آیا نوزاد شما زیاد عطسه می کند؟ مشاهدات نشان می‌دهند که عطسه کردن یک رفتار طبیعی برای نوزادان به شمار می‌رود. صدای عطسه کودکان تنها بخشی از صداها و رفلکس‌هایی هستند که احتمالاً در مرحله نوزادی فرزند مشاهده خواهید کرد. اما اگر نوزاد شما فقط عطسه ندارد و به طور هم زمان عطسه و سرفه می‌کند، با آبریزش بینی درگیر است و به نظر می‌رسد تب دارد، این علائم می‌توانند نشانه‌‌ای از بیماری‌های تنفسی مثل سرماخوردگی باشد.در این مقاله اطلاعاتی را در مورد عطسه کردن نوزاد، این که عطسه کردن او دقیقاً نشانه چیست و چه زمانی لازم است با امتخصص اطفال مشورت کنید را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
چرا نوزادان مرتب عطسه می کنند؟
در صورتی که از عطسه‌های مداوم نوزاد خود متعجب هستید لازم است بدانید که این رفتار در نوزادان متداول است. عطسه مکرر نوزادان یکی از رفتارهایی است که اغلب باعث ایجاد سوال و یا حتی نگرانی والدین می‌شود. نگرانی مادران و پدران در رابطه با این است که آیا کودک آنها بیمار شده؟ آیا باید با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی تماس بگیرند؟ همه این افکار می‌توانند در ذهن شما وجود داشته باشند. اما مطمئن باشید که عطسه کردن نوزادان حتی به طور مداوم یا با تعداد زیاد یک رفتار طبیعی به شمار می‌رود.
صداهای نوزادان و عطسه کردن:
از لحظه ای که نوزاد شما به دنیا می‌آید، صداها و واکنش‌های زیادی از جمله عطسه و سکسکه از دهان و بینی او شنیده می‌شود. در روزهای اول پس از تولد نوزاد خود، ممکن است اصواتی مانند صدای گریه، غرغر، آروغ زدن، سرفه، خمیازه، آه کشیدن، سکسکه و عطسه را بشنوید.
این اصوات نه تنها بین نوزادان معمول و عادی هستند و جای نگرانی ندارند، بلکه نشانه خوبی مبنی بر این می‌باشند که حواس کودک شما به درستی کار می‌کند. فرزند شما نسبت به اتفاقاتی که در دنیای اطراف می‌گذرد واکنش نشان می‌دهد. در حین واکنش نوزاد، مجرای بینی او که بسیار کوچک است می‌تواند به راحتی مسدود یا تحریک شود و گاهی باعث تولید صداهایی از جمله غرغر کردن و عطسه شود.
رفلکس های نوزاد
نوزادان پس از به دنیا آمدن، صداهایی را به صورت رفلکس از خود تولید می‌کنند. رفلکس یک واکنش عضلانی غیر ارادی است که در پاسخ به محرک‌ها بروز می‌کند. از مواردی که می‌توان برای رفلکس نام برد این است که زمانی که یک شیء به دهان نوزاد تماس پیدا می‌کند، بلافاصله شروع به مکیدن آن می‌کند. همچنین گرفتن اشیاء، شروع به راه رفتن در مرحله رشد و لبخندی که در هفته‌های اول زندگی خود بدون کنترل یا خود آگاهی می‌زند نیز از نمونه‌های رفلکس هستند. بیشتر این واکنش‌های طبیعی با بزرگ شدن نوزاد ناپدید می‌شوند.
با این حال، عطسه یک رفلکس دفاعی است که با گذشت زمان از بین نمی رود. این واکنش به بدن کمک می کند تا چیزهایی که تحریک کننده یا مضر هستند را از بینی خارج کند. نوزادان تازه متولد شده (و همچنین نوزادان بزرگتر، کودکان و بزرگسالان) با عطسه کردن می توانند هرگونه میکروب و ذرات موجود در بینی خود را خارج کنند و از خود در برابر بیماری محافظت کنند. عطسه کردن کودک به از خارج کردن محرک‌هایی مانند ذرات گرد و غبار، پرز، بوی تند، دود تنباکو و همچنین مواد آلرژی زا مانند سلول‌های پوستی (شوره) حیوانات خانگی کمک می‌کند.
در کل، عطسه نوزادان (مشابه آروغ، سرفه، گریه، غرغر، خمیازه، سکسکه و صداهای دیگر) رایج و معمولاً طبیعی است. با این حال، اگر هنوز سؤال یا نگرانی در مورد عطسه کردن نوزاد خود دارید، توصیه می‌کنیم با متخصص اطفال مشورت کنید.
چرا نوزاد من عطسه می کند؟
اگر متوجه شدید که کودک شما بیشتر از حالت معمول عطسه می‌کند، یکی از دلایل زیر می تواند عامل آن باشد
- بیماری: عطسه می تواند نشان دهنده سرماخوردگی کودک شما باشد. اگر سرماخوردگی داشته باشد، احتمالاً فرزند شما علائم دیگری همراه با عطسه دارد، مانند آبریزش بینی، سرفه، تب، کم اشتهایی و بی اشتهایی. در صورت ابتلا به سرماخوردگی مهم است که با شستن مکرر دستان خود از کودکتان در برابر میکروب‌ها محافظت کنید و اطمینان حاصل کنید که هر کسی که کودک شما را لمس می کند نیز این کار را انجام می دهد. عطسه مکرر همچنین می‌تواند نشان دهنده این باشد که بیماری نوزاد شما چیزی بیشتر از سرماخوردگی، مانند عفونت مجاری تنفسی می‌باشد.
- کوچک بودن مجرای بینی: همانطور که پیش‌تر اشاره شد، نوزاد تازه به دنیا آمده به دلیل داشتن مجرای بینی بسیار کوچک و باریک، مستعد به برخی از واکنش‌ها از جمله عطسه کردن است. این واکنش باعث می‌شود که آنها نیاز به تمیز کردن بینی خود را به دفعات بیشتری داشته باشند که این کار با عطسه انجام می شود.
- هوای خشک: هوای خشک می تواند باعث ایجاد عطسه در نوزادان شود، زیرا مجرای بینی نوزادان بسیار کوچکتر از بزرگسالان است و این موضوع باعث می شود مخاط او سریع‌تر از حد معمول خشک شود. این امر در فصول سردتر مانند زمستان یا پاییز، در محیط‌های دارای تهویه نامطبوع یا زمانی که نوزادان در معرض آب و هوای خشک قرار می‌گیرند، بیشتر دیده می‌شود. برای از بین بردن با هوای خشک، استفاده از یک دستگاه مرطوب‌کننده در اتاق نوزاد هنگام خواب مفید است. افزایش رطوبت هوا می‌تواند به شل شدن مخاط و تنفس راحت نوزاد تازه متولد شده کمک کند. همچنین ممکن است به جلوگیری از تجمع مخاط در وهله اول بیانجامد.
ارتباط بین عطسه نوزادان و بیماری
گاهی اوقات، عطسه زیاد نوزاد اگر با علائم دیگر همراه شود می‌تواند جزو علائم بیماری تنفسی باشد. نکته مهم در اینجا این است که عطسه نوزاد حتما باید با علائم و نشانههای دیگری نیز همراه باشد. به خاطر داشته باشید که عطسه کردن نوزادان کاملاً طبیعی است، بنابراین در صورت مشاهده عطسه‌های مکرر او نیازی به نگرانی نیست. اما اگر علائم دیگری را همراه با عطسه در او مشاهده کنید، در این صورت احتمال آن وجود دارد که کودک شما به سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی مبتلا باشد.
ارتباط بین عطسه نوزاد و سرماخوردگی
رشد و تکامل سیستم ایمنی کودکان فرآیندی زمان‌بر است. به همین دلیل نوزاد شما در سال اول زندگی خود بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی می‌باشد. به طور معمول این که نوزادان تا پیش از رسیدن به ۱ سالگی، شش تا هشت بار ابتلا به سرماخوردگی را تجربه کنند غیرطبیعی نیست. نوزادی که علائمی مانند آبریزش یا گرفتگی بینی، عطسه یا علائم مشابهی را تجربه می‌کند، ممکن است مبتلا به سرماخوردگی باشد.
علائم سرماخوردگی در نوزادان
- آبریزش بینی (با مخاط شفاف، زرد یا سبز)
- عطسه کردن
- تب
- سرفه کردن
- مشکل در خواب
- کج خلق شدن
اگر کودک شما ۳ ماه یا کوچکتر است و علائم فوق را از خود نشان می‌دهد، توصیه می‌کنیم با مشاهده اولین نشانه بیماری با پزشک خود تماس بگیرید. به خصوص اگر تب جزو علائم نوزاد مشاهده می‌شود، سرماخوردگی ممکن است به سرعت به عارضه جدی‌تری تبدیل گردد. اگر کودک شما از سه ماه بزرگتر است و برخی از این علائم بالا را دارد اما تب بالایی ندارد، نیازی به تماس با پزشک نیست. مگر این که علائم او پس از چند هفته بدتر شوند یا بهبود نیابند.
ارتباط بین عطسه نوزادان و آنفولانزا
فهمیدن این که عطسه نوزاد به آنفولانزا ارتباط دارد یا خیر می‌تواند دشوار باشد. این بیماری تنفسی می‌تواند باعث عطسه شود. اگر چه تعداد عطسه در مبتلایان به آنفولانزا معمولاً به اندازه سرماخوردگی نیست، ولی به صورت کلی آنفولانزا بیماری شدیدتری نسبت به سرماخوردگی به شمار می‌رود. علائم آنفولانزا معمولاً پس از یک یا دو هفته بهبود مییابند.
علائم آنفولانزا در نوزادان
- تب ناگهانی بالای ۳۸ درجه
- لرز
- سردرد و بدن درد
- خستگی
- گلو درد
- سرفه خشک
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- سایر عوارض آنفولانزا مثل عطسه کردن و اسهال و استفراغ
اگر تعداد عطسه‌های نوزاد شما زیاد است، احتمالاً به آنفولانزا مبتلا نمی‌باشد. زیرا عطسه‌های متعدد جزو نشانههای اصلی آنفولانزا به شمار نمی‌رود. اما اگر کودک شما تب بالایی دارد، بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک اطفال مراجعه کنید. به ویژه مراجعه به پزشک برای نوزادان زیر ۳ ماه به دلیل این که سیستم ایمنی کودک هنوز در حال رشد و تکامل است، بسیار اهمیت دارد. همچنین اگر نوزاد شما هر گونه بیماری مزمن دارد نیز مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم ضروری است.
ارتباط بین عطسه نوزادان و آلرژی
درست مانند بزرگسالان، نوزادان تازه متولد شده نیز مستعد ابتلا به رینیت آلرژیک یا آلرژی بینی هستند که با عنوان تب یونجه نیز شناخته می‌شود. این نوع آلرژی می‌تواند باعث بروز عطسه و سایر علائم آلرژی شود. این آلرژی ها واکنشی به آلرژن‌های موجود در محیط پیرامون هستند که ممکن است شامل گرده، ذرات گرد و غبار، کپک و سلول‌های پوستی (شوره) حیوانات خانگی باشد.
علائم آلرژی بینی در نوزادان
- عطسه کردن
- احساس عطسه و گرفتگی بینی (تنفس از طریق دهان)
- خارش یا آبریزش بینی همراه با ترشحات شفاف
- قرمزی، خارش یا تورم چشم‌ها
- سرفه کردن یا صاف کردن گلو
- خستگی (به دلیل نخوابیدن در شب)
- حلقه های سیاه زیر چشم
- خون دماغ شدن
اگرچه این نوع آلرژن ها می توانند باعث تشدید و تحریک آلرژی کودک شما شوند، اما معمولاً هیچ دلیلی برای تماس با پزشک اطفال وجود ندارد. مگر اینکه نوزاد شما دارای علائمی داشته باشد که در برنامه و فعالیت‌های روزانه ایجاد مشکل کند. به عنوان مثال، اگر آلرژی باعث می‌شود که کودک شما قادر به خوابیدن، غذا خوردن یا معاشرت نباشد، پزشک می‌تواند راه حل هایی برای رفع و کنترل آلرژی ارائه دهد و به شما در تعیین علت آلرژی کمک کند.
چگونه عطسه غیر طبیعی نوزاد را بهتر کنیم؟
به عنوان پدر و مادر، دیدن این که کودک شما هرگونه مشکلی دارد بسیار دشوار است و عطسه کردن نیز از این قضیه مستثنی نیست. نکته خوبی که لازم است بدانید این است که عطسه کردن به هیچ وجه به نوزاد شما آسیب نمی رساند. حتی اگر نوزاد شما به تعداد زیاد یا به طور مداوم عطسه کند.
اگر عطسه نوزادان شما به عفونت‌های تنفسی مانند سرماخوردگی مرتبط است، پزشک ممکن است روش‌های ساده‌ای مانند پاک کردن مجرای بینی مسدود شده با لامپ سرنگ یا استفاده از بخور آب سرد برای کمک به حفظ رطوبت مجاری بینی را برای درمان علائم کودک شما توصیه کند.
اگر عطسه کودک شما به دلیل آلرژی بینی ایجاد شده است، بهترین راهکار کنترل آن دور نگه داشتن محرک‌های آلرژی از کودک است. در ادامه نکاتی را برای کم‌تر قرار گرفتن یا قرار نگرفتن کودک در معرض محرک‌ها و آلرژن‌های رایج مانند شوره حیوانات خانگی، کپک، گرد و غبار، دود تنباکو و بوهای قوی به شما پیشنهاد می‌کنیم:
- حیوانات خانگی خود را در بیرون از خانه یا در اتاقی مجزا دور از محل خواب، بازی و غذا خوردن کودکتان نگهداری کنید.
- خانه خود را برای وجود کپک بررسی کنید و در صورت لزوم فرش خود را تعویض کنید. برای جلوگیری از کپک در آینده، به خصوص در مناطق مرطوب مانند زیرزمین، از یک رطوبت گیر استفاده کنید.
- ملافه ها را هر هفته با آب داغ بشویید تا از پخش شدن گرد و غبار در هوا جلوگیری کنید. همچنین از روکش بر روی تشک‌ها استفاده کنید.
- از کشیدن سیگار و پخش شدن دود تنباکو در اطراف کودک خود خودداری کنید، همچنین از استفاده از عطرهای قوی بپرهیزید و در محیط اطراف کودک از اسپری استفاده نکنید.
آیا عطسه همیشگی نوزاد دلیلی برای نگرانی است؟
همانطور که قبلاً گفته شد، در بیشتر موارد عطسه نوزادان یک واکنش طبیعی است و جایی برای نگرانی نیست. با این حال، اگر کودک شما مدام عطسه می‌کند و تب هم دارد لازم است به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. اما اگر کودک شما هیچ علامت دیگری همراه با عطسه کردن ندارد، چیزی برای نگرانی وجود ندارد. علائمی که نشان می‌دهند زمان تماس با پزشک فرا رسیده است عبارتند از:
- نوزادان زیر ۳ ماه که درجه حرارت مقعدی آنها بالای ۳۸ درجه است.
- احساس پری و عدم اشتها که مانع از غذا خوردن می‌شود
- سرفه کردن همراه با عطسه
- کم اشتهایی
- خواب آلودگی
- درد یا سایر علائم مربوط به آن
سخن آخر
عطسه کردن نوزادان واکنشی کاملاً طبیعی است. عطسه کردن در واقع یک واکنش غیر ارادی و رفلکس دفاعی بدن می‌باشد که با هدف خارج کردن عوامل تحریک کننده از مجراهای بینی نوزاد رخ می‌دهد. عطسه‌های متعدد نوزادان اغلب علامت خوبی است که نشان می‌دهد رفلکس‌ها و حواس نوزاد به درستی عمل می‌کنند. اما اگر عطسه کردن کودک شما به حدی شدید است که برنامه روزانه کودک شما را دچار مشکل می‌کند و در تغذیه یا خواب او اختلال ایجاد می‌کند، بهتر است با پزشک اطفال صحبت کنید.
اگر طبق مشاهدات شما نوزاد همراه با عطسه کردن، گرفتگی و آبریزش بینی دارد و سرفه می‌کند یا تب دارد، احتمالاً دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا شده است. در مورد نوزادان زیر ۳ ماهی که علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا از خود بروز می‌دهند و تب دارند، در اسرع وقت به پزشک اطفال مراجعه نمایید.