برای تشکیل قلب جنین چی بخوریم

بارداری یک دوره مهم در زندگی هر مادری است که نیازمند توجه به تغذیه سالم و مناسب برای او وجنینش می‌‌باشد. تغذیه درست در دوران بارداری نه تنها به سلامت مادر، بلکه به تشکیل سالم اعضای جنین نیز کمک می‌کند. تشکیل قلب سالم جنین یکی از موارد مهمی است که با تغذیه مناسب و مصرف مواد مغذی بالا، به حفظ سلامت قلب جنین کمک می‌کند. در این مقاله، به بررسی غذاهایی که برای تشکیل قلب جنین سالم و قوی نیاز داریم، خواهیم پرداخت. همچنین، موادی که باعث ایجاد عیب‌های قلبی در جنین می‌شوند و باید از مصرف آن‌ها خودداری کرد را نیز بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا با شناخت بهتری از تأثیر تغذیه بر روی تشکیل قلب جنین، فرزندی سالم داشته باشید.

نقش تغذیه برای تشکیل قلب جنین

تغذیه مناسب در دوران بارداری به تشکیل و رشد سالم اعضای جنین، از جمله قلب، کمک می‌کند. در مورد تشکیل قلب جنین، نقش تغذیه بسیار مهم است. به‌طور کلی، تشکیل قلب در ماه‌های اولیه بارداری اتفاق می‌افتد و تحت تأثیر عوامل مختلف قرار دارد. در این مرحله، سلول‌های قلبی شروع به تقسیم و تکثیر می‌شوند و قلب شکل می‌گیرد. تغذیه مناسب در این مرحله از بارداری به سلامتی قلب جنین کمک می‌کند.

مصرف مواد غذایی حاوی مواد مغذی اساسی مانند پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی، به تشکیل سلول‌های قلبی سالم و قوی در جنین کمک می‌کند. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی حاوی اسید فولیک، آهن، ویتامین‌های B و D، اهمیت بسیاری در تشکیل قلب جنین دارند.

از طرفی، مصرف مواد غذایی نامناسب و نادرست می‌تواند باعث بروز عیب‌های قلبی در جنین شود. برای مثال، مصرف مواد غذایی که ویتامین و مواد غذایی کمی دارند  باعث ضعف قلب جنین می‌شوند. همچنین، مصرف مواد غذایی غنی از چربی‌های ناسالم و شکرهای اضافه می‌تواند باعث افزایش خطر بروز مشکلات قلبی در جنین شود.

بهترین راه برای تأمین تغذیه مناسب در دوران بارداری، مصرف یک رژیم غذایی سالم و متنوع است که شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های سالم مانند ماهی، مرغ و گوشت سفید، ماست، تخم مرغ، لبنیات کم چرب، و مواد غذایی حاوی آهن، اسید فولیک، ویتامین‌های B و D و مواد معدنی است. که در ادامه بیشتر درباره آنها توضیح خواهیم داد.

غذاهای مناسب برای تشکیل قلب جنین

غذاهایی که برای تشکیل قلب جنین مفید هستند عبارتند از:

۱. ماهی: ماهیان حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که برای تشکیل سلول‌های قلب و ایجاد ضربان قلب سالم در جنین ضروری هستند. تنها نکته ای که در مصرف این ماده غذایی مفید وجود دارد این است که بدلیل بعضی از مواد سمی که در ماهی ها وجود دارد مصرف آن ها نباید بیشتر از ۳۴۰ گرم در هفته شود. زیرا جیوه موجود در ماهی ممکن است به سلامتی مادر و جنین آسیب بزند.

۲. سبزیجات و میوه: سبزیجات و میوه‌های غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی که برای سلامتی قلب و عروق جنین ضروری هستند. مثالی از سبزیجات و میوه‌های حاوی مواد مغذی از جمله اسید فولیک، ویتامین C و کلسیم، شامل اسفناج، برگ‌های کلم، کاهو، سبزیجات برگ دار، توت فرنگی، خربزه و پرتقال هستند.

۳. پروتئین‌های سالم: پروتئین‌هایی مانند گوشت سفید، مرغ و ماست به عنوان یک منبع سالم از پروتئین برای سلامتی مادر و جنین بسیار مفید هستند.

۴. مواد غذایی حاوی آهن و اسید فولیک: آهن برای تشکیل سلول‌های خون در جنین ضروری است و اسید فولیک برای جلوگیری از بروز عیب‌های لوله عصبی در جنین لازم است. مثالی از مواد غذایی حاوی آهن و اسید فولیک شامل آجیل‌های مختلف، برنج، نخود، لوبیا، سبزیجات برگ دار و تخم مرغ هستند.

غذا های مضر برای تشکیل قلب جنین

برخی از غذاها و مواد غذایی ممکن است برای تشکیل سالم قلب جنین مضر باشند و می‌توانند باعث بروز مشکلاتی شوند. برخی از این مواد شامل موارد زیر است:

۱. غذاهایی که حاوی چربی هستند: مصرف زیاد چربی‌ها می‌تواند سبب بروز بیماری‌های قلبی و عروقی شود و ممکن است باعث ایجاد مشکلات قلبی در جنین شود. بنابراین، بهتر است مصرف غذاهای چرب و پرکالری مثل فست فودها و اغذیه های پرچرب کنار گذاشته شود.

۲. مصرف الکل: مصرف الکل برای جنین خطرناک است و می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی و عروقی و سایر مشکلات جدی در جنین شود. به همین دلیل، بهتر است که مصرف الکل کاملاً کنار گذاشته شود.

۳. مصرف قهوه و تنقلات: مصرف زیاد قهوه و تنقلات، می‌تواند باعث افزایش سطح کافئین در بدن مادر شود که به صورت غیرمستقیم می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قلبی در جنین شود.

۴. مصرف شکر : مصرف زیاد شکر و قند می‌تواند باعث بروز بیماری‌های متعددی شود و ممکن است باعث ایجاد مشکلات قلبی در جنین شود. بنابراین، بهتر است مصرف شکر و شیرینی‌ها را کاهش داده و به جای آن غذاهای سالم و متنوعی مصرف کنید.

۵. مصرف نمک بیش از حد: مصرف نمک بیش از حد می‌تواند باعث افزایش فشار خون و بروز بیماری‌های قلبی و عروقی شود.

۶. مصرف مواد نگهدارنده: مواد نگهدارنده و افزودنی‌های غذایی می‌توانند باعث ایجاد مشکلات قلبی و عروقی در جنین شوند. بنابراین بهتر است از غذاهای طبیعی و سالم استفاده کنید و در صورت نیاز به استفاده از غذاهای حاوی افزودنی‌ها، به میزان متعارف و با اطمینان از سالم بودن آن‌ها مشکلی ندارد.

۷. مصرف ماهی‌های حاوی جیوه: ماهی‌های حاوی سطح بالایی از جیوه می‌توانند باعث بروز مشکلات قلبی و عروقی در جنین شوند. بنابراین، بهتر است مصرف ماهی‌هایی که حاوی سطح بالایی از جیوه هستند مثل ماهی قلعه‌بافی، تن ماهی و ماهی‌های دریایی جلوگیری کنید.

دلایل تشکیل نشدن قلب جنین

تشکیل نشدن قلب جنین یا عدم تشکیل قلب یکی از بدترین نتایجی است که ممکن است در دوران جنینی رخ دهد و می‌تواند به علت عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، یا ترکیبی از این دو باشد. برخی از دلایل تشکیل نشدن قلب جنین عبارتند از:

عوامل ژنتیکی: برخی از بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم داون (Trisomy 21)، سندرم ادواردز، سندرم پاتائو (Trisomy 13) و سایر بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند عامل عدم تشکیل قلب جنین باشند.

عوامل محیطی: برخی از عوامل محیطی مانند استفاده از داروهای خاص، مصرف الکل، سیگار، و نوع غذایی نامناسب در دوران بارداری می‌تواند باعث عدم تشکیل قلب جنین شود.

عوامل مربوط به سلامتی مادر: بیماری‌هایی مانند دیابت بارداری، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و سایر بیماری‌های مادری می‌توانند به عدم تشکیل قلب جنین منجر شوند.

عوامل مربوط به سلامتی پدر: برخی از بیماری‌های مرتبط با سلامت پدر مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، سنگ صفرا، بیماری‌های کلیوی و سایر بیماری‌های پدری ممکن است باعث عدم تشکیل قلب جنین شوند.

بیماری‌های قلبی مادر: مادرانی که بیماری قلبی دارند، ممکن است چنین بیماری را به جنین خود منتقل کنند.

مصرف داروهای خاص: استفاده از داروهایی مانند وارفارین (داروی خون‌گرم‌کننده)، آمفتامین (داروی محرک)، لیتیوم (داروی معالجه بیماری های روانی) و متوترکسات (داروی معالجه سرطان) می‌تواند به نقص قلبی در جنین منجر شود.

عوامل استرس‌زا: استرس‌های شدید و مداوم مادر در دوران بارداری نیز ممکن است به نقص قلبی در جنین منجر شود.

بیماری‌های قلبی پدر: بعضی از بیماری‌های قلبی و بیماری‌های وراثتی در پدران ممکن است به نقص قلبی در جنین منجر شود.

نوع و مقدار کروموزوم‌ها: اختلال در تعداد و یا ترکیب کروموزوم‌های جنین می‌تواند باعث نقص قلبی شود.

فشار خون بالا در دوران بارداری: فشار خون بالا در دوران بارداری از موارد مهمی است که در صورتی که به آن توجه نشود برای تشکیل قلب جنین قطعا مشکل ایجاد می‌کند.

مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف مواد مخدر و الکل توسط مادر در طول بارداری می‌تواند باعث تأثیر منفی بر روی تشکیل قلب جنین شود.

عوامل زیست محیطی: برخی عوامل زیست محیطی مانند شرایط نامناسب محیطی (قرار گرفتن در معرض پروتو های مضر مانند اشعه X) و عوامل شیمیایی (قرار گرفتن درمعرض پرتو های شیمیایی) می‌تواند باعث تأثیر منفی بر روی تشکیل قلب جنین شود.

آیا مادر متوجه تشکیل قلب جنین می‌شود؟

نه، مادر قادر به تشخیص تشکیل قلب جنین نیست، مگر اینکه با یک سونوگرافی قلبی مشکلاتی در جنین شناسایی شود. با این حال، مادر می تواند با رعایت تغذیه سالم و مراجعه به پزشکان متخصص، فرصت بهتری برای سلامتی جنین خود و جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی و دیگر مشکلات را فراهم کند. اما به طور کلی، تشکیل قلب جنین در حالات طبیعی و بدون هیچگونه علامت یا نشانه خاصی رخ می‌دهد.

در دوران بارداری، برخی علائم و نشانه‌ها ممکن است به مادر اطلاع دهند که قلب جنین به درستی شکل نگرفته است. برای مثال، در سونوگرافی اولیه (سونوگرافی در هفته ۶-۸ بارداری)، که برای تشخیص بارداری و تعیین تاریخ تولد مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌توان علائمی از شکل گیری قلب جنین مشاهده کرد. همچنین در سونوگرافی دوم (سونوگرافی جزئیات بیشتر در هفته ۱۸-۲۰ بارداری)، می‌توان نشانه‌های دیگری از سلامتی قلب جنین مشاهده کرد.

به علاوه، در صورتی که قبل از بارداری مادر به بیماری‌های قلبی یا مشکلات قلبی دچار بوده باشد، باید با پزشک خود در مورد بارداری خود مشورت کند. پزشک می‌تواند با انجام آزمون‌های مختلف، نظیر سونوگرافی و الکتروکاردیوگرافی (ECG)، سلامتی قلب جنین را بررسی کند. در برخی موارد، اگر مشکلات قلبی در جنین تشخیص داده شود، پزشک ممکن است نیاز به روش‌های پزشکی خاصی، مانند زایمان قبل از موعد یا عمل جراحی، داشته باشد.

روند عادی تشکیل قلب

در ابتدای حاملگی، با ترکیب یک سلول تخمک با یک سلول اسپرم، زایش یک جنین ایجاد می‌شود. حدود دو هفته پس از زایش، جنین به فرم یک توده سلولی کوچک شبیه به توتیای کوچک می‌شود. این توده سلولی در حین چند روز اول حاملگی، به دو بخش تقسیم می‌شود و سپس به چهار و بعد به هشت بخش تقسیم می‌شود. این چند روز اول بسیار حساس هستند زیرا تعدادی از سلول‌های این توده، به سلول‌های قلبی تبدیل می‌شوند.

در هفته‌ی ۳ و ۴ بارداری، گروهی از سلول‌ها از بین می‌روند و سه لایه مختلف بافتی، شامل اپی کاردیوم، مزودرم و اندودرم به وجود می‌آیند. اپی کاردیوم لایه‌ی خارجی قلب را شکل می‌دهد، مزودرم لایه‌ی وسطی و اندودرم لایه‌ی داخلی است. در هفته‌ی ۴ بارداری، لوله قلب شروع به شکل‌گیری می‌کند که در هفته‌ی ۸ کامل شده و دو دهلیز، دو بطن و شریان‌ها شکل می‌گیرند.

در هفته‌های بعدی، قلب به صورت مداوم رشد و توسعه پیدا می‌کند تا بتواند نیازهای بدن جنین را برآورده کند. در هفته‌ی ۱۲ بارداری، قلب جنین دارای شکل و حجمی است که قابل تشخیص با سونوگرافی می‌باشد و با برخی اندازه‌گیری‌های خاص می‌توان از سلامت آن اطمینان حاصل کرد.

دارو هایی برای جنین و رشد او قلب مضر هستند

بعضی داروها می‌توانند برای جنین مضر باشند. برخی از این داروها شامل:

آنتی‌بیوتیک‌ها: برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث کاهش فشار خون در مادر شوند که ممکن است باعث کاهش فرایند رسیدن خون به جنین شود و آن را تحت تاثیر قرار دهد.

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) : استفاده از NSAIDs مانند آسپرین و ایبوپروفن در هفته‌های اول بارداری ممکن است با مشکلات جنینی همراه باشد. در برخی موارد، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و NSAIDs در هفته‌های بعدی بارداری نیز ممکن است با مشکلات جنینی همراه باشد.

داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگی: برخی داروهای ضد اضطراب و ضدافسردگی می‌توانند با توجه به نوع و میزان استفاده با مشکلات جنینی همراه باشند. به عنوان مثال، لیتیوم که به عنوان داروی ضدافسردگی استفاده می‌شود، ممکن است با مشکلات قلبی و عروقی در جنین همراه باشد.

داروهای ضدتشنج: برخی داروهای ضدتشنج، مانند فنیتوئین و دیازپام، ممکن است با برای جنین خطرناک باشد.

داروهای ضدترومبوز: برخی از داروهای ضدترومبوز، مانند وارفارین و هپارین، در سلامتی جنین تاثیر گذارند.

وارفارین: این دارو یک نوع آنتی‌کوآگولانت است که برای جلوگیری از تشکیل یا رشد خونریزی‌ها استفاده می‌شود. استفاده از این دارو در هفته‌های ۶ تا ۱۲ بارداری می‌تواند به شکل جدی باعث مشکلات قلبی در جنین شود.

ACE inhibitor ها: مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین دسته‌ای از داروها هستند که عمدتاً برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی استفاده می‌شوند. این داروها ممکن است باعث مشکلات کلیوی در جنین شوند.

روتوئید: این دارو برای درمان انواع بیماری‌های خود ایمنی استفاده می‌شود و ممکن است باعث بروز نقص اولیه قلبی در جنین شود.

آنتی‌دپرسانت‌ها: برخی از آنتی‌دپرسانت‌ها ممکن است باعث افزایش خطر نارسایی قلبی در جنین شوند.

تتراسایکلین ها: این داروها برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند و ممکن است باعث مشکلات در تشکیل استخوان و دندان در جنین شوند.

خلاصه ای از همه نکاتی که مادران باید برای تشکیل قلب جنین رعایت کنند

• مصرف مواد مغذی و سالم مانند میوه‌ها و سبزیجات، غلات کامل، ماهی و گوشت سفید، مغزها، سویا، لوبیا و حبوبات.
• مصرف کافئین و قند را محدود کنید.
• مصرف مکمل‌هایی که حاوی ویتامین‌های B6، B12 و اسیدفولیک هستند.
• اجتناب از مصرف ماهی‌هایی که حاوی میزان بالایی از جیوه هستند مانند تن، ماهی سفید و بزرگ.
• توجه به مصرف کلسیم و ویتامین D
• مطالعه برچسب‌های مواد غذایی و اطمینان از اینکه محصولات خریداری شده بهداشتی و سالم هستند.
• اجتناب از مصرف مواد غذایی غنی از چربی و نمک.
• اجتناب از مصرف مواد غذایی حاوی شکر و قند زیاد.
• اجتناب از مصرف مواد غذایی حاوی الکل.
• اجتناب از مصرف دخانیات.
• داشتن فعالیت بدنی مناسب و رعایت استراحت کافی.

توصیه می‌شود که مادران در هنگام بارداری با پزشک خود مشورت کنند و رژیم غذایی مناسب برای خودشان و جنینشان تعیین کنند تا از رشد سالم جنین خود مطمئن شوند.