بیوپسی آندومتر یک روش درمانی غیر جراحی است که با هدف بررسی و معاینه پوشش داخلی رحم (آندومتر) انجام می‌شود. در صورتی که در عادت ماهانه یا رحم خود خونریزی غیر طبیعی داشته باشید، ممکن است پزشک شما این آزمایش را به شما توصیه کند. پزشک همچنین ممکن است در صورت وجود مشکل در باردار شدن یا مشکل در ادامه بارداری، این روش تشخیصی را به شما توصیه کند.
در برخی از موارد، احتمال این وجود دارد که این آزمایش، تغییرات غیر طبیعی سلولی در اندومتر را نشان دهد. نتیجه غیر طبیعی این آزمایش امکان دارد به دلایل مختلفی از جمله سرطان آندومتر یا هیپرپلازی آندومتر که یک بیماری پیش سرطانی است به وجود بیاید. همچنین احتمال این وجود دارد که بافت غیر طبیعی آندومتر یا عدم تعادل هورمونی در این آزمایش شناسایی شود.
در این مقاله در مورد دلایلی که ممکن است نیاز به بیوپسی آندومتر داشته باشید، صحبت خواهیم کرد. همچنین در مورد آمادگی برای بیوپسی، اتفاقاتی که در پایپل بیوپسی رخ می‌دهند و کنترل خونریزی پس از بیوپسی توضیحات بیش‌تری می‌دهیم.
بیوپسی آندومتر چیست؟
بیوپسی آندومتر به نمونه برداری تشخیصی سرپایی گفته می‌شود که می‌تواند به صورت سرپایی در مطب پزشک یا بیمارستان انجام شود.
در پایپل بیوپسی، مقدار کمی از بافت پوشش رحم شما با استفاده از ساکشن با یک کاتتر (یک لوله نازک) برداشته می‌شود. سپس بافت نمونه، زیر میکروسکوپ بررسی و آنالیز می‌شود تا سلول‌های غیر طبیعی و سایر مشکلاتی که بر پوشش رحم اثر منفی می‌گذارند، مانند عدم تعادل هورمونی، مورد بررسی قرار گیرند.
دلایل انجام پایپل بیوپسی چیست؟
پایپل بیوپسی اغلب پس از مشاهده علائمی مانند خونریزی از رحم پس از یائسگی مورد نیاز است. همچنین این نمونه برداری ممکن است در صورت وجود مشکلات قاعدگی مانند عادت ماهانه‌های بسیار سنگین، خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، نامنظم بودن چرخه قاعدگی یا آمنوره (پریود نشدن به مدت سه ماه یا بیش‌تر) انجام شود.
نمونه‌برداری آندومتر معمولاً برای تشخیص سرطان آندومتر به کار می‌رود. این روش همچنین برای تشخیص هیپرپلازی آندومتر، یک بیماری پیش سرطانی که در صورت عدم تشخیص و درمان احتمال دارد به سرطان تبدیل شود، به عنوان اولین روش تشخیصی جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استروژن و پروژسترون، هورمون‌هایی هستند که به آماده سازی پوشش رحم برای باردار شدن کمک می‌کنند. در صورتی که مشکل ناباروری داشته باشید، ممکن است بیوپسی آندومتر همراه با سایر آزمایش‌ها برای شناسایی مشکلات تولید هورمون بر روی شما انجام شود. از جمله این مشکلات می‌توان بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) را نام برد.
فیبروم (رشد عضلانی خوش خیم رحم) و پولیپ (توده بر روی آندومتر) اغلب هیچ علامت و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کنند. با این حال، آن‌ها در برخی از موارد باعث ایجاد درد، نامنظم شدن خونریزی عادت ماهانه یا ناباروری می‌شوند. پایپل بیوپسی می‌تواند به شناسایی وجود این نوع بافت‌های غیر طبیعی کمک کند. از این آزمایش برای شناسایی عفونت رحم مانند اندومتریت نیز استفاده می‌شود.
برای تشخیص قطعی اندومتریوز نمی‌توان از بیوپسی آندومتر استفاده کرد. با این حال، این آزمایش می‌تواند برای تعیین این که آیا بیوپسی لاپاراسکوپی به عنوان مرحله بعدی مورد نیاز است یا خیر، مفید واقع شود.
بیوپسی آندومتر بیوپسی با اندومتریوز یکسان نیست
اندومتریوز، بیوپسی آندومتر و بیوپسی اندومتریوز اصطلاحاتی هستند که همگی از یک کلمه گرفته شده‌اند. از آنجایی که این کلمات شبیه به یکدیگر به نظر می‌رسند، سردرگمی در مورد معانی آن‌ها معمول است.
اندومتریوز به عارضه‌ای گفته می‌شود که بافت آندومتر که داخل رحم را می‌پوشاند را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت آندومتر در جایی که به آن تعلق ندارد، برای مثال خارج از رحم، رشد کند.
بیوپسی آندومتر و بیوپسی اندومتریوز هر دو آزمایشاتی هستند که به نمونه‌های بافت آندومتر نیاز دارند تا زیر میکروسکوپ بررسی شوند. اما این نمونه‌ها به صورت متفاوتی برداشته می‌شوند:
- بیوپسی آندومتر یک عمل جراحی نیست. بلکه نمونه بافت به دست آمده از پوشش داخلی رحم شما (آندومتر) برداشته می‌شود.
- بیوپسی اندومتریوز از بافت به دست آمده از طریق انجام جراحی لاپاراسکوپی برداشته می‌شود. این روش تشخیصی به جراح شما دید کاملی از اندام‌های تناسلی و روده‌های شما را می‌دهد. در این جراحی بافت ممکن است از چندین جا برداشته شود.
تفسیر نتایج غیر طبیعی آزمایش
بافت آندومتر در آزمایشگاه توسط پاتولوژیست (پزشک متخصص در حوزه آزمایشگاهی و آناتومیک) که آن را زیر میکروسکوپ مشاهده می‌کند، بررسی و آنالیز می‌شود. متخصص آسیب شناسی در نمونه به دنبال سلول‌های غیر طبیعی می‌گردد که نشان دهنده وجود سرطان آندومتر باشند.
متخصص پاتولوژی، ضخامت و الگوی نمونه را بررسی خواهد کرد و با این کار، اطلاعاتی در مورد سطح هورمون و تعادل هورمونی را به دست می‌آورد. او همچنین به دنبال ناهنجاری در بافت مانند التهاب و جای زخم که ممکن است نشان دهنده عفونت یا اندومتریوز باشند، می‌گردد.
بیوپسی آندومتر چقدر دردناک است؟
نگرانی در مورد تجربه درد در طول بیوپسی آندومتر شایع است. بهتر است که به خاطر داشته باشید که هر اقدامی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که نمونه برداری شما تا حد امکان راحت و بدون درد خواهد بود. اما حتی با وجود آن، تجربه درد و گرفتگی که شبیه به دیسمنوره (دردهای قاعدگی) است، در طول انجام این آزمایش رایج به شمار می‌رود.
برخی از افراد احساس سوزش سریع را توصیف می‌کنند. برخی دیگر درد شدیدتری را تجربه می‌کنند.
دلیل این تفاوت درد این است که درک درد در افراد مختلف، بسته به بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات سلامت، آستانه درد شخص و میزان اضطراب متفاوت است سطح تجربه متخصص زنان (متخصص در مشکلات دستگاه تناسلی زنان) در انجام این آزمایش نیز می‌تواند در میزان دردی که تجربه خواهید کرد، نقش داشته باشد.
برخی از بیماری‌ها و مشکلات سلامتی مانند واژینیسموس (اسپاسم مزمن واژن) ممکن است باعث بیش‌تر شدن اضطراب در مورد دخول به واژن و ترس و درد در طول این آزمایش شود.
برخی دیگر از بیماری‌ها نیز ممکن است از نظر فیزیکی دهانه رحم را سفت کنند یا باعث ایجاد التهاب در بافت‌های آندومتر شوند و قرار دادن کاتتر در رحم را سخت‌تر کنند.
برخی از بیماری‌ها و مشکلاتی که ممکن است باعث افزایش درد فیزیکی در طول پایپل بیوپسی شوند، عبارتند از:
- تنگی دهانه رحم (باریک یا بسته بودن دهانه رحم که راه عبور بین واژن و رحم را مسدود می‌کنند)
- اندومتریوز و چسبندگی رحم
- بیماری التهابی لگن
- وجود عفونت فعال (مانند اندومتریت) یا زخم ناشی از عفونت های گذشته
- ولوودینیا (درد مزمن واژن با علت ناشناخته)
جهت کاهش میزان دردی که در این بیوپسی تجربه می‌کنید، پزشک شما امکان دارد که مصرف داروی ضد اضطراب یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بدون نسخه (OTC) مانند ادویل (ایبوپروفن) یا آلو (ناپروکسن) را قبل از نمونه برداری توصیه کند. پزشک همچنین برای کاهش درد از یک بی حس کننده موضعی روی دهانه رحم استفاده می‌کند.
در صورتی که نگران هستید یا می ترسید، توصیه می‌کنیم که با پزشک خود صحبت کنید. با کمک او ممکن است تصمیم بگیرید که استفاده از آرام بخش ضروری و منطقی است.
آمادگی قبل از نمونه برداری
پزشک شما برنامه ریزی و زمان بندی کارهایی که باید قبل، در طول و بعد از نمونه برداری انتظار انجام آن‌ها را داشته باشید، برای شما توضیح می‌دهد. او همچنین ممکن است داروهایی را برای شما در روز آزمایش توصیه یا تجویز کند.
در صورتی که این آزمایش را انجام می‌دهید چون برای باردار شدن با مشکل مواجه هستید، ممکن است آزمایش در روز بیست و یکم سیکل قاعدگی شما یا در حدود آن انجام شود. اگر عادت ماهانه شما منظم نیست، پزشک شما در برنامه ریزی آزمایش با شما همکاری خواهد کرد.
اگر داروهای ضد انعقاد (رقیق کننده خون) مصرف می‌کنید یا دچار اختلال خونریزی هستید، بهتر است از قبل به پزشک خود اطلاع دهید.
به شما یک فرم رضایت برای تکمیل و امضا کردن داده می‌شود. همچنین یک پرسشنامه برای پر کردن به شما داده می‌شود که اطلاعاتی در مورد داروها و آلرژی‌های شما ارائه می‌دهد. اگر به هر گونه دارو، داروهای بیهوشی، ید یا لاتکس حساسیت دارید، حتماً این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر از محصولات کانابیدیول (CBD) یا هر ماده آرام بخشی استفاده می‌کنید، نیاز است از پزشک خود بپرسید که آیا باید قبل از آزمایش مصرف آن را متوقف کنید یا خیر.
بیوپسی آندومتر برای افراد باردار منع استفاده دارد و توصیه نمی‌شود. بنابراین ممکن است لازم باشد قبل از انجام این روش، آزمایش بارداری انجام دهید.
در روز بیوپسی آندومتر چه انتظاری داشته باشید؟
به شما یک لباس بیمارستان داده می‌شود تا در طول آزمایش آن را بپوشید. لباس‌های گشاد بپوشید که بعداً بتوانید به راحتی آن را عوض کنید. از آنجایی که احتمال لکه بینی بعد از این آزمایش وجود دارد، ممکن است بهتر باشد که یک نوار بهداشتی (تامپون استفاده نکنید) نیز به همراه خود داشته باشید. در صورت عدم استفاده از آرام بخش، می‌توانید به طور عادی غذا بخورید، بنوشید و داروهای معمول خود را مصرف کنید.
اگر احساس عصبی یا مضطرب می‌کنید، روش‌های کاهش اضطراب مانند مدیتیشن، نفس عمیق کشیدن یا صحبت کردن با یک دوست نزدیک ممکن است در ساعات منتهی به بیوپسی برای شما مفید واقع شود.
از شما خواسته می‌شود که قبل از این که روی تخت آزمایش دراز بکشید، به دستشویی بروید و مثانه خود را خالی کنید.
به طور کلی، شما می‌توانید انتظار مراحل زیر را در پایپل بیوپسی داشته باشید:
- روی تخت معاینه زنان و زایمان دراز می‌کشید و پاهای خود را در رکاب قرار می‌دهید، به شکلی که در حال انجام معاینه استاندارد زنان هستید.
- پزشک شما یک اسپکولوم را در واژن شما قرار می‌دهد تا دهانه رحم شما به راحتی قابل مشاهده باشد.
- دهانه رحم با ضد عفونی کننده تمیز می‌شود و با یک بی حس کننده موضعی مانند لیدوکائین بی حس می‌گردد.
- در برخی موارد، یک دستگاه میله مانند به نام صدای رحم یا هیسترومتر در دهانه رحم شما قرار داده می‌شود تا طول رحم شما را اندازه گیری کند و محل بیوپسی را مشخص کند.
- یک کاتتر بیوپسی آندومتر نازک، مانند کورت پایپل از طریق دهانه رحم وارد رحم شما می‌شود. کاتتر برای استخراج نمونه بافت، مکش و چرخش دارد تا بعدا در آزمایشگاه مورد بررسی و آنالیز قرار گیرد. هیچ برشی در این روش انجام نمی‌شود و نیازی به بخیه زدن نیست.
- کاتتر و اسپکولوم برداشته می‌شوند و نمونه‌های بافت به آزمایشگاه ارسال می‌شوند.
بیوپسی آندومتر معمولاً از ابتدا تا پایان حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. درد و گرفتگی بیش‌تر زمانی اتفاق می‌افتد که ابزارها وارد واژن می‌شوند و ساکشن انجام می‌شود. این دوره‌ها کوتاه هستند و فقط چند دقیقه طول می‌کشند.
در صورتی که داروی آرام بخش به شما داده نشده است، می‌توانید به محض لباس پوشیدن و آماده شدن پس از انجام آزمایش مطب یا بیمارستان را ترک کنید.
اگر به شما بیهوشی یا هر داروی آرام بخشی داده شده است، پس از انجام بیوپسی به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید که در آن می‌توانید حدود یک ساعت قبل از مرخص شدن استراحت کنید. مانند هر پروسه دیگری که از بیهوشی استفاده می‌شود، پس از عمل نباید رانندگی کنید و باید با خود یک همراه داشته باشید.
بهتر است که پس از بیوپسی آندومتر، فعالیت‌هایی مانند ورزش کردن یا بازگشت به محل کار را برنامه ریزی نکنید. اگر احساس راحتی نمی‌کنید، به مدت ۲ تا ۳ روز یا بیش‌تر پس از آن از داشتن رابطه جنسی واژینال خودداری کنید.
گرفتگی خفیف، لکه بینی یا خونریزی خفیف واژینال پس از این آزمایش انتظار می‌رود و ممکن است چند روز به طول بیانجامد.
خطرات احتمالی که لازم است از آن‌ها مطلع باشید
لازم است شما و پزشک شما در مورد خطرات یا عوارض احتمالی که ممکن است به دلیل این آزمایش ایجاد شوند با یکدیگر صحبت کنید. این عوارض و خطرات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سقط جنین (در صورتی که باردار هستید)
- خونریزی شدید
- گرفتگی دردناک
- عفونت لگن
- واکنش آلرژیک و حساسیت به مواد مورد استفاده در آزمایش مانند لاتکس
- به ندرت، ممکن است دیواره رحم به دلیل وارد کردن دستگاه در واژن سوراخ شود.
خونریزی و گرفتگی پس از بیوپسی آندومتر
گرفتگی خفیف و خونریزی خفیف بعد از پایپل بیوپسی انتظار می‌رود و دلیلی برای نگرانی نیست. اما اگر خونریزی شدید، گرفتگی شدید یا درد شدید را در ناحیه تحتانی شکم خود تجربه می‌کنیم، لازم است این را به پزشک خود اطلاع دهید. زیرا این علائم نیاز به مراقبت پزشکی دارند. همچنین لازم است مراقب علائم احتمالی عفونت در خود باشید. این علائم عبارتند از:
- ترشحات بدبو یا چرک مانند از واژن
- تب
- لرز