سه ماه دوم بارداری به هفته ۱۴ تا ۲۷ حاملگی گفته میشود و معمولا بهترین مرحله بارداری به شمار میرود. علائمی مانند تهوع صبحگاهی و ضعف که بسیاری از زنان در سه ماهه اول بارداری تجربه میکنند، در این زمان از بین میرود.
جنین نیز در این سه ماه به رشد و تکامل خود ادامه میدهد، به مرور وزن بیش‌تری می‌گیرد و اندام نوزادی در او تشکیل میشود. شما در این مرحله سونوگرافی انجام می‌دهید تا اطمینان حاصل کنید که جنین با سرعت مناسب رشد می‌کند و بفهمید که جنسیت او چیست.
در این مقاله در مورد همه نکات مربوط به سه ماه دوم بارداری صحبت خواهیم کرد و مقالات مرتبط به این مرحله را به شما معرفی می‌کنیم.
سه ماه دوم بارداری چیست؟
حاملگی به طور معمول ۴۰ هفته به طول می‌انجامد. این ۴۰ هفته به سه بازه زمانی تقسیم میشود: سه ماه اول، سه ماه دوم و سه ماه سوم بارداری. هر یک از این سه ماهه تقریبا ۱۴ هفته طول می‌کشد.
زمانی که وارد سه ماه دوم بارداری می‌شوید، حدودا در هفته چهاردهم حاملگی به سر می‌برید. سه ماهه میانی حاملگی به زمان بین هفته ۱۴ تا هفته ۲۷ بارداری گفته میشود.
در طول سه ماهه دوم بارداری، ظاهر شما کم کم شبیه به زنان حامله میشود و همچنین حس می‌کنید که باردار هستید. بسیاری از زنان تصور میکنند که این بهترین سه ماه بارداری است؛ زیرا علائمی مانند تهوع صبحگاهی و ضعف که در سه ماهه اول بارداری تجربه میکنند، از بین میرود. همچنین معمولا احساس استرس و اضطراب که در سه ماهه اول به سراغ شما می‌آید تسکین پیدا می‌کند.
در انتهای این سه ماه می‌توانید حرکت جنین را در رحم خود حس کنید. چنین حسی باعث میشود که بیش‌تر با حامله بودن راحت باشید و از آن لذت ببرید.
البته استثنائاتی نیز در این زمینه وجود دارند. برای مثال، ممکن است برخی از زنان باردار در سه ماه اول هیچ عوارض ناخوشایندی را تجربه نکرده باشند. همچنین امکان این وجود دارد که این علائم آزار دهنده مانند تهوع صبحگاهی در سه ماهه دوم بارداری نیز همچنان ادامه پیدا کنند.
رشد جنین در سه ماه دوم بارداری چگونه است؟
جنین شما در سه ماهه دوم بارداری تغییرات زیادی را پشت سر می‌گذارد. در این زمان، اجزای ظاهری جنین قابل تشخیص می‌شوند و تناسب بیش‌تری با یکدیگر پیدا میکنند. در نتیجه او بیش‌تر شبیه به نوزاد به نظر می‌رسد. پلک چشم، ابرو، مژه، ناخن و موی جنین تا ماه چهارم حاملگی تکامل پیدا میکنند. همینطور او قادر خواهد بود که بدن خود را کشش بدهد، حالت‌های صورت خود را تغییر دهد و انگشت شصت خود را بمکد. شما به زودی (در حدود هفته بیستم) قادر خواهید بود که جنسیت فرزند خود را به وسیله سونوگرافی تعیین کنید.
همچنین در این مرحله می‌توانید حرکت جنین را در درون رحم حس کنید. این احساس شبیه به حس لرزیدن چیزی در رحم توصیف شده است. در صورتی که این اولین بارداری شما نیست، ممکن است حرکت فرزند خود را زودتر از این نیز احساس کنید.
در هفته‌های پایانی سه ماه دوم بارداری، جنین قادر است صدای شما را بشنود. بنابراین اگر با شکم برآمده خود صحبت کنید، احتمالا متوجه می‌شوید که جنین در پاسخ به صدای شما حرکت می‌کند.
در صورتی که نوزاد شما در پایان سه ماهه دوم بارداری به صورت نارس به دنیا بیاید، با مراقبت‌های پزشکی زنده خواهد ماند.
تغییرات بدن مادر در سه ماهه دوم بارداری چگونه است؟
جنین تنها فردی نیست که در سه ماه دوم بارداری رشد می‌کند و دچار تغییر میشود. از آنجایی که بدن شما محلی است که جنین در آن رشد می‌کند، در این زمان تغییرات متعددی در بدن شما نیز به وجود می‌آید. به مرور که جنین رشد می‌کند، بدن شما نیز به بزرگ شدن ادامه میدهد و اندام‌های آن کشیده می‌شوند. پس از بارداری، رحم شما به اندازه مناسب خود در پیش از بارداری باز می‌گردد که به اندازه یک گلابی است.
با این حال، رحم شما تنها جایی نیست که در سه ماه دوم بارداری رشد می‌کند. شما همچنین وزن اضافه می‌کنید و شکم شما برجسته میشود. البته بدن هر فردی با دیگری متفاوت است و ظاهر افراد مختلف در بارداری با یکدیگر تفاوت دارد.
علائم بارداری در سه ماه دوم بارداری
امکان این وجود دارد که چند نشانه جدید در این مرحله در شما ظاهر شود. این نشانه‌ها عبارتند از:
- افزایش اشتها
- بدن درد
- ورم دست‌ها، پاها و مچ پا
- ترک پوستی
در صورتی که در سه ماه اول بارداری خود تهوع صبحگاهی را تجربه کرده‌اید، به احتمال زیاد در این زمان ضعیف میشود و از بین میرود. علائم ناخوشایند در ابتدای بارداری (برای مثال حالت تهوع و ضعف شدید) معمولا در سه ماه دوم ادامه پیدا نمی‌کنند. این دلیلی است که بیش‌تر زنان فکر میکنند سه ماه دوم، بهترین مرحله حاملگی است.
در ادامه برخی از علائم سه ماه دوم بارداری را توضیح خواهیم داد:
بزرگ شدن شکم و سینه‌ها
به مرور که رحم شما کشیده میشود تا برای جنین جا باز کند، شکم شما بزرگ میشود. همچنین اندازه سینه‌های نیز به بزرگ شدن ادامه میدهد. بنابراین پوشیدن سینه بند پهن یا نیم تنه ورزشی ضروری است.
انقباضات براکستون هیکس
ممکن است این انقباضات خفیف و غیر منظم را به شکل گرفتگی ملایم در شکم خود احساس کنید. احتمالا این انقباضات بیش‌تر در بعد از ظهر یا عصر، پس از فعالیت جسمی یا رابطه جنسی اتفاق می‌افتند.
در صورتی که این انقباضات ممتد شوند و شدت آن‌ها بیش‌تر شود، لازم است به پزشک مراجعه کنید. چرا که چنین حالتی می‌تواند نشانه زایمان زودرس باشد.
تغییرات پوست
تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث تحریک و افزایش سلول‌های حاوی رنگدانه (ملانین) در پوست شما می‌شوند. در نتیجه، ممکن است لکه‌های قهوه‌ای رنگی به نام ملاسما بر روی صورت شما ظاهر شوند. همچنین ممکن است در پایین شکم خود یک خط تیره را مشاهده کنید. این تغییرات پوستی در سه ماه دوم بارداری رایج‌اند و معمولا پس از زایمان ناپدید می‌شوند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید این لکه‌ها را تحریک می‌کند. بنابراین زمانی که از خانه خارج می‌شوید، کرم ضد آفتاب بزنید.
علاوه بر موارد بالا، ممکن است ترک‌های پوستی به رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای، سیاه، نقره‌ای یا بنفش بر روی پوست شما ایجاد شود. با این که روش قطعی‌ای برای پیشگیری از این ترک‌ها وجود ندارد، اما شدت آن‌ها کم‌تر خواهد شد.
دلیل خشکی لب و پوست در دوران بارداری چیست؟
مشکلات بینی
هورمون‌های شما در دوران بارداری افزایش پیدامی‌کنند و بدن شما خون بیش‌تری تولید می‌کند. این موضوع باعث ورم غشای مخاطی شما و در نتیجه، خون دماغ شدن و پر شدن بینی میشود.
شما می‌توانید از سرم نمکی برای شستشوی بینی یا قطره بینی استفاده کنید تا کمی این حالت را تسکین دهد. همچنین مایعات کافی بنوشید، از بخور استفاده کنید و به اطراف سوراخ‌های بینی خود وازلین بزنید.
مشکلات دندان
دندان‌های شما در این زمان نسبت به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حساس میشود و لثه‌های شما کمی خونریزی خواهد داشت. شستشوی دهان با آب نمک و استفاده از مسواک نرم می‌تواند حساسیت و التهاب لثه‌های شما را کاهش دهد.
از طرفی، تهوع می‌تواند مینای دندان شما را از بین ببرد و باعث پوسیدگی شود. بنابراین حتما مواظب بهداشت دهان و دندان خود در این زمان باشید.
سرگیجه
در سه ماه دوم بارداری تغییراتی در گردش خون اتفاق می‌افتند که ممکن است باعث سرگیجه شما شود. در صورتی که دچار سرگیجه می‌شوید مایعات کافی بنوشید، از ایستادن برای مدت طولانی خودداری کنید و به آرامی بایستید یا تغییر وضعیت بدهید. همینطور می‌توانید در هنگام سرگیجه بر روی پهلوی خود دراز بکشید.
درد و گرفتگی پا
درد و گرفتگی پا در سه ماه دوم و سوم بارداری رایج است و معمولا شب‌ها اتفاق میافتد. برای پیشگیری از آن، پیش از خواب عضلات ساق پای خود را بکشید، فعال بمانید و مقدار کافی آب بنوشید. کفش راحت بپوشید.
در زمان گرفتگی پا، پای گرفته را بکشید، دوش یا حمام آب گرم بگیرید یا با یخ آن را ماساژ دهید.
ترشحات واژینال
ممکن است در این زمان متوجه ترشحات واژینال چسبناک، شفاف یا سفید رنگ شوید.
در صورتی که این ترشحات بوی بدی دارند، رنگ آن‌ها غیر طبیعی است یا همراه با درد، سوزش یا خارش هستند، به پزشک مراجعه کنید. چرا که این علائم امکان دارد نشانه عفونت باشند.
عفونت ادراری
این عفونت‌ها در سه ماه دوم بارداری رایج‌اند. در صورتی که حس می‌کنید بلافاصله نمی‌توانید ادرار خود را نگه دارید، در زمان ادرار احساس درد دارید، ادرار شما بوی شدیدی دارد یا تب و کمردرد را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت عدم درمان عفونت ادراری، عفونت می‌تواند شدید شود و باعث عفونت کلیوی گردد.
تغییرات احساسی در سه ماه دوم بارداری
در سه ماه دوم بارداری، احساس استرس یا خستگی طبیعی هستند. ممکن است در مورد زایمان یا مادر شدن نگران باشید و اضطراب داشته باشید.
این احساسات رایج‌اند؛ اما اگر ادامه و ممتد هستند و سلامت شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ممکن است نشانه افسردگی بارداری یا استرس مزمن باشند. در این صورت نیاز است به پزشک متخصص روان مراجعه کنید.
اقدامات مورد نیاز برای سه ماهه دوم بارداری چیست؟
موارد بسیاری وجود دارند که لازم است در سه ماه دوم بارداری به آن‌ها فکر کنید و برای اضافه شدن عضو جدید به خانواده خود برنامه ریزی نمایید.
مرخصی زایمان
شما می‌توانید در مورد موضوعات زیر با شریک زندگی خود و سپس رئیس خود صحبت کنید:
- مراقبت از نوزاد چگونه بین شما و شریک زندگی شما (یا سایر اعضای خانواده) تقسیم میشود؟
- چه زمانی مرخصی زایمان خود را شروع می‌کنید؟
- چه زمانی قصد دارید به سر کار بازگردید؟
- چه زمانی خبر بارداری خود را به همکاران خود می‌دهید؟
- پس از به دنیا آمدن نوزاد، نقش شما در محل کار چه تغییری می‌کند؟
برنامه ریزی برای نوع زایمان
بهتر است در مورد نوع زایمانی که می‌خواهید داشته باشید با دیگران حرف بزنید. همچنین در صورتی که زایمان آنطور که می‌خواستید پیش نرفت، روش‌های مختلفی که می‌توانید به جای آن انجام دهید را برنامه ریزی کنید.
روش‌های مختلف زایمان شامل موارد زیر می‌باشند:
- زایمان طبیعی: می‌تواند با مصرف مسکن باشد تا درد شما کاهش پیدا کند یا بدون مصرف دارو باشد.
- زایمان طبیعی کمکی: ممکن است در زایمان طبیعی ابزاری مانند فورسپس یا وکیوم برای کمک به دنیا آمدن نوزاد به کار رود.
- زایمان سزارین
شما می‌توانید در مورد انواع زایمان تحقیق کنید یا در کلاس زایمان آن‌ها را بشناسید. این مرحله بهترین زمان است که در کلاس‌های زایمان، شیردهی و تربیت فرزند شرکت کنید. این کلاس‌ها به شما کمک میکنند تا برای نقش جدید خود به عنوان مادر آماده شوید. می‌توانید از پزشک خود نیز در این رابطه نظر بخواهید.
بررسی بیمارستان
این مرحله فرصت مناسبی است که بیمارستانی که می‌خواهید در آن زایمان کنید را بررسی نمایید. دیدن بیمارستان کمک می‌کند تا با محیطی که قرار است نوزاد شما در آن به دنیا بیاید آشنا شوید.
در این گشت و گذار، متوجه می‌شوید که در زمان زایمان باید ابتدا به کجا مراجعه کنید و بعد از آن چه اتفاقی میافتد. همچنین می‌توانید به اتاق‌های بیمارستان نگاهی بیندازید و با پرسنل بیمارستان یک آشنایی اولیه داشته باشید.
مراقبت‌های مورد نیاز برای سه ماهه دوم بارداری چیست؟
در سه ماه دوم بارداری، همچنان لازم است سبک زندگی سالم داشته باشید. شما باید در این زمان تغذیه مناسبی داشته باشید، ورزش کنید و به طور مرتب در چکاپ‌های پزشکی خود شرکت کنید.
ورزش در سه ماه دوم بارداری
سعی کنید روزی ۲۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش منظم برای سلامت شما و جنین بسیار خوب است. برخی از بی خطر ترین ورزش‌ها شامل پیاده روی و شنا می‌باشند. با این وجود، بسیاری از ورزش‌های دیگر نیز وجود دارند که می‌توانید در این زمان آن‌ها را انجام دهید. فقط بهتر است پیش از انجام ورزشی که دوست دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که انجام آن بی خطر است.
لازم است از انجام ورزش‌های تیمی و خشن که احتمال به زمین افتادن در آن‌ها وجود دارد، از جمله فوتبال، هاکی و بوکس خودداری کنید. چرا که انجام این نوع ورزش‌ها می‌تواند در دوران بارداری خطرناک باشد.
اگر به ورزش کردن ندارید عادت ندارید، کم کم آن را انجام دهید و بیش از حد ورزش نکنید. در طول ورزش آب کافی بنوشید تا دچار کم آبی نشوید.
همچنین ایده خوبی است که در کل دوران بارداری خود تمرینات کگل را انجام دهید. چرا که این تمرینات می‌توانند عضلات لگن شما را تقویت کنند.
تغذیه در سه ماه دوم بارداری
داشتن رژیم غذایی متعادل و مقوی در حاملگی برای سلامت مادر و جنین ضروری است. رژیم غذایی سالم مواد غذایی ضروری که جنین برای رشد مناسب به آن نیاز دارد را به او می‌رساند. تغذیه مناسب همچنین از بیماری‌ها و مشکلات بارداری از جمله زایمان زودرس، بالا بودن فشار خون و پره اکلامپسی پیشگیری می‌کند. بنابراین علاوه بر ورزش، نیاز است به داشتن یک رژیم غذایی سالم ادامه دهید.
در دوران بارداری، زنان باید مقدار کافی ویتامین، مواد معدنی، پروتئین، چربی مفید و کربوهیدرات مصرف کنند تا جنین به خوبی رشد کند. بنابراین لازم است مکمل‌های مولتی ویتامین خود را مصرف کنید. با این حال، بدن مادر در سه ماه دوم بارداری به کمی کالری بیش‌تر نیاز دارد.
افزایش وزن
زنان باردار با وزن متوسط نیاز است ۱۱ تا ۱۶ کیلوگرم وزن اضافه کنند. طبیعی است که در صورتی که پیش از بارداری اضافه وزن داشته باشید، وزن کم‌تری اضافه کنید و در صورتی که کمبود وزن داشته باشید، وزن بیش‌تری اضافه کنید.
وزن گرفتن در دوران بارداری مواد غذایی ضروری برای جنین شما را فراهم می‌کند و پس از به دنیا آمدن نوزاد نیز برای شیردهی مفید است.
آیا می‌توانم در دوران بارداری کاهش وزن داشته باشم؟
ایا افزایش وزن مادر بر جنین تاثیر دارد؟
چه چیزی بخوریم؟
در سه ماه دوم بارداری، مهم است که مولتی ویتامین مصرف کنید تا تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز در این دوران را دریافت نمایید. به خصوص مصرف غذاهای حاوی چربی امگا ۳ برای رشد مغز جنین حیاتی‌اند.
درست است که غذاهای دریایی یکی از بهترین منابع امگا ۳ محسوب می‌شوند. با این حال، بهتر است مصرف ماهی را در دوران بارداری محدود کنید.
غذاهای ممنوع در سه ماهه دوم بارداری
بهتر است در این زمان از مصرف برخی از انواع غذاهای دریایی، لبنیات غیر پاستوریزه، گوشت خام یا نیم پز، کافئین و شیرین کننده‌های مصنوعی خودداری کنید یا مصرف آن‌ها را محدود کنید.
معاینات پزشکی و آزمایشات مورد نیاز برای سه ماهه دوم بارداری چیست؟
پزشک در طول دوران بارداری شما آزمایشات متعددی را انجام میدهد تا سلامت شما و جنین در حال رشد را بررسی کند. تعداد جلسات به شرایط شخصی شما بستگی خواهد داشت. بیش‌تر زنان در سه ماه دوم بارداری هر ۴ تا ۶ هفته یک بار معاینه می‌شوند و تعداد جلسات ممکن است در انتهای بارداری افزایش پیدا کند. در این جلسات پزشک شما موارد زیر را بررسی می‌کند:
- فشار خون
- ورم دست و پا
- وزن
- آزمایش ادرار
همچنین شکم شما برای بررسی حرکات جنین معاینه میشود و پزشک به ضربان قلب جنین گوش میدهد.
در سه ماه دوم بارداری، شما معمولا از چند جنبه مختلف غربالگری خواهید شد. از جمله این موارد، می‌توان به بررسی عامل RH خون و معاینه برای دیابت بارداری اشاره کرد.
همچنین در این زمان سونوگرافی بر روی شما انجام خواهد شد. این سونوگرافی به تعیین جنسیت جنین معروف است؛ اما فایده اصلی آن این است که آناتومی او را بررسی می‌کند.
سونوگرافی آنومالی
سونوگرافی آنومالی در هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری توصیه میشود و به آن اسکن مورفولوژی نیز می‌گویند. موارد زیر در این سونوگرافی بررسی می‌شوند:
- موقعیت جفت
- طول دهانه رحم
- میزان مایع آمنیوتیک
- رشد و تکامل جنین
- هرگونه ناهنجاری ساختاری در جنین
آزمایش خون برای بررسی عامل RH
پزشک در سه ماه دوم بارداری عامل RH شما را از طریق آزمایش خون بررسی می‌کند. عامل RH یک پروتئین آنتی ژن است که در گلبول‌های قرمز خون بیش‌تر افراد تشخیص داده میشود. اگر شما فاقد این نوع پروتئین باشید، RH شما منفی است. در این صورت در هفته ۲۸ بارداری، گلوبولین ایمنی Rh به شما تزریق خواهد شد تا از رشد آنتی بادی‌هایی که می‌توانند برای جنین مضر باشند، پیشگیری شود. همچنین در صورتی که RH خون جنین شما مثبت باشد، پس از زایمان آمپول روگام به شما تزریق خواهد شد.
در صورتی که علائم زیر را تجربه کنید، ممکن است پزشک تشخیص دهد که باید این تزریق انجام شود. حتی اگر RH خون شما منفی باشد:
- شما یک عمل تهاجمی (از جمله آمنیوسنتز) در پیش دارید.
- به شکم شما ضربه وارد شده است.
- در طول بارداری خونریزی شدید را تجربه کرده باشید.
- نیاز است جنین در رحم شما چرخانده شود. (به دلیل جنین بریچ)
آزمایش غربالگری دیابت بارداری
پزشک همچنین آزمایشی به نام آزمایش تحمل گلوکز خوراکی برای شما درخواست خواهد کرد. این آزمایش معمولا در انتهای سه ماه دوم بارداری، بین هفته‌های ۲۴ و ۲۸ صورت می‌گیرد. هدف از این آزمایش غربالگری گلوکز این است که بررسی شود که آیا شما مبتلا به دیابت بارداری هستید یا خیر.
در این آزمایش، به شما یک نوشیدنی شبیه به شربت داده میشود. فردی که این آزمایش را انجام میدهد، زمان مشخصی را مشخص می‌کند تا کل بطری نوشیدنی را بنوشید. سپس از شما خواسته میشود تا به مدت یک ساعت منتظر بمانید. پس از گذشت یک ساعت، نمونه خون شما گرفته میشود. پزشک نتایج این آزمایش را با شما بررسی خواهد کرد.
غربالگری سرم مادر (MSS)
این یک آزمایش سه گانه است و ۳ هورمون مختلف استریول، هورمون HCG آزاد بتا و آلفا فتوپروتئین را در خون شما بررسی می‌کند.
این آزمایش برای تشخیص اختلالاتی مانند سندرم داون یا نقص لوله عصبی مفید است و می‌توانید آن را در هفته ۱۴ تا ۱۸ بارداری انجام دهید.
آزمایش غیر تهاجمی تشخیص پیش از تولد (NIPT)
یکی دیگر از آزمایشات غربالگری ژنتیک در سه ماه دوم بارداری آزمایش غیر تهاجمی تشخیص پیش از تولد (NIPT) می‌باشد. این آزمایش خون که DNA جنین شما را از نظر احتمال ابتلا به ناهنجاری مادرزادی بررسی می‌کند، می‌تواند در سه ماه اول یا دوم بارداری شما انجام شود.
نشانه‌های هشدار دهنده در سه ماهه دوم بارداری
در صورتی که نشانه‌های زیر را تجربه می‌کنید، نیاز است فورا به پزشک خود اطلاع دهید:
- گرفتگی یا درد غیر طبیعی یا شدید شکم
- تغییرات قابل توجه در نحوه حرکت جنین (پس از هفته ۲۸ بارداری). در صورتی که در طول یک ساعت، ۶ تا ۱۰ حرکت از جنین را حس نکرده‌اید، به پزشک اطلاع دهید.
- چالش در تنفس یا تنگی نفس که با گذشت زمان شدیدتر میشود.
همچنین در صورتی که هر یک از نشانه‌های زایمان زودرس را تجربه می‌کنید، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید:
- گرفتگی یا درد ممتد در ناحیه پایین شکم یا کمر که بیش از ۴ بار در یک ساعت تکرار شود.
- هرگونه خونریزی در سه ماه دوم یا سوم بارداری
- هرگونه ریزش آب از واژن: معمولا ترشحات واژینال به دلیل تغییرات هورمونی در بارداری افزایش پیدا میکنند.
- احساس فشار بر لگن یا واژن
اقدامات ممنوع در سه ماه دوم بارداری
در این دوران لازم است انجام اقدامات زیر خودداری کنید:
- سونوگرافی خودسر: توصیه میشود سونوگرافی ۳D را فقط به دلایل پزشکی انجام دهید و خودسر در مورد سونوگرافی تصمیم نگیرید.
- جکوزی و سونا: ممکن است وسوسه کننده باشد که با وجود درد و ورم به جکوزی و سونا بروید. اما متاسفانه این دو مورد در سه ماه دوم بارداری ممنوع هستند. چرا که دمای بدن شما را بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد می‌برد.
- هات یوگا: با این که یوگا برای بارداری مناسب است، اما نیاز است از محیط داغ که دمای بدن شما را بیش از حد بالا می‌برد دوری کنید و آن را در محیط با دمای متعادل انجام دهید.
- خوابیدن یا ورزش بر روی پشت: برخی از متخصصان می‌گویند که دراز کشیدن بر روی پشت در سه ماه دوم به دلیل وزن جنین و فشار آن بر روی اعضای داخلی بدن مضر است.
سوالات متداول
علائم ناخوشایند بارداری در این زمان کاهش پیدا میکنند، شکم شما برجسته میشود و جنین به رشد خود ادامه میدهد.
سه ماه دوم بارداری به هفته ۱۴ تا ۲۷ حاملگی گفته میشود
گرفتگی پا یکی از رایجترین علائم بارداری در این دوره به شمار میرود.