در صورتی که دارای فیبرومیالژی هستید و قصد دارید در آینده باردار شوید یا اگر در حال حاضر باردار هستید، ممکن است از خود بپرسید که بیماری شما چه تاثیری بر بارداری، بدن و جنین شما خواهد داشت.
با این که تحقیقات پزشکی در مورد این موضوع کامل نشده است و هنوز در جریان است، اما اطلاعاتی که متخصصان در مورد اثر سندرم فیبرومیالژی بر بارداری به دست آورده‌اند، عمدتاً خطر خاصی را نشان نمی‌دهد و دلگرم کننده است. ممکن است به دلیل این اختلال، در دوران بارداری چالش‌های دیگری را تجربه کنید؛ اما تحقیقات نشان می‌دهند که حتی با وجود این بیماری، قادر خواهید بود که دوران بارداری سالم و در نتیجه، نوزادی سالم داشته باشید.
به گفته متخصصان، هیچ گونه اطلاعات و اسناد علمی مبنی بر این وجود ندارد که نشان دهد افراد مبتلا به فیبرومیالژی قادر نیستند که نوزاد سالمی به دنیا بیاورند. البته ابتلا به این سندرم در دوران بارداری ممکن است باعث شود که احتمال تجربه علائم بارداری و درد مادر در این دوران بیشتر شود؛ اما تحقیقاتی نیز وجود دارند که نشان می‌دهند برخی از مادران مبتلا به این سندرم، بارداری راحت‌تری را تجربه می‌کنند. زیرا میزان هورمون ریلکسین در بدن آن‌ها افزایش پیدا می‌کند و این موضوع ممکن است به کاهش استرس و تنش در عضلات کمک کند.
در ادامه در مورد همه مواردی صحبت خواهیم کرد که لازم است در مورد فیبرومیالژی در دوران بارداری بدانید، از جمله عوارضی که احتمال دارد به دلیل علائم بیماری، مصرف داروها و سایر موارد تجربه کنید.
فیبرومیالژی چیست؟
فیبرومیالژی به نوعی اختلال مزمن گفته می‌شود که باعث ایجاد درد و حساسیت گسترده در بسیاری از بخش‌های بدن، همراه با خستگی و مشکلات خواب می‌شود. این اختلال همچنین امکان دارد با سفت شدن مفاصل، مشکلات حافظه، مشکلات گوارشی و حساسیت به عواملی مانند دما، نور و صدا همراه باشد. دلایل بروز فیبرومیالژی به طور کامل شناخته نشده است و هیچ گونه درمانی برای آن وجود ندارد
بر اساس گفته پزشکان، این اختلال می‌تواند برای افرادی که به آن مبتلا هستند و آن را تجربه می‌کنند، حتی ناتوان کننده شود. ابتلا به این بیماری در زنان بین ۲۰ تا ۵۵ ساله شایع‌تر است و تخمین زده می‌شود که ۲ تا ۴ درصد از افراد، این بیماری را تجربه می‌کنند.
برخی از عوامل از جمله داشتن سابقه ژنتیکی این بیماری، وجود اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اضطراب، بیماری‌های روماتیسمی و سایر مشکلات پزشکی دردناک خطر ابتلا به فیبرومیالژی را افزایش می‌دهند. در بیشتر موارد، پزشکان تصور می‌کنند که این اختلال تنها به وسیله یک عامل خاص ایجاد نمی‌شود، اما می‌تواند ترکیبی از عوامل فیزیکی، عاطفی و ذهنی باشد که در نهایت منجر به بروز فیبرومیالژی می‌شوند.
همچنین فیبرومیالژی در حوزه حساسیت مرکزی جای می‌گیرد. به عبارت دیگر، نحوه پردازش درد در مغز و نخاع افراد مبتلا به این اختلال، با دیگران متفاوت است. مغز افرادی که مبتلا به این عارضه هستند، درک از درد را تشدید می‌کند.
تاثیر فیبرومیالژی بر باروری
با این که تحقیقات پزشکی در این زمینه هنوز جای زیادی برای کامل شدن دارند، اما با توجه به تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است، به نظر نمی‌رسد که فیبرومیالژی به باروری شما آسیب برساند. با این حال، احتمال این وجود دارد که شما مبتلا به بیماری‌های رایج و مشابهی باشید که احتمال باردار شدن را کم و بارداری را برای شما دشوار می‌کنند.
این بیماری‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:
- اندومتریوز، که در آن بافتی که به طور معمول داخل رحم شما را می‌پوشاند، در خارج از رحم رشد می‌کند.
- بیماری‌های خود ایمنی، از جمله لوپوس یا آرتریت روماتوئید
- نارسایی زودرس تخمدان، که زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها پیش از ۴۰ سالگی به طور طبیعی کار نکنند.
- بیماری تیروئید
- یائسگی زودرس
- چاقی
- چرخه‌های قاعدگی نامنظم
اگر مبتلا به یک یا چند مورد از بیماری‌ها و اختلالات بالا هستید، توصیه می‌کنیم که با پزشک خود در مورد این که این مشکلات چگونه ممکن است بر باروری شما تاثیر بگذارند و چه کارهایی می‌توانند به بالا رفتن احتمال باردار شدن شما کمک کنند، صحبت کنید.
آیا فیبرومیالژی ارثی است؟
فیبرومیالژی به طور مستقیم به ارث نمی‌رسد، اما به طور اتفاقی به برخی از اعضای خانواده منتقل می‌شود و اعتقاد پزشکان بر این است که این بیماری مستعد انتقال به صورت ژنتیکی است. تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهند که حدود نیمی از موارد ابتلا به فیبرومیالژی ناشی از عوامل ژنتیکی می‌باشند.
آیا می‌توان با وجود فیبرومیالژی باردار شد؟
بر اساس گفته پزشکان متخصص زنان و زایمان، هیچ گونه ارتباط شناخته شده‌ای بین فیبرومیالژی و ناباروری وجود ندارد. اما ممکن است عوامل دیگری وجود داشته باشند که بتوانند باردار شدن را دشوارتر کنند. به عنوان مثال، درد و حساسیتی که افراد مبتلا به این سندرم تجربه می‌کنند ممکن است فعالیت جنسی را محدود کند. همچنین این احتمال وجود دارد که این افراد دارای یک بیماری دیگر باشند که احتمال ناباروری را بالا می‌برد.
یکی از اصلی ترین مشکلات تشخیص فیبرومیالژی این است که همزمان با بیماری‌های دیگر رخ می‌دهد. برای مثال می‌توان آندومتریوز را نام برد که امکان دارد باروری را تحت تاثیر قرار دهد و برای آن مشکل ایجاد کنند. همانطور که در بالا اشاره کردیم، ابتلا به سایر بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز به احتمال زیاد می‌تواند باروری را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر این موارد، زمانی که انجمن ملی فیبرومیالژی در مورد جمعیت افراد مبتلا به فیبرومیالژیا تحقیق کرد، متوجه شد که ۲۴ درصد از مبتلایان به این بیماری هرگز صاحب فرزند نشده‌اند. دلایل متعددی برای این موضوع وجود داشت که یکی از آن‌ها ناباروری بود. یک دلیل دیگر این موضوع، ترس زنان از این بود که توانایی مورد نیاز را داشته باشند که پس از تولد نوزاد از او مراقبت کنند و دلیل دیگر نیز این بود که این افراد احتمالاً بیش از حد برای تلاش جهت باردار شدن منتظر مانده بودند.
فیبرومیالژی چه تاثیری بر بارداری دارد؟
اگرچه فیبرومیالژی ممکن است در دوران بارداری مشکلاتی را به وجود بیاورد، اما بیشتر افراد مبتلا به آن، دوران بارداری و نوزادان سالمی خواهند داشت.
از آنجایی که هر فردی فیبرومیالژی را به‌طور متفاوتی تجربه می‌کند، دشوار است که در مورد عوارضی که یک فرد در دوران بارداری تجربه می‌کند، اظهار نظر کنیم. برخی از زنان مبتلا به این اختلال ممکن است در دوران بارداری تجربه بهتری داشته باشند و عوارض بارداری برخی از افراد ممکن است بدتر شوند. در ادامه در این رابطه بیشتر توضیح می‌دهیم.
عوارض جانبی فیبرومیالژی در دوران بارداری
با وجود این که درصد کمی از افراد گزارش می‌دهند که علائم این اختلال در دوران بارداری آن‌ها کاهش پیدا کرده است، اما در بیشتر موارد علائم بارداری برای افراد مبتلا به این سندرم شدیدتر می‌شوند. علائمی که در تحقیقات به عنوان آزاردهنده ترین عوارض گزارش شده‌اند، عبارتند از:
- درد به خصوص در ناحیه کمر، قفسه سینه، شکم و پاها
- سردرد
- سرگیجه
- ناتوانی جسمی
- خستگی و خواب غیر مفید
- ضعف عضلانی
- اختلال در عملکرد شناختی
- یبوست
- حالت تهوع
- تکرر ادرار
- اضطراب
- افسردگی
- ترس از زایمان
اضطراب، افسردگی و ترس از زایمان معمولا در افرادی که علائم شدیدتر فیبرومیالژی را دارند، بدتر است. همه این علائم در سه ماهه سوم بارداری، یعنی زمانی که بیشتر علائم مربوط به بارداری در بدترین حالت خود قرار دارند، شدت پیدا می‌کنند.
البته همانطور که اشاره شد، افرادی نیز وجود دارند که علائم فیبرومیالژی آن‌ها در دوران بارداری تسکین پیدا می‌کند. پزشکان حدس می‌زنند که دلیل این موضوع، افزایش سطح هورمون ریلکسین در بدن است که رباط های لگن را شل می‌کند تا بدن را برای زایمان آماده کند. به همین دلیل نیز برخی از پزشکان برای بیماران باردار خود استفاده از مکمل‌های ریلکسین را تجویز می‌کنند.
تغییر در علائم بارداری
این احتمال وجود دارد که علائم بیماری شما در دوران بارداری شدید شود و باعث ایجاد درد، استرس بیشتر و همچنین سردرد، افسردگی، اضطراب، خستگی و سایر مشکلات گردد. در واقع، تحقیقات نشان می‌دهند که وجود فیبرومیالژی در دوران بارداری نقش قابل توجهی در استرس، اضطراب و افسردگی بارداری دارد.
احتمال این وجود دارد که علائم این سندرم در دوران بارداری، به خصوص در سه ماهه سوم بارداری شدیدتر شود. زنان باردار مبتلا به فیبرومیالژی بیشتر مستعد خستگی، کمردرد، اضطراب و افسردگی هستند.
اما احتمال کم‌تری نیز وجود دارد که به دلیل ترشح هورمون ریلکسین در بدن، بعد از سه ماهه سوم در دوران بارداری احساس بهتر شدن داشته باشید.
البته تجربه بارداری دوم ممکن است نتایج یکسانی نداشته باشد. متخصصان عقیده دارند که چون مغز متوجه شده است که بارداری و زایمان می‌تواند فرآیندی دردناک و طاقت‌فرسا باشد، معمولا بارداری دوم کمی دشوار تر خواهد بود.
عوارض جانبی احتمالی
شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند فیبرومیالژی احتمال دارد خطر محدودیت رشد داخل رحمی شما را افزایش دهد. اما از نظر پزشکی هنوز دلیل آن مشخص نیست و نمی‌دانیم که به چه دلیل این اتفاق می‌افتد. همچنین داده‌های متناقضی در مورد این که آیا فیبرومیالژی خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش می‌دهد، وجود دارند. زایمان زودرس با فیبرومیالژی ارتباطی ندارد؛ اما مطالعات نتایج متفاوتی را نشان می‌دهند.
همچنین ممکن است خطر افسردگی پس از زایمان یا سایر انواع افسردگی به دلیل کاهش سروتونین در دوران بارداری برای زنان باردار مبتلا به این عارضه افزایش پیدا کند. “افراد مبتلا به این اختلال در دوران بارداری کاهش بیش‌تری را در سروتونین تجربه می‌کنند که این موضوع می‌تواند بر به وجود آمدن افسردگی در بارداری و پس از زایمان تاثیر بگذارد.
نیاز به حمایت روانی
شما هم در دوران بارداری و هم در زایمان پس از تولد نوزاد به حمایت روانی و عاطفی نیاز خواهید داشت. خواب می‌تواند اثر بسیار زیادی بر آنچه که احساس می‌کنید و وضعیت روانی شما داشته باشد، بنابراین از اطرافیان خود کمک بگیرید تا بتوانید خواب مورد نیاز خود را دریافت کنید.
همچنین لازم است بدانید که بعد از به دنیا آمدن نوزاد مجبور خواهید بود طبق برنامه روزانه نوزاد خود زندگی کنید؛ به خصوص در مورد تغذیه، خواب و تعویض پوشک امکان تغییر برنامه روزانه نوزاد وجود ندارد و شما باید خود را با آن منطبق سازید. همچنین امکان دارد که نوزاد شما دارای کولیک باشد و یا به دلیل وجود نوزاد، صداها و بوها برای شما تشدید شوند. اهمیت دارد که بدانید که این موارد، بخشی از مادر بودن هستند. بیشتر افراد در مواجهه با این مسئولیت‌ها و تغییرات با مشکل مواجه می‌شوند و به کمک شریک زندگی یا اعضای خانواده خود نیاز پیدا می‌کنند و این مشکلی ندارد.
کنترل فیبرومیالژی در دوران بارداری
چه باردار باشید و چه در حال تلاش برای باردار شدن هستید و به بچه دار شدن فکر می‌کنید، مهم است که نحوه کنترل فیبرومیالژیا در دوران بارداری را در نظر داشته باشید. در ادامه موارد اولیه ای که باید به آن‌ها فکر کنید را توضیح خواهیم داد.
پزشک مناسب انتخاب کنید
به گفته متخصصان، شما باید به پزشک مراجعه کنید که اختلال فیبرومیالژی و نحوه تاثیر آن بر زندگی شما را درک کند. پزشک شما باید از چیزهایی که شما برای تسکین نیاز دارید و داروهایی که نیاز است مصرف کنید، آگاه باشد.
شما نباید به پزشکی مراجعه کنید که بیماری شما را به اندازه کافی مهم در نظر نمی‌گیرد. زیرا زمانی که دوران بارداری را پشت سر می‌گذارید، به حمایت روانی و کمک پزشکی نیاز خواهید داشت.
بیشتر پزشکانی که این اختلال را درمان می‌کنند، متخصص مغز و اعصاب و روماتولوژیست هستند. مطمئن شوید که پزشک متخصص زنان و زایمان با پزشک شما صحبت کند و آن‌ها مراقبت‌های شما را با یکدیگر هماهنگ کنند.
در مورد مصرف دارو با پزشک صحبت کنید و برنامه ریزی کنید
زمانی که به این اختلال مبتلا هستید و قصد باردار شدن دارید، لازم است برای کنترل علائم آن با پزشک خود برنامه ریزی کنید. در حالت ایده‌آل، پزشکی که فیبرومیالژی شما را درمان می‌کند باید با متخصص زنان و زایمان شما نیز در ارتباط باشد. این به ویژه در مورد داروهای مصرفی شما و کنترل درد شما اهمیت دارد.
تعیین این که کدام داروها را می‌توانید پس از باردار شدن ادامه دهید، اغلب یک صحبت خصوصی بین پزشک و بیمار است. بیشتر داروهای ضد افسردگی را می‌توان در صورت نیاز پس از صحبت کامل در مورد عوارض و فواید آن در دوران بارداری ادامه داد. در مورد استفاده از داروهای جدیدتر تعدیل کننده عصبی مانند پره گابالین در دوران بارداری، اطلاعات بسیار کم‌تری وجود دارد.
هر دارویی، از جمله داروها و مکمل‌های بدون نسخه، لازم است با پزشک شما در میان گذاشته شود تا مشخص شود که آیا باید مصرف آن را در دوران بارداری ادامه دهید یا خیر. به همین ترتیب، همیشه باید پیش از قطع مصرف هر دارویی در این زمان با پزشک خود مشورت کنید.
در صورتی که فردی مبتلا به فیبرومیالژی در حال برنامه ریزی برای باردار شدن است، ایده خوبی است که یک مشاوره پیش از بارداری با متخصص زنان و زایمان خود داشته باشید تا از ابتدا درباره انتخاب‌های خود صحبت کنید.