رفلاکس نوزاد

مطمئنا بارها شاهد این صحنه که کودکان بعد از شیر خوردن یا در زمان‌های مختلف، بالا می‌آورند، بوده‌اید. به این اتفاق، رفلاکس نوزاد می‌گویند. این یک امر طبیعی و شایع است. اما باید بدانید که با بزرگ شدن کودک این مشکل نیز باید کمرنگ شود، در غیر این صورت باید کمی نگران بود. در صورتی که کودک شما تازه به دنیا آمده است، بهتر است با تمام نکات مراقبت از او آشنا باشید. به این شکل می‌توانید در کمک رسانی به موقع به او، موفق عمل کنید. یکی از این موارد آشنایی با عوارض رفلاکس نوزاد، علائم و راه‌های پیشگیری از آن است. زیرا در صورت سهل انگاری در این زمینه ممکن است کودک شما با مشکلات جدی، حتی تا زمان بزرگسالی مواجه شود. ما در این مطلب برای افزایش آگاهی شما، به بررسی تمام جنبه‌های مربوط به رفلاکس نوزادان می‌پردازیم.

رفلاکس چیست؟

رفلاکس نوزاد زمانی است که کودک مایع یا غذا خورده شده را بالا می‌آورد. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات معده نوزاد به مری برمی‌گردد. مری لوله عضلانی است که دهان را به معده متصل می‌کند. رفلاکس در نوزادان سالم بارها در طول روز اتفاق می‌افتد. بنابراین تا زمانی که کودک شما سالم و خوشحال است و به خوبی رشد می‌کند، رفلاکس او دلیلی برای نگرانی ندارد. اما باید بدانید که این عارضه که گاهی رفلاکس معده به مری (GER) نامیده می‌شود، با بزرگتر شدن نوزاد کمتر می‌شود. در این شرایط، ادامه رفلاکس کودک پس از ۱۸ ماهگی غیرعادی است. در موارد نادر، رفلاکس نوزاد منجر به کاهش وزن یا رشد او می‌شود که در نتیجه آن از لحاظ رشد از سایر کودکان هم سن و هم جنس خود عقب است. توجه داشته باشید که این علائم ممکن است نشان دهنده یک مشکل پزشکی باشد. این مشکلات پزشکی ممکن است شامل این موارد باشد:

• آلرژی
• انسداد در دستگاه گوارش یا بیماری رفلاکس معده به مری (GERD)

توجه داشته باشید که در برخی موارد GER ممکن است به GERD تبدیل شود، اگر کودک یا نوجوان شما این علائم را داشته باشد:

• مشکل به قدری آزاردهنده است که مانع از شیر خوردن کودک می‌شود. این علائم ممکن است شامل استفراغ، تنگی نفس، سرفه و مشکلات تنفسی باشد.
• کودک شما بعد از سن ۱۲ تا ۱۴ ماهگی همچنان رفلاکس دارد.
• کودک شما بیش از ۲ بار در هفته و برای چند ماه به GERD مبتلا می‌شود.

علائم رفلاکس در نوزاد

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، اکثر نوزادان یک رفلکس معده فعال دارند که باعث می‌شود بلافاصله پس از غذا خوردن(یا حتی در حین غذا خوردن) در چند هفته اول زندگی‌شان، محتویات معده را بالا بیاورند. این امر به ویژه برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، شایع و کاملا طبیعی است. اما با گذشت زمان، رفلکس معده کودک کمتر می‌شود.

شاید برای شما سوال باشد که علائم رفلاکس نوزادانان چیست؟ وجود چه علامت‌ها و شرایطی علت رفلاکس نوزاد را تائید می‌کند؟ در پاسخ به سوال شما باید گفت که سوزش سر دل یا سوء هاضمه اسیدی، شایع‌ترین علامت GERD است. سوزش سر دل به عنوان درد ناشی از سوزش قفسه سینه توصیف می‌شود. این درد در واقع از پشت استخوان سینه شروع می‌شود و تا گردن و گلو حرکت می‌کند. درد ناشی از رفلاکس کودک می‌تواند تا ۲ ساعت طول بکشد.

این شرایط اغلب بعد از خوردن غذا بدتر می‌شود. همچنین دراز کشیدن یا خم شدن بعد از غذا نیز می‌تواند منجر به سوزش سر دل شود. این در حالی است که کودکان اغلب علائم GERD متفاوتی دارند. آنها سرفه خشک، علائم آسم یا مشکل در بلع خواهند داشت. هر کودکی ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند، اما به طور کلی، علائم رایج GERD عبارتند از:

• آروغ زدن زیاد
• نخوردن شیر
• معده درد
• سر و صدا زیاد در زمان شیر خوردن
• استفراغ
• سکسکه
• نق زدن
• خفگی
• سرفه
• سرفه در شب

علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خس خس سینه
• سرماخوردگی
• عفونت گوش
• صدای تق تق در قفسه سینه
• گلو درد
• طعم ترش در دهان به ویژه صبح‌ها
• داشتن بوی بد دهان
• از دست دادن یا پوسیدگی دندان یا مینای دندان

توجه داشته باشید که علائم GERD ممکن است مانند سایر مشکلات سلامتی به نظر برسد. بنابراین برای اطمینان بیشتر و برای تشخیص درست به پزشک کودک خود مراجعه کند.

دلایل رفلاکس نوزاد

از سوالات رایج دیگر که ممکن است ذهن شما را درگیر کرده باشد این است که علت رفلاکس نوزاد چیست؟ رفلاکس در کودکان به این شکل اتفاق می‌افتد که ابتدا یک عاملی، اسفنکتر تحتانی مری(LES) را تحت تاثیر قرار می‌دهد. LES  در واقع یک عضله در انتهای لوله عبور غذا (مری)بوده که برای ورود غذا به معده باز می‌شود. همچنین این لوله برای نگه داشتن غذا در معده باید بسته بماند. هنگامی که LES خیلی مکرر یا برای مدت طولانی شل می‌شود، اسید معده به مری باز می‌گردد. این باعث استفراغ یا سوزش سر دل شده که در واقع مهم‌ترین علت رفلاکس نیز محسوب می‌شود. در این شرایط، کودک شما اغلب اوقات فقط طعم بدی در دهان خود احساس می‌کند یا ممکن است کودک شما احساس سوزش معده کوتاه و خفیفی داشته باشد.

 نوزادانLES  ضعیفی دارند و همین امر مهم‌ترین علت رفلاکس کودک محسوب می‌شود . این باعث می‌شود که LES زمانی که باید بسته بماند، شل شود. بنابراین همان‌طور که غذا یا شیر در حال هضم است، LES باز شده و به محتویات معده اجازه می‌دهد تا به مری برگردد. گاهی اوقات محتویات معده تا مری بالا می‌رود. سپس نوزاد یا کودک استفراغ می‌کند. در موارد دیگر، محتویات معده فقط بخشی از مسیر مری را طی کرده و بازمی‌گردد. این باعث سوزش سر دل یا مشکلات تنفسی می‌شود. به نظر می‌رسد برخی از غذاها بر قدرت عضلانی LES تأثیر گذاشته و به آن اجازه می‌دهند تا بیشتر از حد معمول باز بماند. این غذاها عبارتند از:

• شکلات
• نعناع تند
• غذاهای پرچرب
• مرکبات
• گوجه فرنگی
• سس گوجه فرنگی

موارد دیگری که ممکن است منجر به GERD شود عبارتند از:

• چاقی  
• داروها، از جمله برخی از آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد درد
• قرار گرفتن نوزاد در معرض دودهای دست دوم مانند سیگار

رفلاکس آشکار و پنهان

جالب است بدانید که کودکان ممکن است رفلاکس آشکار یا پنهان را تجربه کنند. رفلاکس پنهان یا همان رفلاکس خاموش که به آن رفلاکس حنجره (LPR) نیز گفته می‌شود، نوعی رفلاکس است که در آن محتویات معده به سمت عقب و به داخل حنجره (جعبه صدا)، پشت گلو و مجرای بینی جریان می‌یابد. کلمه پنهان به این دلیل کاربرد دارد که این نوع رفلاکس همیشه علائم ظاهری ایجاد نمی‌کند. زیرا محتویات معده ممکن است به جای خارج شدن از دهان، دوباره به معده بازگردد، که می‌تواند تشخیص آن را دشوار کند. برای نوزادان در چند هفته اول زندگی، معمول است که رفلاکس داشته باشند. اما هنگامی که رفلاکس بیش از یک سال ادامه پیدا کند، یا اگر عوارض جانبی منفی برای کودک شما به همراه داشته باشد، باید به متخصص اطفال برای انتخاب روش‌های درمانی صحیح مراجعه کنید.

رفلاکس آشکار در مقابل رفلاکس پنهان است که هر کدام دارای علائم متفاوتی هستند. رفلاکس آشکار در درجه اول باعث تحریک مری می‌شود، در حالی که رفلاکس خاموش گلو، بینی و جعبه صدا را تحریک می‌کند.

عوارض رفلاکس نوزاد

در صورتی که علائم رفلاکس نوزادانان شدید باشد و برای درمان آن اقدام نکنید ممکن است این عوارض را به همراه داشته باشد:

• برخی از نوزادان و کودکان مبتلا به GERD ممکن است استفراغ نکنند. اما محتویات معده آنها ممکن است همچنان از لوله غذا (مری) به سمت بالا حرکت کرده و به نای بریزد. این شرایط می‌تواند باعث آسم یا ذات الریه شود.
• استفراغی که بسیاری از نوزادان و کودکان مبتلا به GERD را تحت تاثیر قرار می‌دهد، می‌تواند باعث افزایش وزن و تغذیه نامناسب شود.

همچنین زمانی که اسید معده به مری برمی‌گردد، می‌تواند عوارض و نحوه تشخیص رفلاکس نوزاد را تشدید کرده و منجر به موارد زیر شود:

• التهاب مری که ازوفاژیت نامیده می‌شود، باعث ایجاد زخم در مری شده که می‌تواند دردناک باشد و ممکن است خونریزی کند.
• کمبود گلبول‌های قرمز ناشی از زخم‌های مری( که خونریزی می‌کند) نیز از عوارض احتمالی رفلاکس محسوب می‌شود.
• کودکان همچنین ممکن است مشکلات طولانی‌مدت ناشی از التهاب مری در بزرگسالی داشته باشند.

راه های پیشگیری رفلاکس نوزاد

نوزاد شما معمولاً در صورت داشتن رفلاکس نیازی به مراجعه به پزشک ندارد، تا زمانی که شاد، سالم و در حال افزایش وزن باشد. بنابراین برای پیشگیری از رفلاکس کودک بهتر است این موارد را در نظر داشته باشید:

• از یک مشاور سلامت در مورد موقعیت شیردهی کودک یا نحوه شیر دادن به او، راهنمایی دریافت کنید.
• کودک خود را در حین شیر دادن و تا زمان مشخصی پس از شیر دادن، به حالت عمودی نگه دارید.
• پس از شیر خوردن، کودک خود را در موقعیتی قرار دهید تا آروغ بزند.
• برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند،  غذای کمتری در هر وعده را در نظر بگیرید.
• مطمئن شوید که کودک شما صاف به پشت بخوابد (نباید به پهلو یا روی شکم بخوابد).
• در صورت شیردهی رژیم غذایی خود را به عنوان مادر، استاندارد کنید.

تشخیص رفلاکس نوزاد

حالا که با علائم و علت رفلاکس نوزاد آشنا شدید، می‌توانید به راحتی تشخیص دهید که آیا کودک شما به رفلاکس مبتلا است یا خیر. اما اگر هنوز تردید دارید که کودک شما رفلاکس دارد، برای تشخیص آن باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام معاینات فیزیکی و بررسی سابقه سلامت کودک، به شما در تشخیص و درمان رفلاکس نوزادان کمک کند. همچنین آزمایش‌های مختلفی وجود دارد که با توجه به شرایط و علائم رفلاکس کودک شما می‌توان یک یا چند مورد از آنها را تجویز کرد. بنابراین نگران این موضوع نباشید، زیرا برای تشخیص رفلاکس کودک راه‌های مختلفی وجود دارد که در نهایت در نحوه درمان نیز تاثیر خواهد گذاشت.زماآ

مراجعه به پزشک و آزمایش‌ها

یکی از سوالاتی که ممکن است ذهن شما را به خود مشغول کرده باشد، این است که برای مشکل فرزندتان چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟ در صورتی که کودک شما یک یا چند مورد از این علائم را دارد، حتما به پزشک و متخصص اطفال مراجعه کنید:

• اگر نوزاد شما رفلاکس دارد و وزن اضافه نمی‌کند.
• کودک علائم آسم یا ذات الریه دارد. این علائم شامل سرفه، خس خس سینه یا مشکل در تنفس است.

در این شرایط ممکن است پزشک یکی از آزمایشات زیر را برای تشخیص علت رفلاکس نوزاد تجویز کند:

• آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه:  اشعه ایکس می‌تواند نشانه‌هایی که محتویات معده به داخل ریه‌ها منتقل شده است، را بررسی کند.
• آزمایش سری GI بالایی یا بلع باریم: این آزمایش اندام‌های قسمت بالایی دستگاه گوارش کودک شما را بررسی می‌کند. همچنین لوله غذا (مری)، معده و قسمت اول روده کوچک (دئودنوم) را نیز بررسی می‌کند.
• آندوسکوپی: این آزمایش داخل قسمتی از دستگاه گوارش را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است نمونه‌های بافتی از داخل دستگاه گوارش نیز برای آزمایش و بررسی بیشتر، گرفته شود.
• مانومتری مری: این تست، قدرت ماهیچه‌های مری را بررسی می‌کند. با این آزمایش می‌توان مطمئن شد که آیا فرزند شما مشکلی در رفلاکس یا بلع دارد یا خیر.
• پایش pH : این آزمایش، PH یا سطح اسید را در مری بررسی می‌کند. با این آزمایش در واقع میزان pH کودک شما بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت ثبت می‌شود. در این مدت کودک شما می‌تواند به خانه برود و فعالیت‌های عادی خود را انجام دهد.

 راه های درمان رفلاکس نوزاد

پس از بررسی علائم و تشخیص رفلاکس کودک، باید برای درمان آن اقدام کنید. باید بدانید که درمان رفلاکس نوزادان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک شما بستگی دارد. همچنین شدت این مشکل نیز در تعیین نوع درمان تعیین کننده است. برای کمک به فرزند شما می‌توان هم از روش‌هایی مانند تغییر در رژیم غذایی و هم روش‌های درمانی مبتنی بر داروها استفاده کرد. اما باید بدانید که نوع درمان باید به تشخیص پزشک انجام شود.

 تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی

در بسیاری از موارد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به کاهش GERD کمک کند. بنابراین ابتدا با پزشک فرزندتان در مورد تغییراتی که می‌توانید ایجاد کنید، صحبت کنید. در اینجا چند نکته برای مدیریت بهتر علائم GERD وجود دارد:

• پس از شیر دادن، کودک خود را به مدت ۳۰ دقیقه در وضعیت عمودی نگه دارید.
• در صورت تغذیه با شیشه شیر، نوک آن را پر از شیر نگه دارید. به این ترتیب کودک شما هوای زیادی را هنگام غذا خوردن نمی‌بلعد.
• نوک شیشه شیرهای مختلف را امتحان کنید. گزینه‌ای را انتخاب کنید که به دهان کودک شما اجازه می‌دهد در حین شیر خوردن به طور کامل بسته باشد.
• افزودن غلات برنج به غذا ممکن است برای برخی از نوزادان مفید باشد.
• حین شیردهی، به کودک خود کمک کنید تا چند بار آروغ بزند. کودک شما ممکن است زمانی که با شکم پر آروغ می‌زند، بیشتر رفلاکس کند.
• در وعده‌های غذایی مختلف، به کودک خود شیر یا غذای کمتری بدهید. اگر کودک شما گرسنه است، میان وعده‌های کوچک، بین وعده‌های غذایی اضافه کنید.
• اگر فرزندتان اضافه وزن دارد، برای تعیین اهداف کاهش وزن با پزشک او صحبت کنید.
• از پزشک فرزندتان بخواهید داروهای او را بررسی کند. زیرا برخی از داروها ممکن است پوشش داخلی معده یا مری را تحریک کنند.
• اجازه ندهید کودکتان بلافاصله بعد از شیر خوردن(یا غذا خوردن) دراز بکشد یا به رختخواب برود.
• درباره نوع خوابیدن و قرار دادن سر و بدن نوزاد هنگام خواب از پزشک کودک خود مشورت بگیرید.

داروها و گزینه های درمانی رفلاکس نوزادان

برای درمان رفلاکس نوزادان، پزشک فرزند شما ممکن است گزینه‌های درمانی دیگری را نیز توصیه کند، از جمله:

داروها

 ممکن است پزشک، داروهایی برای کمک به درمان رفلاکس کودک شما تجویز کند. این داروها در واقع به کاهش میزان اسید معده کمک می‌کنند. این کار سوزش سر دل و علائم آزاردهنده دیگر را کاهش می‌دهد. این داروها شامل موارد زیر است:

• مسدود کننده‌های H2 : این داروها با مسدود کردن هورمون هیستامین، میزان اسیدی که معده کودک می‌سازد را کاهش می‌دهد. هیستامین در واقع به ساخت اسید کمک می‌کند.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون: این داروها به جلوگیری از تولید اسید معده کمک می‌کنند. این سری از داروهای رفلاکس، این کار را با متوقف کردن پمپ اسید معده انجام می‌دهند.

همچنینپزشک ممکن است نوع دیگری از دارو را تجویز کند که به تخلیه سریع‌تر معده کمک می‌کند.

مکمل‌های کالری

برخی از نوزادان مبتلا به رفلاکس نمی‌توانند وزن اضافه کنند، زیرا اغلب استفراغ می‌کنند. در این صورت، پزشک ممکن است این پیشنهادات را به شما ارائه کند:

• افزودن غلات برنج به شیر خشک نوزاد
• افزودن یک مکمل تجویز شده برای افزایش کالری دریافتی کودک
• شیر خشک بدون شیر یا سویا برای کودکانی که به شیر خشک آلرژی دارند.

 تغذیه لوله‌ای

برخی از نوزادان مبتلا به رفلاکس شرایطی دارند که ممکن است آنها را خسته و ضعیف کند. این شرایط شامل بیماری قلبی مادرزادی یا تولد خیلی زود (نارس) است که در کنار علائم رفلاکس نوزادان، می‌تواند وضعیت دشواری برای کودک ایجاد کند. در این شرایط ممکن است پزشک، تغذیه لوله‌ای را پیشنهاد کند. شیر خشک یا شیر مادر از طریق لوله‌ای که در بینی قرار می‌گیرد، به کودک داده می‌شود. سپس از طریق لوله غذا وارد معده می‌شود. همچنین لوله‌هایی وجود دارد که می‌توان از آنها برای دور زدن معده استفاده کرد. به این لوله‌ها، نازودئودنال می‌گویند.

عمل جراحی

 در موارد شدید رفلاکس، عمل جراحی به نام فوندوپلیکاسیون ممکن است انجام شود. اگر فرزند شما افزایش وزن نداشته باشد، ممکن است پزشک، این گزینه را توصیه کند. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، کاهش وزن نوزاد به دلیل استفراغ، مشکلات تنفسی مکرر یا تحریک شدید در مری، اتفاق می‌افتد. این در حالی است که کودک در سن رشد است. در این شرایط، جراحی یک روش با درد کمتر و زمان بهبودی سریع‌تر محسوب می‌شود. این کار LES را تقویت می‌کند و رفلاکس را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

رفلاکس نوزاد یکی از مشکلات رایج و طبیعی است. اما اگر این شرایط همچنان با بزرگ‌تر شدن کودک ادامه پیدا کند، می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. بنابراین بهتر است با علت رفلاکس کودک، راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن آشنا باشید. آگاهی شما از تمام جنبه‌های رفلاکس کودک می‌تواند به شما در تشخیص این موضوع که چه زمانی باید کودک را برای درمان‌های جدی‌تر نزد پزشک متخصص ببرید، کمک می‌کند. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مطلب به بررسی تمام آن چیزی که باید درباره رفلاکس کودکان بدانید، پرداختیم.

منابع

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-acid-reflux/symptoms-causes/syc-20351408
2. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/gerd-gastroesophageal-reflux-disease-in-children
3. https://www.healthline.com/health/gerd/recognize-gerd-infants#takeaway
4. https://www.healthline.com/health/parenting/silent-reflux