بارداری، یکی از شیرین‌ترین و در عین حال سخت‌ترین دورانی است که هر مادری در زندگی خود تجربه می‌کند. این سختی به دلیل بروز علائمی است که در مراحل مختلف رشد جنین با آن مواجه می‌شوید. در این میان برخی از زنان، دوقلو باردار هستند که ممکن است تا زمان انجام سونوگرافی متوجه این موضوع نشوند. اما باید بدانید که اولین علائم حاملگی دوقلو با تجربه شدید علائم معمول بارداری همراه است که در این مطلب به بررسی آنها می‌پردازیم.
مهمترین علائم اولیه حاملگی دوقلو
از اولین روزهای بارداری، بدن شما شروع به تولید هورمون و تغییرات فیزیکی می‌کند. این تغییرات در واقع اولین علامت بارداری است. این در حالی است که برخی از این علائم، زمانی که شما بیش از یک جنین را در شکم خود دارید، کمی متفاوت است. بسیاری از زنانی که حاملگی دوقلو را تجربه می‌کنند، حتی قبل از اینکه مطمئن شوند، این احساس را دارند که ممکن است دوقلو و یا چندقلو باردار باشند. اما، برای بسیاری از افراد، خبر بارداری دوقلو آنها بعد از انجام سونوگرافی، کاملا غافلگیرکننده است. برخی از مهمترین و اولین علائم حاملگی دوقلو که ممکن است از هفته‌های اولیه آنها را تجربه کنید، شامل موارد زیر است:
بیماری صبحگاهی
هنوز مشخص نیست که چرا برخی از زنان باردار تهوع صبحگاهی را تجربه می‌کنند، اما برای بسیاری از آنها، این حالت می‌تواند از هفته چهارم بارداری شروع شود، یعنی درست در زمانی که شما پریودتان را از دست می‌دهید. افزایش هورمون بارداری گنادوتروپین جفتی انسانی (hGH) ممکن است به احساس تهوع در هر زمانی از روز کمک کند. در این میان برخی از زنان باردار که دوقلو و یا چندقلو دارند، سطوح بالایی از تهوع صبحگاهی را تجربه می‌کنند که مدت زمان آن نیز در دوران بارداری آنها طولانی‌تر است. در نظر گرفتن تهوع صبحگاهی به عنوان عاملی برای تشخیص حاملگی دوقلو ممکن است کمی دشوار باشد، زیرا این علامت از فردی به فرد دیگر و همچنین از بارداری به بارداری دیگر متفاوت است. در صورتی که تا بیش از هفته چهاردهم بارداری، حالت تهوع شدید و بیماری صبحگاهی را تجربه می‌کنید، می‌تواند نشان دهنده حاملگی دوقلو باشد.
احساس خستگی شدید
خستگی نیز از علائم اولیه بارداری است. در هفته‌های اول و گاهی حتی قبل از قاعدگی عقب افتاده در ۴ هفته، ممکن است شروع به احساس خستگی کنید. افزایش سطح هورمون، همراه با مشکلات احتمالی مانند وقفه در خواب و افزایش ادرار، ممکن است توانایی شما برای استراحت معمول را مختل کند. باز هم، هیچ راهی برای اطمینان از اینکه آیا خستگی ایجاد شده به این معنی است که شما منتظر یک نوزاد هستید یا بیشتر وجود ندارد. اگر احساس خستگی مفرط می‌کنید، باید استراحت کافی انجام دهید.
به‌طور کلی هر زن باردار خسته خواهد شد، اما بسیاری از مادرانی که حاملگی دوقلو دارند، احساس خستگی شدید و طولانی مدتی را تجربه می‌کنند. افزایش شدید پروژسترون برای حمایت از بارداری دو نوزاد، همراه با نرخ متابولیسم پایه بالاتر (میزان مصرف انرژی بدن)، باعث خستگی ناتوان کننده می‌شود. این در حالی است که سه ماهه اول، حیاتی‌ترین دوره سه ماهه برای رشد سیستم‌های بنیادی بدن جنین است و شما این کار را برای دو نوزاد انجام می‌دهید. همین عامل یکی از اصلی‌ترین و اولین علائم حاملگی دوقلو محسوب می‌شود. اگر بارداری دوقلو را تجربه می‌کنید و احساس خستگی شدید و طاقت فرسایی دارید، این اقدامات را فراموش نکنید:
- اگر در حال کار هستید، در زمان استراحت ناهار خود چرت بزنید.
- هر شب زود بخوابید (قبل از ساعت ۹ شب).
- اگر نمی‌توانید بخوابید، تنفس عمیق را تمرین کنید.
- یک رژیم غذایی سالم در دوران بارداری می‌تواند سطح انرژی را افزایش دهد. غذاهای سرشار از ویتامین B مانند دانه‌های مخمر یا گرده زنبور عسل، در افزایش سطح انرژی شما موثر است.
- آب و مایعات فراوان بنوشید. باور کنید یا نه، کم آبی یکی از دلایل بزرگ خستگی است.
- روزی ۲۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. اگرچه ممکن است این کار سخت به نظر برسد، اما تحرک و پیاده‌روی، انرژی شما را افزایش داده و برای ضریب هوشی نوزادان شما نیز خوب است.
hCG بالا
گنادوتروپین جفتی انسانی که به اختصار به آن hCG می‌گویند، هورمونی است که در بارداری، توسط بدن تولید می‌شود. تست‌های بارداری خانگی این هورمون را در ادرار تشخیص می‌دهند تا نتیجه آزمایش بارداری شما مثبت شود. در حالی که تست‌های خانگی بارداری نمی‌توانند سطح خاصی از hCG را در بدن شما نشان دهند، بنابراین باید آزمایش خون بدهید. اگر تحت درمان‌های باروری خاصی هستید، ممکن است برای بررسی اعداد hCG از شما خون گرفته شود. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد زنانی که دوقلو و یا چندقلو باردار هستند، ممکن است تعداد hCG بالاتر از حد انتظار داشته باشند.
عدم تحمل غذایی
مشابه تهوع شدید صبحگاهی، برخی از زنان با بارداری دوقلو متوجه بیزاری شدید نسبت به برخی غذاها می‌شوند. این یکی از اولین علائم حاملگی دوقلو است که به خاطر نوسانات شدید هورمونی در بدن شما، بروز پیدا می‌کند. همچنین این دلایل نیز در بیزاری شما از غذا در بارداری دوقلو نقش دارند:
- تغییرات در درک چشایی در دوران بارداری
- محافظت سیستماتیک بدن از کودک در حال رشد
در هر صورت، شاید بهتر باشد به این بیزاری‌ها گوش دهید و فعلا از مصرف این غذاها دوری کنید. توصیه می‌شود غذاهای سالم و ملایمی را که می‌توانید تحمل کنید مانند آبگوشت، موز، آووکادو، جو و اسموتی بخورید و در مورد آن استرس نداشته باشید. احساس عدم تحمل غذایی معمولا در عرض چند هفته از بین می‌روند و می‌توانید به راحتی از خوردن مواد غذایی غنی و مغذی لذت ببرید.
حساسیت شدید سینه
در دوران بارداری، سینه‌ها به شدت دردناک و حساس می‌شود. درد و حساسیت سینه‌های از جمله اولین علائم بارداری است که در حاملگی دوقلو به دلیل افزایش سطح هورمون، اغلب زودتر و شدیدتر رخ می‌دهد. در این شرایط، سینه‌های شما به جای یک نوزاد، باید از دو نوزاد حمایت کنند. در اینجا چند نکته برای کاهش درد سینه در حاملگی دوقلو وجود دارد:
- سوتین‌های تنگ و فنردار را با سوتین‌های نرم‌تر عوض کنید.
- برای جلوگیری از درد ناشی از حرکت در رختخواب یک سوتین خواب نخی بپوشید.
- از دویدن، جهش یا تکان دادن سینه‌ها تا زمانی که حساسیت و درد آن فروکش کند، خودداری کنید.
تکرر ادرار
درست مانند بارداری تک قلو، حاملگی دوقلو نیز به دلیل افزایش سطح hCG باعث افزایش ادرار می‌شود. از آنجایی که سطح hCG بارداری دوقلو سریع‌تر از بارداری‌های تک قلو افزایش می‌یابد، تکرر ادرار ممکن است بسیار مشهود و در برخی موارد آزاردهنده باشد. در اینجا چند راه برای مقابله با تکرر ادرار به‌عنوان اولین علائم حاملگی دوقلو وجود دارد:
- مایعات موردنیاز بدن را در طول روز بنوشید و ۱ تا ۲ ساعت قبل از خواب مصرف آن را قطع کنید.
- سعی کنید از مصرف نوشیدنی‌هایی که ادرارآور هستند، خودداری کنید. این نوشیدنی‌ها شامل چای، آبمیوه و قهوه است.
- از نوشیدنی‌های الکترولیتی آبرسان مانند آب نارگیل، آبگوشت یا آب تصفیه شده ساده استفاده کنید.
- با هر بار ادرار کردن، مثانه خود را با خم شدن به جلو کاملا خالی کنید. همچنین می‌توانید چند ثانیه بعد از ادرار کردن صبر کنید تا مطمئن شوید که مثانه شما کاملا خالی است.
شکم بزرگتر از حد معمول
زمانی که شکم شما برای هر مرحله از بارداری، بزرگتر از حد انتظار به نظر می‌رسد، نشانه احتمالی بارداری دوقلو است. اما به خاطر داشته باشید که بسیاری از زنان در بارداری‌های بعدی خیلی زودتر از بارداری اول خود، ظاهر برآمده شکم را تجربه می‌کنند. اندازه گیری ارتفاع فندال ممکن است شناسه قابل اعتمادتری برای دوقلوهای احتمالی باشد. برای این کار، ماما و پزشک قد پایه (ارتفاع رحم) را از حدود هفته ۱۲ بارداری اندازه گیری می‌کنند تا ببینند کودک به طور طبیعی رشد کرده است یا خیر. وقتی قد پایه بزرگتر از حد انتظار باشد، می‌تواند به این معنی باشد که شما دوقلو دارید.
ضربان قلب بیشتر در حالت استراحت
در دوران بارداری، میزان متابولیسم پایه برای تامین غذای کودک افزایش می‌یابد. به طور مشابه، ضربان قلب در حالت استراحت نیز می‌تواند افزایش یابد. ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت حدود ۷۰ ضربه در دقیقه (bpm) است که در دوران بارداری به ۸۰ تا ۱۰۰ ضربان در دقیقه افزایش می‌یابد. این در حالی است که در حاملگی دوقلو، ضربان قلب ممکن است حتی بیشتر شود. برای ضربان قلب بیشتر از ۱۰۰ ضربه در دقیقه، تشخیص تاکی کاردی داده می‌شود. تاکی کاردی اغلب در بارداری طبیعی تلقی می‌شود، بنابراین جای نگرانی نیست، اما باید توسط ماما یا پزشک تحت نظر باشید. اگرچه نمی‌توانید از تپش قلب خود به‌عنوان اولین علائم حاملگی دوقلو جلوگیری کنید، اما توصیه می‌شود که از راهکارهای اصولی برای کاهش استرس در زندگی‌تان استفاده کنید. برخی از مهمترین راه‌های حفظ آرامش در این دوران حساس عبارتند از:
- اجازه ندهید بدنتان به سمت قند خون پایین برود.
- وعده‌های غذایی و میان وعده‌های متعادل را در فواصل زمانی منظم بخورید.
- تنفس عمیق، تجسم و یا مدیتیشن را تمرین کنید.
- روی یک صندلی راحت بنشینید و به موسیقی ملایم گوش دهید.
- از قرار گرفتن در محیط‌های پر استرس اجتناب کنید.
- گیر افتادن احتمالی در ترافیک، راه رفتن در خیابان‌های شلوغ و … را فراموش کنید.
- از گیاهان درمانی مانند بابونه یا اسطوخودوس در نوشیدنی‌های گرم استفاده کنید.
بد خلقی
وقتی نوسانات هورمونی شروع می‌شود، نوسانات خلقی را نیز با خود به همراه دارد. مانند سایر علائم اولیه بارداری دوقلو، افزایش بدخلقی به دلیل تغییرات بیولوژیکی گسترده ممکن است نشانه‌ای باشد که شما باید انتظار دو نوزاد را داشته باشید. هنگامی که بدخلقی بارداری دوقلو شروع شد، این کارها را انجام دهید:
- احساسات خود را یادداشت کنید. شما می‌توانید چیزهایی بنویسید که نمی‌توانید آنها را بازگو کنید. بنابراین با قلم خود آزاد باشید و تمام احساسات خود را بدون قضاوت، بنویسید.
- از یک شخص مورد اعتماد (شریک زندگی، اعضای خانواده یا دوستانتان) پشتیبانی و حمایت لازم را دریافت کنید.
- معنویت را تمرین کنید تا به صلح و آرامش نزدیک شوید. چه به این معنا باشد که به مطالعه کتاب‌های عرفانی بپردازید و یا مدیتیشن و یوگا انجام دهید. فقط کافی است راه‌هایی برای اتصال به روح خود بیابید.
- به خاطر داشته باشید که این احساسات شدید به راحتی از بین خواهند رفت، پس نگران نباشید.
حرکت اولیه
از آنجایی که بیشتر زنان باردار تا حدود ۱۸ هفته، حرکت جنین را متوجه نمی‌شوند، بنابراین نمی‌توان ارزیابی نحوه حرکت نوزاد را به عنوان اولین علائم حاملگی دوقلو در نظر گرفت. کودک شما از همان ابتدا در رحم حرکت می‌کند، اما بعید است تا سه ماهه دوم چیزی احساس کنید. البته، داشتن دو یا چند نوزاد می‌تواند به این معنی باشد که شما کمی زودتر از زمانی که فقط یک نوزاد دارید، حرکت آنها را احساس خواهید کرد، اما بعید است این اتفاق قبل از سه ماهه دوم بارداری شما رخ دهد.
افزایش وزن
افزایش وزن نیز یکی دیگر از علائمی است که ممکن است به زمان بیشتری برای تشخیص بارداری دوقلو، نیاز داشته باشد. زیرا در طول سه ماهه اول بارداری، احتمالا افزایش وزن، نسبتا کم است. افزایش وزن در سه ماهه دوم، صرف نظر از اینکه منتظر یک نوزاد یا بیشتر باشید، با سرعت بیشتری اتفاق می‌افتد. اگر در سه ماهه اول بارداری سریع‌تر از حد انتظار، وزن اضافه می‌کنید، باید با پزشک متخصص زنان در مورد علل یا نگرانی‌های احتمالی آن صحبت کنید.
حاملگی دوقلو چگونه تایید می شود؟
علاوه‌بر بررسی اولین علائم حاملگی دوقلو که پیش‌تر به آن پرداخته شد، برخی روش‌ها وجود دارد که به‌طور قطعی مشخص می‌کند که آیا شما دو جنین در شکم خود دارید یا خیر. این روش‌ها عبارتند از:
سونوگرافی
در حالی که علائم و نشانه‌های زیادی از بارداری دوقلو وجود دارد، اما انجام سونوگرافی یک راه مطمئن برای این کار محسوب می‌شود. در این میان، برخی از زنان ترجیح می‌دهند سونوگرافی اولیه خود را زودتر انجام دهند، در حالی که زنان دیگر ترجیح می‌دهند از انجام سونوگرافی تا اسکن ۲۰ هفته‌ای خودداری کنند. برای بررسی مشکلات و عوارض احتمالی بارداری، برخی از پزشکان انجام سونوگرافی زودهنگام، در حدود ۶ تا ۱۰ هفته بارداری، را برای شما تجویز می‌کنند. اگر سونوگرافی اولیه را انجام نمی‌دهید، باید برای اسکن آناتومی در حدود ۱۸ تا ۲۲ هفته آماده شوید. هنگامی که پزشک شما قادر به دیدن تصاویر سونوگرام باشد، تعداد دقیق جنینی که در شکم خود حمل می‌کنید نیز مشخص خواهد شد.
ضربان قلب متعدد
در زمان ویزیت توسط ماما یا پزشک، ضربان قلب جنین که از حدود ۱۰ تا ۱۲ هفته شروع می‌شود، بررسی خواهد شد. گاهی اوقات ضربان دوم قلب شنیده می‌شود، با این حال، گاهی اوقات ممکن است دوقلو حمل کنید و باز هم نتوانید دو ضربان قلب را با داپلر بشنوید. اگر متخصص زنان و زایمان شما فکر می‌کند که ضربان قلب دوم را می شنود، احتمالا پیشنهاد خواهد کرد که برای دریافت تصویر بهتر از آنچه اتفاق می‌افتد، سونوگرافی انجام دهید.
AFP غیر طبیعی
آلفا فتوپروتئین (AFP) پروتئینی است که توسط کبد و کیسه زرده نوزاد در دوران بارداری تولید می‌شود. این پروتئین پس از ساخت و تولید، وارد خون مادر خواهد شد. به همین دلیل، در طول دوم سه ماهه، یک آزمایش میزان AFP انجام می‌شود که با استفاده از نتایج آن، آلفا فتوپروتئینی که جنین از کبد خود در خون مادر آزاد می‌کند، اندازه گیری می‌شود. این آزمایش برای غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی یا نقایص مادرزادی مانند سندرم داون کاربرد دارد. با این حال، سطح بالای AFP ممکن است به این معنی باشد که دو جنین آن را دفع می‌کنند. یک مطالعه نشان می‌دهد که زنانی که دوقلو حامله بودند، تست AFP دو برابر بیشتر از زنانی که دارای تک قلو بودند، داشتند.
نکات مهم در تشخیص حاملگی دوقلو
در تشخیص درست و دقیق بارداری دوقلو در نزدیک‌ترین زمان ممکن، توصیه می‌شود این نکات را در نظر داشته باشید:
- اگرچه همه علائم ممکن است به این اشاره کند که شما دوقلو باردار هستید، اما باید منتظر بمانید تا بعد از شش هفته بارداری، این وضعیت را با سونوگرافی تایید کنید.
- یک مطالعه نشان می‌دهد که سونوگرافی ترانس واژینال زودتر از هفته ششم بارداری در بررسی داشتن دو کیسه حاملگی قابل اعتماد نیست.
- باید توجه داشته باشید که اصرار در فهمیدن بارداری دوقلو با انجام آزمایشات و سونوگرافی زودتر از زمان توصیه شده توسط پزشک، ممکن است با از دست دادن دوقلو همراه باشد.
- محققان تخمین می‌زنند که ۲۱ تا ۳۰ درصد از بارداری‌های دوقلو منجر به سندرم ناپدید شدن دوقلو می‌شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که بارداری دوقلو در حدود ۶ هفتگی و با سونوگرافی تأیید شود، اما دوقلوها ناپدید شده یا تا سونوگرافی بعدی (حدود ۱۲ هفته) دوباره جذب شده باشند.
- برخی از زنان ترجیح می‌دهند تا زمانی که شرایط دوقلوها نسبتا ایمن نباشند، برای تشخیص اقدامی انجام ندهند، در حالی که برخی دیگر می‌خواهند زودتر متوجه این موضوع شوند حتی اگر احتمال از دست دادن یک دوقلو زیاد باشد.
- بر اساس گزارش CDC، میزان دوقلوها در سال ۲۰۱۸، ۳۲.۶ دوقلو به ازای هر ۱۰۰۰ تولد بوده است.
- عواملی مانند سن، ژنتیک و درمان‌های باروری می‌توانند احتمال بارداری دوقلو را افزایش دهند.
سخن پایانی
در حالی که بارداری دوقلو یا چندقلو برای اکثر والدین هیجان انگیز است، اما با خطراتی همراه است که برای جلوگیری از آنها باید به خوبی آماده باشید. بنابراین تمرکز بر سلامتی و دریافت مراقبت‌های دوران بارداری به ویژه در دوران حاملگی دوقلو، مهم است. تعداد بسیار زیادی از اولین علائم حاملگی دوقلو وجود دارد که می‌توان به آنها توجه داشت اما این علائم نمی‌توانند به طور قطعی به شما بگوید که آیا دو نوزاد باردار هستید یا خیر. در این میان انجام سونوگرافی با تجویز پزشک یا ماما به شما در دانستن این موضوع کمک می‌کند و در عین حال نتیجه قطعی در اختیار شما قرار می‌دهد. در این مطلب تمام علائمی که ممکن است به شما در تایید حاملگی دوقلو کمک کند، آورده شده است.
گوگولی ها