بردن اشیاء به دهان عملی کاملاً عادی برای کودکان محسوب می‌شود. کنجکاوی فطری در کودکان برای کشف و بررسی محیط اطراف خود یکی از مهم‌ترین دلایل آنان برای بردن اشیاء به دهان است. کودکان از حس لامسه برای شناخت جهان اطرافشان زیاد استفاده می‌کنند و یکی از راه‌هایی که این کنجکاوی را بروز می‌دهند، قرار دادن اشیا در دهان‌شان است. اما باید توجه داشته باشیم که بردن اشیا به دهان ممکن است خطرناک باشد، زیرا برخی از اشیا می‌توانند ناخواسته باعث خفگی کودک شوند و اطرافیان باید از این نکته آگاه باشند و بر کودکان نظارت کافی داشته باشند تا از وقوع این قبیل حوادث ناخوشایند جلوگیری شود. علاوه بر این، این رفتار می‌تواند باعث بروز عفونت‌ها و مشکلات دهانی مرتبط با باکتری‌ها و ویروس‌ها شود. برای این که از این مشکلات جلوگیری شود، باید به کودکان کوچک اجازه داده نشود که اشیا را به دهان ببرند و باید کودکان را از اشیای کوچک، قطعات تیز یا اشیایی که ممکن است سمی باشند دور نگه داشت. برای جلوگیری از این رفتارها، نظارت دقیق و مستمر بر کودکان الزامی است. باید اطمینان حاصل شود که اشیا اطراف کودکان ایمن و مناسب سن آن‌ها هستند. همچنین، به کودکان آموزش داده شود که اشیا را به دهان نبرند و برای کودکانی که در سنین بالاتر قرار دارند باید در مورد خطرات آن‌ها توضیح داده شود. به طور کلی، دلایل مختلفی می‌تواند علت این رفتار باشد که در ادامه به توضیح برخی از این موارد می‌پردازیم. پس با تیم متخصص پینو بیبی همراه باشید تا راهکارهای مناسب برای مقابله با به دهان بردن اشیا توسط کودکان را بیاموزید.
علل بردن اشیاء به دهان توسط کودکان
علل و عوامل متعدیی وجود دارند که کودکان تمایل دارند اشیا را به داخل دهان خود ببرند، برخی از مهم‌ترین این علل عبارت هستند از:
کاوش حسی: کودکان کم‌سن، اطراف خود را با استفاده از حواس مختلف می‌شناسند. قرار دادن اشیا در دهان، برای آن‌ها فرصتی است تا با طعم و ماهیت اجسام آشنا شوند. کاوش حسی Sensory Exploration)) یک مرحله طبیعی در رشد و تکامل کودکان است که از طریق استفاده از حس‌های مختلف، محیط اطراف خود را کشف می‌کنند. این فرآیند که برای تجربه جهان اطراف به کار می‌رود، شامل استفاده از احساسات بصری، سمعی، لمسی، بویایی و ذائقه است. این نوع کاوش برای کودکان اهمیت بسیاری دارد، زیرا آن‌ها از این طریق با محیط اطراف و خواص مختلف اشیا آشنا می‌شوند و درک بهتری از جهان پیرامون خود پیدا می‌کنند.
یکی از روش‌هایی که برخی از کودکان در این مرحله از کاوش حسی از آن استفاده می‌کنند، بردن اشیا به دهان است. این عمل به عنوان یکی از مسیرهایی که کودکان از طریق آن با محیط اطراف خود در ارتباط هستند، شناخته می‌شود.
کاوش حسی و بردن اشیا به دهان طبیعتاً مرتبط با هم هستند اما باید توجه داشته باشیم که نظارت مناسب و آگاهی در مورد امنیت و خطرات این نوع رفتارها بسیار اهمیت دارد. به عنوان والدین یا پرستار کودک، همواره باید محیط اطراف کودک را ایمن نگه دارید و از مواد و اشیا خطرناک در اطراف کودکان استفاده نکنید. اگر ملاحظه می‌کنید که کودک شما اشیا خطرناک را به دهان می‌برد یا رفتارهای نامطلوب دیگری از این قبیل را انجام می‌دهد، بهتر است با یک متخصص کودکان مشاوره کنید تا راهنمایی و کمک لازم را دریافت کنید.
نشانه‌گذاری و ارتباط با محیط: برای کودکان کوچک، ارتباط با محیط پیرامون‌شان از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی اوقات، این رفتار می‌تواند به عنوان یک نشانه گذاری یا ارتباط با اشیا یا افراد در اطرافشان تلقی شود. نشانه گذاری و ارتباط با محیط یکی از مراحل مهم در رشد کودکان است که در آن ارتباط آن‌ها با اشیا و محیط اطرافشان شکل می‌گیرد. این فرآیند باعث می‌شود که کودکان بهتر بتوانند از قدرت بینایی، حس لامسه و شنوایی خود استفاده کنند و در نتیجه بهتر بتوانند با محیط اطرافشان تعامل داشته باشند اما نشانه گذاری و ارتباط با محیط چگونه باعث بردن اشیا به دهان در کودکان می‌شود؟
در ابتدا باید بدانیم که کودکان کوچک، راهکارهای مختلفی برای بررسی و شناخت محیط اطراف خود دارند، که یکی از این راهکارها استفاده از دستان و دهان‌شان برای بررسی اشیا است. کودکان می‌توانند از طریق برداشتن و گذاشتن اشیا در دهان، با استفاده از حس لمس و چشایی، اطلاعات بیشتری درباره آن‌ها به دست آورند. علاوه بر این، کودکان در مراحل ابتدایی رشد، اطلاعات بیشتری را از طریق حس لمس و چشایی به دست می‌آورند تا حس بینایی. به عبارت دیگر، آن‌ها تمایل دارند اشیا را در دستان و دهان‌شان بگذارند تا با آن‌ها تعامل بیشتری داشته باشند.
درک نداشتن از خطر: کودکان به دلیل ناتوانی در درک کامل از خطرات، ممکن است اشیای خطرناک را به دهان ببرند. این خصوصیت به ویژه می‌تواند در سنین پایین‌تر رخ دهد. هنگامی که کودکان خوردن غذاهای مکمل را شروع می‌کنند، ممکن است اشیا را به جای غذا در دهان خود بگذارند که این کار می‌تواند بسیار خطرناک باشد. احتمال خفگی با بلعیدن اشیا ریز بسیار بالاست. توجه به کودکان در هنگام بازی بسیار مهم و حیاتی است.
اظهار هیجان و نیاز به تسکین و توجه: برخی از کودکان ممکن است اشیا را به دهان ببرند تا هیجان و احساسات خود را بیان کنند یا برای کاهش نیاز به تسکین این عمل را انجام دهند.
ارضای حس کاوش و کشف: کودکان از طریق برداشتن و به دهان بردن اشیا، دنیای اطراف خود را می‌کاوند و کشف می‌کنند. این رفتار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا با خصوصیات مختلف اشیا آشنا شوند و به درک بهتری از محیط اطراف خود برسند. برای کودکان، کشف اشیا و نحوه تعامل با آن‌ها یک فرصت برای یادگیری است. آن‌ها با بررسی و تجربه اشیا، راه‌های مختلف تعامل با آن‌ها را می‌آموزند و تجربه‌های جدید خود به دست می‌آورند.
تسکین درد دندان: وقتی که دندان‌های کودکان در حال رشد است، ممکن است باعث ایجاد درد زیادی برای کودکان شود. کودکان ممکن است با به دهان بردن اشیا، در حقیقت سعی کنند این احساس دردناک را تسکین دهند. وقتی کودک یک شیء را در دهان می‌گذارد و آن را می‌فشارد، فشار به دندان‌ها و لثه‌ها وارد می‌شود. این فشار می‌تواند به عنوان یک نوع ماساژ کوچک برای لثه‌ها تا حدودی درد کودک را تسکین دهد. حتی فشار بر دندان‌های شیری که در حال ریزش هستند، نیز می‌تواند به کودک احساس آرامش و تسکین دهد. گذاشتن شیء در دهان می‌تواند تمرکز کودک را از درد دندان‌ها به سمت چیز دیگری که جلب کند. این تغییر تمرکز می‌تواند باعث شود که کودک کمتر به درد دندان‌ها فکر کند یا به آن توجه نکند. برای کاهش درد دندان در کودکان می‌توانید از دندان‌گیرهای مخصوص کودکان استفاده کنید. دقت داشته باشید که در انتخاب دندان‌گیر به دنبال محصولی باشید که از مواد درجه یک ساخته شده باشد. توصیه ما به شما انتخاب دندان‌گیر سیلیکونی پینو بیبی است که طرح اسب دریایی دارد و علاوه بر این که برای کودکان جذاب است، مقاوم است و شستن و ضدعفونی کردن آن نیز به راحتی انجام می‌شود.
تسکین حسی: طعم، بافت و حس مختلف اشیا می‌تواند برای کودک جذاب باشد و تحریک‌کننده حس‌های او باشد. برخی اشیا می‌توانند برای کودکان، احساس لطافت یا لذت را به همراه داشته باشند. برای مثال، اشیای نرم و چروکیده که در دست یا دهان قرار می‌گیرند، می‌توانند احساس دلپذیری به کودک منتقل کنند.
نیاز به احساس تعلق: احتمالاً یکی از دلایل این رفتار این است که کودکان احساس برخورداری و تعلق می‌کنند. کودکان از طریق برداشتن و به دهان بردن اشیا، احساس کنترل بر محیط اطراف خود را تجربه می‌کنند و گمان می‌کنند که با این کار اشیا متعلق به آنان است .
تسکین اضطراب: وقتی که کودکان اضطراب دارند، این رفتار ممکن است به عنوان یک مکانیسم تسکینی عمل کند و آن‌ها را به حالتی مطمئن‌تر و راحت‌تر ببرد. در کودکانی با سن بالاتر بردن اشیا به دهان ممکن است به دلیل عادت‌های روانی، اضطراب، استرس یا بعضی اختلالات روانی مانند اختلال وسواسی – اجباری (OCD) رخ دهد. اگر این عادت همراه با اضطراب و استرس در کودک شما دیده می‌شود، توصیه می‌شود که این مسئله با روانشناس کودکان در میان گذاشته شود.
احساس گرسنگی: گاهی کودکان به دلیل احساس گرسنگی چیزی را به دهان می‌برند. این رفتار به خصوص در مورد کودکان کوچک‌تر بسیار رایج است و شما به عنوان والدین و یا پرستار کودک بعد از مدتی با آشنایی با رفتارهای کودک می‌توانید این موضوع را کشف کنید.
راه حل‌های منع کردن کودکان از بردن اشیا به دهان
منع کودکان از بردن اشیا به دهان از اولویت‌های مهم و حیاتی در مراقبت از کودکان است. برخورد با این مسئله به دلایل ایمنی و جلوگیری از خطرات مختلف برای کودکان بسیار اهمیت دارد. در ادامه، تعدادی از راه‌حل‌های موثر برای منع کودکان از بردن اشیا به دهان آورده شده است:
نظارت مداوم: کودکان باید تحت نظارت مداوم قرار گیرند، به خصوص زمانی که اطراف آن‌ها اشیاء و مواد خطرناک وجود دارند. تا هنگامی که کودک بتواند خطرات را درک کند و به طور مسئولانه با اشیاء رفتار کند، نیاز به نظارت و راهنمایی والدین یا مراقبین وجود دارد.
حفاظت از مواد خطرناک: اطمینان حاصل کنید که مواد خطرناک مانند داروها، مواد شوینده، اسیدها و اشیاء کوچک قابل بلعیدن در محل دسترسی کودک قرار نگیرند. این مواد را در جایی ایمن و بالا قرار دهید.
استفاده از درپوش‌ها و کاورها: از درپوش‌ها و کاورها برای محافظت از پریز‌ها، پنجره‌ها و مبلمان می‌توانید استفاده کنید تا کودکان نتوانند به آن‌ها دسترسی پیدا کنند.
آموزش به کودکان: با استفاده از زبانی ساده و مناسب با سن، به کودکان بیاموزید که اشیاء کوچک را به دهان خود نبرند و تا خطری برای سلامتی‌شان ایجاد نشود. توضیح دهید که چرا این عمل خطرناک است.
ارتقاء ایمنی اطراف: کودکان خود را از موانع و اشیا خطرناکی مثل مواد کوچک، اسباب‌بازی‌های بزرگ‌تر از دهان و غیره دور نگه دارید. همچنین از قفل‌ها و ایمنی‌های درب و کشو استفاده کنید تا اشیاء مختلف برای کودکان دسترس‌پذیر نباشند.
اشیاء ایمن برای بچه‌ها: مورد دیگر تمرکز بر ارائه اسباب‌بازی‌ها و اشیاء مناسب برای کودکان در سنین مختلف است. این اشیاء باید با ایمنی بالا تولید شده و برای کودکان غیر آسیب‌رسان باشند.
نقشه‌ریزی هوشمندانه: طراحی منزل به گونه‌ای که امکان دسترسی به اشیاء خطرناک کمتر شود، بسیار مهم است. برای مثال، اشیاء تیز، شیشه‌ای و آسیب‌رسان را در محل‌هایی قرار دهید که کودکان به راحتی به آن‌ها دسترسی نداشته باشند.
عمل به عنوان یک الگوی مناسب: به عنوان والدین یا مراقبین، همواره به عنوان یک نمونه خوب عمل کنید. اگر کودکان ببینند که شما اشیاء خطرناک را به دهان نمی‌برید، احتمالاً این رفتار را تقلید خواهند کرد.
توجه به علایم خاص: اگر کودک شما علاقه‌مند به بردن اشیا به دهان است و این رفتار به شدت ادامه دارد، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات خاص یا نیازهای خاص او باشد. در این صورت، مراجعه به یک متخصص کودکان و مشاوره حرفه‌ای می‌تواند مفید باشد.
یافتن راه‌حل جهت تسکین نیازهای حسی کودک: یکی از از عللی که برای بردن اشیاء به دهان در کودکان بیان می‌شود رفع نیازهای حسی در کودکان است که پیش از این نیز به آن اشاره شد. در صورتی که کودک نیاز به تسکین روحی دارد، بهتر است از روش‌های ایمن و مؤثر استفاده کنید که به آرامش و آسودگی کودک شما کمک کند. برخی از این روش‌ها عبارت هستند از:
ارتباط و مکالمه: با کودکانی که در سنین بالاتر قرار دارند صحبت کنید و به مشکلات و نگرانی‌های‌شان گوش دهید. برقراری تعامل با کودکان کمک می‌کند که احساس شنیده شدن داشته باشند و از دغدغه‌های‌شان با شما صحبت کنند. به کودکان تضمین کنید که همیشه پشتیبانی و حمایت شما را خواهند داشت و نیازی به نگرانی از امور روزمره ندارند. به کودکان یاد بدهید چگونه تنفس عمیق و آرام داشته باشند. تنفس عمیق می‌تواند به کنترل احساسات و تسکین روحی کمک کند. برخی از تمرینات مدیتیشن و آرامش می‌توانند کودکان را به سمت آرامش و آسودگی هدایت کنند.
بازی و سرگرمی: از بازی‌ها و فعالیت‌های سرگرم‌کننده برای کودکان استفاده کنید. این فعالیت‌ها می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کودک شما کمک کنند.
فعالیت‌های خلاقانه: به کودکان اجازه دهید که در فعالیت‌های خلاقانه مثل نقاشی، رنگ‌آمیزی، نوشتن داستان و غیره شرکت کنند که می‌تواند به بیان احساسات‌شان کمک کند.
حمایت از احساسات مثبت: کودکان را تشویق کنید تا احساسات مثبت خود را با دیگران به اشتراک بگذارند و از لحظات خوب خود لذت ببرند. در صورتی که کودک دچار نگرانی‌ها یا اضطراب شدید است، بهتر است با پزشک یا متخصص روان‌شناسی مشورت کنید تا نیازهای ویژه‌ای که ممکن است داشته باشد، شناسایی و مورد رسیدگی قرار گیرند.
انگیزه‌بخشی و تمجید: والدین می‌توانند کودکان را با تشویق و تمجید به جایزه‌دهی به رفتارهای مثبت ترغیب کنند. به جای تنبیه کودک به خاطر اختلال بردن اشیا به دهان، توجه بیشتر به رفتارهای صحیح و مطلوب‌شان معطوف شود.
حمایت از کودک: وقتی کودک احساس می‌کند که نیازها و احساساتش مورد توجه است و حمایت می‌شود، احتمال انجام رفتارهای نامطلوب کاهش می‌یابد. والدین باید کودک را با محبت و احترام تربیت کنند. گاهی نیازهای تامین نشده روحی در کودکان باعث بروز اختلاتی نظیر بردن اشیاء به دهان می‌شود.
سخن آخر
در نهایت، اگر رفتار اختلال بردن اشیا به دهان به صورت مکرر و مداوم در کودک با سنین بالاتر وجود داشته باشد باید انتظار داشته باشیم که این اختلال رفتاری در آینده به مشکل جدی تبدیل شود، بنابراین بهتر است با روانشناس یا متخصص کودکان مشورت کنید تا به صورت حرفه‌ای با این موضوع برخورد کنند. به یاد داشته باشید به دهان بردن اشیا می‌تواند تهدیدکننده زندگی کودک باشد و می‌تواند باعث بدفرمی و ناهجارهای فک، دندان و صورت در کودکان شود لذا درمان این اختلال بسیر حائز اهمیت است.
توصیه می‌کنیم مقالات آماده‌سازی اتاق کودک و ایمن‌سازی خانه برای کودک نوپا را مطالعه بفرمایید تا با راهکارهای ارائه شده در این مقالات محیط خانه را برای کودک خود ایمن کنید.