همه آنچه که باید از تبخال تناسلی در بارداری بدانید

بارداری یکی از شیرین‌ترین و در عین حال حساس‌ترین دوران زندگی هر زنی محسوب می‌شود. اما باید بدانید که انتظار برای در آغوش کشیدن نوزاد سالم، به دقت و توجه شما در مراقبت از خودتان و جنین‌تان نیاز دارد. یکی از مهم‌ترین مواردی که باید به آن توجه داشته باشید، بررسی سلامت شما از نظر وجود برخی بیماری‌های عفونی و مسری مانند تبخال تناسلی است. زیرا تبخال تناسلی در بارداری می‌تواند خطرات زیادی را برای جنین به همراه داشته باشد. اگر باردار هستید و تبخال تناسلی دارید، ممکن است در مورد خطر سرایت این بیماری به جنین خود نگران باشید. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب به بررسی جنبه‌های مختلف بیماری تبخال تناسلی در دوران بارداری و همه آن چیزی که باید درباره آن بدانید، می‌پردازیم.

تبخال تناسلی چیست؟

 تبخال تناسلی از جمله بیماری‌های عفونی و مقاربتی شایع است که از طریق ورود ویروسی به نام هرپس سیمپلکس (HSV) به بدن، ایجاد می‌شود. دو نوع ویروس HSV-1 و HSV-2 در ابتلا به این بیماری موثر هستند که هر دو می‌توانند باعث عفونت در ناحیه تناسلی و مقعدی (تبخال تناسلی) شوند. هرپس سیمپلکس همچنین می‌تواند در اطراف دهان و بینی (زخم‌های سرد) و انگشتان دست و پا (وزن‌های هرپستیک) ایجاد شود. در زنان، تبخال تناسلی روی پوست داخل واژن و اطراف آن، فرج (لب‌های اطراف دهانه واژن)، مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار از طریق آن از مثانه خارج می‌شود) و مقعد (راه برگشتی) رخ دهد. این بیماری در مردان، در اکثر مواقع بر روی پوست آلت تناسلی، کیسه بیضه، مجرای ادرار و ناحیه مقعد نمایان می‌شود.

نحوه ابتلا به تبخال تناسلی

یکی از رایج‌ترین سوالات درباره این بیماری این است که نحوه ابتلا به تبخال تناسلی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که تبخال تناسلی به طور معمول از طریق تماس جنسی و پوستی از فرد مبتلا به افراد دیگر منتقل می‌شود. همچنین هم زنان و هم مردان در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. به این شکل که ویروس از طریق ترک‌های کوچک در پوست یا از طریق پوست نازک دهان یا ناحیه تناسلی وارد بدن شده و تا آخر عمر در بدن باقی می‌ماند، اگرچه در بیشتر مواقع غیرفعال و خاموش است.

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید درباره این بیماری مد نظر داشته باشید، آشنایی با روش‌های انتقال ویروس تبخال تناسلی است، زیرا این بیماری از زمان بروز اولین علائم مانند گزگز یا خارش(قبل از ظاهر شدن تاول) تا زمانی که زخم‌ها و التهابات به طور کامل بهبود یافته‌اند، مسری و قابل انتقال است. توجه داشته باشید که حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، ممکن است بتوانید ویروس را از طریق راه‌های زیر به دیگران منتقل کنید:

• از طریق تماس پوست با ناحیه عفونی (از جمله رابطه جنسی واژن، مقعدی و دهانی)
• با انتقال عفونت روی انگشتان شخص دیگری به اندام تناسلی شما
• با به اشتراک گذاشتن اسباب بازی‌های جنسی با فردی که تبخال دارد.

علائم تبخال تناسلی

برای جلوگیری از تشدید و انتقال ویروس باید به علائم این بیماری توجه داشته باشید. این آگاهی به ویژه در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا تبخال تناسلی در بارداری می‌تواند عوارض مختلفی را برای جنین به همراه داشته باشد. برخی از رایج‌ترین علائم تبخال تناسلی عبارت است از:

• برخی افراد هیچ علامت یا نشانه‌ای ندارند.
• برخی افراد فقط شاهد چند تاول در ناحیه تناسلی خود بوده که درد خاصی ندارد.
• بروز علائم اولیه به طور معمول خفیف است. به این شکل که یک احساس گزگز یا خارش هشدار دهنده اولیه اغلب قبل از تشدید بیماری اتفاق می‌افتد. با این حال، برای برخی از افراد، علائم اولیه می‌تواند بسیار دردناک باشد.
• در موارد حاد، علائم می‌تواند شامل زخم‌های بسیار دردناک یا تاول‌های آبکی باشد.

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید این است که علائم ممکن است در مدت کوتاهی پس از تماس با ویروس خود را نشان دهد یا ممکن است چندین هفته، ماه یا سال طول بکشد تا هر گونه علامت یا نشانه از این بیماری روی قسمت‌های مختلف بدن ظاهر شود.

تبخال تناسلی در بارداری

در صورتی که در دوران بارداری دچار تبخال تناسلی شوید باید در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کرده تا با انجام روش‌های مختلف مراقبتی و درمانی از شما پشتیبانی انجام شود. اگر بیماری در مراحل اولیه و با علائم خفیف باشد، با انجام برخی آزمایش‌ها، درمان شما آغاز می‌شود. اما اگر شرایط سخت و دردناکی را تجربه می‌کنید یا ادرار کردن برای شما دشوار است، ممکن است در بیمارستان بستری شوید. نگران نباشید، زیرا تبخال تناسلی در بارداری قابل کنترل است، به این شکل که مصرف برخی قرص‌های ضد ویروسی که برای دوران بارداری و شیردهی بی‌خطر است، به شما پیشنهاد می‌شود.

تبخال تناسلی در مراحل مختلف بارداری

• اگر اولین نشانه‌های بیماری در ۳ ماه اول بارداری اتفاق بیفتد، احتمال بروز مشکلات رشدی در کودک شما وجود ندارد و خطر سقط جنین نیز کمتر است.
• در صورتی که کمتر از ۶ هفته پس از اولین علائم تبخال تناسلی در بارداری، زایمان کنید، سیستم ایمنی شما زمانی برای تولید آنتی بادی برای محافظت از کودکتان نخواهد داشت. بنابراین اگر زایمان طبیعی داشته باشید، احتمال انتقال ویروس به نوزادتان زیاد است.
• اگر اولین نشانه‌های بیماری در اوایل بارداری باشد، سیستم ایمنی شما قادر است از کودک در برابر این ویروس محافظت کند. هنگامی که نوزاد در بدو تولد به ویروس تبخال مبتلا می‌شود، به آن تبخال نوزادی می‌گویند. این شرایط می‌تواند مشکلات جدی را برای کودک به همراه داشته باشد.

نحوه مدیریت تنخال تناسلی در بارداری

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید به آن توجه داشته باشید این است که بارداری و شرایط خاصی که برای شما در هر مرحله ایجاد می‌شود، ممکن است باعث تشدید علائم تبخال تناسلی(در صورت ابتلا به این بیماری قبل از بارداری) شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۷۵ درصد از زنان باردار مبتلا به تبخال تناسلی، باید انتظار شیوع آن را در دوران بارداری داشته باشند. بنابراین در دوران بارداری، باید مراقب علائم فعال شدن ویروس مانند سوزن سوزن شدن، خارش یا سوزش در اطراف قسمت‌هایی از بدن که در نهایت زخم ظاهر می‌شود، باشید. همچنین اگر:

• سابقه تبخال دارید (یا آزمایش خون شما مثبت است)، پزشک ممکن است یک داروی ضد ویروسی مانند آسیکلوویر (والترکس) را برای کاهش خطر انتشار ویروس یا شیوع بیماری در نزدیکی زمان زایمان تجویز کند.
• اگر در معرض خطر زایمان زودرس هستید، معمولاً توصیه می‌شود که از هفته ۳۶ یا زودتر داروی ضد ویروسی را شروع کنید. داروهای ضد ویروسی در دوران بارداری بی‌خطر هستند.

راه های جلوگیری از ابتلا به تبخال تناسلی در بارداری

با توجه به اهمیت سلامت مادر در دوران بارداری و همچنین خطراتی که ویروس تبخال تناسلی برای جنین به همراه دارد، توصیه می‌شود با روش‌های جلوگیری از ابتلا به تبخال تناسلی در بارداری آشنا بوده و نکات مهم در مراقبت از سلامت خود را به خوبی رعایت کنید، بنابراین:

• زنانی که تبخال تناسلی ندارند، باید در سه ماهه سوم بارداری خود، مراقب رابطه جنسی باشند. مگر اینکه مطمئن باشید که شریک زندگی شما عاری از ویروس تبخال است، در غیر این صورت در طول سه ماهه سوم از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید.
• در صورتی که همسرتان به تبخال دهانی مبتلا شود، نباید در این مدت با شما رابطه جنسی دهانی انجام دهد.
• اکثر پزشکان توصیه می‌کنند که همه زنان باید در هنگام بارداری آزمایش تبخال تناسلی بدهند، به خصوص اگر شریک جنسی آنها به این ویروس مبتلا باشد.

آزمایشات تبخال تناسلی

• اگر علائم بیماری تبخال تناسلی را دارید، بهترین آزمایش کشت ویروسی است. برای انجام این آزمایش، پزشک نمونه‌ای از شیوع تبخال را در زمانی که فعال است، ترجیحاً در روز اول از شما می‌گیرد. نتایج آزمایش حدود یک هفته مشخص می‌شود.
• اگر علائمی ندارید، آزمایش خون می‌تواند مشخص کند که آیا حامل ویروس HSV-2 هستید یا خیر. آزمایش خون همچنین در تشخیص وجود یا عدم وجود ویروس HSV-1  در بدن شما نیز کاربرد دارد.

روش های مقابله با شیوع تبخال تناسلی در بارداری

دانستن این موضوع که چگونه از خودتان در برابر شیوع این بیماری در دوران بارداری محافظت کنید، اهمیت زیادی دارد. اگر تبخال تناسلی در شما تشخیص داده شده است و احساس می‌کنید که علائم آن در حال شدید شدن است، رعایت این نکات به شما در کنترل و مدیریت آن کمک می‌کند:

کارهایی که باید انجام دهید

• برای جلوگیری از عفونی شدن تاول‌ها، محل مورد نظر را با استفاده از آب معمولی یا نمک تمیز نگه دارید.
• برای تسکین درد، از یک کیسه یخ پیچیده شده در فلانل استفاده کنید.
• اگر هنگام ادرار کردن احساس درد دارید، می‌توانید از پمادهایی مانند وازلین یا کرم ضد درد (مانند لیدوکائین ۵ درصد) استفاده کنید.
• دست‌های خود را قبل و بعد از زدن کرم یا ژل ضدعفونی کننده به خوبی بشویید.

کارهایی که نباید انجام دهید

• لباس‌های تنگ که ممکن است باعث تحریک تاول یا زخم شود، نپوشید.
• یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
• به تاول‌ها یا زخم‌های خود دست نزنید، مگر اینکه بخواهید از کرم استفاده کنید.
• تا زمانی که زخم‌ها و التهابات بهبود نیافته است، رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی نداشته باشید.

کودک و تبخال تناسلی در بارداری

یکی از مهم‌ترین دغدغه زنان بارداری که به تبخال تناسلی مبتلا هستند این است که چگونه می‌توانم از نوزاد خود در برابر ابتلا به این بیماری محافظت کنم؟ نحوه مدیریت این بیماری در دوران بارداری می‌تواند تاثیر زیادی در سلامت و زندگی آینده نوزاد شما داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود که تمام نکات مراقبتی و بهداشتی را برای کاهش خطر ابتلا کودک به این ویروس انجام دهید، ازجمله:

•  اگر همسرتان تبخال تناسلی دارد و شما ندارید، در هفته‌های آخر بارداری از برقراری رابطه جنسی به ویژه رابطه جنسی دهانی خودداری کنید.
• استفاده از کاندوم می‌تواند خطر انتقال ویروس را کاهش دهد اما ۱۰۰٪ موثر نیست.
• در صورتی که کودک تازه متولد شده در معرض تماس با ویروس تبخال تناسلی قرار گرفته باشد، می‌توان او را با داروهای ضد ویروسی درمان کرد.
• این بیماری از طریق شیر مادر منتقل نمی‌شود، مگر اینکه زخم یا ضایعه‌ای در سینه وجود داشته باشد. به طور کلی شیردهی مادر مبتلا به این بیماری برای نوزاد بی‌خطر است.
• اجازه ندهید کسی که تبخال دارد یا اخیرا دچار این بیماری شده است، نوزاد شما را در آغوش بگیرد. همین امر در مورد افرادی که سرماخوردگی یا ویروس دیگری دارند نیز صدق می‌کند.
• اصرار داشته باشید که هرکسی که می‌خواهد نوزاد شما را در آغوش بگیرد یا لمس کند، ابتدا دست‌های خود را بشوید.
• اگر شما یا همسرتان سابقه تبخال تناسلی دارید، پیش از اقدام برای بارداری حتما با پزشک یا متخصص زنان و زایمان، صحبتو مشورت کنید.

تبخال تناسلی و احتمال ابتلا کودک به اوتیسم

تحقیقات مختلف وجود سطوح بالای آنتی‌بادی به دلیل ابتلا زنان باردار به ویروس هرپس سیمپلکس(عامل اصلی تبخال تناسلی) را با افزایش خطر ابتلا کودک به اوتیسم، نشان می‌دهد. باید بدانید که در این شرایط ویروس به طور مستقیم با جنین تعامل ندارد، بلکه می‌تواند به دلیل پاسخ التهابی ناشی از HSV-2 در بدن مادر، در رشد سیستم عصبی کودک اختلال ایجاد شود. البته تحقیقات بسیار بیشتری برای تأیید این نتایج مورد نیاز است، به همین دلیل زنانی که HSV-2 دارند و باردار هستند یا قصد بارداری دارند، نباید از نتایج این مطالعات نگران شوند. اما توصیه می‌شود حتما از مشاوره پزشکان برای کنترل و جلوگیری از بروز این مشکل در جنین استفاده شود.

درمان تبخال تناسلی در بارداری

در صورتی که باردار هستید و به تبخال تناسلی مبتلا شده‌اید باید تحت نظر پزشک برای درمان آن اقدام کنید. همچنین زنان بارداری که داروهای ضد ویروسی برای درمان تبخال تناسلی مصرف می‌کنند( چه مصرف روزانه یا گاه به گاه) باید در مورد مصرف این داروها در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنند. برای زنان باردار با سابقه تبخال تناسلی، پزشک ممکن است دوزهای روزانه یک داروی ضد ویروسی را در طول یک ماه قبل از موعد زایمان توصیه کند. در دوران بارداری، در مورد مصرف داروهای ضد ویروسی برای سرکوب شیوع در سه ماهه سوم تاکید زیادی وجود دارد.

آسیکلوویر از جمله داروهایی است که توسط برخی از پزشکان برای درمان زنان مبتلا به تبخال تناسلی در پایان بارداری تجویز می‌شود. مصرف روزانه آسیکلوویر در ماه آخر بارداری از عود کردن بیماری و در نتیجه کاهش نیاز به سزارین جلوگیری می‌کند، اما برخی از متخصصان همچنان نگران بی خطر بودن مصرف این دارو برای جنین هستند.

تمام نکاتی که باید درباره تبخال تناسلی در بارداری بدانید

• اگر تبخال تناسلی دارید باید به پزشکی که در زمینه عفونت‌های مقاربتی تخصص دارد، مراجعه کنید.
• توجه داشته باشید که امکان ابتلا به بیش از یک عفونت مقاربتی همزمان وجود دارد، بنابراین ممکن است آزمایشی برای بررسی سایر عفونت‌ها نیز به شما پیشنهاد شود.
• اگر قبل از باردار شدن به تبخال تناسلی مبتلا شده‌اید، سیستم ایمنی بدن از کودک شما در برابر این بیماری محافظت می‌کند. تشدید تبخال تناسلی در دوران بارداری برای جنین شما خطر کمی به همراه دارد، اما باید تحت نظر پزشک مدیریت و کنترل شود.
• اکثر زنانی که تبخال تناسلی مکرر دارند، می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند. پزشک یا ماما در این مورد با شما صحبت خواهد کرد.
• اگر در دوران بارداری شاهد بروز علائم تبخال تناسلی به طور مکرر هستید، ممکن است از هفته ۳۶ بارداری تا تولد، درمان ضد ویروسی مداوم به شما پیشنهاد شود.
• در زمان زایمان، پزشک باید شما را در اوایل زایمان به خوبی معاینه کند تا هر گونه زخم یا علائم شیوع بیماری را تشخیص دهد.
• اگر علائمی از شیوع بیماری مانند خارش، سوزن سوزن شدن یا درد دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر در زمان زایمان شیوع فعال دارید، سزارین بهترین تصمیم برای جلوگیری از تماس نوزاد با ویروس در کانال زایمان است. اگر شیوع فعال ندارید، می‌توانید زایمان طبیعی داشته باشید.
• در صورت داشتن علائم شدید تبخال تناسلی هنگام زایمان، از پزشک خود بخواهید که کیسه آب اطراف نوزاد را نشکند، مگر اینکه لازم باشد. زیرا کیسه آب ممکن است به محافظت کودک در برابر هر ویروسی در کانال زایمان کمک کند.
• از پزشک خود بخواهید که از مانیتور پوست سر جنین (الکترودهای پوست سر) در طول زایمان برای نظارت بر ضربان قلب نوزاد استفاده نکند، مگر اینکه از نظر پزشکی ضروری باشد. این ابزار سوراخ‌های کوچکی را در پوست سر کودک ایجاد می‌کند که ممکن است به ویروس تبخال اجازه ورود بدهد. در بیشتر موارد می‌توان به جای آن از یک مانیتور خارجی استفاده کرد.
• بهتر است در حین زایمان از دستگاه‌هایی مانند فورسپس استفاده نشود، مگر اینکه از نظر پزشکی ضروری باشد. این ابزار می‌تواند باعث شکستگی در پوست سر کودک شود و اجازه ورود ویروس را بدهد.
• پس از تولد، حدود سه هفته کودک خود را از نظر داشتن علائم تبخال تناسلی به خوبی و به طور مداوم بررسی کنید. علائم تبخال نوزادی ممکن است شامل بثورات پوستی، تب و بی اشتهایی باشد. در صورت مشاهده نشانه‌های این بیماری حتما به پزشک متخصص یا اطفال مراجعه کنید.

سخن پایانی

تبخال تناسلی در بارداری از جمله بیماری‌هایی محسوب می‌شود که ممکن است سلامت کودک را به خطر بیندازد. زنانی که پیش از بارداری به این بیماری مبتلا بودند، در بیشتر موارد شاهد تشدید علائم تبخال تناسلی در دوران بارداری خود هستند. به همین دلیل باید با پزشک خود برای کنترل و مدیریت این بیماری مشورت کنید. همان طور که می‌دانید ویروس تبخال تناسلی مسری بوده و به راحتی قابل انتقال است، بنابراین توصیه می‌شود برای مراقبت از خود در برابر این بیماری و محافظت از جنین در برابر ابتلا به آن، حتما تحت نظر پزشک متخصص یا ماما باشید. با توجه به اهمیت این موضوع در این مطلب به بررسی تمام آن چیزی که باید از تبخال تناسلی در دوران بارداری بدانید، پرداختیم.

منابع

1. https://utswmed.org/medblog/genital-herpes-pregnancy-faqs/
2. https://www.rcog.org.uk/for-the-public/browse-all-patient-information-leaflets/genital-herpes-in-pregnancy-patient-information-leaflet/#:~:text=If%20you%20have%20caught%20genital,your%20baby%20is%20extremely%20low.
3. https://www.webmd.com/genital-herpes/genital-herpes-pregnant
4. https://www.ashasexualhealth.org/herpes-and-pregnancy/