مسمومیت با سرب در اثر قرار گرفتن در معرض سطوح بالای سرب ایجاد می‌شود. سرب بیشتر در خانه‌هایی که قبل از سال ۱۹۷۸ میلادی ساخته شده‌اند یافت می‌شود. علائم مسمومیت با سرب شامل سردرد، گرفتگی عضلات و بیش فعالی است. مسمومیت با سرب را می‌توان از طریق آزمایش خون تشخیص داد. درمان شامل یافتن و حذف منبع سرب برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض بیشتر است. با پینو بیبی در ادامه همراه باشید تا در خصوص راهکارهای پیشگیری از مسمویت با سرب و شیوه‌های درمانی آن بیشتر بدانید.
مسمومیت با سرب چیست؟
مسمومیت با سرب زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما تحت تاثیر سطوح بالای سرب قرار گیرد. مسمومیت با سرب معمولاً در اثر خوردن (بلع) یا نوشیدن سرب یا ماده آغشته به سرب ایجاد می‌شود، اما لمس یا تنفس فلز سمی نیز می‌تواند باعث آن شود. مسمومیت با سرب زمانی است که مقدار قابل تشخیص سرب در خون کودک شما یافت شود.
سرب می‌تواند بسیاری از قسمت‌های بدن کودک شما از جمله مغز، اعصاب، خون، اندام‌های گوارشی و غیره را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که مسمومیت با سرب می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، به ویژه در کودکان خطرناک‌تر است و می‌تواند به سیستم عصبی، مغز و سایر اندام‌های کودک شما آسیب برساند. مسمومیت با سرب هم چنین می‌تواند منجر به مشکلات شدید سلامتی، اختلالات یادگیری و رفتاری، از جمله آسیب ناگهانی مغزی و نقص‌های ذهنی طولانی مدت شود.
سرب چیست؟
سرب یک فلز سمی طبیعی است که به مقدار کم در پوسته زمین یافت می‌شود. این یک عنصر سمی است که می‌تواند اثرات جدی بر سلامت انسان و حیوانات داشته باشد. سرب مخصوصاً برای نوزادان و کودکان خردسال خطرناک است. حتی قبل از تولد می‌تواند به آنها آسیب برساند.
سرب کجا پیدا می‌شود؟
سرب بیشتر در رنگ سرب یافت می‌شود. کودکانی که در خانه‌های قدیمی با رنگ سربی پوست کنده یا لوله‌های سربی زندگی می‌کنند اغلب تحت تاثیر قرار می‌گیرند. سرب هم چنین می‌تواند موارد زیر را آلوده کند:
- داروهای گیاهی یا داروها
- اسباب بازی و آب نبات‌هایی که از کشورهای خارجی وارد می‌شوند
- شیشه‌های رنگی
- ظروف شیشه‌ای و کریستالی سربی
- ظروف سرامیکی لعابدار شامل بشقاب، پارچ و فنجان
چه زمانی رنگ سربی ممنوع شد؟
ایالات متحده در سال ۱۹۷۸ میلادی رنگ‌های مبتنی بر سرب را ممنوع کرد. قبل از آن، رنگ سربی در داخل و خارج خانه‌ها استفاده می‌شد. رنگ‌های قدیمی به راحتی ترک می‌خورند و پوسته می‌شوند. هنگامی که ترک می‌خورد، قطعات میکروسکوپی گرد و غبار سرب را در هوا آزاد می‌کند. سنباده زدن یا خراشیدن دیوارهای یک خانه قدیمی به منظور آماده سازی برای بازسازی نیز می‌تواند گرد و غبار سرب را آزاد کند.
این گرد و غبار سربی روی زمین و همه چیز اطراف آن می‌نشیند. کودکان می‌توانند با گذاشتن اشیاء در دهان یا با لمس اشیاء حاوی گرد و غبار سرب و سپس قرار دادن دست‌ها در دهان در معرض سرب قرار گیرند.
از زمان ممنوعیت رنگ‌های مبتنی بر سرب، موارد مسمومیت با سرب کاهش یافته است. اما هنوز هم در مناطق خاصی از کشور که خانه‌های قدیمی در آن قرار دارند، مسمومیت با سرب یک مسئله بهداشت عمومی مهم است.
مسمومیت با سرب چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
مسمومیت با سرب می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما نوزادان و کودکان زیر ۶ سال بیشتر در معرض خطر هستند زیرا بدن آنها هنوز در حال رشد است. از آن جایی که بدن آنها هنوز در حال رشد است، مغز و سیستم عصبی آنها نسبت به اثرات مضر سرب حساس‌تر است. علاوه بر این، نوزادان و کودکان خردسال بیشتر تمایل دارند اشیاء را بردارند و در دهان خود بگذارند. این اشیاء ممکن است به سرب آلوده شوند.
علائم و نشانه‌های مسمومیت با سرب در کودکان چیست؟
اغلب کودکانی که مسمومیت با سرب دارند هیچ علامتی ندارند. حتی کودکانی که ظاهری سالم دارند نیز می‌توانند سطوح بالایی از سرب در بدن خود داشته باشند. علائم مسمومیت با سرب در کودکان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گرفتگی
- بیش فعالی (بی‌قراری، ناآرامی و صحبت کردن بیش از حد)
- مشکلات یادگیری
- تغییرات در رفتار
- سردرد
- استفراغ کردن
- خستگی
- کم خونی (هموگلوبین کافی در خون آنها وجود ندارد).
علائم و نشانه‌های مسمومیت با سرب در بزرگسالان چیست؟
بزرگسالان می‌توانند در محل کار یا مکان‌های دیگر در معرض سرب قرار بگیرند. علائمی که ممکن است در بزرگسالان ایجاد شود عبارت هستند از:
- سردرد
- درد شکم
- شخصیت تغییر می‌کند.
- کم خونی
- بی‌حسی در پاها
- از دست دادن میل جنسی
- ناباروری
علائم مسمومیت با سرب چه زمانی ظاهر می‌شود؟
گاهی اوقات، کودکان و بزرگسالانی که در معرض سرب قرار گرفته‌اند هیچ علامتی ندارند. در موارد دیگر، علائم مسمومیت با سرب فوراً ظاهر نمی‌شود. هنگامی که مسمویت با سرب رخ می‌دهد، علائم ممکن است طی چند هفته یا چند ماه ایجاد شوند. گاهی اوقات، علائم به صورت پراکنده (در زمان‌های نامنظم) شعله ور می‌شوند.
کودکان چگونه دچار مسمومیت با سرب می‌شوند؟
کودکان عمدتاً با قورت دادن و یا جذب رنگ‌های حاوی سرب که در خانه‌هایی که قبل از سال ۱۹۷۸ میلادی ساخته شده‌اند، مسمومیت سرب می‌گیرند. رنگ سرب زمانی وارد سیستم کودکان می‌شود که:
- تراشه‌های رنگ پوست کنده و تکه‌های حاوی سرب را بخورید یا لمس کنند.
- دست‌ها، اسباب‌بازی‌ها و سایر اقلام پوشیده از گرد و غبار سرب را در دهانشان قرار دهند.
- غبار سرب را تنفس کنند.
- با طاقچه‌ها، مبلمان، چهارچوب درها و سایر اقلام پوشیده شده با رنگ سرب در تماس باشند.
- آب را از لوله‌های قدیمی آب بنوشید که ممکن است سرب داشته باشند.
- در ظروف لعابی که لعاب آنها آسیب دیده و یا از بین رفته غذا بخورند.
بزرگسالان چگونه دچار مسمومیت با سرب می‌شوند؟
بزرگسالان می‌توانند با قرار گرفتن در معرض سرب از طریق خوردن غذا و نوشیدن آب آلوده به سرب دچار مسمومیت با سرب شوند. آنها ممکن است در ظروف آغشته به سرب غذا بخورند یا در فنجان‌های آلوده به سرب چای و مایعات دیگر بنوشند. اگر در محیطی با رنگ سرب کار می‌کنید یا در حال کار بر روی بازسازی خانه هستید، ممکن است در معرض گرد و غبار سرب قرار بگیرید.
عوارض مسمومیت با سرب در کودکان چیست؟
سطوح پایین سرب خون در کودک شما می‌تواند تقریباً تمام اندام‌ها و سیستم‌های بدن او را تحت تاثیر قرار دهد. این اثرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات رفتاری
- مشکلات یادگیری
- کاهش ضریب هوشی
- بیش فعالی
- تاخیر در رشد
- مشکلات شنوایی
- سطوح بالای سرب خون می‌تواند باعث تشنج و کما شود. در موارد بسیار نادر، می‌تواند کشنده باشد.
عوارض مسمومیت با سرب در بزرگسالان چیست؟
مسمومیت با سرب در بزرگسالان می‌تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود. این اثرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار خون بالا
- مشکلات کلیوی
- مسائل مربوط به تولید مثل و باروری
مسمومیت با سرب چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان در معرض سرب قرار گرفته باشید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید. آنها در مورد علائم شما می‌پرسند و از شما یا فرزندتان می‌خواهند آزمایش سرب خون بدهید. این آزمایش میزان سرب خون شما یا فرزندتان را اندازه گیری می‌کند.
آیا مسمومیت با سرب قابل درمان است؟
اثرات مسمومیت با سرب قابل برگشت نیست. اما می‌توانید با یافتن و حذف منابع سرب از خانه یا محیط فرزندتان، سطح سرب خون را کاهش دهید و از قرار گرفتن در معرض بیشتر جلوگیری کنید.
اگر سطح سرب خون کودک شما بسیار بالا باشد، پزشک ممکن است او را با دارویی به نام کیلیت درمان کند. این دارو سرب را در خون کودک شما می‌چسباند و خلاص شدن از شر آن را برای بدن او آسان‌تر می‌کند.
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک شما نیز ممکن است آبیاری کامل روده را توصیه کند. با این روش، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک شما محلول خاصی به نام پلی اتیلن گلیکول را از طریق دهان یا از طریق لوله معده به کودک شما می‌دهد تا محتویات معده و روده کودک شما را بشویید. هدف از شستشوی روده جلوگیری از جذب بیشتر سرب در صورت وجود براده‌های رنگ سرب در اشعه ایکس از شکم کودک شما است.
برای کاهش خطر مسمومیت با سرب در فرزندم چه کنم؟
مسمومیت با سرب قابل پیشگیری است. با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرزندتان در مورد راه‌هایی که می‌توانید از مسمومیت با سرب جلوگیری کنید صحبت کنید. برخی از راه‌هایی که می‌توانید به جلوگیری از مسمومیت با سرب کمک کنید عبارت هستند از:
- اطمینان حاصل کنید که کودک شما غذاهای سالمی می‌خورد که سرشار از آهن، کلسیم و ویتامین C هستند که به محافظت در برابر مسمومیت با سرب کمک می‌کند.
- اگر در خانه یا آپارتمانی زندگی می‌کنید که قبل از سال ۱۹۷۸ میلادی ساخته شده است، و رنگ در و یدورا آن پوسته پوسته شده است حتماً برای تعمیر اساسی خانه زیر نظر کارشناس ایمنی اقدام کنید.
- دست‌ها، بطری‌ها، پستانک و اسباب‌بازی‌های کودکتان را مرتب بشویید.
- همیشه قبل از غذا دستان خود را بشویید.
- همیشه قبل از ورود به خانه پاهای خود را پاک کنید و کفش‌های خود را دم در بگذارید.
- به طور مرتب کف و سایر سطوح را با یک دستمال یا پارچه مرطوب پاک کنید.
- اگر لوله‌های سربی دارید، آب راکد یا آب داغ می‌تواند سرب را به آب لوله کشی شما وارد کند. قبل از استفاده برای نوشیدن، پخت و پز یا درست کردن شیر خشک، شیر آب را به مدت یک دقیقه باز بگذارید تا آب سرد شود.
- سعی نکنید خودتان رنگ مبتنی بر سرب را پاک کنید.
- از هر گونه درمان خانگی حاوی سرب خودداری کنید.
بزرگسالان برای جلوگیری از مسمومیت با سرب چه کاری می‌توانند انجام دهند؟
اگر با سرب کار می‌کنید یا در خطر تماس با گرد و غبار سرب هستید، باید:
- از وسایل حفاظت فردی استفاده کنید.
- بعد از کار لباس و کفش خود را عوض کنید.
- وقتی به خانه رسیدید دوش بگیرید.
آیا در صورت بارداری باید نگران مسمومیت با سرب باشم؟
اگر در کودکی تحت تأثیر مسمومیت با سرب قرار گرفته‌اید، ممکن است سرب در استخوان‌های شما رسوب کرده باشد. در دوران بارداری، ممکن است سرب را از استخوان‌های خود رها کرده و به جنین در حال رشد منتقل کنید.
هم چنین افراد باردار باید از قرار گرفتن در معرض جدید سرب خودداری کنند. جنین حتی قبل از تولد ممکن است در اثر مسمومیت با سرب آسیب ببیند. اگر سطح سرب خون شما بیش از حد بالا باشد، می‌تواند:
- خطر سقط جنین را افزایش دهید.
- باعث شود کودک شما خیلی زود و یا خیلی کوچک به دنیا بیاید.
- به مغز، سیستم عصبی و کلیه‌های کودک خود آسیب بزنید.
- احتمال بروز مشکلات یادگیری یا رفتاری را در فرزندتان افزایش دهید.
سوالات متداول
نام پادزهر مسمومیت با سرب چیست؟
درمان کیلاسیون اتیلن دی آمین تتراستیک اسید (EDTA).
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی بزرگسالان با سطوح سرب بیش از ۴۵ میکروگرم در دسی‌لیتر خون و کودکانی را که نمی‌توانند داروی مورد استفاده در درمان کیلاسیون معمولی را که معمولاً با یک ماده شیمیایی به نام کلسیم دی سدیم اتیلن دی‌آمین تتراستیک اسید (EDTA) استفاده می‌شود، تحمل کنند، درمان می‌کنند.
چگونه بدن از شر سرب خلاص می‌شود؟
کودکان حدود ۵۰ درصد سرب مصرف شده را بعد از غذا جذب می‌کنند و تا ۱۰۰ درصد با معده خالی. بیشتر سرب استنشاقی در دستگاه تنفسی تحتانی جذب می‌شود. بیشتر سربی که وارد بدن می‌شود از طریق ادرار یا از طریق پاکسازی صفراوی (در نهایت از طریق مدفوع) دفع می‌شود.
چه ویتامینی سرب را از بین می‌برد؟
ویتامین C برای سلامت پوست و استخوان مهم است. همراه با آهن ممکن است به کاهش جذب سرب نیز کمک کند. ویتامین C در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود.
سخن آخر
مسمومیت با سرب زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شما در معرض مقادیر زیادی سرب قرار گیرد. این یک بیماری جدی است و هم چنین قابل پیشگیری است. سرب می‌تواند تقریباً تمام اندام‌ها و کارکردهای جسمی و ذهنی کودک شما را تحت تأثیر قرار دهد. می‌تواند اثرات طولانی مدت بر سلامتی، رفتار و یادگیری کودک داشته باشد. سرب معمولاً در خانه‌هایی یافت می‌شود که قبل از سال ۱۹۷۸ میلادی ساخته شده‌اند. اگر در خانه قدیمی‌تری زندگی می‌کنید، مراقب آلودگی با سرب باشید. اگر کودک شما هر یک از علائم مسمومیت با سرب را داشت، حتماً فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. آنها می‌توانند درمان و منابع مهمی را برای آینده فراهم کنند.