اگر در دوران بارداری هستید، مطمئنا شاهد تغییرات فیزیکی و خلقی زیادی خواهید بود. این امر طبیعی است و اکثر زنان باردار این تجربه‌ها را دارند. با توجه به اهمیت این موضوع و برای حفظ سلامت خودتان و جنین، توصیه می‌شود، مادری آگاه باشید تا بتوانید جنبه‌های مختلف این تغییرات را به خوبی مدیریت کنید. یکی از چالش‌هایی که ممکن است با آن روبه‌رو شوید، پرخوری در بارداری است. این در حالی است که پرخوری و افزایش وزن، مهم‌ترین عاملی است که سلامتی شما و فرزند دلبندتان را تهدید می‌کند. برای این امر بهتر است نکات مهم در رویارویی با افزایش اشتها در بارداری را رعایت کنید.
پرخوری در بارداری
افزایش اشتها در دوران بارداری امری طبیعی و شایع است. اما باید آن را مدیریت و کنترل کرد، زیرا ممکن است عوارض زیادی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. بنابراین علاوه بر توجه بر سلامت تغذیه و داشتن رژیم غذایی مناسب، باید میزان مواد غذایی که به بدن شما می‌رسد، به اندازه کافی باشد. زیرا شما در حساس‌ترین برهه زندگی خود از نظر سلامت جسمی و روحی هستید و همچنین سلامت کودک شما نیز به مراقبت‌های دوران بارداری بستگی زیادی دارد. توجه داشته باشید که خوردن بیش از حد در دوران بارداری می‌تواند بر سلامت زن باردار و همچنین جنین او تأثیر منفی بگذارد.
عوارض پرخوری در بارداری
این تصور که با خوردن زیاد در دوران بارداری، مواد غذایی و مغذی لازم را به کودک خود می‌رسانید، یک تصور غلط است. زیرا به همان اندازه که کمبود مواد مغذی برای سلامت کودک خطرناک است، پرخوری مادر نیز می‌تواند یک تهدید برای سلامت جنین باشد. برخی از دلایل پرهیز از پرخوری در دوران بارداری عبارتند از:
اضافه وزن
عدم تغذیه کنترل شده در دوران بارداری می‌تواند منجر به افزایش وزن بی‌مورد شود. افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری نیز اثرات منفی از جمله افزایش درد پا، کمردرد و فشار زیاد روی مفاصل را برای شما به همراه دارد. همچنین می‌تواند خطر ابتلا به واریس و هموروئید را تشدید کند.
دیابت بارداری
پرخوری و افزایش وزن نامتناسب می‌تواند زن باردار را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت بارداری قرار دهد. همچنین افزایش سطح قند یک زن باردار می‌تواند سطح انسولین و قند خون کودک(که در بدن او ممکن است به عنوان چربی ذخیره شود) را افزایش داده و در نتیجه او را در معرض خطر چاقی و دیابت نوع ۲ قرار دهد.
سزارین اورژانسی
مصرف بیش از حد کالری در دوران بارداری می‌تواند بر وزن جنین تأثیر گذاشته و احتمال به دنیا آمدن یک نوزاد بزرگ را افزایش دهد. در این شرایط مجبور هستید که برای به دنیا آوردن کودک، سزارین انجام دهید.
سوزش معده
سوزش سر دل یا همان معده، یک مشکل رایج در دوران بارداری است. با پیشرفت بارداری، رحم در حال رشد به دستگاه گوارش، معده و روده فشار وارد می‌کند. بنابراین خوردن بیش از حد در این مدت ممکن است موارد سوء هاضمه و سوزش سر دل را بدتر کند.
مشکلات برای نوزاد متولد نشده
در صورتی که مادر به دلیل پرخوری وزن اضافه کند، احتمالاً نوزاد خیلی بزرگ به دنیا می‌آید. در زمان زایمان، یک نوزاد با جثه بزرگ ممکن است به شانه یا کانال زایمان مادر آسیب برساند. همچنین این نوزادان، مستعد ابتلا به ناراحتی‌های تنفسی، قند خون پایین، خطر چاقی و بیماری‌های قلبی پس از تولد هستند.
پره اکلامپسی
پرخوری در دوران بارداری ممکن است باعث پره اکلامپسی یا فشار خون بالا در زنان باردار شود. این وضعیت می‌تواند سلامت مادر و جنین را به خطر بیندازد. همچنین پره اکلامپسی می‌تواند دلیل اصلی برای زایمان زودرس شما باشد. معمولاً در چنین مواردی استراحت کامل یا حتی مصرف برخی داروها توصیه می‌شود.
عادت های بد
با پرخوری مداوم در دوران بارداری، ممکن است به یک عادت بد جدید مبتلا شوید که ترک آن در دوران پس از تولد نوزاد، سخت باشد. به این شکل باید شاهد افزایش وزن و خطر سلامتی خود باشید.
پرخوری در بارداری و جنسیت جنین
برخی از مادران باردار بر این باور هستند که پرخوری آنها می‌تواند بر جنسیت جنین تاثیر بگذارد. این باورها بیشتر ریشه در افکار عامیانه داشته و دلیل علمی ندارد. در واقع باید بدانید که افزایش اشتها و تمایل زیاد به خوردن در این دوران، بخشی از روند بارداری محسوب می‌شود و هیچ ربطی به جنسیت جنین ندارد. باید بدانید که صرفا عوامل ژنتیکی در تعیین جنسیت جنین دخیل هستند و پرخوری یا کاهش اشتها نشان دهنده دختر یا پسر بودن کودک شما نخواهد بود.
پرخوری در اوایل بارداری
درک این موضوع که رشد یک موجود زنده در بدن زن باردار به عوامل زیادی مانند افزایش انرژی دریافتی از مواد غذایی، نیاز دارد، آسان است و به تائید علمی و پزشکی نیاز ندارد. در دوران بارداری، بدن شما در حال ایجاد شرایط مناسب برای لانه گزینی و رشد جنین است که ممکن است حجم خون را تا ۱۰۰ درصد افزایش دهد. همچنین رحم شما از اندازه نرمال به اندازه یک توپ بسکتبال بزرگ می‌شود. اگرچه ممکن است از تمام اتفاقات شگفت انگیزی که در درون شما اتفاق می‌افتد آگاه نباشید، اما نیاز به مصرف کالری اضافی که با گرسنگی مداوم بروز پیدا می‌کند، را به خوبی درک خواهید کرد. همچنین در اوایل بارداری به دلیل تغییرات هورمونی زیاد، احساس گرسنگی و در نتیجه افزایش اشتها در شما افزایش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد که نوسانات استروژن و پروژسترون باعث افزایش اشتها در زنان باردار می‌شود. در این شرایط توصیه می‌شود با مراجعه به متخصص تغذیه و همچنین تحت نظر پزشک زنان، از یک رژیم غذایی مناسب برای دوران بارداری پیروی کنید. به این شکل علاوه بر رساندن مواد مغذی به بدن خود و جنین، از افزایش بی‌رویه وزن و پرخوری جلوگیری خواهید کرد.
نحوه کنترل پرخوری در دوران بارداری
اگر باردار هستید و دچار پرخوری در بارداری شده‌اید، مطمئنا اصلی‌ترین دغدغه شما این است که چگونه این شرایط را مدیریت و کنترل کنید. نگران نباشید، زیرا با پیروی از این راهکارها و رعایت نکات مهم، می‌توانید برای کنترل پرخوری بارداری اقدام کنید:
- در دوران بارداری ورزش‌های سبک انجام دهید. پیاده‌روی ممکن است ساده‌ترین کار باشد.
- خود را به اندازه کافی هیدراته نگه دارید، زیرا بدن کم آب ممکن است هوس غذای اضافی کند.
- به یک رژیم غذایی سالم پایبند باشید. به یاد داشته باشید که خوردن تنقلات در دوران بارداری و بعد از زایمان، هیچ کمکی به شما نمی‌کند. بنابراین از آن اجتناب کنید.
- ممکن است به دلیل برخی واکنش‌های عاطفی پرخوری کنید. اگر در این شرایط هستید، باید به انجام کارهایی مانند یوگا، مدیتیشن و گوش دادن به موسیقی بپردازید تا به این شکل استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
- تاکید بر عدم پرخوری در دوران بارداری به این معنا نیست که اگر گرسنه هستید غذا نخورید. بلکه توصیه می‌شود، سالم غذا بخورید، ورزش کرده و از پرخوری پرهیز کنید.
- از خطرات پرخوری در دوران بارداری آگاه شوید تا بتوانید بارداری سالم و آرامی داشته باشید.
در دوران بارداری چقدر باید وزن اضافه کنید؟
شما باید یک بارداری آگاهانه را سپری کنید. بنابراین باید با همه جوانب مهم در این دوران آشنا باشید. یکی از این موارد، روند افزایش وزن شما در مراحل مختلف بارداری است. باید بدانید که وزن قبل از بارداری شما در تعیین میزان افزایش وزن در دوران بارداری موثر است. اما به طور معمول تعیین افزایش وزن، با بررسی شاخص توده بدنی (BMI) که بر اساس قد و وزن شما است، انجام می‌شود. برای اکثر زنان، BMI سالم بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ است. توجه داشته باشید که زنانی که توده عضلانی زیادی دارند ممکن است BMI بالاتری داشته باشند که می‌تواند برای شرایط آنها طبیعی باشد. بنابراین، مهم است که توصیه‌های پزشک خود را بر اساس نیازهای منحصر به فرد خودتان دنبال کنید:
- کمبود وزن(BMI زیر ۱۸.۵): 13 الی ۱۸ کیلوگرم اضافه وزن داشته باشید.
- وزن سالم(۱۸.۵ BMI تا ۲۴.۹): در دوران بارداری بین ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم وزن اضافه کنید.
- اضافه وزن(BMI۲۵ تا ۳۰): 6 تا ۱۲ کیلوگرم اضافه وزن داشته باشید.
- چاق(BMI بیش از ۳۰): تقریباً ۵ کیلوگرم اضافه می‌شود.
افزایش وزن باید در طول بارداری شما پخش شود. اگر BMI شما در ابتدای بارداری در محدوده طبیعی است، باید در ۲۰ هفته اول ۳ کیلوگرم اضافه کنید. پرخوری در بارداری می‌تواند منجر به افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری شود که عواقب منفی برای شما و کودکتان به همراه دارد.
نکات مهم تغذیه سالم در دوران بارداری
با رعایت نکات مهم و کلیدی می‌توانید به راحتی وزن و تغذیه خود را در مسیر درست قرار دهید:
- ابتدا با متخصص تغذیه و پزشک خود صحبت کنید. زیرا این افراد می‌توانند به شما در تهیه یک برنامه غذایی مناسب و اصولی، کمک کنند. به این شکل می‌توانید انتخاب‌های غذایی سالم را تشخیص دهید.
- · شواهد مختلف نشان می‌دهد که رژیم غذایی مادر تاثیر زیادی بر میکروبیوم فرزندان دارد که می‌تواند نوزاد را کم و بیش مستعد ابتلا به بیماری کند. بنابراین توصیه می‌شود مصرف کالری‌های مضر را با غذاهایی جایگزین کنید که مواد مغذی بیشتری در هر کالری دارند. مواد غذایی مانند ماست و لبنیات، انواع سبزیجات، میوه‌ها یا آجیل را انتخاب کنید.
- مصرف خوراکی‌های موردعلاقه خود را مانند بستنی، چیپس، سیب‌زمینی و…قطع نکنید اما محدود کنید.
- · فعال باشید. توصیه می‌شود روزانه ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط انجام دهید. اما توجه کنید که ابتدا در مورد فعالیت‌های سالم و ایمن برای بارداری با پزشک خود صحبت کنید.
- در حالی که شما از نظر طبیعی در دوران بارداری، برای دو نفر غذا می‌خورید، اما برای دو بزرگسال بالغ غذا نمی‌خورید. انتخاب غذای سالم، فعال ماندن و کنترل افزایش وزن به سلامت شما و کودکتان کمک زیادی می‌کند.
سخن پایانی
بارداری یکی از شیرین‌ترین و در عین حال چالش برانگیزترین دوران در زندگی هر مادری محسوب می‌شود. بنابراین اگر در ابتدای این مسیر هستید باید بدانید که با تغییرات زیادی مواجه خواهید شد. یکی از این موراد، افزایش اشتهای شما که با عنوان پرخوری در بارداری از آن یاد می‌شود، است. این یک اتفاق طبیعی و رایج است که باید بتوانید آن را به خوبی مدیریت و کنترل کنید. زیرا پرخوری، بی اشتهایی یا داشتن رژیم غذایی نامناسب، همگی سلامت شما و فرزندی که در انتظار تولد آن هستید را به خطر می‌اندازد.
منابع
- https://www.nbcnews.com/health/health-news/overeating-pregnancy-makes-bigger-babies-flna1c9445863
- https://unmhealth.org/stories/2021/01/eating-for-two.html#:~:text=Overeating%20can%20lead%20to%20gaining,diabetes%20with%20a%20larger%20baby
- https://parenting.firstcry.com/articles/harmful-effects-of-over-eating-during-pregnancy/
- https://www.healthline.com/health/pregnancy/pregnancy-hunger