بیماری التهابی لگن یا PID چیست و چگونه درمان می‌شود؟
بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که در رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان‌ها رخ می‌دهد. معمولاً عفونت‌های مقاربتی باعث بروز بیماری التهابی لگن می‌شوند. علائم این بیماری شامل معده درد؛ درد در زیر شکم یا لگن و ترشحات غیرطبیعی واژن و رابطه جنسی دردناک است. درمان سریع PID، معمولاً استفاده از آنتی بیوتیک‌هاست که به جلوگیری از عوارضی مانند ناباروری کمک می‌کند. برای درمان موثر شریک زندگی بیمار نیز باید آزمایش و درمان شود. با پینو بیبی همراه باشید تا درباره این عارضه بیشتر بدانید.
بیماری التهابی لگن (PID) چیست؟
بیماری التهابی لگن (Pelvic Inflammatory Disease: PID) یک عفونت جدی در رحم، لوله‌های فالوپ و یا تخمدان‌ها است. این بیماری بر زنان و افرادی که در بدو تولد به آن‌ها زن اختصاص داده شده است (AFAB) تاثیر می‌گذارد. PID زمانی ایجاد می‌شود که انواع خاصی از باکتری‌ها از واژن به اندام‌های تناسلی سرایت می‌کنند. باکتری‌های ناشی از عفونت‌های مقاربتی درمان نشده (STIs) شایع‌ترین علت PID هستند. با این حال، باکتری‌هایی که به طور معمول در واژن یافت می‌شوند نیز می‌توانند باعث بیماری التهابی لگن شوند.
هنگامی که فردی مبتلا PID می‌شود، ممکن است در ناحیه پایین شکم و یا لگن احساس درد کند. همچنین ممکن است ترشحات غیر معمول از واژن (نشت) خود داشته باشد. PID شدید می‌تواند باعث آسیب دائمی به اندام‌های تناسلی شود و از باردار شدن فرد جلوگیری کند. انجام آزمایش و درمان برای STI بهترین راه برای جلوگیری از بیماری التهابی لگن است.
چگونه فردی به بیماری التهابی لگن دچار می‌شود؟
بیشتر افراد از طریق رابطه جنسی محافظت نشده به PID مبتلا می‌شوند. رابطه جنسی به باکتری‌ها اجازه می‌دهد تا وارد سیستم تناسلی بیمار شوند، جایی که می‌توانند اندام‌های فرد را آلوده کنند. PID معمولاً در ۳ مرحله رخ می‌دهد: از دهانه رحم شروع می‌شود، به دنبال آن آندومتر و سپس لوله‌های فالوپ را درگیر می‌کند.
بیماری التهابی لگن چقدر شایع است؟
هر سال بیش از یک میلیون زن و فرد AFAB در ایالات متحده به بیماری التهابی لگن مبتلا می‌شوند و بیش از ۱۰۰ هزار نفر به دلیل آن نابارور می‌شوند. PID اغلب در زنان و افراد AFAB بین ۱۵ تا ۲۵ سال رخ می‌دهد.
شایع ترین علائم PID چیست؟
ممکن است فرد متوجه نشود که بیماری التهابی لگن دارد. علائم ممکن است خفیف یا غیر قابل توجه داشته باشد. علائم بیماری التهابی لگن (PID) نیز می‌تواند به طور ناگهانی شروع شود. علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد یا حساسیت در شکم یا پایین شکم، شایع‌ترین علامت است و ممکن است با حرکت بدتر شود.
- ترشحات غیر طبیعی واژن (تغییر در بو، رنگ یا مقدار ترشحات)، معمولاً زرد یا سبز با بوی غیرعادی شبیه بوی ماهی
- لرز یا تب
- تهوع و استفراغ
- رابطه جنسی دردناک (دیسپارونی)
- سوزش هنگام ادرار کردن
- مشکلات قاعدگی مانند قاعدگی دردناک، درد تخمک‌گذاری، پریودهای نامنظم یا لکه بینی یا گرفتگی عضلانی در طول چرخه قاعدگی
- خونریزی و لکه بینی بعد از رابطه جنسی
بیمارPID درد را کجا احساس می‌کند؟
درد بیماری التهابی لگن عمدتاً در قسمت تحتانی شکم یا ناحیه لگن احساس می‌شود. ممکن است این نواحی حساس و دردناک باشد یا مانند یک درد مبهم باشد. همچنین ممکن است فرد در حین رابطه جنسی درد عمیقی در لگن خود احساس کند.
چه چیزی باعث بیماری التهابی لگن (PID) می‌شود؟
ورود باکتری به دستگاه تناسلی باعث بیماری التهابی لگن می‌شود. این باکتری‌ها از واژن، از طریق دهانه رحم و به سمت رحم، لوله‌های فالوپ و تخمدان‌ها منتقل می‌شوند. به طور معمول، زمانی که باکتری‌ها وارد واژن می‌شوند، دهانه رحم مانع گسترش عمیق‌تر این باکتری‌ها به سایر اندام‌های تناسلی می‌شود. با این حال، هر نوع عفونتی می‌تواند دهانه رحم را مختل کند و مانع از انجام کار خود شود.
بسیاری از انواع باکتری‌ها می‌توانند باعث PID شوند، اما ۳ عفونت شایع که باعث PID می‌شوند سوزاک، مایکوپلاسما تناسلی و کلامیدیا هستند. هر سه این عفونت‌ها را فرد از طریق رابطه جنسی محافظت نشده دریافت می‌کند. این ۳ بیماری مقاربتی باعث حدود ۹۰ درصد موارد بیماری التهابی لگن می‌شوند.
به ندرت، PID زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های طبیعی وارد اندام‌های تناسلی شوند. این می‌تواند بعد از:
- زایمان
- جراحی لگن
- سقط جنین
- آپاندیس پاره شده (ترکیده)
- عفونت روده (مانند گاستروانتریت)
- عفونت‌های واژن (مانند واژینوز باکتریایی یا BV)
- برخی از روش‌های جراحی (مانند دیلاتاسیون و کورتاژ (D&C)، قرار دادن دستگاه داخل رحمی (IUD) باشد.
چه مدت طول می‌کشد تا علائم PID ظاهر شود؟
اگر سوزاک یا کلامیدیا درمان نشده علت آن باشد، ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد تا PID ایجاد شود. اگر علت بیماری التهابی لگن چیز دیگری باشد، ممکن است چندین ماه طول بکشد تا عفونت توسعه یابد.
آیا دوش واژن باعث بیماری التهابی لگن (PID) می‌شود؟
بیشتر مطالعات فقط ارتباط بین دوش و PID را گزارش می‌کنند. آن چه می‌توان گفت این است که دوش واژن می‌تواند منجر به عفونت واژینوز باکتریایی شود و یک ارتباط بالقوه بین دوش واژن و PID وجود دارد. اکثر متخصصین توصیه می‌کنند از دوش واژن خودداری شود.
آیا بیماری التهابی لگن مسری است؟
بله، PID اغلب در طول تماس مستقیم جنسی پخش می‌شود.
چه کسانی در معرض خطر PID هستند؟
افراد در معرض خطر بیماری التهابی لگن هستند اگر:
- مبتلا به عفونت مقاربتی (STI)، به ویژه سوزاک یا کلامیدیا
- شرکای جنسی زیادی داشته باشند یا شریکی داشته باشند که چندین شریک داشته باشد.
- در گذشته بیماری التهابی لگن داشته‌اند.
- از نظر جنسی فعال هستند و کمتر از ۲۵ سال دارند.
- بستن لوله‌ها یا سایر جراحی‌های لگنی انجام داده‌اند.
آیا بیماری التهابی لگن عوارضی دارد؟
هر چه مدت طولانی‌تری یک فرد به PDI مبتلا باشد، اثرات آن جدی‌تر می‌شود. عفونت می‌تواند باعث ایجاد بافت اسکار در داخل لوله‌های فالوپ شود. جای زخم می‌تواند منجر به مشکلات متعددی شود، از جمله:
- درد مزمن لگن: درد لگنی طولانی مدت شایع‌ترین عارضه این بیماری است. یک مطالعه تخمین می‌زند که حدود ۲۰ درصد از افراد بیمار، به درد مزمن لگن مبتلا می‌شوند.
- حاملگی خارج از رحم: جای زخم می‌تواند مانع از حرکت تخمک بارور شده به داخل رحم شود. این امر می‌تواند باعث شود که تخمک به جای لانه‌گزینی در رحم در داخل لوله‌های فالوپ لانه گزینی کند. میزان حاملگی خارج از رحم در افراد مبتلا به PID بسیار بیشتر از افراد بدون PID است.
- ناباروری: تا ۱۰ درصد از افراد مبتلا به PID توانایی باردار شدن را از دست می‌دهند زیرا بافت اسکار لوله‌های فالوپ آن‌ها را مسدود می‌کند و از آزاد شدن تخمک جلوگیری می‌کند.
- آبسه لوله تخمدان (TOA): یک حفره عفونت در لگن است که می‌تواند فرد را به شدت بیمار کند.
بیماری التهابی لگن (PID) و خطر ناباروری
در صورت عدم درمان، PID می‌تواند باعث ایجاد اسکار طولانی مدت و انسداد لوله‌های فالوپ شود. این ممکن است منجر به ناباروری شود زیرا تخمک بارور شده قادر به عبور از لوله فالوپ به رحم نیست. داشتن PID ممکن است به طرق زیر بر باروری بانوان تأثیر بگذارد:
- یک دوره PID می‌تواند خطر ناباروری لوله‌های رحمی را دو برابر کند.
- اگر ۳ بار یا بیشتر از ۳ بار فردی به PID مبتلا شود، خطر انسداد لوله فالوپ تا ۷۵ درصد افزایش می‌یابد.
- یک دوره PID خطر حاملگی خارج رحمی (جنین در خارج از رحم رشد می‌کند) را هفت برابر افزایش می‌دهد.
بیماری التهابی لگن چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر فرد علائم PID را احساس کرد، باید فوراً به پزشک مراجعه کند. هر چه زودتر روند درمان شروع شود، شانس موفقیت‌آمیز بودن درمان نیز بیشتر است. یک آزمایش خاص برای PID وجود ندارد. معمولاً، پزشک می‌تواند PID را از طریق موارد زیر تشخیص دهد:
- سؤال در مورد سابقه پزشکی بیمار، از جمله سلامت عمومی، فعالیت جنسی و علائم.
- معاینه لگن برای بررسی اندام‌های تناسلی و احساس حساسیت یا آبسه (مجموعه‌های چرکی).
- یک کشت واژینال (سواب واژن و دهانه رحم) برای آزمایش ترشحات واژن برای وجود باکتری‌های خاص.
چه آزمایش‌های دیگری ممکن است برای تشخیص PID نیاز باشد؟
پزشک همچنین ممکن است آزمایشاتی نظیر موارد زیر را تجویز نماید:
- آزمایشات خون
- آزمایش ادرار برای رد عفونت دستگاه ادراری که باعث درد لگنی مشابه می‌شود.
- سونوگرافی (لگنی یا ترانس واژینال) برای دریافت تصاویر واضح‌تر از دستگاه تناسلی
- آزمایش برای بیماری‌های مقاربتی
در برخی موارد، پزشکان ممکن است توصیه کنند:
- بیوپسی آندومتر: پزشک نمونه بافت کوچکی را از پوشش رحم بیمار برمی‌دارد و آن را برای بیماری‌ها آزمایش می‌کند.
- لاپاراسکوپی: متخصص برش‌های کوچکی در لگن بیمار ایجاد می‌کند، سپس یک ابزار متصل به منبع نوری را وارد می‌کند تا با دقت بیشتری به اندام‌های تناسلی بیمار را نگاه کند.
بیماری التهابی لگن (PID) چگونه درمان می‌شود؟
پزشک آنتی‌بیوتیک‌هایی را تجویز می‌کند که از طریق دهان مصرف می‌شود (معمولاً به مدت ۱۴ روز). بیمار باید تمام داروهای خود را مصرف کند، حتی اگر احساس بهتری دارد، بایددوز کامل دارو را تمام کند. اغلب، علائم قبل از از بین رفتن عفونت بهبود می‌یابند. پزشک ممکن است توصیه کند چند روز پس از شروع مصرف دارو، بیمار به او مراجعه کند، پزشک می‌تواند بررسی کند که درمان موثر است یا خیر.
برخی از افراد آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند و هنوز علائم دارند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است لازم باشد برای دریافت آنتی‌بیوتیک از طریق IV به بیمارستان بروند. همچنین ممکن است به داروهای IV نیاز داشته باشند اگر:
- حامله باشند.
- دچار عفونت شدید و یا احساس بیماری شدید داشته باشند.
- آبسه (مجموعه چرک) در لوله فالوپ یا تخمدان خود داشته باشند.
- تا زمانی که درمان را به پایان نرسانند، نباید رابطه جنسی داشته باشند. وقتی دوباره رابطه جنسی داشته باشند، برای جلوگیری از عفونت هر بار از کاندوم استفاده کنند.
آیا برای بیماری التهابی لگن نیاز به جراحی هست؟
جراحی برای PID نادر است اما در برخی موارد می‌تواند کمک کننده باشد. اگر پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها همچنان علائم یا آبسه وجود دارد، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند.
آیا همسر فرد بیمار برای بیماری التهابی لگن نیاز به درمان دارد؟
اگر فردی بیماری التهابی لگن دارد، باید به شریک جنسی خود نیز اطلاع بدهد؛ آن‌ها نیز باید تحت درمان قرار گیرند. در غیر این صورت، با از سرگیری رابطه جنسی، ممکن است دوباره فرد به PID مبتلا شود. همچنین اگر همسر فرد بیمار نیز درمان را زودتر شروع نکند، ممکن است برای او نیز بیماری به شرایط حاد و بحرانی برسد.
آیا می‌توان از بیماری التهابی لگن جلوگیری کرد؟
گاهی اوقات، PID به دلیل یک عفونت مقاربتی نیست. این التهاب می‌تواند از باکتری‌های طبیعی موجود در واژن باشد که به اندام‌های تناسلی بالاتر منتقل می‌شود. اجتناب از دوش واژن ممکن است خطر ایجاد بیماری التهابی لگن را کاهش دهد.
با این حال، اغلب اوقات، PID به دلیل رابطه جنسی محافظت نشده اتفاق می‌افتد. با انجام اقداماتی برای رابطه جنسی ایمن می‌توان تا حدودی مانع آن شد. راه‌های محافظت در برابر عفونت‌های مقاربتی (STI) که می‌توانند باعث PID شوند عبارت هستند از:
- محدود کردن شرکای جنسی: در صورت داشتن چندین شریک، خطر ابتلا افزایش می‌یابد.
- انتخاب روش‌های جلوگیری از بارداری: این نوع پیشگیری از بارداری شامل کاندوم و دیافراگم، کلاهک است. این روش‌ها را باید با استفاده از اسپرم‌کش ترکیب کرد، حتی اگر فرد قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کند.
- در صورت مشاهده علائم، به دنبال درمان بود: اگر فرد متوجه علائم PID یا سایر بیماری‌های مقاربتی شد، باید فوراً تحت درمان قرار بگیرد. علائم شامل ترشح غیرمعمول واژن، درد لگن یا خونریزی بین قاعدگی است.
- انجام معاینات منظم: لازم است تا بانوان معاینات و غربالگری‌های زنان را به طور منظم انجام دهند. اغلب، پزشکان می‌توانند عفونت‌های دهانه رحم را قبل از گسترش به اندام‌های تناسلی شناسایی و درمان کنند.
چگونه می‌توان خطر ابتلا به PID را کاهش داد؟
اگر فرد از نظر جنسی فعال است، با پزشک در مورد آزمایش سالانه عفونت‌های مقاربتی مشورت کند. متخصصین اغلب آزمایش کلامیدیا و سوزاک را برای کمک به ایمن نگه داشتن فرد توصیه می‌کنند. همچنین، قبل از داشتن رابطه جنسی با یک شریک جدید، ایده خوبی است که هر دو نفر برای بیماری‌های مقاربتی آزمایش شوند.
آیا درمانی برای بیماری التهابی لگن وجود دارد؟
اگر بیمار تشخیص و درمان سریع عفونت را دریافت کند، آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند PID را درمان کنند. اما درمان نمی‌تواند آسیبی را که قبلاً به اندام‌های تناسلی بیمار وارد شده است، را برطرف کند. بیمار نباید برای درمان تعلل کند و باید فوراً به پزشک مراجعه کند تا بتواند کمک و درمان مورد نیاز را دریافت کند.
آیا با وجود بیماری التهابی لگن، باردار شدن مشکل خواهد بود؟
PID می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد. مطالعات نشان داده که از بین افرادی که PID داشتند، از هر ۸ نفر یک نفر برای باردار شدن مشکل دارند و از هر ۱۰ نفر یک نفر در نهایت ناباروری را تجربه خواهد کرد. افرادی که عفونت‌های مکرر داشتند، باردار شدن سخت‌تری داشتند.
چگونه PID بر باروری تأثیر می‌گذارد؟
باکتری‌های PID می‌توانند باعث ایجاد زخم در لوله‌های فالوپ افراد شوند. این بافت زخم باعث می‌شود که تخمک از تخمدان به لوله فالوپ و سپس به رحم برسد. اگر تخمک نتواند از لوله فالوپ عبور کند، اسپرم نمی‌تواند آن را بارور کند.
آیا می‌توان دوباره به بیماری التهابی لگن مبتلا شد؟
شوربختانه بله، افرادی که قبلاً این بیماری را داشته‌اند، می‌توانند دوباره PID دریافت کنند. یک بار گرفتن PID فرد را از دریافت مجدد آن محافظت نمی‌کند.
اگر فرد PID دارد، چه زمانی می‌تواند رابطه جنسی را از سر بگیرد؟
بیمار و همسرش باید یک هفته پس از اتمام آنتی بیوتیک (قبل از شروع مجدد رابطه جنسی) صبر کنند. انجام این کار به جلوگیری از عفونت مجدد کمک می‌کند.
آیا زنانی که با زنان رابطه جنسی دارند می‌توانند به PID مبتلا شوند؟
بله، اگر فردی یک زن و یا فرد AFAB است و فقط با سایر زنان یا افراد AFAB رابطه جنسی دارد، ممکن است PID دریافت کند. این به این دلیل است که باکتری‌هایی که باعث PID می‌شوند می‌توانند روی واژن، آلت تناسلی یا هر جسمی (کاپ، کلاهک، دیافراگم) که در واژن خود قرار می‌گیرند، زندگی کنند.
خودمراقبتی در صورت ابتلا به بیماری التهابی لگن
اگر فرد علائم PID را احساس کرد، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کند. اگر PID دارد، مهمترین کاری که فرد می‌تواند انجام دهد این است که درمان را سریع‌تر شروع کند. سایر نکات برای مراقبت از خود عبارت هستند از:
- برای جلوگیری از انتقال باکتری‌ها به سمت بالا از واژن به داخل رحم و لوله‌های فالوپ از دوش واژن خودداری کند.
- چند روز پس از شروع دارو به پزشک خود مراجعه کند تا مطمئن شود که داروها اثر می‌کنند.
- تمام داروهای را طبق دستورالعمل مصرف کند.
- برای محافظت از خود در برابر عفونت، هر بار که رابطه جنسی دارد از کاندوم یا بند دندان (دنتال دم) استفاده کند.
- یک هفته بعد از این که بیمار (و همسرش) دارو را تمام کردند صبر کنند تا زندگی جنسی خود را از سر بگیرند.
چه زمانی باید به خاطر PID به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائم PID باید به پزشک مراجعه کرد. در صورت داشتن موارد زیر باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری بود:
- درد شدید زیر شکم
- ترشحات بدبو یا تغییر رنگ واژن
- استفراغ شدید
- تب شدید
چه سوالاتی باید از پزشک در رابطه با PID پرسید؟
اگر فرد PID دارد، بهتر است برای آشنایی بیشتر با شرایط بیماری خود این سوالات را از دکتر بپرسد:
- به چه درمانی نیاز خواهد داشت؟
- آیا نیاز به بررسی مجدد برای PID را دارد؟
- آیا PID بر توانایی او برای باردار شدن تأثیر می‌گذارد؟
- عوارض احتمالی PID چیست؟
- چه زمانی می‌توان رابطه جنسی را از سر گرفت؟
- برای جلوگیری از PID چه کاری می‌توان انجام داد ؟
سوالات متداول در مورد بیماری التهابی لگن
- آیا می‌توان بدون داشتن عفونت مقاربتی به بیماری التهابی لگن دچار شد؟ بله، زمانی که باکتری‌هایی که به طور معمول در واژن وجود دارند به اندام‌های تناسلی فرد می‌رسند، ممکن است باعث ایجاد PID شوند. اگر چه این معمولاً علت بروز بیماری التهابی لگن نیست.
- آیا بیماری التهابی لگن جدی است؟ شوربختانه بله، PID می‌تواند جدی باشد. تشخیص و درمان به موقع برای کاهش خطر عوارض طولانی مدت مانند ناباروری ضروری است.
سخن آخر
بیماری التهابی لگن (PID) عفونت اندام‌های تناسلی است. یک عفونت مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا، معمولاً باعث آن می‌شود. اگر فردی متوجه علائم PID، مانند درد شدید در زیر شکم خود شد، باید با پزشک مشورت کند. پزشک می‌تواند PID را تشخیص دهد و برای درمان آن آنتی بیوتیک به بیمار بدهد. درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارض PID مانند ناباروری کلیدی است. همسر یا شریک زندگی بیمار نیز باید تحت درمان قرار گیرد. فرد می‌تواند با استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی از PID جلوگیری کند.