تجزیه و تحلیل مایع منی به بررسی حجم و کیفیت اسپرم می‌پردازد. این یکی از اولین گام‌ها در تشخیص مشکلات باروری در مردان است. تجزیه و تحلیل مایع منی هم چنین نشان می‌دهد که آیا وازکتومی موفقیت آمیز بوده است یا خیر. این آزمایش شامل جمع آوری نمونه مایع منی و ارزیابی آن در آزمایشگاه است. با پینو همراه باشید.
آنالیز مایع منی چیست؟
آنالیز مایع منی یک آزمایش آزمایشگاهی است که نمونه منی را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند و ارزیابی می‌کند:
- چه مقدار اسپرم در مایع منی وجود دارد (تعداد اسپرم)
- فعالیت اسپرم (حرکت)
- شکل اسپرم (مورفولوژی)
مایع منی چیست؟
مایع منی یک مایع خاکستری مایل به سفید است که معمولاً پس از ارگاسم از آلت تناسلی مردان خارج می‌شود. محتوای این مایع شامل:
- اسپرم: اسپرم سلول‌های تولید مثلی هستند. اسپرم‌ها شکل منحصر به فردی دارند – شبیه بچه قورباغه‌ها هستند. سر شامل مواد ژنتیکی (DNA) است که یک سلول تخمک را بارور می‌کند. دم به آن کمک می‌کند تا در طول سیستم تناسلی زن «شنا» کند و یک سلول تخمک را بارور کند.
- مایعات: مایعات مجرای ادرار مرد را روان می‌کنند و امکان رسوب اسپرم را در پشت واژن فراهم می‌کنند.
- پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی: اینها به سوخت سلول‌های اسپرم کمک می‌کنند.
نام‌های دیگر منی عبارت هستند از انزال یا cum.
چه زمانی تجزیه و تحلیل مایع منی انجام می‌شود؟
یک پزشک ممکن است تجزیه و تحلیل مایع منی را برای موارد زیر توصیه کند:
- ناباروری: اگر مردی برای بچه دار شدن مشکل داشته باشد، ممکن است در مایع منی او ناهنجاری وجود داشته باشد. تجزیه و تحلیل مایع منی سلامت اسپرم مرد و احتمال بارداری را ارزیابی می‌کند.
- پیگیری وازکتومی: وازکتومی نوعی پیشگیری دائمی از بارداری است که از ورود اسپرم به منی و خروج از بدن جلوگیری می‌کند. تجزیه و تحلیل مایع منی تعیین می‌کند که آیا وازکتومی موفقیت آمیز بوده است یا خیر.
تجزیه و تحلیل مایع منی چگونه کار می‌کند؟
فرد مورد آزمایش باید برای تأیید هویت خود یک کارت شناسایی عکس‌دار دولتی (شناسنامه دولتی، گواهینامه رانندگی، گذرنامه) به کلینیک یا آزمایشگاه باروری ارائه کند. کلینیک باروری یک مرکز پزشکی است که آزمایش‌ها و گاهی اوقات درمان را برای افرادی که می‌خواهند بچه‌های بیولوژیکی داشته باشند ارائه می‌دهد. تعداد اسپرم از یک روز به روز دیگر، متفاوت است، بنابراین ممکن است لازم باشد بیش از یک نمونه با فاصله چند هفته گرفته شود. متخصصان از روش‌های مبتنی بر تحقیق برای کنترل و آزمایش مایع منی استفاده می‌کنند.
روش ارجح برای تولید نمونه منی در طی آنالیز مایع منی، خودارضایی است. این کار اغلب در خانه انجام می‌شود. اما فرد هم چنین می‌توانید نمونه را در یک اتاق خصوصی و راحت در یک کلینیک یا آزمایشگاه باروری تهیه کند. یک آزمایشگاه یا کلینیک باروری ممکن است مواد بصری خودارضایی را ارائه دهد. با این حال، بسیاری انتخاب می‌کنند که مطالب را در تلفن هوشمند خود مشاهده کنند.
دست‌ها و آلت تناسلی فرد باید قبل از خودارضایی تمیز باشند. یک پزشک یک ظرف استریل و دهان گشاد برای جمع آوری نمونه مایع منی به فرد می‌دهد. ظرف دارای برچسبی با نام و کد آزمایشگاهی است.
باید از دست زدن به داخل ظرف نمونه خودداری شود. اگر فرد هنگام انزال، منی را خارج از ظرف آزمایش ریخت یا ظرف واژگون شد، نباید سعی کند آن را در ظرف جمع کند یا ظرف را تمیز کند. این کار می‌تواند نمونه فرد را آلوده کند. اگر در یک کلینیک یا آزمایشگاه باروری آزمایش انجام می‌شود، پس از اتمام کار فرد باید به یک متخصص برای تحویل نمونه اطلاع دهد. اگر در خانه آزمایش انجام می‌شود، پس از بستن درب ظرف و اطمینان از عدم نفوذ باکتری و میکروب به نمونه باید ظرف را تمیز کرد.
اگر نمونه منی در خانه تهیه می‌شود، باید نمونه را ظرف مخصوص در مدت یک ساعت به کلینیک یا آزمایشگاه باروری ارائه داد. نمونه باید در دمای اتاق – حدود ۶۸ درجه فارنهایت (۲۰ درجه سانتیگراد) نگهداری شود. قرار گرفتن در معرض دماهای مختلف می‌تواند بر روی اسپرم تاثیر بگذارد.
اگر به دلایل مذهبی و یا عقاید شخصی، فرد از خودارضایی امتناع کند، گزینه‌های دیگری هنوز وجود دارد. یک متخصص می‌تواند یک کاندوم بدون روغن را برای استفاده در طول رابطه جنسی به فرد بدهد. بدین ترتیب پس از انزال، فرد نمونه منی خود را از کاندوم به ظرف استریل منتقل می‌کند.
تجزیه و تحلیل اسپرم شامل چه مواردی است؟
این بستگی به این دارد که چرا یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی دستور تجزیه و تحلیل مایع منی را داده است. برای آزمایش باروری، در تجزیه و تحلیل مایع منی به موارد زیر توجه می‌شود:
- مقیاس pH: مقیاس pH سطوح اسیدها و بازها در مایع منی فرد آزمایش شونده است. اگر مایع منی بیش از حد اسیدی باشد، می‌تواند بر سلامت اسپرم فرد تأثیر بگذارد.
- حجم مایع منی: حجم منی مقدار مایع منی در نمونه (به میلی لیتر) است.
- غلظت اسپرم (تراکم): غلظت اسپرم تعداد اسپرم در هر میلی لیتر مایع منی است.
- مورفولوژی اسپرم: مورفولوژی اسپرم اندازه و شکل اسپرم است.
- تحرک اسپرم: تحرک اسپرم توانایی اسپرم برای شنا در دستگاه تناسلی زن است.
- زمان مایع شدن: زمان مایع شدن، سرعت تبدیل مایع منی از یک ماده چسبنده به مایع است.
- نیروی حیات یا قدرت زنده ماندن: درصد اسپرم زنده در نمونه مایع منی فرد آزمایش شونده است.
- گلبول‌های سفید خون: وجود گلبول‌های سفید ممکن است نشانه عفونت یا التهاب باشد.
تجزیه و تحلیل مایع منی پس از وازکتومی بررسی می‌کند که آیا منی حاوی اسپرم است یا خیر. نتایج مورد انتظار عدم وجود اسپرم یا تعداد بسیار کمی اسپرم غیرمتحرک را نشان می‌دهد. نتایج غیرطبیعی اسپرم متحرک یا تعداد زیاد اسپرم غیرمتحرک را نشان می‌دهد.
قبل از آنالیز مایع منی چه انتظاری باید داشته باشم؟
بستگی به دلیل آنالیز مایع منی شما دارد. پس از تجزیه و تحلیل مایع منی، یک پزشک متخصص ممکن است چند روز یا چند هفته بعد آنالیز مایع منی دیگر را برنامه ریزی کند. تجزیه و تحلیل چندگانه منی به متخصصان کمک می‌کند تا ایده دقیق‌تری از تولید اسپرم فرد آزمایش شونده داشته باشند.
چه زمانی باید از نتایج آزمایش مایع منی مطلع شوم؟
شما باید چند روز پس از ارائه نمونه، نتایج آنالیز مایع منی خود را دریافت کنید.
نتایج برای تجزیه و تحلیل مایع منی بعد از وازکتومی چگونه است؟
پس از وازکتومی، ممکن است چند هفته طول بکشد تا منی شما عاری از اسپرم (آزواسپرمی) باشد یا تعداد بسیار کمی اسپرم غیر متحرک داشته باشد. تا زمانی که آزمایشی با نتیجه دلخواه انجام دهید، باید از کنترل بارداری پشتیبان استفاده کنید.
نتایج آزمایش باروری مردان چگونه است؟
یک آزمایشگاه ویژگی‌های مایع منی شما را با مقادیر مورد انتظار مقایسه می‌کند. مایع منی شما باید حاوی موارد زیر باشد:
- اسپرم فعال، هر کدام یک سر و دم گرد دارند.
- تعداد مشخصی اسپرم.
- PH که خیلی اسیدی نیست.
- ماده‌ایی که در مدت زمان کوتاهی به مایع تبدیل می‌شود تا بتواند در دستگاه تناسلی زنانه حرکت کند.
محدوده طبیعی برای تجزیه و تحلیل اسپرم چقدر است؟
برای آزمایش باروری، یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی نتایج آزمایش را برای فرد آزمایش شونده توضیح می‌دهد. محدوده طبیعی برای آنالیز مایع منی عبارت هستند از:
| مقیاس pH | ۷.۲ تا ۸.۰ pH |
| حجم منی | ۱.۵ تا ۷.۶ میلی لیتر |
| غلظت اسپرم (تراکم) | ۱۵ تا ۲۵۹ میلیون در میلی لیتر |
| مورفولوژی اسپرم | ۴ تا ۴۸ درصد |
| تحرک اسپرم | ۴۰ تا ۸۱ درصد |
| زمان مایع شدن | ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از جمع آوری |
| نیروی حیات | ۵۴ تا ۹۷ درصد |
وجود مقادیر کمی گلبول سفید در مایع منی طبیعی است. اما بیش از ۱ میلیون گلبول سفید در هر ۱ میلی لیتر مایع منی نشان دهنده پیوسپرمی است.
نتایج غیر طبیعی برای توانایی فرد در کمک به فرزندآوری چه معنایی دارد؟
نتایج غیرطبیعی به این معنی است که شانس بارداری شما کمتر از حد متوسط است. اما تجزیه و تحلیل مایع منی تنها عامل در آزمایش ناباروری مردان نیست. آزمایش اضافی اغلب برای ارزیابی بیشتر ضروری است. متخصص ممکن است آزمایش‌های اضافی را تجویز کند، از جمله:
- آزمایشات خون: آزمایش خون می‌تواند به تعیین سطوح هورمونی (از جمله تستوسترون پایین) که ممکن است بر اسپرم شما تأثیر بگذارد کمک کند. آنها هم چنین می‌توانند علل ژنتیکی ناباروری را شناسایی کنند، از جمله شرایطی که بر کروموزوم Y شما تأثیر می‌گذارد. اگر چیزی روی کروموزوم Y شما تأثیر بگذارد، می‌تواند بر توانایی بدن شما برای تولید اسپرم تأثیر بگذارد.
- تست‌های تصویربرداری: آزمایش‌های تصویربرداری، مانند سونوگرافی، روشی غیرتهاجمی برای بررسی بیضه‌ها و سایر ساختارهای دستگاه تناسلی مردان هستند. آنها می‌توانند انسدادهایی را که مانع از انتشار اسپرم در مایع منی توسط بدن مردان می‌شود، تایید یا رد کنند.
سوالات متداول
آیا آنالیز اسپرم تحت پوشش بیمه است؟
بسیاری از طرح‌های بیمه هزینه‌های تجزیه و تحلیل اسپرم را پوشش می‌دهند. با این حال، ممکن است برخی از مراکز بیمه، این درمان و آزمایش را پوشش ندهند.
آنالیز مایع منی چگونه انجام می‌شود؟
شما باید یک نمونه مایع منی ارائه دهید. برای نتایج دقیق، مایع منی باید به سرعت قبل از شروع مرگ اسپرم بررسی شود. به همین دلیل، شما معمولاً با خودارضایی و جمع آوری مایع منی خود در یک ظرف استریل، نمونه‌ای را در یک اتاق خصوصی در آزمایشگاه تهیه می‌کنید.
آیا آزمایش اسپرم دردناک است؟
این روش بسیار ساده است و دردناک نیست و معمولاً در یک محیط آزمایشگاهی یا یک کلینیک با امکانات موجود انجام می‌شود. یک ظرف استریل برای جمع‌آوری نمونه مایع منی در خانه یا آزمایشگاه به شما داده می‌شود.
قبل از آزمایش اسپرم چه بخوریم؟
رژیم غذایی شما باید شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم باشد که تأثیر مثبتی بر تولید و کیفیت اسپرم خواهند داشت.
بهترین زمان برای انجام آنالیز اسپرم چه زمانی است؟
یکی از عوامل موثر بر کیفیت مایع منی زمان پرهیز یا فاصله زمانی بین وقایع انزال است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می‌کند که برای آزمایش و آنالیز، نمونه‌های مایع منی باید پس از حداقل ۲ روز و حداکثر ۷ روز پرهیز جنسی جمع‌آوری شود.
برای داشتن تعداد کافی اسپرم، ۲ تا ۳ روز قبل از آزمایش هیچ گونه فعالیت جنسی که باعث انزال می‌شود، انجام ندهید. با این حال، این زمان نباید بیشتر از ۵ روز باشد، پس از آن کیفیت مایع منی می‌تواند کاهش یابد.
آیا می‌توانم قبل از آزمایش اسپرم قهوه بنوشم؟
دو تا پنج روز قبل از آزمایش از مصرف الکل، کافئین و داروهایی مانند کوکائین و ماری جوانا خودداری کنید. طبق دستور پزشکتان، مصرف هر گونه داروی گیاهی مانند خار مریم و اکیناسه را متوقف کنید.
چه زمانی اسپرم در قوی‌ترین حالت ممکن است؟
تجزیه و تحلیل آماری نشان می‌دهد که پارامترهای کیفیت اسپرم در گروه سنی کمتر از ۳۵ سال بعد از ۳ تا ۴ روز پرهیز از فعالیت جنسی در بهترین حالت است، در حالی که سنین بالاتر از ۳۶ سال پس از ۵ تا ۶ روز پرهیز، پارامترهای کیفیت اسپرم بهتری دارند.
سخن آخر
تجزیه و تحلیل مایع منی یک آزمایش آزمایشگاهی است که تعداد اسپرم، تحرک، مورفولوژی و موارد دیگر را ارزیابی می‌کند. این می‌تواند یک آزمایش باروری باشد یا تایید کند که وازکتومی موفقیت آمیز بوده است. دستورالعمل‌های ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود را دنبال کنید و یک نمونه تمیز برای نتایج دقیق ارائه دهید. نتایج غیرمنتظره یا غیرطبیعی اغلب به این معنی است که شما به آزمایشات بیشتری نیاز دارید. یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است برای تایید نتایج شما یا تعیین مراحل بعدی ارزیابی شما، آزمایش مایع منی دیگری را تجویز کند.
احساس عصبی یا خجالت در مورد ارائه نمونه مایع منی معمول است. اما شما نباید احساس ناراحتی کنید. متخصصان و متصدیان آزمایشگاه در جمع‌آوری، مدیریت شرایط و تجزیه و تحلیل نمونه‌های مایع منی حرفه‌ای هستند. اگر سوال یا ابهامی دارید، از پرسیدن دریغ نکنید.