آیا به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان در شبکه‌های اجتماعی مجاز است؟

چالش‌های انتشار تصاویر کودک در فضای مجازی

امروزه بسیاری از والدین علاقمند هستند که ‌از بسیاری از لحظات زندگی‌ کودک خود تصاویر یا کلیپ‌هایی در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند، مثلاً تصاویری از عکس‌های اولین تولد کودک، غذا خوردن کودک، راه رفتن کودک، خوابیدن کودک و غیره که انجام این موارد می‌تواند‌ برای پدر و مادر لذت‌بخش باشد. برخی از خانواده‌ها دوست دارند که لحظه‌های شیرین زندگی‌ کودکان خود را از زمان کودکی تا زمان حال به دیگران نشان دهند. هدف آن‌ها از این کار ساختن خاطره‌های گوناگون برای فرزندان در آینده می‌باشد. نکته مهم این است که والدین باید از عواقب منفی این مسئله در به اشتراک‌گذاری حریم خصوصی کودکان باخبر باشند، زیرا کودکان در سن کم در‌ک و فهم درستی از شبکه‌های اجتماعی ندارند و ممکن‌است در بزرگسالی با دیدن تصاویر خود در فضای مجازی سرافکنده شوند و این مسئله باعث بروز افسردگی و اضطراب در آنان شود. همچنین این کار می‌تواند احتمال بروز مشکلات مشابه دیگر برای خانواده و کودک را به همراه داشته باشد. با پینو بیبی همراه باشید؛ در ادامه به بعضی از این مشکلات و آسیب‌ها اشاره می‌کنیم.

خطرات به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان

طبق تحقیقات انجام شده به اشتراک گذاشتن تصاویر کودکان در پلتفرم‌های مجازی از جمله: تلگرام، واتس‌اپ، فیس بوک، اینستاگرام و … می‌تواند آن‌ها را با خطرهای مختلف روبه‌رو کند و یا منجر به خصومت‌های شخصی و یا خانوادگی می‌شود. در فضای فیس‌بوک کودکان زیر ۱۳سال اجازه فعالیت ندارند. اما در این فضا والدینی که به اسم کودکان حساب مجازی باز می‌کنند کم نیستند و یا اگر این کار را نکنند خیلی عادی عکس‌ها و اطلاعات مربوط به کودک‌شان را روی صفحات خود منتشر می‌کنند. این تصاویر ممکن است به دست افراد ناشناس و سودجو بیافتد و آن‌ها از خانواده‌ها سوء استفاده‌های مالی و جانی داشته باشند. توجه داشته باشید که مشخص کردن مکان‌هایی که کودک در آنجا قرار دارد، مثل مدرسه، پارک، خانه و … می‌تواند توجه افرادی ‌که به ‌دنبال آزار و اذیت کودکان هستند و نیز افراد ناشناس‌ که ‌کودک آزاری جنسی (پدوفیل) می‌کنند را به سمت کودک جلب کند. بهتر است به حفظ حقوق حریم شخصی و امنیت کودکان توجه داشته باشید و قبل از اشتراک‌گذاری هر تصویر یا کلیپ کودکان، از آن‌ها اجازه بگیرید و اگر کودک در سنی نیست که قدرت تشخیص داشته باشد بهتر است از انجام این کار صرفه نظر کنید.

صدمات روحی ناشی از به اشتراک‌گذاری تصاویر

درست است که اکثر خانواده‌ها تصاویر کودکان خود را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارند، اما انجام این امور بدون اجازه آن‌ها می‌تواند حریم خصوصی ‌آن‌ها را خدشه‌دار کند. این اقدام ممکن است باعث ناراحتی و افت اعتماد به نفس کودکان شود. اطلاعاتی ‌که در زمان‌کودکی به اشتراک ‌گذاشته می‌شود، ممکن است در آینده به سلامت روان آن‌ها آسیب برساند. مثلاً افشای تصاویر و مشخصات‌ شخصی کودکان توسط والدین ممکن است در آینده مشکلاتی در رفتار فرزند با والدین بوجود بیاورد و این امر باعث شرم و خجالت فرزندان شود. بسیاری از والدین احساس ترس نسبت به انتشار اطلاعات خصوصی و عکس‌های کودکان خود در شبکه‌های اجتماعی ندارند زیرا معتقدند که فقط دوستان و خانواده آن‌ها این اطلاعات را می‌بینند. والدین باید توجه داشته باشند که چه نوع تصاویری را از کودکان خود به اشتراک می‌گذارند، ممکن است این تصاویر در آینده به عنوان بخشی از هویت کودک در فضای مجازی شناخته شود.

بازار کسب و کار تبلیغات و شهرت کودکان

امروزه اکثر خانواده‌ها سعی بر پیشرفت فرزندان خود از همان دوران کودکی دارند. بعضی از والدین تصاویر نوزاد خود را در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی می‌گذارند و انتظار دریافت کامنت‌های مثبت از طرف دوستان و اقوام خود به منظور امتیازات بیشتر و درآمدزایی‌ دارند. بعضی خانواده‌های دیگر کوچکترین کارهای فرزند خود را با آب و تاب در استوری‌ها و پروفایل مجازی خود می‌گذارند که باعث بروز حسادت دیگران نسبت به تصاویر و کلیپ‌های کودکان می‌شود. بسیاری از والدین هم متوجه عواقب آسیب‌زای بعد از این دوران نیستند. مسئله‌ دیگر این است که خانواده‌ها فرزندان خود را از همان خردسالی در بازار کسب و کار از جمله تبلیغات لباس، اسباب بازی و مواد غذایی که از طرف سایت‌های مختلف به آن‌ها پیشنهاد می‌شود شرکت می‌دهند. این امر هم می‌تواند موجب پیشرفت کودک شما در آینده باشد و هم عواقبی مانند نداشتن وقت کافی برای بازی با همسالان خود و بروز ندادن رفتار کودکانه در سن و سال خود به دنبال دارد. بهتر است که خانواده‌ها برای برنامه‌ روزانه‌ کودکان خود زمان‌بندی درستی داشته باشند تا فرزندانشان رفتار کودکانه خود را داشته باشند و به اندازه کافی با همسالان خود ارتباط داشته باشند.

واکنش‌های مثبت و منفی مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی

احساس کودکان نسبت به واکنش‌های منفی مخاطبان در شبکه‌های مجازی می‌تواند به شدت متفاوت و به عوامل گوناگونی بستگی داشته باشد. برخی از کودکان ممکن است از نظرات و واکنش‌های مثبت مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی نسبت به تصاویر و کلیپ‌های‌ خود رضایت داشته و اعتماد به نفس‌شان افزایش پیدا کند. این واکنش‌ها می‌توانند آن‌ها را تشویق کنند تا به اشتراک‌گذاری مطالب بیشتری بپردازند و برای آینده خود هدف‌های مثبتی را دنبال کنند. اما برخی از کودکان ممکن است در معرض واکنش‌های منفی قرار بگیرند و نسبت به این تجربه استرس و اضطراب بیشتری داشته باشند. این امر می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس کودکان و احساسات منفی آن‌ها شود. این مسئله می‌تواند نگرانی کودکان را در مورد فعالیت‌های‌ مجازی و واکنش مخاطبان نسبت به تصاویر خود بر روی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را افزایش دهد. همان طور که پیش از این به این مطلب اشاره شد برخی از کودکان ‌در معرض‌ تعداد زیادی واکنش‌ منفی قرار می‌گیرند که این واکنش‌ها را به عنوان تنبیه یا توهین در نظر می‌گیرند. توجه داشته باشید که این امر می‌تواند منجر به بروز مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و اضطراب در کودکان شود.

تاثیر کامنت‌های منفی افراد نسبت به تصاویر کودکان در شبکه‌های اجتماعی

کامنت‌های منفی در مورد تصاویر کودکان در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند عواقب منفی برای کودکان به همراه داشته باشند. این نوع کامنت‌ها می‌توانند به کودکان صدمه جبران‌ناپذیری بزنند در حالی که کودکان در دوران کودکی به تعاملات اجتماعی نیاز دارند تا اعتماد به نفس‌شان تقویت شود. در زیر به بعضی از اثرات کامنت‌های منفی اشاره می‌کنیم:

اضطراب و افسردگی: اگر کودکان به طور مکرر مورد انتقادهای منفی در مورد ظاهرشان قرار بگیرند، ممکن است احساس اضطراب و افسردگی را تجربه کنند.

انزوا و اجتناب از اجتماع: ترس از انتقادهای دیگران می‌تواند به تدریج کودک را از ارتباط‌های دوستانه، فعالیت‌های گروهی و تعاملات اجتماعی دور کنند.

تأثیر بر توسعه شخصیت کودک: کودکان در دوره رشد و توسعه شخصیت خود هستند. تجربه کامنت‌های منفی می‌تواند بر توسعه شخصیت‌شان، خلق و خو و نوع رفتارشان در حال و آینده تأثیر منفی بگذارد.

مشکلات تحصیلی: تأثیرات کامنت‌های منفی برای کودکان ممکن است به تخریب تمرکز و مشکلات تحصیلی منجر شود.

رفتارهای ناسازگار: هر کودک طبیعت خاص خود را دارد اما برخی کودکان ممکن است به عنوان واکنش به انتقادهای منفی رفتارهای ناسازگاری از خود نشان دهند و اطمینان خود را به دوستان و خانواده خود از دست بدهند.

تاثیر کامنت‌های مثبت افراد نسبت به تصاویر کودکان در شبکه‌های اجتماعی

شاید گمان کنید که تنها کامنت‌های منفی هستند که ممکن است بر شخصیت و روان کودک تاثیر منفی داشته باشند اما کامنت‌های مثبت نیز می‌توانند به همان اندازه آسیب‌رسان باشند. گاهی کامنت‌های و تعریف و تمجیدهای اغراق‌آمیز باعث ایجاد احساس غرور، خودبرتربینی و اعتماد به نفس کاذب می‌شوند. این تکبر و خودبزرگ‌بینی مانع از برقراری ارتباط موثر کودک با همسالانش می‌شود در نتیجه ممکن است رفتارهای خودپسندانه‌ای از خود بروز دهد که به مذاق همسالان و حتی بزرگترها خوش نیاید و رفته رفته او بین اطرافیان و خویشاوندان خود طرد شود و تنها در بین دوستان و جامعه مجازی محبوبیت داشته باشد.

عواقب تغییر تصاویر کودکان با هوش مصنوعی

استفاده از هوش مصنوعی برای عوض ‌کردن تصاویر کودکان می‌تواند عواقب منفی در‌ پی داشته باشد و حتی با قوانین جاری و اخلاقی برخی کشور‌ها در تعارض باشد. اگر تصاویر کودکان بدون موافقت اولیه والدین و سرپرستان قانونی آن‌ها تغییر داده شود، می‌تواند به نقض حریم خصوصی و امنیت کودکان منجر شود. این موضوع می‌تواند برخورد قانونی برای افراد یا سازمان‌هایی که این کار را انجام می‌دهند، به همراه داشته باشد. تغییر تصاویر کودکان به شکلی نامناسب و جنسی می‌تواند به سوءاستفاده جنسی و استفاده بدون مجوز از تصاویر آن‌ها منجر شود. این عمل با قوانین جرم‌انگاری در بسیاری از کشورها در تضاد است. تصاویر کودکان ممکن است به صورت غیرمجاز در شبکه‌های اجتماعی و دیگر برنامه‌های رسانه‌ای پخش شوند و به پراکندگی تصاویر نامناسب و غیر اخلاقی منجر شوند. تغییر تصاویر کودکان با هدف تبلیغات و فریب‌ مخاطبان از نظر اخلاقی درست نبوده و در اغلب موارد با برخورد‌های قانونی مواجه خواهد شد.

نگرش‌های انتقادی نسبت به اشتراک گذاری کلیپ‌های کودکان در فضای مجازی

انتقادهای مختلفی نسبت به اشتراک‌گذاری کلیپ‌های کودکان توسط والدین در فضای مجازی‌ وجود دارد. برخی والدین کلیپ‌های کودکان را به صورت تجاری منتشر می‌کنند و از آن‌ها در تبلیغات یا درآمدزایی در فضای مجازی استفاده کنند. این امر در اغلب موارد خلاف حقوق کودکان است و انتقاد‌های زیادی را در پی دارد. اشتراک‌گذاری کلیپ‌های‌ کودکان از دید بعضی افراد باعث تجسم یا انتظارات نادرست از آن‌ها می‌شود. اگر کلیپ‌ها شامل موقعیت‌های خنده‌دار یا ناراحت‌کننده‌ای باشند، می‌تواند سبب بروز عقده‌ها یا تأثیرات منفی بر روی عزت نفس کودکان شود. والدین باید با دقت تصمیم‌گیری کنند که آیا به اشتراک‌گذاری محتوای خصوصی کودکان‌شان مناسب است و آیا این کار با احترام گذاشتن به حریم شخصی و سلامت روحی کودکان انجام می‌شود یا خیر. همچنین، قوانین و مقررات حقوق کودکان در کشورها‌ی مختلف نیز باید در نظر گرفته شد و رعایت شود.

دیدن عکس و استوری در بزرگسالی و تاثیر آن بر روحیات کودک

تاثیرات روانی دیدن عکس‌ها و استوری‌های کودکان به شخصیت و شرایط شما و کودک‌تان بستگی دارد. این تجربه برای هر فرد به شکل متفاوتی خود را نشان می‌دهد. این تجربه می‌تواند افزایش ارتباطات خانوادگی و احساسات مثبتی نظیر مسئولیت و عشق به موقعیت خانوادگی را در پی داشته باشد و یا همان طور که پیش از این اشاره شد باعث بروز مشکلات روحی در کودک شما شود و در برخی شرایط خاص خطرات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. علاوه ‌بر این به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان در بزرگسالی می‌تواند تاثیرات مختلفی بر روان کودکان داشته باشد، این تاثیرات به عوامل متعددی مانند نوع محتوا‌ی تولید شده، حالت روانی و تجربیات شخصی نوجوانان بستگی دارد. در بسیاری از کشورها نوجوانان این حق را دارند که اگر در کودکی والدین آن‌ها از تمام لحظات حساس ‌زندگی آنان عکس و کلیپ (حمام کردن، دستشویی و خوابیدن با بدن برهنه) گرفته باشند، از والدین خود شکایت کنند. زیرا بسیاری از این تصاویر می‌تواند تاثیرات منفی بر حفظ و داشتن روابط دوستانه آنان داشته باشد و ممکن است به خاطر این تصاویر از سمت دوستان و اطرافیان خود برچسب‌های نامناسب و آسیب‌آوری دریافت کنند.

اثرات منفی گریم‌های سنگین بر کودکان

علاوه ‌بر این که گریم سنگین در کودکان می‌تواند آثار منفی بر روی پوست آنان داشته باشد، در شبکه‌های اجتماعی نیز می‌تواند عواقب منفی برای آن‌ها به همراه داشته باشد. در ادامه به تعدادی از این آثار اشاره می‌کنیم:

آثار گریم سنگین بر روی پوست کودکان: استفاده از مواد آرایشی سنگین و گریم‌های پیچیده می‌تواند به پوست کودکان آسیب برساند و باعث تحریک و التهاب پوست شود. مواد شیمیایی در گریم‌ها می‌توانند برای پوست‌ کودک بسیار آسیب‌زا باشد. برخی کودکان ممکن است به مواد شیمیایی موجود در گریم‌ها حساسیت نشان داده و آلرژی‌های پوستی پیدا کنند. استفاده از مواد آرایشی سنگین ممکن است منافذ پوست را ببندد و باعث افزایش جوش‌ و ایجاد مشکلات پوستی شود.

آثار منفی در شبکه‌های اجتماعی: استفاده از گریم‌های سنگین تصاویر کودکان را مصنوعی و بسیار ایده‌آلی به نمایش می‌گذارد. این مسئله می‌تواند سبب افزایش فشار روحی بر کودک و احساس نیاز دائمی به داشتن ظاهری «کامل» و «آراسته» در دید اطرافیان شود. گاهی فشار زیاد برای داشتن ظاهری زیبا در شبکه‌های اجتماعی، برای ساختن عکس و کلیپ‌های مجازی ممکن است باعث شود که کودکان اعتماد به نفس خود را از دست بدهند، زیرا باید همیشه به انتظارات دیگران پاسخ مثبت بدهند. برخی کودکان نیز تلاش می‌کنند همیشه با استانداردهای ظاهری مطابق با شبکه‌های اجتماعی همخوانی داشته باشند و با مشکلاتی نظیر افسردگی و اضطراب مواجهه ‌شوند. توجه داشته باشید که پیگیری و مشغول بودن بیش از اندازه در مدیریت تصاویر و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی زمان‌ زیادی را از وقت کودکان می‌گیرد و این مسئله می‌تواند مشکلاتی مانند‌ کاهش انجام بازی‌های فیزیکی، بازی‌های دسته‌جمعی و تعاملات اجتماعی در دنیای واقعی ‌کودکان را به همراه داشته باشد.

با توجه به این مسائل، والدین و مراقبان باید به استفاده از گریم‌های سنگین و نحوه حضور کودکان در شبکه‌های اجتماعی توجه داشته باشند و سعی کنند تا حد امکان تجربه‌های سالم و بهتری برای آن‌ها فراهم کنند. همچنین، آموزش به کودکان در مورد اهمیت اعتماد به نفس و تفاوت‌های ظاهری بین افراد می‌تواند به خودباوری و پذیرش ظاهر خود بیانجامد.

آدم‌ربایی و سرقت دیجیتالی

آدم‌ربایی دیجیتالی به معنای استفاده غیرمجاز از اطلاعات شخصی یا حساس یک فرد در فضای دیجیتال است. این نکته می‌تواند شامل دزدیدن اطلاعات حساب بانکی، اطلاعات هویتی، ایمیل، رمز عبور، عکس‌ها، فیلم و کلیپ یا سایر اطلاعات شخصی فرد باشد. از دیگر موارد می‌توان به آدم‌ربایی مجازی اشاره کرد که به معنای سوءاستفاده جنسی از کودکان و نوجوانان در فضای مجازی می‌باشد. افرادی که از ‌آدم‌ربایی مجازی استفاده می‌کنند، ممکن است با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، چت‌ها، تماس‌های تصویری، وب‌سایت‌های پورنوگرافی ‌(تصاویر جنسی) و سایر روش‌های مشابه، کودکان و نوجوانان را به فعالیت‌های جنسی تحریک کنند و یا از آن‌ها تصاویر جنسی بگیرند. این کار یک عمل مجرمانه محسوب شده و برخورد قضایی را در پی دارد.

زندگی در دنیای موازی و غیرواقعی

یکی از آسیب‌های جدی که به اشتراک‌گذاری تصاویر و وابستگی شدید به شبکه‌های اجتماعی به همراه دارد، فاصله گرفتن از دنیای واقعی و غرق شدن در دنیای مجازی است. در چنین شرایطی ممکن است کودک به قدری از دنیای واقعی فاصله بگیرید که درک حوادث واقعی و ارتباط برقرار کردن با آن‌ها برای او دشوار باشد. برخی از کودکان ممکن است دچار سندرم ترومن شوند، گویی آن‌ها بازیگرانی یک فیلم هستند که لحظه به لحظه زندگی‌شان توسط دیگران رصد می‌شود و فریم به فریم فیلم زندگی آن‌ها در معرض دید همگان است. این سندرم یکی از بیماری‌های روحی و روانی در قرن جدی است که در مقالات بعدی حتماً به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت.

نکات ایمنی در زمینه به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان

وقتی تصاویر و فیلم‌های کودک خود را به اشتراک می‌گذارید، باید دقت داشته باشید که حریم خصوصی و امنیت کودک‌تان را در نظر بگیرید. قبل از انتشار هر چیزی در مورد کودک خود، باید دسترسی به تصاویر و فیلم‌ها را محدود کنید. اطمینان حاصل کنید که فقط افراد معتبر از جمله اعضای خانواده و دوستان نزدیک به این محتوا‌ها دسترسی داشته باشند.برای حفظ حریم شخصی کودک‌تان، از انتشار تصاویر خصوصی مثل تصاویر کودکان در حمام یا در وضعیت‌های حساس خودداری کنید.قبل از به اشتراک‌گذاری تصاویر یا ویدئوها، آن‌ها را با دقت بررسی کنید تا اطمینان پیدا کنیدکه محتوا مناسب و بدون مشکل است.

هرگز اطلاعات شخصی کودک‌تان را مانند نام کامل، آدرس یا مکان دقیق مدرسه در تصاویر و فیلم‌ها مشخص نکنید. در شبکه‌های اجتماعی و سرویس‌های به اشتراک‌گذاری تصاویر، برای محدود کردن دسترسی به منابع مهم از تنظیمات حریم شخصی استفاده کنید. قبل از به اشتراک‌گذاری تصاویر و فیلم‌های مربوط به کودک خود اگر او قادر به درک و تصمیم‌گیری باشد، از او موافقت انجام این کار را بگیرید.

در صورتی که دیگران نظرات یا بازخوردهای منفی در مورد محتویات استوری و پروفایل‌های شما می‌دهند، با احترام به آن‌ها پاسخ دهید. به کودکان خود در مورد حریم شخصی و امنیت آنلاین آموزش دهید تا در این مورد آگاهی‌های لازم را کسب کنند و از به ‌اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی خود با دیگران پرهیز کنند. کودکان خود را توجیه کنید که همیشه باید از محتوای مخرب و نامناسب دوری کنند و به شما یا یک فرد بزرگتر که قابل اطمینان است در مورد هر گونه محتوای نگران‌کننده در شبکه‌های اجتماعی اطلاع دهند.

سخن آخر

امروزه به واسطه وجود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی امکان به اشتراک‌گذاری تصاویر کودکان و نوزادان تازه به دنیا آمده وجود دارد و والدین به راحتی می‌توانند تصاویر فرزندان خود را در هر لحظه با مادربزرگ و پدربزرگ یا خاله، عمه و … در شهرها و کشورهای دیگر به اشتراک بگذارند. متاسفانه برخی از والدین ضمن شریک کردن دوستان و اقوام نزدیک در لحظات زیبای زندگی خود، حریم شخصی کودکان و حق انتخاب سرنوشت آن‌ها را نیز تغییر می‌دهند. مهم است فعالیت‌های مجازی مربوط به کودکان‌مان را با دقت و توجه بیشتری انجام دهیم تا در آینده به روابط و احساسات آنان صدمات جبران ناپذیر وارد نشود.