خرافات و باورهای غلط دوران حاملگی
در همه جوامع زندگی افراد با خرافات و باورهای واهی عجین شده است. خوشبختانه با پیشرفت علم و فناوری و دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی همچون اینترنت بسیاری از این خرافات و باورهای اشتباه جای خود را به فکت‌های علمی داده‌اند اما هنوز هم در دنیای مدرن امروزی افرادی وجود دارند که با ناآگاهی دل در گرو این باورهای غلط دارند. دوران بارداری دوره حساس و ویژه‌ای در زندگی بانوان است، فرآینده پیچیده و خارق‌العاده تشکیل جنین و تولد نوزاد موضوع مناسبی برای اشاعه باورهای غلط بوده و هست. از جمله این باورهای غلط می‌توان به ورزش نکردن، به اندازه ۲ نفر غذا خوردن، حرام بودن رابطه جنسی، خوردن پنیر کندذهنی کودک، خوردن کندر و بالا بردن ضریب هوشی کودک و … اشاره نمود. در این مقاله سعی داریم تا نادرست بودن این دو اعتقاد رایج را برای شما تشریح کنیم و با بیان استدلال‌های کافی، از به مخاطره افتادن سلامت مادر و جنین جلوگیری نماییم.
افسانه‌های بارداری
دوران حاملگی دروه بسیار حساس و مهمی در زندگی بانوان است. البته این دوره برای بانوان به عنوان یک مادر بسیار حیاتی و مهم است اما برای جنین و اطرافیان نیز دوره پرمخاطره و حساسی خواهد بود. حساسیت این دوران باعث می‌شود تا افراد خانواده و دوستان و آشنایان خود را در قبال بانوی باردار مسئول بدانند و آنچه که به نظرشان صحیح و درست است را به بانوی باردار گوشزد کنند. در این بین بانوانی که قبلاً صاحب فرزند شده‌اند بیش از سایرین سعی می‌کنند تا تجربیات خود را در اختیار خانم حامله قرار دهند. دانستن و بهره بردن از این تجربیات گاهی می‌تواند بسیاری از گره‌های ذهنی بانوی باردار را بگشاید و می‌تواند چراغ راهی برای طی این مسیر پیچیده و پرمخاطره باشد اما متأسفانه گاهی این توصیه‌های با خرافات و باورهای غلط توام شده است که توجه به آن‌ها ممکن است سلامت مادر و جنین را به خطر بیاندازد. معمولاً مادربزرگ‌ها و یا افراد ناآگاه نه تنها به خانم توصیه‌های اشتباه و خطرناکی باردار می‌کنند بلکه بر اشتباه خود اصرار می‌ورزند و بانوی باردار را وادر به پذیرش و انجام خواسته خود می‌کنند. خوشبختانه امروزه علم پیشرفت کرده است و دسترسی افراد به منابع اطلاعاتی مثل اینترنت تسهیل شده است اما در گذشته با توجه به ناآگاهی افراد، گاهی توصیه‌های اشتباه اطرافیان مادر و کودک را به کام مرگ می‌کشید. با این که علم و تکنولوژی پیشرفت کرده است و دسترسی افراد به اطلاعات زیاد است اما متأسفانه هنوز هم شاهد هستیم که برخی افراد در دوران بارداری به جای رجوع به منابع اطلاعاتی موثق و پرسش از افراد آگاه و متخصص همچنان به باورهای غلط و خرافات معتقد هستند که ریسک آسیب رسیدن به مادر و جنین را بالا می‌برد. در این مقاله از بین این باورهای غلط به چند مورد اشاره خواهیم کرد و علت نادرستی آن‌ها را به صورت خلاصه و مجمل خدمت‌تان ارائه خواهیم نمود. پس اگر باردار هستید با تیم پینو بیبی همراه باشید تا به سوالاتی که در این خصوص ذهن شما را درگیر کرده است پاسخ مناسبی بدهیم.
باور غلط: در دوران بارداری ورزش نکنید!
گاهی اطرافیان به ویژه همسر، مادربزرگ و پدربزرگ کودک از بانوی باردار تقاضا می‌کنند تا هر گونه فعالیت ورزشی را متوقف کند و ورزش کردن را به بعد از تولد نوزاد موکول کند. استدلال این افراد این است که فعالیت بدنی ممکن است منجر به سقط جنین شود و احتمال آسیب رساندن به جنین را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است این افراد برای ادعای خود این دلیل را بیاورند که ورزش کردن ممکن است قوای جسمانی مادر را کاهش دهد و در نتیجه مواد مغذی کافی به جنین نرسد. در هر صورت استدلال این افراد هر چه که باشد باید گفت ورزش کردن در دوران بارداری نه تنها ممنوع نیست بلکه به شدت توصیه هم می‌شود.
ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی در دوران بارداری مزایای بسیاری دارد. ورزش کردن باعث می‌شود تا شما دچار اضافه وزن نشوید؛ همانطور که می‌دانید اضافه وزن در دوران بارداری با افزایش فشار خون همراه است که می‌تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد. ضمن این که حفظ تناسب اندام در روحیه شما بسیار موثر است. در نظر داشته باشید که ورزش باعث می‌شود تا شما بعد از زایمان با سرعت بیشتری به وزن نرمال و ایده‌آل خود برسید.
یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری افسردگی و نوسانات خلقی است، داشتن یک فعالیت ورزشی روتین و سبک می‌تواند باعث بهبود خلق و خوی شما شود و نشاط و شادابی شما را به همراه داشته باشد. برخلاف آنچه تصور می‌شود ورزش کردن نه تنها باعث افت انرژی شما نخواهد شد بلکه انرژی شما را افزایش خواهد داد. درد در ناحیه کمر و لگن از جمله عوارض ناخوشایند دوران بارداری است که با ورزش کردن می‌توان تا حدود زیادی این دردها را تسکین داد. علاوه بر این ورزش کردن می‌تواند در بهبود و کاهش بروز عوارضی همچون یبوست، نفخ و تورم نیز نقش موثری داشته باشد.
ورزش کردن در دوران بارداری سبب می‌شود تا عضلات بدن محکم‌تر شوند و استقامت عمومی بدن افزایش پیدا کند بدین ترتیب فرایند زایمان کوتاه‌تر خواهد شد و شما زایمان راحت‌تری را تجربه خواهید کرد. علاوه بر کاهش ریسک ابتلا به فشار خون، ورزش کردن احتمال مبتلا شدن به دیابت بارداری را نیز کاهش می‌دهد. ممکن است شما هم مانند بسیاری دیگر از بانوان باردار در دوران حاملگی خواب راحت و باکیفیتی نداشته باشید ورزش کردن سبب می‌شود تا شما خواب آرام‌تری را تجربه کنید.
علاوه بر همه فوایدی که ذکر شده ورزش کردن باعث می‌شود تا احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد زودرس کاهش یابد. برای اطلاع از اهمیت ورزش کردن در دوران بارداری توصیه می‌کنیم تا مقاله «چرا ورزش در دوران بارداری مهم است؟» را مطالعه کنید و همچنین برای مطلع شدن از بایدها و نبایدهای ورزش در دوران بارداری می‌توانید مقاله «چه بانوان بارداری نباید ورزش کنند؟» را مطالعه بفرمایید. پس اگر مشکل خاصی ندارید و پزشک متخصص، شما را از انجام فعالیت بدنی منع نکرده است توصیه می‌کنیم تا روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش کنید. توجه داشته باشید که شدت و نوع ورزشی را که انتخاب می‌کنید با پزشک خود در میان بگذارید.
باور غلط: خوردن کندر و باهوش شدن کودک
متأسفانه برخی مادران باردار با توصیه‌های غلط اطرافیان به خوردن مواد غذایی و یا حتی مکمل‌های شیمیایی اقدام می‌کنند. افراط در خوردن دمنوش‌ها، مواد غذایی و مکمل‌ها ممکن است عوارض زیادی در پی داشته باشد. یکی از مواردی که بانوان باردار در خوردن آن افراط می‌کنند مصرف کندر است. این باور بین افراد مختلف رواج دارد که خوردن کندر باعث افزایش ضریب هوشی جنین خواهد شد. کندر در قدیم به عنوان یک دارو مصرف می‌شده است و خوردن بیش از حد آن ممکن است باعث بیش‌فعالی کودک شود. در ضمن این موضوع در حد یک شبه علم باقی مانده است و هنوز تحقیقات کافی برای اثبات این مدعا که خوردن کندر توسط مادر بر هوش جنین مؤثر است، صورت نگرفته است و حتی پزشکان متخصص خوردن کندر در سه‌ماهه اول بارداری را ممنوع می‌دانند. همانطور که گفته شد بهره هوشی یک صفت ارثی – اکتسابی است و بهتر است مادران باردار به جای تمرکز بر خوردن یک ماده غذایی خاص بر روی سلامت رژیم غذایی خود تمرکز کنند.
باور غلط: داشتن رابطه جنسی حرام است
یکی از باورهای غلط و رایج دوران بارداری که معمولاً بین خانواده‌های سنتی رواج دارد حرام و ناشایست دانستن، هرگونه رابطه جنسی خانم باردار با همسر است. طی یک تحقیق دانشگاهی در یکی از شهرستان‌های ایران عزیز، بیش از ۶۵ درصد بانوان باردار اعلام کردند که به باور آن‌ها داشتن رابطه جنسی با همسر، اشتباه هست و برای این باور خود ۲ دلیل عمده ذکر کرده‌اند: یکی این که همبستری در دوران باردای مانند زنای محارم است و حرام است و دیگری این که رابطه جنسی به جنین صدمات زیادی می‌زند. هر دو باور اشتباه است چه از لحاظ شزعی و چه از لحاظ علمی داشتن رابطه جنسی در دوران بارداری نه حرام است و نه به جنین آسیب می‌زند. گاهی ممکن است پزشک به دلیل شرایط حاد مادر، داشتن رابطه جنسی را برای مدتی مثلاً در هفته‌های آخر بارداری ممنوع کند اما به طور کلی رابطه زناشویی هیچ تداخلی با روند رشد و سلامتی جنین ندارد و هیچ دستور فقهی در این زمینه وجود ندارد.
باور غلط: شما باردار هستید و باید به اندازه دو نفر غذا بخورید!
یکی دیگر از باورهای غلط و بسیار رایج در دوران بارداری مربوط به تغذیه مادر است. معمولاً اطرافیان با تصور این که جنین یک انسان کامل است که نیاز به مواد غذایی دارد، مادر را وادار می‌کنند تا بیش از حد معمول غذا میل کند. استدلال این افراد این است که مادر و جنین دو فرد مستقل هستند که هر کدام به اندازه یک انسان کامل نیاز به خوراک دارند. تن دادن به چنین خواسته نابجایی چیزی جز چاقی مفرط و ریسک ابتلا به فشار خون و دیابت را برای شما به همراه نخواهد داشت. داشتن احساس تهوع و استفراغ در دوران بارداری طبیعی است اما گاهی بانوی باردار با مصرف بیش از حد مواد غذایی این حالت را تشدید می‌کند.
سنگینی معده سبب می‌شود تا خواب شما مختل شود و خواب ناکافی و ناآرام شما را عصبی و زودرنج خواهد کرد و عوارض بارداری را در شما تشدید خواهد نمود. درست است که بدن شما میزبان یک انسان دیگر است اما فراموش نکنید این انسان قرار است طی ۹ ماه در بدن شما به بلوغ و رشد برسد و مکانیسم بدن بانوی باردار به نحوی تنظیم شده است که مواد مورد نیاز برای رشد جنین از طریق خون به او خواهد رسید.
شاید شما کمی افزایش اشتها داشته باشید این طبیعی است اما این که مقدار جیره غذایی خود را دو برابر کنید اصلاً منطقی نیست. در دوران بارداری مانند هر دوره دیگری در زندگی باید در خوردن و آشامیدن اعتدال را رعایت کنید و وقتی احساس سیری می‌کنید دست از خوردن بکشید. برخی افراد علاوه بر توصیه به خوردن زیاد ممکن است به شما توصیه کنند تا مکمل‌های غذایی نیز مصرف کنید؛ فراموش نکنید که افراط در هیچ کاری پسندیده نیست. هر ماده غذایی مفیدی در صورتی که بیش از نیاز بدن مصرف شود قطعاً صدمات و لطماتی را به بدن وارد خواهد کرد. مصرف بیش از اندازه ویتامین‌ها می‌تواند برای سلامت مادر و جنین بسیار خطرناک باشد.
ممکن است اطرافیان به شما توصیه کنند تا از داروهای گیاهی و دمنوش‌ها استفاده کنید و به شما بگویند چون این مواد گیاهی هستند عوارضی در پی نخواهند داشت؛ این باور نیز کاملاً غلط است و داروهای گیاهی، دمنوش‌ها و حتی روغن‌های گیاهی که به صورت پماد مصرف می‌شوند در صورت عدم رعایت میزان مصرف می‌توانند برای مادر و جنین خطرناک باشند. بهترین کار این است که در دوران بارداری اعتدال را در هر کاری رعایت کنید. به اندازه کافی ورزش کنید و به اندازه کافی غذا میل کنید، نه افراط کنید و نه تفریط.
تیم پینو بیبی به شما توصیه می‌کند به جای این که به اندازه دو نفر غذا بخورید، بهتر است تا رژیم غذایی خود را اصلاح کنید. با یک متخصص تغذیه مشورت کنید و یک برنامه غذایی سالم و جامع را در دوران بارداری تجربه کنید. لازم است تا این برنامه غذایی متنوع باشد و همه گروه‌های غذایی در آن جای داشته باشد. قطعاً قرار نیست تا غذا خوردن را برای خود به یک چالش ذهنی تبدیل کنید پس اگر از خوردن برخی غذاها نفرت دارید به دنبال جایگزین مناسب برای آن‌ها باشید و نیازی نیست با اکراه یک ماده خوراکی را ببلعید. اکراه در خوردن احساس تهوع را در شما افزایش خواهد داد.
در ضمن طبیعی است که شما با توجه به شرایط بارداری خود از خوردن برخی غذاهایی که قبلاً دوست داشتید، متنفر شوید؛ خودتان را سرزنش نکنید این بخشی از ویار بارداری است. نگران نباشید خدای مهربان نعمات زیادی خلق کرده است اگر خوردن پرتقال برای شما آزاردهنده است ویتامین سی مورد نیاز بدن‌تان را با خوردن توت‌فرنگی یا کیوی تأمین کنید. واقعاً لازم نیست دو برابر ویتامین بخورید و یا دو برابر املاح معدنی به بدن خود برسانید فقط کافی است تا برنامه غذایی خود را منظم کنید و توجه بیشتری به خوردن غذاهای سالم داشته باشید، قطعاً شما بیش از پیش نیاز به دریافت ویتامین و پروتئین دارید اما قرار نیست این نیاز را صرفاً با خوردن غذا جبران کنید.
ملاک میزان مصرف غذا را فقط خود شما می‌توانید تعیین و تنظیم کنید تا زمانی که اشتها دارید غذا بخورید و نه بیشتر از آن؛ فراموش نکنید که در هر صورت شما دچار اضافه وزن خواهید شد و این کاملاً طبیعی است پس مراقب باشید که از آن‌ور بام نیفتید و برای مقابله با اضافه وزن میزان مصرف غذای خود را کاهش ندهید. دوران بارداری دوره مناسبی برای کاهش وزن و مقابله با اضافه وزن نیست. اگر قبل از بارداری وزن نرمالی داشته‌اید افزایش ۱۰ تا ۱۳ کیلوگرم وزن در دوران حاملگی کاملاً طبیعی است. نگران نباشید اگر در دوران بارداری فعالیت بدنی و ورزش کردن را کنار نگذاشته باشید و رژیم غذایی سالم و مناسبی داشته باشید بعد از زایمان به مرور زمان به وزن ایده‌آل خود خواهید رسید و تناسب اندام خود را مجدداً بدست خواهید آورد.
بر طبق تحقیقات انجام شد در بریتانیا بیش از دو سوم زنان باردار در مورد دریافت میزان کالری در دوران بارداری اطلاع کافی نداشتند. مطابق یافته‌های علمی زنان باردار در شش ماهه اول بارداری نیازی به دریافت کالری اضافی ندارند بنابراین نیاز نیست حجم غذای خود را بیشتر کنند فقط کافی است که به میزان کافی ویتامین، پروتئین و مواد معدنی به بدن خود برسانند. اما در سه ماهه آخر دوران بارداری لازم است تا روزانه ۲۰۰ کالری بیشتر مصرف کنند. ۲۰۰ کالری چیزی معادل دو نان تست سبوس‌دار است که روی آن روغن زیتون زده شده است، پس حتی در ماه‌های آخر بارداری نیز که جنین بزرگتر شده است نیازی نیست تا مصرف مواد غذایی و خوراکی را دو برابر کنید.
متأسفانه افسانه خوردن غذا به اندازه دو نفر همه‌گیر است و بسیاری از افراد هنوز هم آن را باور دارند. جالب است بدانید که گروهی از بانوان باردار اعتراف کرده‌اند که از این باور غلط سوء استفاده کرده‌اند تا مصرف غذاهای ناسالم را در دوران حاملگی خود توجیه کنند. محققین معتقدند که در این زمینه باید فرهنگ‌سازی شود چرا که چاقی و اضافه وزن بعد از زایمان یک معضل بزرگ در جوامع امروزی است که نه تنها در دوران بارداری خطراتی را برای مادر و جنین به همراه دارد بلکه حتی بعد از زایمان هم ممکن است عوارض نامطلوب آن باقی بماند. بسیاری از مادرانی که در دوران بارداری اضافه وزن شدید پیدا می‌کنند دچار دیابت بارداری می‌شوند و بعد از زایمان این بیماری به صورت دیابت نوع دو برای همیشه فرد را گرفتار خواهد کرد. حتی گاهی خوردن بیش از حد سبب می‌شود تا کودک نیز دچار اضافه وزن شود و از همان بدو تولد عارضه چاقی را تجربه کند. در جوامع پیشرفته برای بانوان باردار کلاس‌های آموزشی رایگان برگزار می‌شود تا بانوان باردار نسبت به این گونه باورهای غلط آگاهی لازم را کسب کنند و سلامت خود و جنین‌شان را به خطر نیاندازند. قطعاً پیشگیری بهتر و کم هزینه‌تر از درمان است.
باور غلط: نخوردن پنیر
برخی از بانوان باردار تصور می‌کنند که خوردن پنیر باعث می‌شود که کودک‌شان کند ذهن شود. این باور نیز اشتباه است. تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که خوردن پنیر باعث کند ذهنی جنین نخواهد شد و بر هوش نوزاد تأثیر منفی ندارد. واقعیت این است که پنیر دارای مقادیر بالای کلسیم است و برای جذب بهتر نیاز به مصرف زیاد فسفر دارد. فسفر منبع اصلی تغذیه مغز است و وقتی فرایندی سبب مصرف بیش از حد فسفر شود ممکن است این منبع غذایی برای مدتی به اندازه کافی در اختیار مغز قرار نگیرد از این رو توصیه می‌شود که همواره پنیر با مغز گردو مصرف شود. بنابراین خوردن پنیر در وعده غذایی مانند صبحانه به دلیل هضم راحت و دیر جذب بودن آن می‌تواند قوای بدنی مادر را تا وعده غذایی بعدی تأمین کند و مصرف درست و به اندازه آن هرگز بر هوش کودک تأثیر سوء نخواهد داشت.
باور غلط: نگاه کردن به افراد زیبارو، جنین را زیبا می‌کند
این باور غلط ریشه در ناآگاهی افراد نسبت به علم ژنتیک دارد. برخی از صفات از طریق ژن‌ها از والدین به کودک به ارث می‌رسند و برخی دیگر از صفات اکتسابی هستند، یعنی محیط در شدت بروز آن‌ها مؤثر است. در این بین برخی صفات نیز مانند ضریب هوشی ترکیبی از جنبه وراثت و اکتسابی بودن هستند. این که چشمان نوزاد رنگی باشد مربوط به ژنی است که از والدینش به او ارث رسیده است و نگاه کردن به افراد چشم رنگی تأثیری در این زمینه ندارد. در زیبا شدن چهره کودک نیز عوامل زیادی دخیل هستند قطعاً سلامت و تغذیه مناسب مادر در داشتن پوست و موی سالم نوزاد نقش دارد اما نوع حالت چهره، فرم بینی، مدل ابروها، حتی کم‌پشتی و پرپشتی موی کودک نیز وابسته به عوامل وراثتی است و همنشینی و یا نگاه کردن به افراد زیبارو تأثیری در چهره نوزاد نخواهد داشت.
چه خرافاتی بود که من نمی دونستم ممنون از مقاله خوبتون