از آنجایی که نوزادان نارس اغلب قبل از رسیدن به موعد تولد خود از بیمارستان به خانه می‌روند، همیشه مانند نوزادی که نزدیک به چهل هفته دارد رفتار نمی‌کنند. مشاهدات، تفاوت‌هایی را در نحوه خوابیدن، غذا خوردن و عکس العمل این نوزادان نسبت به زندگی روزمره نشان می‌دهند. در حالی که برخی از نوزادان آرام هستند و زیاد می‌خوابند، برخی دیگر تمایل دارند که بسیار شلوغ باشند و بدخلقی کنند. در این مقاله در مورد برخی از مواردی که ممکن است باعث ایجاد بدخلقی در در نوزاد نارس شود صحبت می‌کنیم و کارهایی که می‌توانید برای کمک به آنها انجام دهید را به شما پیشنهاد می‌دهیم.
دلایل رایج سر و صدا و بدخلقی نوزاد نارس
برخی از علل بدخلقی برای نوزادان کامل با نوزاد نارس یکسان است. با این حال، داشتن زایمان زودرس می‌تواند منجر به دلایل دیگری برای بدخلقی نوزاد نارس شود.
سیستم عصبی زودرس
نوزادی که زودتر از موعد به دنیا می‌آید، دارای سیستم عصبی نابالغ است.
سیستم عصبی حرکات بدن، حواس و تنظیم عملکردهای بدن را کنترل می‌کند. مغز و اعصاب یک نوزاد نارس ممکن است در پردازش دنیای اطراف خود مشکل داشته باشد. به همین دلیل نوزاد نارس ممکن است در واکنش به نورها و صداها، در آغوش گرفته شدن و یا غذا دادن حساس تر و پر سر و صداتر باشد.
تاثیر داروها بر بی قراری نوزاد نارس
نوزاد نارس بیشتر احتمال دارد که پس از تجویز دارو برای او بیمارستان را ترک کند. برخی از داروها محرک هستند، به ویژه آنهایی که از آپنه جلوگیری می‌کنند. داروهای محرک فعالیت بدن نوزاد را افزایش می‌دهند. آنها می‌توانند کودک را پریشان و تحریک پذیر کنند، به علاوه باعث به وجود آمدن مشکل در آرام شدن نوزاد و خوب خوابیدن او می‌شوند.
تغییر محیط از بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان
نوزاد شما پس از هفته‌ها یا ماه‌ها بودن در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) یا قسمت کودک بخش مراقبت‌های ویژه، می‌تواند به زنگ‌های هشدار و منبع نور ثابت در طول روز و شب عادت کند. وقتی بالاخره به خانه می‌روید، محیط ساکت‌تر و تاریک‌تر ممکن است بسیار برای نوزاد متفاوت باشد، بنابراین کودک شما ممکن است هنگام تلاش برای سازگاری با محیط، پر سر و صدا و بدخلق باشد.
روشن گذاشتن چراغ و روشن نگه داشتن رادیو یا تلویزیون برای ایجاد صدای پس زمینه ممکن است برای آرام شدن نوزاد شما مفید باشد. شما مجبور نخواهید بود این کار را برای همیشه انجام دهید. فقط چند روز آن را امتحان کنید؛ سپس با عادت کردن کودک به محیط جدید، به تدریج محیط را تاریک‌تر و ساکت‌تر کنید.
تاثیر رفلاکس بر بدخلقی نوزاد
زمانی که نوزاد غذا می‌خورد، غذا از دهان، سپس از مری پایین رفته و در نهایت به معده می‌رود. وقتی غذا و مقداری از اسید موجود در معده به سمت عقب حرکت می‌کند و به مری می رود، به این حالت رفلاکس گفته می‌شود. ترش کردن یا رفلاکس برای نوزاد ناراحت کننده است؛ بنابراین نوزاد شما ممکن است پس از شیر خوردن گریه کند و از خود بدخلقی نشان دهد.
اگر نوزاد شما دارای رفلاکس است، ممکن است پزشک توصیه کند که او را بعد از شیر خوردن در حالت عمودی نگه دارید و او را تحت نظر قرار دهید، شیر خشک یا شیر مادر را غلیظ تر کنید یا از داروها برای کنترل رفلاکس استفاده کنید.
حساسیت غذایی
واکنش به پروتئین موجود در برخی غذاها می‌تواند در برخی از نوزادان آلرژی و حساسیت غذایی ایجاد کند. به صورت کلی شیر خشک و به خصوص شیرخشک‌های تهیه شده از شیر گاو یا سویا می‌تواند باعث مشکلات معده، درد و بی قراری در نوزاد شما شود. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، ممکن است به لبنیات یا سایر غذاهای موجود در رژیم غذایی مادر نیز حساسیت غذایی داشته باشند؛ هرچند که این مورد کم‌تر رایج است.
در صورتی که مشکوک هستید که فرزند شما به دلیل حساسیت غذایی بی قراری می‌کند و بدخلق است، بهتر است با پزشک اطفال خود در مورد تغییر شیر خشک یا حذف آلرژن‌های رایج از رژیم غذایی خود در صورت شیردهی صحبت کنید.
تاثیر قولنج بر بی قراری نوزاد نارس
کولیک یا قلنج نوزاد به گریه و بی قراری بیش از حد گفته می‌شود که بیش از سه ساعت حداقل در سه روز از هفته و به مدت بیش از سه هفته طول می‌کشد. دلیل بروز قلنج در نوزاد دقیقا مشخص نیست، ولی تصور می‌شود که به مشکلات شکم مانند نفخ، عدم تحمل تغذیه یا سیستم گوارشی نابالغ ارتباط داشته باشد.
در نوزادان کامل، قولنج می‌تواند چند هفته پس از تولد شروع شود و معمولاً تا چهار ماهگی کودک به خودی خود متوقف می‌شود. اما در نوزادان نارس کولیک می‌تواند طولانی تر باشد. تفاوت این دو فقط در مسئله زمان آن است، اما احتمالاً علائم آن نزدیک به سن چهار تا شش ماهگی از بین می رود.
بیماری
اگر فرزند شما به دلیل سرماخوردگی، تب، گوش درد یا یک مشکل پزشکی بالینی احساس خوبی نداشته باشد، سعی می کند این را با تنها راهی را که بلد است به شما اطلاع دهد. بنابراین، اگر نوزاد شما بیش از حد معمولی بدخلق است و بی قراری می‌کند، بهتر است دمای بدن او را اندازه بگیرید و به دنبال علائمی باشید که ممکن است نشان دهد او بیمار است یا درد دارد. در صورتی که نوزاد شما تب دارد یا مشکوک به بیماری هستید، با پزشک تماس بگیرید.
گرسنگی
درست مانند نوزادان کامل، نوزادان نارس زمانی که گرسنه هستند، خود را خیس کرده‌اند یا ناراحت هستند، گریه و بی قراری می‌کنند. بنابراین، ممکن است این بدیهی به نظر برسد، اما وقتی کوچولوی شما بدخلق است (حتی اگر تعداد موارد بدخلقی او بسیار زیاد باشد)، همیشه ابتدا باید شرایط اولیه او را بررسی کنید.
نوزادان در نزدیکی زمان شیر خوردن بی قرارتر و بدخلق‌تر می‌شوند، اما گاهی اوقات بین دفعات شیر خوردن هم گرسنه می‌شوند. اگر نوزاد شما بعد از شیر خوردن آب دهانش را به بیرون تف می‌کند یا در حال شیر خوردن است و در هنگام شیر خوردن به اندازه کافی سیر نمی‌شود، ممکن است همچنان گرسنه بماند. همچنین نوزادان در طول جهش رشد بی قرارتر هستند؛ زیرا آنها نیاز به شیر خوردن بیشتر دارند.
پوشک کثیف
بسیاری از نوزادان دوست ندارند پوشک کثیف داشته باشند و در ثانیه‌ای که پوشک آنها خیس یا کثیف می‌شود، سر و صدا و بدخلقی می‌کنند. این حالت ممکن است در هر زمانی، حتی بلافاصله پس از آخرین تعویض پوشک نوزاد اتفاق بیفتد. بنابراین در صورت گریه مکرر نوزاد، حتی اگر او را تازه عوض کرده‌اید بررسی مجدد پوشک او ضرری ندارد. سعی کنید پوست کودک خود را تا حد امکان خشک و تمیز نگه دارید و همچنین بثورات پوشک را بررسی کنید. بثورات پوشک می‌توانند دردناک باشند؛ به خصوص زمانی که پوشک کثیف است.
وجود هوا در معده نوزاد نارس
اگر نوزاد شما پس از آخرین شیر خوردن به خوبی آروغ نزده است، هوای محبوس شده در شکم او می‌تواند باعث ناراحتی او بشود. حتی اگر نوزاد بعد از آخرین شیر خوردن خود آروغ بزرگی زده باشد، ممکن است نیاز داشته باشد دوباره آروغ بزند؛ به خصوص اگر مدام گریه می‌کند.
عدم راحتی نوزاد نارس
مطمئن شوید که کودک شما به دلیل این که راحت نیست بی قراری و بدخلقی نمی‌کند. ممکن است یک تار مو دور انگشتان کوچک دست یا پای نوزاد پیچیده شده باشد، یا برچسب روی لباس او می‌تواند پوست کودک شما را تحریک کند و باعث درد شود. نوزادان همچنین اگر بیش از حد احساس گرما کنند یا خیلی سردشان باشد نیز بی قراری می‌کنند، بنابراین در صورت لزوم دمای اتاق یا لباس کودک خود را تنظیم کنید.
چگونه یک نوزاد بی قرار را آرام کنیم؟
زمانی که تمام نیازهای اولیه نوزاد خود را برآورده کرده باشید و او هنوز گریه می‌کند، چه کار باید بکنید؟ فهمیدن این که چرا نوزاد شما بدخلق است یا گریه می‌کند ممکن است دشوار باشد و ممکن است پاسخی برای آن پیدا نکنید. اما می‌توانید سعی کنید راهی برای آرام کردن او پیدا کنید. ممکن است مجبور شوید کارهای مختلف یا ترکیبی از تکنیک‌ها را برای آرام کردن نوزاد خود امتحان کنید. زیرا آنچه برای یک نوزاد موثر است و جواب می‌دهد، همیشه برای نوزاد دیگر مناسب نیست. در ادامه چند نکته برای آرام کردن بدخلقی و بی قراری یک نوزاد نارس را در اختیار شما قرار می‌دهیم:
- کاهش تحریک: برخی از نوزادان پس از هفته‌ها حضور در بخش ویژه نوزادان در بیمارستان به نور و سر و صدای کمی نیاز دارند. با این حال، بیشتر نوزادان نارس به تحریک کم‌تری نیاز پیدا می‌کنند. زمانی که اتفاقات زیادی در محیط پیرامون نوزاد رخ می‌دهند، این ممکن است برای نوزادی که سیستم عصبی نابالغی دارد آزار دهنده باشد. یک محیط ساکت و ساده که حواس نوزاد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، احتمالاً برای کودک شما آرامش بخش خواهد بود. خروج از اتاقی با افراد زیاد یا سر و صدای زیاد، کم کردن نور چراغ‌ها و کاهش سر و صدا می‌تواند به آرام کردن نوزاد کمک کند.
- قنداق کردن: قنداق کردن می‌تواند به نوزاد شما کمک کند که احساس گرما و امنیت داشته باشد. هنگامی که کودک را به راحتی در یک پتوی نازک بپیچید، او کم‌تر دچار وحشت می‌شود و احتمالا بهتر می‌خوابد. ولی لازم است این کار را با رعایت نکات ایمنی انجام دهید و نوزاد را تحت نظارت داشته باشید تا نوزاد غلت نزند و بر روی شکم خود باقی بماند.
- در آغوش نگه داشتن نوزاد: راه دیگری که برای کمک به نوزاد نارس خود وجود دارد تا احساس امنیت، گرما و امنیت کند این است که او را در نزدیکی بدن خود نگه دارید و دست‌ها و پاهایش را نگه دارید. قرار دادن نوزاد در کریر نیز می‌تواند نوزاد شما را نزدیک بدنتان نگه دارد و در عین حال به شما اجازه می‌دهد از دست‌های خود به طور آزادانه استفاده کنید. فقط مطمئن شوید که از کریر به درستی و به صورت ایمن استفاده کنید.
- مکیدن بدون شیر خوردن: مکیدن برای برخی از نوزادان تسکین دهنده است. شیردهی باعث آرامش نوزاد می‌شود؛ بنابراین اگر به نوزاد خود شیر می‌دهید، در هنگام بی قراری و بدخلقی نوزاد او را کنار سینه خود بگذارید تا شیر بخورد. اگر به نوزاد خود شیر نمی‌دهید، می‌توانید یک پستانک تهیه کنید و به او بدهید.
- صدای ثابت: به نظر می رسد صدای تکراری و مداوم جاروبرقی یا ماشین لباسشویی به آرامش برخی از نوزادان کمک می‌کند. موسیقی نیز ممکن است برای آرام کردن بی قراری نوزاد جواب بدهد. تحقیقات نشان می‌دهند که پخش موسیقی می‌تواند به تسکین استرس، کاهش گریه، و کاهش بی‌حوصلگی در نوزادان نارس کمک کند. بنابراین شما می‌توانید سعی کنید که برای نوزاد خود لالایی بخوانید، یک موسیقی کلاسیک پخش کنید یا آهنگ‌های خود را برای او پخش کنید تا ببینید کوچولوی شما از کدام آهنگ بیشتر لذت می‌برد. در زمان بدخلقی نوزاد خود این آهنگ‌ها را برای او پخش کنید.
- حمام: برخی از نوزادان نارس اصلاً دوست ندارند در آب باشند؛ اما برخی دیگر آن را دوست دارند. صدای جاری شدن آب و احساس گرما روی پوست می‌تواند یک کودک بداخلاق را آرام کند.
- حرکت: حرکات ملایم راه رفتن، تکان دادن یا رقصیدن با کودک می‌تواند به آرام شدن او و رفع بدخلقی نوزاد کمک کند. اگر نوزاد شما دوست ندارد او را در آغوش بگیرید و به شکل سنتی تکان دهید، او را روی شانه خود قرار دهید یا سعی کنید صورت او را روی ساعد خود نگه دارید و با دست دیگر پشت او را بمالید تا آرام شود.
حرکت و صدای ماشین برای برخی از نوزادان آرامش بخش است و ممکن است آنها را بخواباند. اگر نمی‌توانید با ماشین به بیرون بروید، نوزاد خود را داخل کالسکه بگذارید و با او پیاده روی کنید. هوای تازه برای هر دوی شما مفید است و حرکت کالسکه ممکن است برای فرزند شما آرامش بخش باشد. اگر مجبورید در خانه بمانید، تاب کودک یا صندلی کودک دارای لرزش و ویبره دار را امتحان کنید.
فقط مطمئن شوید که از صندلی ماشین مخصوص کودک، کالسکه، صندلی نوزاد یا تاب کودک با رعایت نکات ایمنی استفاده کنید. نوزاد شما باید به درستی در وسیله قرار گیرد تا بتواند ایمن باشد و بتواند بدون مشکل نفس بکشد. در هیچ یک از این موارد هرگز نباید نوزاد را بدون مراقبت رها کرد.
استراحت کردن والدین
اگر نوزاد شما در بیشتر مواقع تمایل به بی قراری و بدخلقی دارد، ممکن است خسته کننده و استرس زا باشد. اگر ممکن است، ترتیبی دهید که فرد دیگری برای مدت کوتاهی مواظب نوزاد باشد و به شما استراحت بدهد. شریک زندگی، مادر یا دوست شما می‌تواند در کنار نوزاد بماند تا بتوانید کمی از این شرایط دور باشید، حتی اگر برای مدتی کوتاه باشد. یک ساعت وقت گذاشتن با خودتان می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند؛ بنابراین می‌توانید با احساس آرامش و شادابی به نگهداری از نوزاد برگردید.
اگر نوزاد شما از یک مانیتور خانگی استفاده می‌کند، کمک شما باید بداند که چگونه با آلارم‌ها و شرایط اضطراری برخورد کند. اگر نه، باز هم می توانید کمی استراحت کنید؛ اما در صورت نیاز به راه دوری نروید.