ریزش مو پس از زایمان یک بیماری شایع است که حدود سه ماه پس از زایمان اتفاق می‌افتد و می‌تواند تا شش ماه ادامه یابد. این ریزش مو بخش طبیعی از روند بارداری است و موقتی است. برای اکثر افراد، موهای دوباره به حالت اولیه خود رشد می‌کنند. نام دیگر ریزش مو پس از زایمان، آلوپسی پس از زایمان و یا تلوژن افلوویوم است. پیشتر تیم متخصص پینو بیبی در مقاله‌ای به «نکات مراقبت از مو در دوران بارداری و بعد از زایمان» پرداخته است توصیه می‌کنیم با خواندن آن مقاله در رعایت نکات مراقبتی از موی خود در دوران بارداری و پس از زایمان موفق عمل کنید. در این مقاله پینو بیبی به بررسی راهکارهای درمانی آلوپسی بعد از زایمان می‌پردازد.
ریزش مو پس از زایمان چیست؟
موهای ضخیم و پُرتر یکی از بهترین عوارض بارداری است. بسیاری از زنان باردار می‌گویند که بهترین موهای زندگی خود را در دوران بارداری داشتند. متأسفانه، درست مانند خود بارداری، داشتن موهای عالی هم موقتی است. چند هفته پس از تولد نوزاد موهای شما شروع به نازک شدن می‌کند و این یک اتفاق ناخوشایند است. ممکن است موهای ریزی روی بالش و لباس خود پیدا کنید یا حتی ممکن است ریز موها به قدری باشد که مجرای آب داخل حمام را مسدود کند. این افزایش ریزش مو کاملاً طبیعی است. این ریزش مو به دلیل تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری و بعد از آن رخ می‌دهد.
مو چگونه رشد می‌کند؟
مو از منافذ کوچکی در پوست سر به نام فولیکول رشد می‌کند. موهای شما به طور مداوم در حال رشد و ریزش است. این چرخه رشد مو دارای سه مرحله است که در طول زندگی شما تکرار می‌شود:
- فاز آناژن که مرحله فعال رشد مو است؛ می‌تواند بین دو تا شش سال طول بکشد. اکثر موهای شما (۸۵ درصد تا ۹۰ درصد) در هر زمان معین در این مرحله هستند.
- فاز کاتاژن که یک مرحله کوتاه و انتقالی است؛ و در آن فولیکول‌های مو کوچک می‌شوند.
- فاز تلوژن که یک مرحله استراحت است؛ و حدود سه ماه طول می‌کشد. پس از آن، فولیکول مو را آزاد می‌کند و مو می‌ریزد.
ریزش مو پس از زایمان چگونه اتفاق می‌افتد؟
هورمون‌های بارداری باعث می‌شوند که بسیاری از موها در مرحله رشد (آناژن) به طور ناگهانی وارد فاز استراحت (تلوژن) شوند و چند ماه بعد، شما آن موها را از دست می‌دهید. شما معمولاً هشتاد هزار تا صد و بیست هزار تار مو روی پوست سر خود دارید و که روزانه صد تا از این تار موها را از دست می‌دهید. در ریزش مو پس از زایمان، روزانه بیش از ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهید (تقریباً ۳۰۰ تار مو در روز).
ریزش مو بعد از زایمان چقدر طول می‌کشد؟
اگر چه ممکن است ریزش مو ناراحت کننده باشد، ریزش مو پس از زایمان موقتی است. ریزش باید کمتر از شش ماه طول بکشد. تا زمانی که فرزندتان یک ساله شود موهای شما باید دوباره پُر شوند.
ریزش مو بعد از زایمان چقدر شایع است؟
این نوع ریزش مو در زنان و افرادی است که در بدو تولد به آنها زنان اختصاص داده شده است، بسیار شایع است. اکثر بانوان بعد از زایمان متوجه ریزش موی خود می‌شوند.
علائم ریزش مو پس از زایمان چیست؟
نشانه اصلی ریزش مو این است که موهای شل‌تر از حد معمول روی برس، بالش یا کف حمام، اتاق خود ببینید. هم چنین ممکن است متوجه شوید موهای بیشتری به لباستان چسبیده است.
علت ریزش مو پس از زایمان چیست؟
تغییرات هورمون استروژن در دوران بارداری و بعد از آن باعث ریزش مو پس از زایمان می‌شود. در سه ماهه آخر بارداری، سطح هورمون استروژن بدن بانوی باردار افزایش می‌یابد. این روند از ریزش معمولی مو جلوگیری می‌کند. ممکن است در این مدت بانوی آبستن متوجه شود که موهایش شاداب و پرپشت هستند. پس از زایمان، سطح هورمون استروژن کاهش می‌یابد. این باعث می‌شود که تعداد زیادی از موها وارد فاز استراحت رشد مو شوند. پس از چند ماه، این موها شروع به ریزش می‌کنند.
تغییرات هورمونی در دوران بارداری و پس از زایمان
در دوران بارداری، هورمون‌های شما به طور چشمگیری تغییر می‌کند. یکی از اولین مواردی که افزایش می‌یابد، گنادوتروپین جفتی انسان یا hCG است. این همان هورمونی است که در تست بارداری اندازه‌گیری می‌شود و افزایش سطح آن نشان می‌دهد که شما باردار هستید. بارداری هم چنین باعث افزایش سطوح هورمون‌های دیگر از جمله استروژن، پروژسترون، اکسی توسین و پرولاکتین می‌شود. حجم خون شما نیز در دوران بارداری افزایش یافته و تا تاریخ زایمان ۵۰ درصد بیشتر از حد طبیعی خواهد بود. بلافاصله پس از تولد نوزاد، سطح تعدادی از هورمون‌های شما به سرعت کاهش می‌یابد، از جمله استروژن و پروژسترون. این هورمون‌ها در عرض ۲۴ ساعت پس از تولد تقریباً به سطح طبیعی باز می‌گردند، اگر چه تا زمانی که شیر می‌دهید، پرولاکتین بالا باقی می‌ماند. حجم خون شما نیز کاهش می‌یابد، اما افت آن تدریجی‌تر است و چند هفته پس از تولد نوزاد به حالت عادی باز می‌گردد. این تغییرات ناگهانی و شگرف بر رشد موها پسا زایمان اثر می‌گذارند.
ریزش مو پس از زایمان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصصان بر اساس مشاهدات فردی که خودتان از افزایش ریزش مو و بارداری اخیر بیان می‌کنید، تعیین می‌کند که آیا شما این وضعیت را دارید یا خیر.
ریزش مو پس از زایمان چگونه درمان می‌شود؟
مراقبت از نوزاد مانند شیردهی یک فرایند زمان‌بر، استرس‌زا و طاقت فرسا است و می‌تواند فشار زیادی را به بدن شما وارد کند. با اطمینان از طبیعی بودن سطح قند خون، آهن، فریتین، روی و ویتامین D سلامت بدن خود را چک و ارزیابی کنید. در مرحله بعد، تا آنجا که می‌توانید سطح استرس خود را به حداقل برسانید. گر چه هیچ درمانی برای ریزش مو پس از زایمان وجود ندارد، اما این مراحل می‌تواند به شما کمک کند تا مواد معدنی و ویتامین کافی برای رشد و سلامت پوست و موی خود فراهم کنید و از ریزش و آسیب بیشتر مو جلوگیری کنید:
- از شامپوی حجم دهنده استفاده کنید. این شامپوها حاوی موادی مانند پروتئین هستند که روی موها را می‌پوشاند و باعث می‌شود موها پُرتر به نظر برسند.
- از هر شامپویی که با عنوان «شامپو حالت دهنده» روی بسته آن درج شده است، خودداری کنید. اینها حاوی نرم کننده‌های سنگینی هستند که می‌توانند به موهای شما بچسبند و آنها را سنگین کرده و باعث شوند که موهای شما شل به نظر برسند.
- شامپو و نرم‌کننده‌ای انتخاب کنید که حجم دهنده باشد. شامپوهای حجم دهنده و نرم کننده‌های سبک‌تر می‌توانند موی سر شما را پُرتر نشان دهد. ممکن است مجبور شوید برای یافتن محصولاتی که برای نوع موی شما بهترین عملکرد را دارند چندین محصول بهداشتی و مراقبتی مو را آزمایش کنید.
- از نرم کننده‌های فرموله شده برای موهای نازک استفاده کنید. این نرم کننده‌ها حاوی فرمول‌های سبک‌تری هستند که موها را سنگین نمی‌کنند.
- از نرم کننده در درجه اول برای انتهای موهای خود استفاده کنید. استفاده از نرم کننده روی پوست سر و تمام موهای شما باعث سنگینی موها می‌شود.
- برس زدن بیش از حد می‌تواند باعث ریزش موهای شما به صورت دسته‌های بزرگتر شود، بنابراین هنگام برس زدن ملایم باشید و بیش از یک بار در روز موهایتان را شانه نزنید. شما می‌توانید از زمان اضافی برای در آغوش گرفتن کودک خود یا خوابیدن و استراحت کردن استفاده کنید!
- با احتیاط با موهای خود رفتار کنید. هنگام شستن و خشک کردن موها با حوله، ملایم رفتار کنید. برای جلوگیری از آسیب، از تنظیمات حرارتی کمتر روی سشوار و اتوهای حالت دهنده استفاده کنید. از جمع کردن موها به صورت دم اسبی‌های تنگ و بافته‌هایی مو که می‌توانند به موهای شما تنش بیشتری بیافزایند و منجر به ریزش بیشتر مو شوند، خودداری کنید.
- مدل موی متفاوتی را امتحان کنید. مدل موهای کوتاه‌تر ممکن است به موهای شما ظاهری پُرتری بدهد. هم چنین مراقبت از آنها آسان‌تر است، که می‌تواند در هنگام تولد نوزاد این راهکار مفید باشد. یک آرایشگر باتجربه و خبره می‌تواند به شما بگوید چه چیزی برای شما مفید است. بسیاری از تازه مادران موهای کوتاه را ترجیح می‌دهند زیرا موهای کوتاه را می‌توانند راحت‌تر مدیریت کنند و آنها می‌توانند در زمان صرفه جویی کند. با وجود یک نوزاد، هر چیزی که در زمان صرفه جویی کند می‌تواند یک موهبت واقعی باشد.
- تغذیه مناسب داشته باشید و خوب غذا بخورید. گنجاندن انواع میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌های سالم در رژیم غذایی بهترین راه برای اطمینان از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن است. برخی از غذاهایی که برای بهبود سلامت مو پیشنهاد می‌شود عبارت هستند از: سبزیجات با برگ‌های تیره (برای آهن و ویتامین C)، سیب زمینی شیرین و هویج (برای بتاکاروتن)، تخم مرغ (برای ویتامینD ) و ماهی (برای امگا ۳ و منیزیم).
- نوشیدن آب کافی به سلامت پوست و مو کمک می‌کند و باعث می‌شود که پوست تازه بماند و فرایند طبیعی رشد و جایگزینی سلول‌های پوست به خوبی صورت گیرد. پوست سالم بستر مناسبی برای بهبود وضعیت مو می‌باشد و سبب می‌شود پیاز مو به اندازه کافی تغذیه شود.
- مکمل ویتامین‌ها مصرف کنید. ویتامین‌ها نباید جایگزین یک رژیم غذایی متنوع باشند، به خصوص زمانی که شما یک مادر جدید هستید و باید از نوزاد مراقبت کنید. اما اگر رژیم غذایی شما متعادل نباشد، ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌های ویتامین هم کمک کنند. در حالی که هیچ ویتامین خاصی بر ریزش مو تأثیر نمی‌گذارد، اما برای سلامت کلی مهم هستند. اغلب توصیه می‌شود که ویتامین‌های دوران بارداری خود را بعد از تولد نوزادتان ادامه دهید، به خصوص اگر در دوران شیردهی هستید.
پیدا کردن بهترین شامپو و نرم کننده برای موهای نازک واقعاً یک موضوع آزمون و خطا است. هیچ ماده‌ای وجود ندارد که یک شامپو یا نرم کننده حجم دهنده برای موهای ظریف بهتر از بقیه باشد. هم چنین مطمئن شوید که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو را با یک رژیم غذایی سالم دریافت می‌کنید. با پزشک خود در مورد ویتامین‌ها برای تکمیل رژیم غذایی خود مشورت کنید.
آیا ریزش موی مادر می‌تواند روی کودک تأثیر بگذارد؟
ریزش مو پس از زایمان یک بخش طبیعی از روند بارداری و زایمان است و بر کودک شما تأثیری نخواهد گذاشت. اما موهایی که می‌ریزند می‌توانند به دور انگشتان دست، انگشتان پا یا سایر قسمت‌های بدن کودک شما بپیچند. این اتفاق نادر، تورنیکت مو Hair Tourniquet نامیده می‌شود و می‌تواند باعث درد و قطع جریان خون در عضو مربوطه شود. اگر دیدید که موها دور انگشت دست و پای بچه و یا سایر اعضای بدن کودکتان پیچیده شده است، باید آن را بردارید. نگران نباشید و با دقت و حوصله عمل کنید، آن چه باید انجام دهید به شرح زیر است:
- به دنبال انتهای شل مو پیچیده شده به دور اندام کودک باشید و به آرامی موها را باز کنید.
- گاهی اوقات انتهای شلی نمی‌بینید، بنابراین به چیزی نیاز دارید که به آرامی موها را قطع کنید، مانند یک چاقوی کوچک یا قیچی کوچک، یا حتی ناخن‌گیر؛ به آرامی فواصل بین موها را با ناخن گیر قطع کنید و به این ترتیب پیوستگی بین موهای پیچیده شده از بین می‌رود و راحت‌تر جدا می‌شود.
- اگر نمی‌توانید موها را از بین ببرید زیرا خیلی محکم به دور اندام‌های کودک پیچیده شده است و ایجاد زخم کرده است و یا در بین پوست کودکتان گیر کرده‌اند، باید از کمک پزشکی استفاده کنید. با پزشک کودک خود تماس بگیرید یا کودک خود را به اورژانس ببرید.
چگونه می‌توان از ریزش مو پس از زایمان جلوگیری کرد؟
شما هیچ کاری نمی‌توانید برای جلوگیری از ریزش مو پس از زایمان انجام دهید. اما ممکن است دانستن در مورد آن از قبل مفید باشد تا اگر این اتفاق افتاد تعجب نکنید و به خود نگرانی راه ندهید. هیچ درمانی برای توقف تلوژن افلوویوم یا تسریع رشد موهای جدید وجود ندارد. پزشکان مصرف یک رژیم غذایی سالم و متعادل را توصیه می‌کنند.
آیا موها بعد از ریزش مو پس از زایمان دوباره رشد می‌کند؟
خوشبختانه پاسخ مثبت است. بله، ریزش مو بعد از زایمان دائمی نیست. به محض ریزش موهای قدیمی، موهای جدید دوباره شروع به رشد می‌کنند. برخی از افراد ممکن است متوجه شوند که موهایشان نازک‌تر از قبل از بارداری است.
چه زمانی به خاطر ریزش مو بعد از زایمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر ریزش مو شما بیش از ۶ ماه بعد از ختم بارداری ادامه دارد لازم است که به پزشک خود یا یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. ممکن است علت ریزش موی شما شرایط دیگری باشد که باعث ریزش مو می‌شود، مانند کمبود آهن یا بیماری تیروئید که با درمان این شرایط ریزش موی شما نیز درمان می‌شود. اگر احساس می‌کنید که ریزش کند نمی‌شود، به احتمال زیاد مشکلات سلامتی دیگری وجود دارد. بارداری می‌تواند سطح فریتین (پروتئین سلول‌های خونی که به ذخیره آهن در بدن شما کمک می‌کند) را تغییر دهد و تیروئید شما را از کار بیاندازد، این می‌تواند در مرحله رشد طبیعی مو اختلال ایجاد کند، بنابراین اگر ریزش موی شما زیاد است با پزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید که برای بررسی هر دوی این عوامل، آزمایش خون انجام دهید.
آیا ریزش مو با بارداری‌های بعدی بدتر می‌شود؟
خوشبختانه خیر. با این حال، برخی از زنان ممکن است متوجه شوند که مشکلات ژنتیکی ریزش مو (مانند طاسی الگوی زنانه، که در آن موها در قسمت بالایی و جلوی سر نازک می‌شوند) می‌تواند در اثر بارداری ایجاد شود.
سخن آخر
سازگاری فکری و روانی مادر با بچه‌دار شدن می‌تواند برای او استرس‌زا باشد. ریزش مو پس از زایمان می‌تواند باعث استرس و اضطراب اضافی شود اما ریزش مو بعد از زایمان طبیعی و بسیار شایع است. در حالی که نمی‌توانید از ریزش مو پس از زایمان جلوگیری کنید، محصولات موی مناسب می‌تواند در زمانی که منتظر رشد مجدد موهایتان هستید کمک کننده باشد. تا قبل از اولین سالگرد تولد نوزاد، موهای شما باید دوباره پُر شود. اگر ریزش موی شما تا ۶ ماه پس از وضع حمل متوقف نشد شاید علل دیگری دارد که باید به دنبال علت و درمان آن باشید.