علائم دوره قبل از یائسگی
دوره قبل از یائسگی، پری منوپوز Perimenopause یا دوره انتقالی قبل از یائسگی است. در دوران پیش از یائسگی، سطح استروژن، یک هورمون کلیدی زنانه، شروع به کاهش می‌کند. بانوان در این دوره ممکن است علائم یائسگی مانند گرگرفتگی یا پریودهای نامنظم داشته باشند. قبل از یائسگی می‌تواند سال‌ها طول بکشد. وقتی که بانویی ۱۲ ماه کامل را بدون پریود بگذراند، یائسگی شروع شده است. پینو بیبی در این مقاله به موضوع پیش یائسگی و علائم آن می‌پردازد.
قبل از یائسگی یا پیش یائسگی چیست؟
قبل از یائسگی Perimenopause (که به آن انتقال یائسگی نیز گفته می‌شود) زمانی است که بدن بانوان شروع به گذار و ورود به دوره یائسگی می‌کند. در طی این انتقال، تخمدان‌های بانوان تولید هورمون‌ها را کاهش می‌دهند که این مسئله باعث می‌شود چرخه قاعدگی فرد نامنظم یا متغیر شود. در این زمان، بدن بانوان به سمت پایان سال‌های باروری حرکت می‌کند.
پیش یائسگی ممکن است از اواسط دهه ۳۰ زندگی یا اواخر ۵۰ سالگی شروع شود. برخی از افراد فقط برای مدت کوتاهی در دوران یائسگی هستند. اما برای بسیاری، چهار تا هشت سال طول می‌کشد. اصطلاح پیش یائسگی به سادگی زمانی را توصیف می‌کند که چرخه‌های قاعدگی دیگر قابل پیش‌بینی نیستند. سایر تغییرات فیزیکی و علائم ممکن است زمانی رخ دهد که بدن بانوان با سطوح مختلف هورمونی سازگار شود. در دوران پیش از یائسگی، باروری بانوان در حال کاهش است، اما همچنان بانوان می‌تواند باردار شوند. علائم قبل از یائسگی، سن شروع و مدت زمان آن در بین زنان متفاوت است. زمانی که ۱۲ ماه متوالی بدون قاعدگی سپری شود، این بانوان از دوران پیش یائسگی خارج شده‌اند و یائسه شده‌اند.
تفاوت بین پیش یائسگی و یائسگی چیست؟
پیش یائسگی یک زمان انتقالی است که به یائسگی ختم می‌شود. یائسگی یعنی دوره‌های پریودی بانوان به پایان رسیده است. زمانی که بانویی برای ۱۲ ماه کامل سیکل قاعدگی نداشته باشد، رسماً به دوره یائسگی رسیده است.
چرا پیش یائسگی اتفاق می‌افتد؟
تخمدان‌های بانوان با افزایش سن تولید هورمون استروژن کمتری می‌کنند تا آزادسازی کامل تخمک را متوقف کنند. در نهایت، بدن بانوان در حال آماده شدن برای گذار به دوران یائسگی است، زمانی که بانوان توانایی باردار شدن را از دست می‌دهند. این یک روند طبیعی در چرخه تولید مثل یک زن است. قبل از یائسگی (پری منوپوز) نیز بخشی از این روند طبیعی و مرحله گذار از حالت فعال سیکل ماهانه به حالت یائسگی است.
دوره قبل از یائسگی از چه سنی شروع می‌شود؟
دوره قبل از یائسگی حدود ۸ تا ۱۰ سال قبل از یائسگی شروع می‌شود. معمولاً در اواسط دهه ۴۰ زندگی بانوان شروع می‌شود، اما می‌تواند زودتر شروع شود. یائسگی کامل قبل از ۴۰ سالگی را یائسگی زودرس می‌گویند. برخی از شرایط یا روش‌های پزشکی باعث یائسگی زودرس می‌شوند. اگر هیچ دلیل پزشکی یا جراحی برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، به آن نارسایی اولیه تخمدان می‌گویند.
دوره قبل از یائسگی چقدر طول می‌کشد؟
متوسط طول دوره قبل از یائسگی حدود چهار سال است. برخی از افراد ممکن است فقط برای چند ماه در این مرحله باشند، در حالی که برخی دیگر بیش از چهار سال در این مرحله انتقال خواهند بود. اگر بیش از ۱۲ ماه را بدون پریود سپری کرده است، دیگر در دوران یائسگی هستید.
تغییرات هورمونی در دوران پیش از یائسگی چیست؟
تغییرات هورمونی که بانوان در دوران پیش از یائسگی تجربه می‌کنند، بیشتر ناشی از کاهش سطح استروژن است. تخمدان‌های بانوان استروژن می‌سازند که نقش مهمی در حفظ سیستم تولیدمثل دارد. هنگامی که بانوان وارد دوران پیش از یائسگی می‌شود، سطح استروژن آن‌ها شروع به کاهش می‌کند. با کاهش استروژن، تعادل با پروژسترون، هورمون دیگری که توسط تخمدان‌ها تولید می‌شود، از بین می‌رود. این دو هورمون با هم مسئول تخمک‌گذاری و قاعدگی هستند. نوسان سطوح هورمونی در دوران پیش از یائسگی معمول است (بالا و پایین رفتن مانند ترن هوایی). هنگامی که فرد به یائسگی می‌رسد، بدن آن قدر استروژن تولید می‌کند که تخمدان دیگر تخمک آزاد نمی‌کند. در این مرحله، پریود او متوقف می‌شود.
اولین علائم دوره قبل از یائسگی چیست؟
به طور کلی، اولین علامت قبل از یائسگی، پریودهای نامنظم است. اکثر بانوان از داشتن چرخه‌های قاعدگی نسبتاً قابل پیش‌بینی به چرخه‌های قاعدگی غیرقابل پیش‌بینی می‌روند. بسیاری از اشخاص همچنین شایع‌ترین علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و خشکی واژن (آتروفی واژن) را نسبتاً در اوایل انتقال یائسگی تجربه می‌کنند.
علائم دوره قبل از یائسگی چیست؟
بدن بانوان از دوران بلوغ شروع به تولید و ترشح هورمون استروژن می‌کند. هنگامی که سطح استروژن شروع به افت می‌کند، بدن باید با تغییرات هورمونی سازگار شود. علائم و نشانه‌های این سازگاری متفاوت است، اما اکثر افراد حداقل یکی از موارد زیر را تجربه می‌کنند:
- پریودهای نامنظم
- دوره‌هایی قاعدگی که سنگین‌تر یا سبک‌تر از حد معمول هستند.
- گرگرفتگی (احساس گرمای ناگهانی که در بدن بانوان پخش می‌شود).
- خشکی واژن و ناراحتی در حین رابطه جنسی
- فوریت‌های ادراری (تکرر ادرار)
- مشکلات خواب (بی‌خوابی)
- تغییرات خلق و خوی مانند تحریک‌پذیری، افسردگی یا نوسانات خلقی
مدت زمانی که فرد علائم پیش از یائسگی را دارد می‌تواند بین چند ماه تا چندین سال متفاوت باشد. کاهش استروژن همچنین می‌تواند منجر به نازک شدن استخوان یا تغییر سطح کلسترول شود. بهتر است بانوان معاینات منظم با پزشک خود ادامه دهند تا سلامت خود را زیر نظر داشته باشند.
دوره‌های قبل از یائسگی چگونه است؟
بدن بانوان هورمون‌هایی را که به تخمک‌گذاری کمک می‌کنند کمتر تولید می‌کند، بنابراین دوره‌های قاعدگی می‌تواند نامنظم شود. سیکل قاعدگی می‌تواند طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از حد معمول شود. همچنین خونریزی می‌تواند شدیدتر یا سبک‌تر از حد معمول باشد. برخی افراد نیز متوجه تغییر علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) خود می‌شوند.
چه شرایطی از دوره پیش از یائسگی با علائم پیش قاعدگی مشابه است؟
خیلی از بانوان این سوال را می‌پرسند که «چگونه می‌توان فهمید که تغییرات در پریودها علائم طبیعی قبل از یائسگی است یا چیزی دیگری که باید نگران آن بود؟». پریودهای نامنظم در دوران پیش از یائسگی معمول و طبیعی است، اما سایر شرایط می‌توانند باعث اختلال در خونریزی قاعدگی شوند. برخی از شرایط زیر ممکن است باعث تغییرات در نظم چرخه قاعدگی و تغییر در میزان خونریزی در سیکل پریودی شود:
- قاعدگی در حال تغییر است و بسیار سنگین یا همراه با لخته شدن خون است.
- قاعدگی چندین روز بیشتر از حد معمول طول می‌کشد.
- بعد از پریودی، لکه بینی یا خونریزی وجود دارد.
- بعد از رابطه جنسی، فرد لکه بینی را تجربه می‌کند.
- فاصله پریودهای فرد به هم نزدیک‌تر می‌شوند.
علل بالقوه خونریزی غیرطبیعی شامل عدم تعادل هورمونی قبل از یائسگی، عفونت، خونریزی مرتبط با بارداری، فیبروم، مشکلات لخته شدن خون، پولیپ آندومتر، سقط جنین، مصرف داروهای رقیق کننده خون یا سرطان است.
آیا هنوز در دوران پیش از یائسگی تخمک‌گذاری وجود دارد؟
اگر فرد هنوز پریود می‌شود، حتی اگر قاعدگی نامنظم دارد، هنوز تخمک‌گذاری می‌کند. تا زمانی که فرد برای ۱۲ ماه متوالی پریود نشده است، باید فرض کند که بدن هنوز در حال تخمک‌گذاری است (تخمک آزاد می‌کند) و احتمال بارداری وجود دارد.
دوره قبل از یائسگی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص پیش از یائسگی همیشه نیازی به مراجعه به یک پزشک نیست. بسیاری از افراد بدون تشخیص رسمی متوجه تغییرات در بدن خود می‌شوند و آن را تحمل می‌کنند. اگر فرد علائمی دارد که در فعالیت‌های روزانه او اختلال ایجاد می‌کند، بهتر است با یک پزشک مشورت کند.
اگر موارد زیر رخ دهد، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود:
- لخته شدن خون در ترشحات قاعدگی
- لکه بینی بین پریودها
- خونریزی واژینال بعد از رابطه جنسی
- علائم احساسی که با توانایی فرد برای عملکرد روزانه تداخل می‌کند.
چه سطحی از FSH به معنای دوره قبل از یائسگی است؟
هورمون محرک فولیکول (FSH) هورمونی است که توسط غده هیپوفیز (غده‌ای که در پایه مغز قرار دارد)، تولید می‌شود و. تخمدان‌ها را تحریک می‌کند تا تخمک را در طول تخمک‌گذاری آزاد کنند. آزمایش سطح هورمون محرک فولیکول (FSH) می‌تواند به تأیید شروع یائسگی کمک کند. سطح بالای هورمون محرک فولیکول (FSH) می‌تواند نشان دهنده یائسگی باشد. با این حال، آزمایش FSH می‌تواند گمراه کننده باشد، زیرا در دوران پیش از یائسگی، هورمون‌های فرد به طور نامنظم افزایش و کاهش می‌یابد. برخی از داروها، مانند قرص‌های ضد بارداری یا هورمون درمانی، با سطح هورمون‌ها تداخل دارند و بر نتایج هر آزمایش هورمونی تأثیر می‌گذارند. پرکاری تیروئید و پرولاکتین بالا نیز می‌تواند این نتایج را تغییر دهد.
آیا پیش یائسگی قابل درمان است؟
هیچ درمانی برای توقف پیش از یائسگی وجود ندارد. دوره قبل از یائسگی (پیش یائسگی) بخشی طبیعی از زندگی است. درمان پیش از یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که قاعدگی فرد متوقف می‌شود و وارد یائسگی می‌شود.
اما ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است برای کمک به کاهش و بهبود علائم قبل از یائسگی داروهای بدون نسخه یا با نسخه را تجویز و توصیه کند. پزشک شما ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- داروهای ضد افسردگی: این داروها به نوسانات خلقی یا افسردگی کمک می‌کنند.
- قرص‌های ضد بارداری این داروها سطح هورمون فرد را تثبیت می‌کنند و معمولاً علائم را تسکین می‌دهند.
- استروژن درمانی: این درمان باعث تثبیت سطح استروژن می‌شود. ممکن است استروژن درمانی را به صورت کرم، ژل، چسب یا قرص قابل بلعیدن باشد.
- گاباپنتین (Neurontin®): این دارو یک داروی تشنج است که همچنین گرگرفتگی را برای برخی از زنان تسکین می‌دهد.
- کرم‌های واژینال: پزشک می‌تواند در مورد گزینه‌های داروهایی نسخه‌ای و بدون نسخه برای فرد تجویز کند. این درمان می‌تواند درد مربوط به رابطه جنسی را کاهش دهد و خشکی واژن را تسکین دهد.
پزشکان در مورد خطرات و مزایای درمان دوره پیش از یائسگی با بانوان صحبت می‌کنند و بهترین گزینه را بر اساس نیاز فرد توصیه می‌کنند. برخی تغییرات سبک زندگی مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش سبک و پرهیز از غذاها یا فعالیت‌هایی که باعث گرگرفتگی می‌شوند نیز می‌توانند کمک کننده باشند.
هورمون درمانی چیست؟
هورمون تراپی می‌تواند به تسکین برخی از علائم دوره پیش از یائسگی کمک کند. به طور کلی، پزشکان توصیه می‌کنند که افرادی که ترجیح می‌دهند از هورمون درمانی استفاده کنند، آن را ظرف ۱۰ سال پس از شروع علائم یائسگی شروع کرده و کمتر از پنج سال از آن استفاده کنند. استروژن و هورمون‌ها با افزایش خطر مشکلات قلبی و برخی از انواع سرطان سینه مرتبط هستند.
خطرات هورمون درمانی چیست؟
درمان پیش از یائسگی با هورمون درمانی می‌تواند خطر ابتلا به شرایط زیر را افزایش دهد:
- سرطان رحم
- سکته و حمله قلبی
- لخته شدن خون
- بیماری کیسه صفرا
برای مدیریت علائم پیش یائسگی در خانه چه کاری می‌توان انجام داد؟
بانوان می‌توانند علائم پیش از یائسگی را در خانه مدیریت کنند و برای تسکین علائم دوره پیش از یائسگی از راهکارهای زیر بهره ببرند:
- رژیم غذایی مملو از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم داشته باشد.
- ورزش‌های کنترل وزن مانند پیاده‌روی و یا تمرینات قدرتی را انجام دهند.
- با اجتناب از تماشای نمایشگرها و انجام فعالیت‌های آرامش بخش قبل از خواب، کیفیت و کمیت خواب را بهبود بخشند.
- مصرف الکل و کافئین را محدود کنند
- مدیتیشن یا سایر تکنیک‌های مدیریت استرس را تمرین کنند.
- سیگار و مواد افیونی را ترک کنند.
- در صورت لزوم وزن خود را کاهش دهند. کاهش وزن گرگرفتگی و تعریق شبانه را کاهش می‌دهد و اشتهای افراد و سطح انرژی را بهبود می‌بخشد.
عواملی که باعث یائسگی زودرس می‌شود؟
عوامل خاصی با یائسگی زودرس مرتبط هستند. این عوامل شامل:
- سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو
- سابقه خانوادگی یائسگی زودرس
- سابقه درمان سرطان
- اگر بانویی رحم یا تخمدان خود را برداشته است.
راهکارهای کاهش عوارض پیش از یائسگی
پریودهای نامنظم شایع‌ترین علامت پیش از یائسگی است. اما مهم است که بانوان بدانند چه زمانی باید در مورد پریودهای خود با پزشک مشورت کنند. گاهی اوقات، خونریزی نامنظم می‌تواند به یک مشکل اساسی اشاره کند. در صورت لزوم می‌توان با جستجوی درمان، خطر عوارض را کاهش داد. اگر بانویی هر یک از علائم زیر را تجربه کرد باید با پزشک مراجعه کند:
- بیش از هفت روز متوالی خونریزی کند.
- بین دوره‌های پریودی خونریزی کند.
- پریودها بیشتر از هر ۲۱ روز به طول بینجامد.
- لازم است تا بانوان پدها یا تامپون‌ها را هر یک تا دو ساعت یکبار عوض کند.
آیا خطرات سلامتی مرتبط با دوران پیش از یائسگی وجود دارد؟
خطرات سلامتی مرتبط با یائسگی وجود دارد که بلافاصله پس از یائسگی اتفاق می‌افتد. استروژن نقش مهمی در حفظ استخوان‌های افراد دارد. پوکی استخوان وضعیتی است که در آن قسمت داخلی استخوان‌های فرد کمتر متراکم است و بیشتر شکننده می‌شود. این امر خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد؛ پزشک ممکن است مولتی ویتامین، مکمل کلسیم، ویتامین D اضافی یا ورزش‌های مدیریت وزن بیشتری را توصیه کند. افراد در دوران یائسگی نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌های عروقی هستند.
آیا در دوران پیش از یائسگی می‌توان باردار شد؟
بله، بانوان هنوز در این دروان پیش یائسگی می‌توانند باردار شوند. ممکن است احتمال بارداری در دوران پیش از یائسگی کمتر باشد، اما همچنان امکان‌پذیر است. تا زمانی بانوان پریود می‌شوند، همچنان می‌توانند باردار شوند. اگر افراد می‌خواهند در این مدت خانواده خود را گسترش دهند، باید با پزشک خود در مورد سلامتی، باروری و گزینه‌های احتمالی درمان باروری خود مشورت کند. زمانی که قاعدگی فرد نامنظم است، ممکن است به طور غیر منتظره باردار شود. اگر فرد نمی‌خواهد خانواده خود را در این سن گسترش دهد، باید به استفاده از روش‌های کنترل بارداری ادامه دهد تا زمانی که پزشک به او اطلاع دهد که برقراری رابطه جنسی ریسک بارداری را به دنبال ندارد. اما همچنان لازم است تا بانوان یائسه برای جلوگیری از عفونت‌های مقاربتی (STIs) در طول زندگی خود به انجام رابطه جنسی ایمن ادامه دهند.
چه سوالاتی در مورد مرحله انتقال یائسگی باید از پزشک پرسید؟
بانوان باید علائم قبل از یائسگی خود را با پزشک در میان بگذارند. لازم است که بانوان دفترچه‌ای جهت ثبت از چرخه‌های قاعدگی از جمله زمان شروع و توقف و میزان خونریزی داشته باشند. برخی از سوالاتی که باید از پزشک پرسید عبارت هستند از:
- آیا این علائم مربوط به دوران یائسگی است؟
- برای تسکین علائم چه کاری می‌توان کرد؟
- این علائم تا چه زمانی ادامه دارد؟
- آیا هورمون درمانی گزینه‌ای مناسبی برای مدیریت این شرایط خواهد بود؟
- آیا باید مصرف دارو یا ویتامین‌ها را شروع کرد؟
- آیا آزمایشاتی وجود دارد که باید انجام شود؟
- آیا هنوز هم می‌توان باردار شد؟
- چه زمانی باید دوباره با پزشک تماس گرفت؟
اگر علائم پیش یائسگی غیرقابل تحمل است یا با کیفیت زندگی فرد تداخل دارد، ممکن است وقت آن رسیده باشد که فرد با پزشک تماس بگیرد. پزشک ممکن است قادر به ارائه حمایت یا توصیه درمانی برای کاهش شدت علائم باشد.
آیا پیش یائسگی می‌تواند بر زندگی جنسی تأثیر بگذارد؟
احتمالاً بله. برخی از علائم قبل از یائسگی مانند خشکی واژن و ناراحتی در حین رابطه جنسی می‌تواند رابطه جنسی را ناخوشایند و نامطلوب کند. برای کمک به خشکی می‌توان از روان کننده‌های واژن استفاده کرد. اگر مشکلاتی با کاهش میل جنسی وجود دارد باید با پزشک صحبت شود تا متخصص بتواند راه‌هایی را برای کمک به فرد توصیه کند.
آیا در دوران پیش از یائسگی باید کنترل بارداری داشت؟
پاسخ مثبت است، بله. اگر بانویی نمی‌خواهید باردار شود، باید در دوران پیش از یائسگی از کنترل کننده‌های بارداری استفاده کند. حتی اگر هر چند ماه یکبار پریود می‌شود، باز هم احتمال تخمک‌گذاری در آن ماه‌ها وجود دارد. از آن جایی که نمی‌توان زمان تخمک‌گذاری را پیش‌بینی کرد، بانوان باید تا زمانی که برای حداقل ۱۲ ماه پریود نشده‌اند، از روش‌های کنترل بارداری استفاده کنند.
آیا علائم دوره پیش از یائسگی بر خواب تأثیر می‌گذارد؟
بله، دوره گذار یائسگی می‌تواند خواب را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از زنان در دوران پیش از یائسگی به دلیل تعریق شبانه یا سایر علائم یائسگی دچار بی‌خوابی و اختلال در خواب می‌شوند.
گرگرفتگی در دوران پیش از یائسگی چگونه است؟
گرگرفتگی مانند گرمای ناگهانی در سراسر بدن احساس می‌شود. اغلب با عرق کردن و صورت قرمز و برافروخته همراه است. گرگرفتگی ناشی از سطوح پایین استروژن است و می‌تواند ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد.
علت افزایش وزن در دوران پیش از یائسگی چیست؟
تغییر در هورمون‌ها متابولیسم فرد را کند می‌کند. برای زنانی که در دوران پیش از یائسگی هستند، زمانی که سطح استروژن آن‌ها شروع به کاهش می‌کند، وزن اضافه می‌کنند. حفظ یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم می‌تواند به جلوگیری از افزایش وزن در دوران‌گذار به یائسگی کمک کند.
سخن آخر
قبل از یائسگی، گذار و وورد به مرحله یائسگی است. در دوران پیش از یائسگی، ممکن است علائمی مانند علائم یائسگی از جمله گرگرفتگی، تغییرات خلقی یا خشکی واژن وجود داشته باشد. بیشتر علائم قبل از یائسگی قابل کنترل هستند. اما اگر برای مدیریت علائم به کمک نیاز باشد، داروها و سایر درمان‌ها در دسترس هستند. پیش یائسگی زمانی به پایان می‌رسد که بانویی یک سال کامل پریود نشده باشد که در آن صورت وارد مرحله یائسگی می‌شود.