هیچ سن مناسبی برای باردار شدن وجود ندارد. با این حال، اغلب به بسیاری از افراد گفته می‌شود که بارداری، زایمان و به دنیا آوردن نوزاد بعد از ۳۵ سالگی، احتمال وقوع بسیاری از خطرات را افزایش می‌دهد. این توصیه‌ها ممکن است باعث شود شما این باور را پیدا کنید که زنان زیادی بعد از ۴۰ سالگی خود بارداری را تجربه نمی‌کنند و بچه دار نمی‌شوند. با این حال، واقعیت این است که بسیاری از افراد در دهه ۴۰ زندگی خود باردار می‌شوند.
در صورتی که ۴۱ سال، ۴۳ سال یا بیش‌تر دارید و باردار هستید، قابل درک است که نگران تاثیر سن بر بارداری خود باشید. خوشبختانه با این که خطر عوارض بارداری در دهه ۲۰ و ۳۰ زندگی کم‌تر است، در دهه ۴۰ زندگی خود هم می‌توانید بارداری سالمی داشته باشید. به خصوص اگر از سلامت خوبی برخوردار هستید و مراقبت‌های دوران بارداری را به طور منظم انجام می‌دهید، جایی برای نگرانی نیست.
در این مقاله در مورد داشتن بارداری سالم پس از ۴۰ سالگی بیش‌تر صحبت خواهیم کرد.
چند نفر پس از ۴۰ سالگی خود بچه دار می‌شوند؟
شاید تعجب کنید اگر بدانید که نه تنها بسیاری از زنان پس از ۴۰ سالگی خود زایمان می‌کنند و بچه دار می‌شوند، بلکه از سال ۱۹۸۵ میلادی، آمار بچه دار شدن در دهه چهل زندگی در بسیاری از کشورها رو به افزایش بوده است. آمار نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۸، میزان زایمان زنانی که بین ۴۰ تا ۴۵ سال سن داشتند، به ازای هر ۱,۰۰۰ زن، معادل ۱۱.۸ بود.
به طور کلی آمار تولد نوزاد در کشورهایی مانند ایالات متحده رو به کم شدن است؛ اما آمار در مورد سن مادر هنگام زایمان، همچنان روند افزایش و بالا رفتن سن زایمان را نشان می‌دهد. این آمار به این معنی است که شما به احتمال بسیار زیاد والدین هم سن و سال خود را در کلاس زایمان، گروه‌های مشترک قبل از زایمان و گروه‌های تربیتی مشاهده خواهید کرد.
باردار شدن پس از ۴۰ سالگی
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بارداری پس از ۴۰ سالگی، باروری شماست. به طور قطع زنانی وجود دارند که تا ۴۰ سالگی مشکلی برای باردار شدن ندارند. اما آمار و ارقام نشان می‌دهند زمانی که در دهه چهل زندگی خود قصد باردار شدن داشته باشید، احتمال بارداری شما کم‌تر می‌شود و شانس بیش‌تری وجود دارد که به روش‌های کمک درمان باروری نیاز داشته باشید.
در اواخر دهه ۳۰ زندگی، احتمال باردار شدن شما در عرض یک سال بدون درمان کمک باروری حدود ۶۰ درصد است.
احتمال بارداری در هر سیکل، برای زنان ۳۸ تا ۳۹ ساله برابر با ۱۳.۲٪ می‌باشد. در حالی که زنان ۳۰ تا ۳۱ ساله، در هر چرخه قاعدگی خود ۲۰٪ شانس بارداری دارند.
احتمال بارداری در هر چرخه برای افراد تا سن ۴۴ سالگی به ۶.۶٪ کاهش پیدا می‌کند.
به طور کلی، شانس بارداری با گذشت هر سال به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، به خصوص برای زنانی که هرگز بچه دار نشده‌اند.
درمان باروری
درمان باروری برای افراد مختلف معانی متفاوتی نیز دارد. این درمان می‌تواند به معنای هر کاری باشد که جهت باردار شدن انجام می‌دهیم. از باردار شدن در حین مصرف داروهای باروری خوراکی و داشتن رابطه جنسی منظم گرفته تا استفاده از تخمک اهدایی و تلاش برای باردار شدن با لقاح آزمایشگاهی (IVF).
حدود یک سوم از زنان بالای ۳۵ سال برای باردار شدن از متخصص باروری کمک می‌گیرند و تعداد آن‌ها با افزایش سن بیش‌تر هم می‌شود. نیمی از زنانی که در اوایل ۴۰ سالگی اقدام به باردار شدن می‌کنند نیز همین کار را انجام می‌دهند.
همچنین توجه به این نکته مهم است که سن شریک زندگی شما هم بر سلامت بارداری شما نیز تاثیر می‌گذارد.
یکی از مواردی که در درمان باروری مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد، تخمک گذاری و کیفیت تخمک شما خواهد بود. زیرا تعداد تخمک و سلامت این تخمک‌ها با افزایش سن کم‌تر می‌شود.
پزشک شما قادر است آزمایش‌هایی انجام دهد که می‌توانند نشان بدهند که تخمک‌های شما چقدر برای باردار شدن مناسب هستند و این بخشی از آزمایش‌های باروری شما خواهد بود.
به طور کلی توصیه می‌شود که بعد از سن ۳۵ سالگی، در صورتی که پس از ۶ ماه رابطه جنسی در زمان مناسب و بدون استفاده از روش‌های کنترل بارداری باردار نشدید، نیاز است برای باردار شدن از یک متخصص باروری کمک بگیرید.
باردار ماندن پس از ۴۰ سالگی
هر بارداری خطر سقط جنین را به همراه دارد و این خطر با افزایش سن بیش‌تر می‌شود. بخشی از این خطر در ۴۰ سالگی این است که احتمال ابتلای شما به یک بیماری مزمن در این مرحله از زندگی بیش‌تر از گذشته است.
ابتلا به یک بیماری مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری تیروئید می‌تواند بارداری شما را پیچیده کند و خطر سقط جنین و از دست رفتن بارداری، از جمله مرده زایی را افزایش دهد. این یکی از دلایلی است که مراقبت قبل از بارداری بسیار مهم است.
شما می‌توانید با انجام چکاپ پزشکی خود قبل از بارداری و کنترل بیماری که به آن مبتلا هستید، احتمال بروز این خطر را به حداقل برسانید. همچنین می‌توانید از پزشک خود درخواست کنید که داروهای مورد استفاده شما را بررسی کند تا متوجه شوید که کدام داروهایی که مصرف می‌کنید، با بارداری سازگار هستند. احتمال دارد که پزشک داروهای جدیدتری برای شما تجویز کند تا آن‌ها را جایگزین داروهای قبلی کنید و پیش از اقدام به بارداری، زمان بدهید تا مطمئن شوید که این داروهای جدید تاثیر مناسب را روی شما دارند.
تغییرات فیزیکی در دوران بارداری
بارداری به طور قطع بدن شما را تغییر می‌دهد. زنانی که هم در سن کم و هم در مراحل بعدی زندگی بچه دار می‌شوند، به سرعت متوجه می‌شوند که بارداری پس از ۴۰ سالگی آن‌ها، اغلب از نظر جسمی چالش برانگیز تر از بارداری در ۲۰ یا ۳۰ سالگی آن‌ها می‌باشد.
یکی از بزرگ‌ترین خطرات برای سلامتی شما در دوران بارداری در میانسالی، میزان تناسب اندام شما خواهد بود. به طور کلی، احتمال بیش‌تری وجود دارد که فردی که فعال است و دردهای روزانه کمی به سراغ او می‌آید، روند نسبتاً طبیعی را در تغییرات فیزیکی مرتبط با بارداری خود داشته باشد.
اگر در ۴۰ سالگی خود دردها و گرفتگی‌هایی را که معمولاً با میانسالی مرتبط هستند را تجربه می‌کنید، ممکن است متوجه شوید که برخی از علائم فیزیکی تغییرات بدن در بارداری برای شما شدیدتر هستند.
خبر خوب این است که اگر پیش از باردار شدن ورزش می‌کردید، معمولاً دلیلی برای توقف آن وجود ندارد. کلاس‌های ورزشی بارداری کمک می‌کنند که بارداری امن و آسانی داشته باشید. پزشک یا مامای شما می‌تواند شما را در مورد تغییراتی که نیاز است در برنامه ورزشی خود اعمال کنید، راهنمایی کند.
به خاطر داشته باشید که تحرک داشتن یکی از راه‌های کاهش استرس و فشار بارداری بر بدن شماست. حتی اگر به تازگی شروع به ورزش کرده باشید، باز هم برای شما مفید خواهد بود. شنا، پیاده روی و یوگا سه ورزشی هستند که بسیاری از پزشکان به زنانی که پیش از بارداری ورزش نمی‌کردند یا زنانی که در برنامه‌های ورزش دچار مشکل هستند، توصیه می‌کنند.
تغییرات عاطفی در دوران بارداری
بارداری احساسات شما را از طریق هورمون‌ها تغییر می‌دهد. نوسانات خلقی که ممکن است همراه با بارداری پیش بیاید، حالتی است که به خوبی شناخته شده است. بروز نوسانات عاطفی در دوران بارداری به سن بستگی ندارد و نباید تفاوت زیادی با بارداری در سن کم داشته باشد. اما شما به عنوان یک زن بالغ‌تر، به احتمال زیاد خصوصیتی را دارید که همتایان جوان تر شما ندارند: توانایی کنترل مناسب این تغییرات.
نگرانی‌های مالی و استرس روابط می‌تواند باعث تحریک پذیری عاطفی در دوران بارداری شود. با این که سن مطمئناً درمان همه این مشکلات نیست، اما معمولاً با افزایش سن، مقدار مشخصی از ثبات به دست می‌آید. داشتن ثبات در زندگی باعث می‌شود که شما برخی از نگرانی‌ها و استرسی که بسیاری از جوانان در مورد پیدا کردن خانه یا شغل ثابت دارند را در این مرحله از زندگی خود نداشته باشید و با آن دست و پنجه نرم نکنید.
ثبات مالی در ۴۰ سالگی
یکی از دلایل اصلی که بسیاری از زنان برای باردار شدن پس از سن ۴۰ سالگی و عقب انداختن بچه دار شدن مطرح می‌کنند، اطمینان از ثبات مالی آن‌هاست. البته ثبات مالی ممکن است برای افراد مختلف معنی متفاوتی داشته باشد.
شاید در جوانی شغلی داشتید که نیاز به مسافرت زیادی داشته است. شاید قبل از این که احساس کنید می‌توانید بچه دار شوید، می‌خواستید به موقعیت کاری خاصی در شرکت خود برسید. همچنین ممکن است سطح خاصی از وضعیت مالی وجود داشته باشد که قصد داشتید پیش از باردار شدن به آن برسید، مانند خرید یک خانه، پس انداز برای شهریه دانشگاه، جمع کردن مقدار مشخصی پول در حساب بانکی برای زمان بازنشستگی شما.
دلایل زیادی می‌تواند برای این وجود داشته باشد که چرا شما عمداً بچه دار شدن را عقب انداخته‌اید.
پیدا کردن و آشنایی با زنان دیگری که نزدیک به سن شما هستند و باردار شده‌اند، می‌تواند فواید زیادی را برای شما به همراه داشته باشد. زیرا با این که ممکن است یکی از مادران با سن بالاتر در گروه آشنایان و دوستان خود محسوب شوید، اما تنها نخواهید بود. بنابراین توصیه می‌کنیم که علاوه بر مادران دیگر، با مادران مسن‌تر نیز دوست شوید. این به شما کمک می کند تا دوستی داشته باشید که مشکلات منحصر به فرد خود را با او در میان بگذارید.
خطرات بارداری پس از ۴۰ سالگی
احتمال این که بارداری پس از ۴۰ سالگی پیچیده تر باشد، بیش‌تر از بارداری در سن کم است. هرچه در ابتدا سالم‌تر باشید، احتمال بروز عوارض دوران بارداری کم‌تر می‌شود. اما حتی زنان سالم نیز ممکن است در بارداری دچار عوارض شوند.
احتمال بیش‌تری وجود دارد که زنان باردار بالای ۴۰ سال، موارد زیر را تجربه کنند:
- زایمان سزارین
- وزن کم نوزاد هنگام تولد
- عوارض بارداری، از جمله فشار خون بالا، دیابت بارداری و پره اکلامپسی
- زایمان زودرس و تولد زودرس
زنان ۴۰ ساله همچنین شانس بیش‌تری برای به دنیا آوردن نوزاد چند قلو مانند دوقلو یا سه قلو دارند. با این که می‌توانیم بگوییم که این موضوع به دلیل استفاده از درمان‌های کمک باروری در سن بالا به وجود می‌آید، اما آمار نشان می‌دهد که حتی بدون استفاده از داروها یا درمان‌های کمک باروری، احتمال بارداری چند قلو برای زنان بالای ۴۰ سال به طور طبیعی بیش‌تر است. بنابراین اگر برنامه دارید که پس از ۴۰ سالگی باردار شوید، بهتر است این احتمال را مد نظر قرار دهید.
صحبت کردن با پزشک در مورد سابقه پزشکی خود و انجام چکاپ پزشکی قبل از زایمان می‌تواند برخی از این خطرات را به حداقل برساند و باعث می‌شود که پزشک شما قادر باشد عوارض احتمالی بارداری پس از ۴۰ سالگی را قبل از جدی و خطرناک شدن تشخیص دهد یا کنترل کند.
غربالگری سندرم داون
انجام آزمایشات ژنتیکی برای زنان باردار در هر سنی توصیه می‌شود. با این حال، غربالگری ژنتیکی در بارداری پس از ۴۰ سالگی اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند. دلیل این موضوع این است که بالا بودن سن مادر یکی از عوامل خطر اصلی برای سندرم داون به شمار می‌رود.
احتمال این که یک زن ۲۵ ساله یک نوزاد مبتلا به سندرم داون به دنیا بیاورد، ۱ در ۱۲,۰۰۰ است. اما طبق گزارش انجمن ملی سندرم داون، این احتمال در سن ۴۰ سالگی، به ۱ در ۱۰۰ افزایش پیدا می‌کند. این خطر در ۴۹ سالگی به ۱ در ۱۰ می‌رسد.
غربالگری‌های ژنتیکی در طول چکاپ‌های پزشکی مراقبت‌های دوران بارداری شما ارائه می‌شوند. نتایج این آزمایش به شکلی ارائه می‌شوند که احتمال این که نوزاد شما با مشکل ژنتیکی متولد شود را در مقایسه با سن شما به شما نشان می‌دهد.
به عنوان مثال، بیایید فرض کنیم که نتیجه غربالگری ژنتیکی شما نشان دهد که خطر داشتن فرزند مبتلا به سندرم داون برای شما، معادل ۱ در ۲۰۰ است. این یک نتیجه “منفی” در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا ریسک ابتلای نوزاد شما به سندروم داون در واقعیت بهتر از آمار مربوط به بارداری در سن شما بوده است (آمار برای زنان ۴۰ ساله، احتمال ۱ به ۱۰۰ را نشان می‌دهد).
اگر آزمایش شما نشان دهد که احتمال به دنیا آوردن نوزاد مبتلا به سندرم داون برای شما ۱ در ۸۰ است، این یک نتیجه “مثبت” در نظر گرفته می‌شود. زیرا به این معناست که احتمال تولد نوزاد مبتلا به سندرم داون بیش‌تر از خطر آماری شماست.
غربالگری ژنتیکی با قطعیت نمی‌گوید که نوزاد شما مشکل ژنتیکی خواهد داشت یا نه. بلکه فقط احتمال خطر را به نسبت گروه سنی شما محاسبه می‌کند.
غربالگری ژنتیکی یک تست بسیار مناسب در دوران بارداری محسوب می‌شود؛ زیرا هیچ خطری برای مادر یا نوزاد ندارد. همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم بگیرید که آیا آزمایش ژنتیک برای خانواده شما مناسب تر است یا خیر.
آزمایش ژنتیک تصویر دقیقی از ژنتیک نوزاد و تشخیص بیماری یا اختلال او را در اختیار شما قرار می‌دهد. بدی این آزمایش این است که در آزمایش ژنتیک، برداشت نمونه آمنیوسنتز یا نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) برای نوزاد شما ممکن است مضر و خطرناک باشد.
در مورد نقایص و ناهنجاری‌های مادرزادی نوزاد بیش‌تر بخوانید
زایمان و تولد نوزاد در ۴۰ سالگی
پس از باردار شدن و حفظ بارداری، وقت آن است که در مورد زایمان و تولد نوزاد صحبت کنیم. این مرحله نیز مشابه است؛ زایمان پس از ۴۰ سالگی احتمال بیش‌تری دارد که پیچیده‌تر شود و در نتیجه، عوارض بیش‌تری برای شما دارد.
خبر خوب این است که اگر این اولین زایمان شما نیست، خطر زایمان زودرس و نوزاد نارس برای شما کم‌تر از مادری خواهد بود که اولین نوزاد خود را پس از سن ۴۰ سالگی به دنیا می‌آورد.
چیزی که زایمان و تولد نوزاد را در ۴۰ سالگی پیچیده تر می‌کند، تا حد زیادی سلامت شماست. زنی که دارای یک بیماری مزمن است بیش‌تر از زنی که این بیماری را ندارد، دچار عوارض زایمان می‌شود. البته ابتلا به بیماری مزمن تنها بخشی از سلامت شما محسوب می‌شود.
اعتقاداتی مبنی بر این وجود دارند که سن و وضعیت روانی مادری که به زودی زایمان می‌کند، خطر عوارض حین زایمان از جمله القای زایمان و سزارین را افزایش می‌دهد. به خصوص علاوه بر عوارض مرتبط با بارداری، احتمال القای زایمان پس از ۴۰ سالگی به دلیل نگرانی در مورد ادامه بارداری، بیش‌تر است.
تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که با افزایش سن مادر، نیاز کلی به سزارین نیز افزایش پیدا می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که احتمال کلی این که یک زن سزارین داشته باشد، حدود ۳۲ درصد است. اما این عدد برای زنان بالای ۴۰ سال به ۴۸ درصد می‌رسد. این به این معنی نیست که شما قطعاً سزارین یا القای زایمان خواهید داشت، بلکه به سادگی احتمال آن را بیش‌تر می‌کند.
این موضوعی است که لازم است با پزشک یا مامای خود در مورد آن صحبت کنید. پیدا کردن یک پزشک که تجربه زایمان با مادران مسن تر دارد، می‌تواند مفید واقع شود. نگرش شما نیز در رابطه با این موضوع مهم است. استفاده از جملات مثبت بارداری کمک می‌کند که اهداف خود در این بارداری را به خود یادآوری کنید و دیدگاه مثبتی در مورد زایمان داشته باشید.
سلامت پس از زایمان
مهم‌ترین چیزی که بیش‌تر افراد به آن توجه دارند سلامت نوزاد است. با این که به دنیا آوردن نوزاد پس از ۴۰ سالگی احتمال بروز برخی عوارض بارداری و زایمان را بیش‌تر می‌کند، خبر خوب این است که با مراقبت مناسب در بارداری، دقت به علائم خود و استفاده از فناوری مدرن، اکثریت قریب به اتفاق این نوزادان سالم به دنیا می‌آیند.
باز هم تاکید می‌کنیم: مهم است به خاطر داشته باشید که بالا رفتن خطر بروز یک عارضه با این که آن عارضه قطعا اتفاق بیفتد، یکسان نیست.
سخن آخر
با این که مطمئناً پس از ۴۰ سالگی نیاز است برای بارداری و بچه دار شدن بر چالش‌هایی غلبه کنید، اما شما تنها نیستید. تعداد زنانی که در این سن بچه دار می‌شوند در حال افزایش است.
با مراقبت‌های مناسب قبل از زایمان، شانس داشتن یک نوزاد سالم همچنان زیاد است. این را به خاطر داشته باشید و تا می‌توانید از بارداری خود لذت ببرید.