی یا ایست قلبی که احتمال آن وجود دارد.
با این حال، دریافت مراقبت های پزشکی مناسب برای پره اکلامپسی می‌تواند از پیشرفت بیماری به شکل شدیدتر مانند اکلامپسی جلوگیری کند. طبق توصیه پزشک چکاپ دوران بارداری خود را انجام دهید تا فشار خون شما کنترل شود و خون و ادرار شما مورد آزمایش قرار گیرد. همچنین حتماً در مورد علائمی که دارید با پزشک خود صحبت کنید.