به دنیا آوردن یک نوزاد دغدغه‌های زیادی را به همراه خواهد داشت. یکی از موضوعاتی که مادران همیشه با آن درگیر هستند، استفاده از شیر خشک و شیر مادر است. در ادامه می‌خواهیم درمورد فواید و مشکلات مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک مطالبی را بیان کنیم. اگر شما هم به‌تازگی صاحب نوزادی شده‌اید، ادامه مطالب را از دست ندهید که مطالب مفیدی برای شما خواهد داشت.
شیردهی به نوزاد با شیر مادر
بهترین غذایی که یک نوزاد میتواند بخورد، بدون شک شیر مادرش خواهد بود. شیر مادر علاوه بر ویتامین‌ها و مواد معدنی بی‌شماری که دارد، دارای مقدار قابل‌توجهی آنتی‌بادی است. این آنتی‌بادی باعث می‌شود که بدن نوزاد در برابر بسیاری از بیماری‌های ایمن شود.
به‌طورکلی آنتی‌بادی را گلبول‌های سفید در مبارزه با عوامل بیماری‌زا تولید می‌کنند. آنتی‌بادی هر عامل بیماری‌زا با دیگری متفاوت است. مثلا اگر شما به بیماری کرونا مبتلا شده باشید، بعد از بهبود پیدا کردن، شاهد نوع خاصی از آنتی‌بادی در بدنتان خواهید بود. البته آنتی‌بادی قابل دیدن، نیست و با انجام آزمایش میتوان از وجود آن مطلع شد.
حالا نکته مهم درمورد شیردهی نوزاد با شیر مادر دقیقا همین آنتی‌بادی است. در بعضی از موارد روانشناسان اعتقاد دارند که اگر نوزادی فقط با شیر مادر تغذیه شود، رابطه عاطفی این دو هم بهتر خواهد شد. البته هنوز این موضوع به‌طور کامل به اثبات نرسیده است.
به‌طورکلی پیشنهاد ما تغذیه نوزاد با شیر مادر است. البته الآن نمی‌خواهیم درمورد فواید شیر مادر و تأثیرات مهم آن مطلبی را توضیح بدهیم. ما می‌خواهیم درمورد عوارض و فواید مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک اطلاعاتی را در اختیار شما قرار بدهیم. پیشنهاد می‌دهیم که ادامه مطالب را از دست نداده و با ما همراه باشید.
چه زمانی شاهد مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک خواهیم بود؟
خوب در ابتدا قصد داریم با این موضوع شروع کنیم که اصلا چه زمانی لازم است که شیر خشک و شیر مادر در کنار هم استفاده شوند. به این موضوع توجه داشته باشید که بعد از به دنیا آمدن نوزاد، هورمون‌هایی در بدن تولید و ترشح می‌شوند که سبب شیردهی پستان‌های مادر خواهند شد. معمولا مادران شیر کافی برای تغذیه نوزاد خود دارند اما باز هم معمولا اکثر مادرها یکسری نگرانی‌های خاص دارند.
بسیاری از مادرها تصور می‌کنند که شیرشان برای نوزاد کافی نیست و نوزاد مجبور است که گرسنگی تحمل کند. در این حالت چه کار می‌کنند؟ مقداری شیر خشک تهیه کرده و در دسترس قرار می‌دهند که اگر شیرشان کافی نبود از آن‌ها استفاده کنند. معمولا در این حالت شیر خشک‌های خریداری شده استفاده نخواهند شد.
البته در بعضی از موارد هم شاهد این خواهیم بود که واقعا شیر مادر کم است و نوزاد را سیر نمیکند. در این حالت هم بهترین کار استفاده همزمان از شیر مادر و شیر خشک خواهد بود. توجه داشته باشید که استفاده از شیر خشک به‌تنهایی معایبی دارد که در ادامه به‌طور کامل به آن اشاره خواهیم کرد.
در حالت دیگر شاهد این هستیم که مادر شاغل است و توانایی شیر دادن به نوزادش را ندارد. در این حالت هم بهترین گزینه همان مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک خواهد بود. مثلا مادر نمی‌تواند نوزادش را با خود به سرکار ببرد و به او شیر بدهد. در چنین مواردی مصرف شیر خشک برای زمانهایی که مادر در دسترس نیست، انتخاب خوبی خواهد بود.
چه زمانی باید شیر خشک در تغذیه کودک قرار بگیرد؟
بعد از مطالب بالا حالا یک سوال بسیار مهم پیش می‌آید. ما به هر دلیلی می‌خواهیم مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک را برای نوزادمان داشته باشید، چه زمانی بهتر است که اینکار را انجام بدهیم؟ درمورد این موضوع باید به چند نکته مهم دقت داشته باشید.
در ابتدا توجه کنید که اگرچه خوردن شیر خشک هیچ ضرری ندارد، اما بهتر است که خودسرانه آن را به برنامه غذایی کودکتان اضافه نکنید. توصیه ما این است که حتما با یک پزشک متخصص این موضوع را در میان بگذارید. در بعضی از موارد (البته احتمال این موضوع بسیار کم است) شاهد حساسیت نوزاد به شیر خشک خواهیم بود.
بهترین کار این است که شرایط خود (دلایلی که می‌خواهید مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک داشته باشید) را با پزشک در میان بگذارید. او بعد از انجام معاینات لازم به این نتیجه میرسد که انجام چنین کاری خوب است یا نه!
مورد دیگری که در زمان اضافه کردن شیر خشک به برنامه نوزاد باید به آن توجه کنید، شرایط خودتان است. اصلا شما به چه دلیلی می‌خواهید اینکار را انجام بدهید؟ مثلا تصور کنید که شما باتوجه به این موضوع که شیر کمی دارید، می‌خواهید از شیر خشک هم کمک بگیرید.
در چنین حالتی بهترین کار این است که تقریبا یک ماه صبر کنید. در این یک ماه احتمالا میزان شیردهی شما هم افزایش پیدا خواهد کرد. بعدازاین مدت زمان اگر هنوز هم شیر کمی داشتید، میتوانید با مشورت پزشک، شیر خشک را اضافه کنید.
در بعضی از موارد می‌بینیم که مادر شاغل است و یک هفته بعد از زایمان باید سرکار خود حاضر شود. در چنین حالتی باید از همان زمان شیر خشک به برنامه غذایی کودک اضافه شود تا احساس گرسنگی نکند. البته تصور نکنید که نوزادتان همان ابتدای کار شیر خشک را میل و علاقه زیادی می‌نوشد. البته باید بگوییم که جای نگرانی هم نیست، در ادامه نکات مهمی در این رابطه هم توضیح خواهیم داد.
مخلوط کردن شیر خشک و شیر مادر مناسب است؟
حالا یک سوال و البته نکته بسیار مهم وجود دارد. در مطالب بالا گفتیم که در بعضی از موارد شیر مادر برای تغذیه نوزاد کافی نیست و در این حالت میتوان مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک را برای نوزاد در نظر گرفت. حالا سوال مهم این است که در چنین حالتی، میتوان شیر مادر و شیر خشک را با هم مخلوط کرد؟
خوب قبل از اینکه درمورد این سوال توضیح بدهیم، به یک ابهام دیگر هم اشاره خواهیم کرد. اصلا چرا باید اینکار را انجام بدهیم؟ در بعضی از موارد شاهد این هستیم که نوزاد اگر از پستان مادر شیر بخورد، شیشه شیر را به‌سختی به دهان خواهد گرفت، حالا برعکس این موضوع هم کاملا صادق خواهد بود.
به همین دلیل بعضی از مادرها تصمیم میگیرند که شیر خودشان را با کمک وسایلی گرفته و سپس با بطری به نوزادشان بدهند. در این حالت دیگر نوزاد بیقراری و بی‌تابی نخواهد کرد. حالا به سوال اولی که مطرح کردیم، برمی‌گردیم، امکان مخلوط کردن این دو شیر وجود دارد؟
در پاسخ باید بگوییم که بهترین کار این است که چنین کاری را انجام ندهید. علت انجام ندادن اینکار را هم توضیح می‌دهیم. تصور کنید که شما کمی شیر مادر و کمی شیر خشک را مخلوط کرده‌اید و برای نوزادتان درون بطری مخصوص ریخته‌اید.
حالا اگر نوزاد نتواند بطری را تا انتها بخورد، دیگر نمی‌توانید از آن شیر برای وعده بعدی استفاده کنید و به‌نوعی شیر مادر هدر میرود. احتمالا بپرسید که خوب راه‌حل چیست و باید چه کاری انجام بدهیم؟ باید بگوییم که شما باید ابتدا باید به نوزادتان شیر مادر بدهید، اگر سیر نشد، کمی شیر خشک درست کرده و به او بدهید. در این حالت هم نوزاد به‌طور کامل سیر می‌شود و هم اینکه شیر مادر هدر نمیرود.
مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک و شیردهی مادر
خوب همانطور که در مطالب بالا گفتیم، در بعضی از موارد علی‌رغم میل مادر، او مجبور است که مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک را در برنامه غذایی نوزادش قرار بدهد. حالا در اینجا می‌خواهیم به این موضوع اشاره کنیم که انجام چنین کاری چه تأثیراتی برروی شیردهی مادر خواهد داشت.
دقت کنید که هرچه بیشتر از شیر مادر استفاده شود، شیردهی مادر هم بیشتر می‌شود. مثلا تصور کنید که مادری با نگرانی اینکه شیرش کم است به نوزاد خود شیر ندهد. خوب به‌تدریج شیردهی این مادر هم کم خواهد شد.
دقیقا به همین دلیل بود که در مطالب بالا گفتیم اگر تصور می‌کنید که شیر کمی دارید، حداقل یک ماه صبر کرده و سپس شیر خشک را به برنامه غذایی نوزادتان اضافه کنید. این موضوع سبب می‌شود که کمی شیردهی مادر بیشتر شده و در بعضی از موارد هم اصلا نیازی به شیر خشک نخواهیم داشت.
تاثیر شیر خشک در برنامه غذایی کودک
مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک میتواند برای کودکان تأثیراتی داشته باشد که تعدادی از آن‌ها مثبت و البته تعدادی هم منفی است. پیشنهاد می‌دهیم که اگر شیر کمی دارید، یا به‌هر دلیلی نمی‌توانید در طول روز به نوزادتان شیر بدهید، استفاده از شیر خشک میتواند کمک بسیار بزرگی به شما کند.
به این موضوع دقت داشته باشید که هضم کردن شیر خشک برای نوزاد به‌سادگی هضم کردن شیر مادر نخواهد بود. البته این موضوع نه‌تنها اذیت کننده نیست، بلکه از فواید مهم این شیر به‌حساب می‌آید. دیر هضم کردن شیر خشک باعث می‌شود که نوزاد دیرتر هم گرسنه شود.
این موضوع برای خانمهای شاغل اهمیت بیشتری پیدا میکند. به‌عنوان‌مثال اگر در هنگام شیردهی نوزاد با شیر مادر، نوزاد بعد از دو ساعت احساس گرسنگی میکند، بعد از خوردن شیر خشک تا حدوداً سه ساعت یا در بعضی از موارد سه ساعت و نیم سیر خواهد بود.
این موضوع باعث می‌شود که مادر دیرتر بخواهد به نوزادش شیر بدهد و نگرانی خاصی هم در این مورد نخواهد داشت. البته لازم به ذکر است که ساعت‌های گفته شده در بالا حدودی مشخص شده و هیچ ساعت دقیقی در این مورد نمی‌توان بیان کرد. دلیل آن هم ساده است، اشتهای نوزادان با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
درمورد اضافه کردن شیر خشک به برنامه غذایی نوزادتان باید به موارد دیگری هم توجه داشته باشید. همانطور که هضم کردن این شیر سختتر است، دفع کردن آن هم کمی سختتر خواهد بود. ازاین‌رو معمولا مدفوع کودکانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، سفت تر از مدفوع نوزادانی است که شیر مادر می‌خورند.
اگر بعد از یک ماه شیر خشک را به برنامه غذایی نوزادتان اضافه کرده و این تغییر را احساس کردید، اصلا نگران نباشید چون کاملا طبیعی است. توجه داشته باشید که در این حالت مدفوع نوزاد تغییر رنگ هم خواهد داد، مثلا روشن‌تر یا تیره‌تر خواهد شد.
لازم به ذکر است که تعداد دفعات مدفوع کردن نوزاد هم در این حالت کمتر خواهد شد و دلیل آن هم حرکات روده است. هنگامی‌که نوزاد با شیر خشک تغذیه می‌شود، حرکات روده کمتر شده و سبب خواهد شد که تعداد دفعات مدفوع کردن کاهش پیدا خواهد کرد. این موارد نگران‌کننده نخواهد بود.
تمام این موارد طبیعی است، حالا زمانی باید نگران باشید که در مدفوع، استفراغ و… لکه خونی را مشاهده کنید. مشاهده این لکه‌های خونی نگران‌کننده است. درصورتی‌که این علایم را می‌بینید، سریعاً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
البته باز هم باید بگوییم که این موضوع هم خطرناک نیست ولی باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. در بعضی از موارد شاهد این خواهیم بود که دستگاه گوارش نوزاد سازگاری با شیر خشک نداشته و دیر نمی‌توان از شیر خشک برای نوزاد استفاده است. البته باید بگوییم که این مورد نادر بوده و همیشه هم اتفاق نمی‌افتد.
در چه مواردی باید به شیر خشک را به برنامه نوزاد اضافه کرد؟
در مطالب بالا گفتیم که در بعضی از موارد مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک پیشنهاد بسیار خوبی خواهد بود. در اینجا می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که در چه مواردی مصرف همزمان این دو شیر ضرروی است.
- کاهش وزن نوزاد
نوزاد بعداز مدتی باید نسبت به بدو تولد، وزن اضافه کرده باشد. این موضوع هم کاملا طبیعی است و همه ما هم دلیل آن را میدانیم. حالا اگر نوزاد شما به‌جای اینکه وزنش اضافه شود، با کاهش وزن مواجه است، پیشنهاد پزشک این خواهد بود که شیر خشک را به برنامه غذایی او اضافه کنید.
- شیر نخوردن
اگر پستان خود را در دهان نوزاد می‌گذارید و شیر شما خالی نمی‌شود، یعنی نوزاد از شیر شما نمی‌خورد. حالا همین موضوع میتواند تأثیرات بسیار منفی برروی نوزاد داشته باشد. در این حالت هم باید شیر خشک را به برنامه غذایی او اضافه کرد.
- بیقراری کودک
اگر کودمتان بیقرار است، میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین دلایل آن میتواند سیر نشدن باشد. به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که مصرف شیر او را اندازه بگیرید و درصورتی‌که شیر مادر را نمی‌خورد، پس باید شیر خشک را در برنامه او قرار بدهید.
- خیس نشدن پوشک
اگر نوزاد شما پوشکش را خیس نکند، یعنی به اندازه نیاز شیر نخورده است. همین موضوع دلیل می‌شود که شیر خشک را به برنامه غذایی او اضافه کنید.
فواید مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک
به این موضوع دقت داشته باشید که خوردن شیر خشک به‌طورکلی برای نوزاد فایده خاصی ندارد، مگر آنکه به دلایلی که در بالا به آن اشاره کردیم نوزاد نتواند از شیر مادر تغذیه کند. در این صورت خوردن شیر خشک میتواند فواید بسیار زیادی هم برای نوزاد داشته باشد.
اضافه کردن شیر خشک باعث می‌شود که نوزاد گرسنگی تحمل نکند، وزنش به صورت طبیعی اضافه شود و دیگر مواردی که در مطالب بالا به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. به‌طورکلی اگر شیر خشک زمانی به برنامه غذایی نوزاد اضافه شود که به آن نیاز دارد، فواید بسیاری برای نوزاد خواهد داشت.
عوارض مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک
به‌طورکلی باید به این موضوع دقت داشته باشید که بهترین غذا برای نوزاد شیر مادر است. بهترین کار این است که نوزاد شما با شیر مادر تغذیه شود. به این موضوع دقت داشته باشید که مصرف شیر مادر و شیر خشک همزمان با هم، عوارض خاصی نخواهد داشت.
حالا این عوارض و مشکلات زمانی شامل حال شما می‌شود که این دو شیر را با هم مخلوط کنید که در مطالب بالا توضیحات کاملی درمورد این موضوع ارائه دادیم. در غیر این صورت مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک عوارض خاصی برای نوزاد نخواهد داشت.
نتیجه‌گیری
در مطالب بالا سعی بر این داشتیم که درمورد مصرف همزمان شیر مادر و شیر خشک مطالبی را بیان کنیم. در ابتدا به این موضوع اشاره کردیم که اصلا خوردن شیر مادر چه فوایدی برای نوزاد دارد و چرا متخصصان اصرار دارند که نوزاد شیر مادر بنوشد.
در ادامه مطالب به این موضوع پرداختیم که اصلا در چه مواردی باید شیر خشک هم در کنار شیر مادر به برنامه غذایی نوزاد اضافه کرد. اگر مادر شیر کمی دارد، شاغل است و… بهترین روش برای سیر کردن نوزاد این است که شیر خشک را در کنار شیر مادر بخورد.
در ادامه مطالب مواردی را شرح دادیم که در آن شرایط باید حتما شیر خشک به جای شیر مادر به نوزاد داده شود. اضافه کردن شیر خشک به برنامه غذایی نوزاد میتواند عوارضی داشته باشد که در مطالب بالا به آن‌ها هم اشاره کرده‌ایم. اگر هر سوال دیگری درمورد این موضوع دارید، آن را با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.