آموختن مهارت اجتماعی به کودک

یادگیری مهارت‌های اجتماعی بخشی کلیدی از رشد کودک است. مهارت‌های اجتماعی مناسب به کودکان این امکان را می‌دهد که با دیگران تعامل مثبت داشته باشند و نیازها، خواسته‌ها و احساسات خود را به‌طور مؤثر بیان کنند. به علاوه، فواید مهارت‌های اجتماعی قوی بسیار فراتر از روابط اجتماعی و پذیرش است. کودکانی که مهارت‌های اجتماعی بهتری دارند، احتمالاً بسیار جلوتر از هم سن و سالان خود خواهند بود. برای مثال، مهارت‌های اجتماعی خوب می‌تواند استرس را در کودکانی که در مهدکودک هستند کاهش دهد.

مهارت‌های اجتماعی با رشد کودک نیاز به اصلاح مداوم دارند. آن‌ها اکتسابی هستند و چیزی نیستند که یک کودک از ابتدا داشته باشد یا نداشته باشد. این مهارت‌ها با افزایش سن به رشد ادامه می‌دهند و با تلاش و تمرین می‌توان آن‌ها را آموخت و تقویت کرد.

برخی از مهارت‌های اجتماعی مانند درک این موضوع که وقتی دوستی مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد، قاطعیت مهم است یا وقتی با تصمیم داور تیم مدرسه موافق نیستید، سکوت کنید، کاملاً پیچیده هستند. به دنبال لحظات قابل آموزش باشید تا بتوانید به فرزندانتان کمک کنید تا بهتر عمل کند. در این مقاله در مورد مهارت‌های اجتماعی مهم برای کودکان و نحوه آموزش آن‌ها بیش‌تر صحبت می‌کنیم.

فواید مهارت‌های اجتماعی برای کودک

مهارت‌های اجتماعی طیف وسیعی از فواید را در اختیار کودک قرار می‌دهند. این مهارت‌ها با موفقیت بیش‌تر در مدرسه و روابط بهتر با هم سالان مرتبط هستند.

دستاوردهای بهتر کودک در زندگی

محققان دریافتند کودکانی که در سن پنج سالگی در به اشتراک‌ گذاری، گوش دادن، همکاری و پیروی از قوانین بهتر عمل می‌کنند، در بزرگسالی بیش‌تر به دانشگاه می‌روند. همچنین احتمال بیش‌تری وجود دارد که تا سن ۲۵ سالگی به صورت تمام وقت مشغول به کار شوند.

موفقیت بیش‌تر

مهارت‌های اجتماعی خوب همچنین می‌تواند به کودکان کمک کند آینده روشن تری داشته باشند. بنا به مطالعات انجام شده، مهارت‌های اجتماعی و عاطفی کودک در مهد کودک ممکن است بزرگ‌ترین پیش بینی کننده موفقیت او در بزرگسالی باشد.

کودکانی که فاقد مهارت‌های اجتماعی و عاطفی هستند، بیش‌تر احتمال دارد که به کمک‌های عمومی وابسته شوند، مشکلات قانونی را تجربه کنند، مسائل مربوط به سوء مصرف مواد و مشکلات روابط را تجربه کنند.

دوستی‌های قوی تر

کودکانی که مهارت‌های اجتماعی قوی دارند و می‌توانند به خوبی با هم سالانشان کنار بیایند، احتمالاً راحت‌تر نیز دوست پیدا می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که دوستی‌های دوران کودکی برای سلامت روان بچه‌ها مفید است. دوستی‌ همچنین به کودکان فرصت‌هایی می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی پیشرفته‌تری مانند حل مسئله و حل اختلاف را تمرین کنند.

کاهش استرس

نداشتن مهارت‌های اجتماعی برای تعامل با دیگران احتمالاً باعث ایجاد استرس در کودک می‌شود. به عنوان مثال، دوری از خانواده باعث ایجاد استرس در کودکان می‌شود. اما هنگامی که کودک قادر به برقراری ارتباط موثر با دیگران نباشد، فقط بدتر می‌شود. محققان دریافته‌اند که کودکان پس از یادگیری مهارت‌های اجتماعی جدید، کاهش کورتیزول، هورمونی که در موقعیت‌های استرس‌ زا ترشح می‌شود را تجربه می‌کنند.

خبر خوب این است که می‌توان مهارت‌های اجتماعی را آموزش داد. هرگز زود نیست که به کودکان نشان دهیم چگونه با دیگران کنار بیایند و برای تقویت مهارت‌های آن‌ها نیز هرگز دیر نیست. برای شروع از ابتدایی ترین مهارت‌های اجتماعی شروع کنید و به مرور زمان بر روی مهارت‌های فرزندتان کار کنید.

به اشتراک گذاشتن

تمایل به به اشتراک گذاشتن یک خوراکی یا یک اسباب بازی می‌تواند کمک زیادی به بچه ها در پیدا کردن و حفظ دوستان کند. بر اساس مطالعات منتشر شده، کودکان در سن ۲ سالگی ممکن است تمایل به اشتراک گذاشتن  با دیگران را از خود نشان دهند، اما معمولا فقط زمانی که وسایل و دارایی آن‌ها فراوان باشد این کار را انجام می‌دهند.

با این حال، کودکان بین ۳ تا ۶ سال اغلب خودخواه هستند وقتی پای به اشتراک گذاشتن منابعی به میان می‌آید که تقسیم آن‌ها برای کودک هزینه دارد. کودکان ممکن است تمایلی به اشتراک گذاشتن نیمی از شیرینی خود با یک دوست را نداشته باشند؛ زیرا به این معنی است که کم‌تر لذت خواهند برد. اما همین کودکان ممکن است به راحتی اسباب بازی‌هایی را با هم به اشتراک بگذارند که دیگر علاقه‌ای به بازی با آن نداشته باشند.

در سن ۷ یا ۸ سالگی، کودکان بیش‌تر به عدالت اهمیت می‌دهند و تمایل بیش‌تری به اشتراک گذاری دارند. بچه‌هایی که احساس خوبی نسبت به خودشان دارند، معمولاً بیش‌تر دارایی خود را به اشتراک می‌گذارند و اشتراک‌گذاری به آن‌ها کمک می‌کند تا احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند. آموزش به اشتراک‌ گذاشتن به کودکان می‌تواند به افزایش عزت نفس آن‌ها کمک کند.

چگونه به اشتراک گذاشتن را به کودک خود بیاموزیم؟

در حالی که معمولاً ایده خوبی نیست که فرزندتان را مجبور به اشتراک گذاشتن چیزی کنید، اما می‌توانید مرتبا وقتی موقعیتی را می‌بینید به اشتراک گذاشتن اشاره کنید. فرزندتان را به خاطر اشتراک‌ گذاری وسایل خود با بقیه تحسین کنید و توجه او را به این جلب کنید که چه احساسی در دیگران ایجاد می‌کند. چیزی شبیه این بگویید: تو انتخاب کردی که خوراکی خود را با خواهرت تقسیم کنی. شرط می‌بندم از این بابت احساس خوشحالی می‌کنی. این کار خوبی است.»

همکاری کردن

همکاری به معنای همکاری برای دستیابی به یک هدف مشترک است. کودکانی که با بقیه همکاری می‌کنند، به درخواست دیگران احترام می‌گذارند. آن‌ها همچنین در کارها مشارکت می‌کنند و با دیگران همکاری و کمک می‌کنند.

مهارت‌های همکاری خوب برای موفقیت در یک جامعه ضروری است. کودک شما باید بتواند در زمین بازی و همچنین در کلاس با همکلاسی‌های خود همکاری کند. زیرا همکاری به عنوان یک بزرگسال نیز برای او مهم خواهد بود.

در حدود ۳ تا ۲ سالگی، کودکان خردسال می‌توانند با همسالان خود بر روی یک هدف مشترک کار کنند. برای کودکان، همکاری ممکن است شامل هر چیزی، از ساختن یک برج اسباب‌ بازی با هم تا انجام یک بازی که نیاز به مشارکت همه دارد باشد. بخشی از همکاری همچنین به این معنی است که وقتی همه چیز بر وفق مراد کودک نیست، یاد بگیرید که یک همراه خوب باشد. بچه‌ها به مرور یاد می‌گیرند که جشن گرفتن موفقیت یک نفر دیگر از ارزش آن‌ها کم نمی‌کند

وقتی صحبت از همکاری به میان می‌آید، برخی از کودکان ممکن است در موقعیت رهبری قرار بگیرند. در حالی که برخی دیگر از پیروی با دستورالعمل‌ها احساس راحتی بیش‌تری خواهند کرد. در هر صورت، همکاری یک فرصت عالی برای کودکان است تا بیش‌تر در مورد خودشان و نحوه عملکردشان در یک گروه بیاموزند.

چگونه همکاری کردن را به کودک خود بیاموزیم؟

در مورد اهمیت کار تیمی و این که چگونه وقتی همه با یکدیگر همکاری می‌کنند، کارها بهتر می‌شوند با کودک خود صحبت کنید. فرصت‌هایی مانند تهیه یک وعده غذایی یا انجام کارهای خانه را برای کل خانواده ایجاد کنید تا همراه با هم کار کنند و بر اهمیت همکاری تاکید کنید.

گوش دادن به دیگران

گوش دادن فقط به معنای ساکت ماندن نیست؛ بلکه به این معناست که واقعاً آنچه را که دیگران می‌گویند درک کنید و بشنوید. گوش دادن نیز بخشی حیاتی از مهارت‌های اجتماعی کودک و ارتباط سالم است. به هر حال، بخش بزرگی از یادگیری در مدرسه به توانایی کودک در گوش دادن به آنچه که معلم می‌گوید بستگی دارد. با پیشرفت تحصیلی فرزندتان، درک مطالب، یادداشت برداری و تفکر در مورد آنچه که گفته می‌شود اهمیت بیش‌تری پیدا می کند. دادن فرصت های متعدد به کودک خود برای تمرین گوش دادن می‌تواند این مهارت را تقویت کند.

گوش دادن همچنین بخش مهمی از رشد و تکامل همدلی در کودک است. کودک نمی‌تواند بدون گوش دادن و درک آنچه که طرف مقابل می‌گوید، دلسوزی نشان دهد یا از دیگران حمایت کند. بنابراین ضروری است که فرزند شما با دانستن نحوه گوش دادن به صحبت‌های رئیس، یک شریک عشقی و دوستان خود بزرگ شود. یاد گرفتن این مهارت اجتماعی ممکن است در عصر دستگاه‌های دیجیتال برای کودک دشوار باشد. بنابراین از سنین پایین به فرزندان خود تاکید داشته باشید تا کودک بفهمد که گوشی‌های هوشمند و سایر دستگاه‌ها را نباید در هنگام مکالمه بیرون بیاورد.

چگونه گوش دادن را به کودک خود بیاموزیم؟

وقتی برای فرزندانتان کتاب می‌خوانید، به‌طور دوره‌ای توقف کنید و از آنها بخواهید در مورد آنچه می‌خوانید به شما بگویند. مکث کنید و بگویید: «به من بگو تا به حال از داستان چه چیزی به یاد آوردی.»

به آنها کمک کنید تا شکاف هایی را که از دست داده اند پر کنند و آنها را تشویق کنید تا همچنان که ادامه می دهید به گوش دادن ادامه دهند. به آنها اجازه ندهید وقتی صحبت می کنند حرف دیگران را قطع کنند.

دنبال روی از قوانین

کودکانی که برای پیروی از دستورالعمل‌ها مشکل دارند، احتمالاً عواقب مختلفی را تجربه می‌کنند. از این که باید تکالیف خود را از نو انجام دهند گرفته تا این که به دلیل رفتار نادرست دچار مشکل شوند، پیروی نکردن از قوانین و دستورالعمل‌ها می‌تواند تبدیل به مشکل بزرگی شود. چه از کودک خود درخواست کنید که اتاقش را تمیز کند یا به او بگویید که چگونه باید مهارت‌های فوتبال خود را بهبود ببخشد، مهم است که کودکان بتوانند مسیر درست را انتخاب کنند و دستورالعمل‌ها را دنبال کنند.

با این حال، قبل از این که بتوانید از فرزندتان انتظار داشته باشید که در پیروی از دستورالعمل‌ها خوب عمل کند، ضروری است که خود شما هم در مطرح کردن درخواست مهارت کافی داشته باشید. برای مطرح کردن مسیرهای درست و اجتناب از اشتباهات رایج، استراتژی‌های زیر را دنبال کنید:

• هر بار یک جهت به یک کودک خردسال بدهید. به جای گفتن «کفش‌هایت را بردار، کتاب‌هایت را کنار بگذار و دست‌هایت را بشور»، صبر کنید تا ابتدا کودک کفش‌ها را بردارد و سپس دستور بعدی را بدهید.
• از بیان درخواست‌های خود به صورت سوالی خودداری کنید. پرسیدن، “آیا می‌توانی اکنون اسباب بازی‌های خود را برداری؟” به این معنی است که کودک شما این گزینه را دارد که نه بگوید. هنگامی که به فرزندان خود دستور می‌دهید، از آن‌ها بخواهید آنچه را که گفتید تکرار کنند. بپرسید: “حالا قرار است چه کار کنی؟” و منتظر بمانید تا آنچه را که از شما شنیده است را توضیح دهد.
• به یاد داشته باشید که اشتباهات طبیعی هستند. طبیعی است که بچه‌های کوچک حواسشان پرت شود، رفتار هیجانی داشته باشند یا فراموش کنند که قرار است چه کاری انجام دهند. به هر اشتباه به عنوان فرصتی برای کمک به کودک در تقویت مهارت‌های خود نگاه کنید.

چگونه دنباله روی از دستورالعمل‌ها را به کودک خود بیاموزیم؟

با گفتن جملاتی مانند: «ممنون که اولین باری که به تو گفتم، تلویزیون را خاموش کردی»، فرزندتان را به خاطر پیروی از دستورالعمل‌ها تحسین کنید.

اگر کودک شما در پیروی از دستورالعمل‌ها مشکل دارد، به او فرصت بدهید تا دستورات ساده را تمرین کند. جملاتی مانند «لطفاً آن کتاب را به من بده» را به او بگویید و سپس برای دنبال کردن دستورالعمل‌ها فوراً او را تحسین کنید.

احترام به حریم شخصی

برخی از کودکان از نزدیک صحبت می‌کنند. سایر آن‌ها در هنگام صحبت کردن به بغل آشنایان می‌خزند، بدون بدون هیچ تصوری که این کار باعث ناراحتی آنها می‌شود. این مهم است که به کودک یاد بدهید چگونه به فضای شخصی دیگران احترام بگذارد. قوانینی در خانه ایجاد کنید که کودکان را تشویق کند به فضای شخصی دیگران احترام بگذارند. «در مقابله با درهای بسته در بزنید» و «بدون اجازه به غریبه‌ها دست نزنید»، تنها چند نمونه از این موارد هستند.

اگر کودک شما چیزهایی را از دست دیگران بیرون می‌کشد یا وقتی بی‌ قرار است بقیه را هل می‌دهد، عواقب آن را برای او مشخص کنید. اگر کودک شما هنگام صحبت کردن خیلی نزدیک به مردم می‌ایستد، از آن لحظه به عنوان آموزش استفاده کنید.

فرزندتان را به گوشه‌ای ببرید و در مورد مسائل مربوط به فضای شخصی به او آموزش دهید. زمانی که او بزرگ‌تر می‌شود، می توانید با او در مورد مفهوم حد و مرز صحبت کنید. هم این مرزها را برای خود کودک تعیین کنید و هم به مرزهای دیگران احترام بگذارید.

چگونه احترام به حریم شخصی را به کودک خود بیاموزیم؟

به فرزندان خود بیاموزید که هنگام صحبت به اندازه یک بازو با فاصله از دیگران بایستند. وقتی در صف ایستاده‌ است، در مورد میزان نزدیک بودن به فرد دیگر با او صحبت کنید و به او یادآوری کنید که دست‌هایش را کنار خودش نگه دارد و به بقیه دست نزند. شما می‌توانید سناریوهای مختلفی را برای کمک به کودک در تمرین احترام به فضای شخصی شبیه سازی کنید.