سرطان بیضه شایع‌ترین سرطانی است که در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی در افرادی که در بدو تولد به آنها مرد اختصاص داده شده است، بروز پیدا می‌کند. شایع‌ترین علامتی که باید به آن توجه کرد، وجود توده‌ای بدون درد در بیضه است. اگر سرطان بیضه به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است. سرطان بیضه به درمان بسیار عالی پاسخ می‌دهد. با مجله پینو بیبی همراه باشید تا در مورد این سرطان و راهکار درمان آن بیشتر بدانید.
سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه Testicular Cancer زمانی شکل می‌گیرد که سلول‌های بدخیم (سرطانی) در بافت‌های یک یا (به طور معمول) هر دو بیضه رشد کنند. بیضه‌های دو غده جنسی گردویی شکل هستند که اسپرم و هورمون تستوسترون تولید می‌کنند. آنها درون کیسه‌ای از جنس پوست قرار می‌گیرند که زیر آلت تناسلی به نام کیسه بیضه قرار دارد. مانند هر سرطان دیگری، سرطان بیضه نیز یک بیماری جدی است. خوشبختانه سرطان بیضه بسیار قابل درمان است.
انواع سرطان بیضه کدامند؟
حدود ۹۰ درصد از تمام سرطان‌های بیضه از سلول‌های زایا در بیضه‌ها منشأ می‌گیرد که به هم چسبیده و توده یا تومور را تشکیل می‌دهند. سلول‌های زایا، سلول‌های هستند که در نهایت به اسپرم تبدیل می‌شوند. دو نوع سرطان بیضه از سلول‌های زایا ایجاد می‌شود.
- سمینوما: سرطان با رشد آهسته که عمدتاً افراد ۴۰ یا ۵۰ ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- غیر سمینوما: سرطانی که سریع‌تر از سمینوما رشد می‌کند. این بیماری عمدتاً بر افرادی در اواخر نوجوانی، ۲۰ سالگی و اوایل ۳۰ سالگی تأثیر می‌گذارد. چهار نوع تومور غیر سمینوما وجود دارد. نام هر کدام از آنها بر اساس نوع سلول زایای تشکیل دهنده تومور است. تومورهای غیر سمینوما شامل کارسینوم جنینی، کارسینوم کیسه زرده، کوریوکارسینوما و تراتوم هستند.
برخی از تومورهای سرطانی بیضه از سلول‌های سمینوما و غیر سمینوما تشکیل شده‌اند.
سرطان بیضه چقدر شایع است؟
سرطان بیضه نادر است و از هر ۲۵۰ نفر تنها یک نفر در طول زندگی خود مبتلا به سرطان بیضه می‌شود. با این حال، این شایع‌ترین سرطان در بین افرادی است که در هنگام تولد در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی به آنها اختصاص داده شده است.
علائم و نشانه‌های سرطان بیضه چیست؟
شایع‌ترین علامت سرطان بیضه وجود توده بدون درد در بیضه است. علائم دیگر عبارت هستند از:
- تورم یا تجمع ناگهانی مایع در کیسه بیضه
- توده یا تورم در هر دو بیضه
- احساس سنگینی در کیسه بیضه
- درد مبهم در کشاله ران یا پایین شکم
- درد یا ناراحتی در کیسه بیضه یا بیضه
- کوچک شدن بیضه (آتروفی بیضه)
- حساسیت و رشد سینه (به دلیل ترشح هورمون استروژن توسط تومور)
- کمردرد (اگر تومور به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته باشد)
این علائم ممکن است در شرایط دیگر و بیماری‌های دیگر نیز رخ دهد، بنابراین اگر فردی متوجه شود که این علائم را دارد نباید وحشت کند. با این حال، برای اطمینان، یک ملاقات با پزشک خود برنامهریزی کند. تأخیر در تشخیص به سلول‌های سرطانی فرصت می‌دهد تا گسترش پیدا کنند و درمان بیماری را سخت‌تر می‌کند.
چه چیزی باعث سرطان بیضه می‌شود؟
سرطان بیضه زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌ها سریع‌تر از حد معمول تکثیر می‌شوند و در نهایت یک توده یا تومور تشکیل می‌دهند. محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث می‌شود سلول‌ها این گونه رفتار کنند. آنها می‌دانند که سلول‌هایی که به سرطان بیضه تبدیل می‌شوند معمولاً سلول‌های زایا هستند.
عوامل خطر ابتلا به سرطان بیضه چیست؟
عوامل متعددی ممکن است خطر ابتلا به سرطان‌بیضه را افزایش دهد. عوامل خطر باعث ایجاد سرطان‌بیضه نمی‌شوند، اما ممکن است احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. عوامل خطر سرطان بیضه عبارت هستند از:
- سن: سرطان بیضه بیشتر افراد بین ۱۵ تا ۳۵ سال را مبتلا می‌کند.
- بیضه‌های نزول نکرده (کریپتورکیدیسم): بیضه‌ها در دوران بارداری در شکم جنین تشکیل می‌شوند و معمولاً قبل از تولد به داخل کیسه بیضه می‌افتند. بیضه‌هایی که نمی‌افتند بیضه‌های نزول نکرده نامیده می‌شوند و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. تولد با این بیماری ممکن است خطر سرطان‌بیضه را حتی در صورت انجام عمل جراحی افزایش دهد. مقاله مربوط به لزوم چکاپ دستگاه تناسلی در نوزادان پسر را حتماً مطالعه کنید.
- نژاد و قومیت: سرطان بیضه در بین سفید پوستان غیر اسپانیایی در امریکا و اروپا شایع‌تر است.
- سابقه شخصی یا خانوادگی: اگر پدر بیولوژیکی و برادر به سرطان بیضه مبتلا باشد، ممکن است احتمال ابتلا به سرطان بیضه بیشتر باشد.
- برخی از شرایط ژنتیکی ارثی مانند سندرم داون و سندرم کلاین فلتر نیز ممکن است خطر ابتلا را افزایش دهد. ابتلا به سرطان‌بیضه در یک بیضه احتمال ابتلا به سرطان دوم را در بیضه دیگر افزایش می‌دهد.
- ناباروری در مردان: برخی از همان عواملی که باعث ناباروری می‌شوند ممکن است با ایجاد سرطان بیضه نیز مرتبط باشند. تحقیقات بیشتری برای درک ارتباط مورد نیاز است.
- وزن کم هنگام تولد
- زایمان زودرس
- قد بلند
سرطان بیضه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک ممکن است سرطان بیضه را پس از بررسی یک توده یا تغییر دیگری در بیضه که در طی خودآزمایی پیدا کردید، تشخیص دهد. گاهی اوقات سرطان بیضه در طول یک معاینه فیزیکی معمول تشخیص داده می‌شود. روش‌ها و آزمایش‌های رایج برای کمک به تشخیص سرطان بیضه عبارت هستند از:
- معاینه فیزیکی و شرح حال بیمار: پزشک در مورد علائم فرد می‌پرسد و بیمار را از نزدیک معاینه می‌کند تا علائم سرطان بیضه را بررسی کند. پزشک ممکن است بیضه‌های فرد را برای توده‌ها بررسی کند و غدد لنفاوی را برای علائم گسترش سرطان ارزیابی نماید.
- سونوگرافی: اگر پزشک در طول معاینه متوجه یک ناهنجاری شود، احتمالاً سونوگرافی را تجویز می‌کند. این روش پزشکی است که از امواج صوتی با انرژی بالا برای ایجاد تصاویری از بافت داخل بدن استفاده می‌کند.
- ارکیکتومی‌اینگوینال و بیوپسی: اگر سونوگرافی شواهدی از سرطان را نشان دهد، پزشک بیضه آسیب دیده را از طریق یک برش در کشاله ران بیمار برمی‌دارد. یک متخصص بافت بیضه را با استفاده از میکروسکوپ برای بررسی سلول‌های سرطانی بررسی می‌کند.
سایر آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش نشانگر تومور سرم: این روش یک نمونه خون را برای اندازه‌گیری مقادیر برخی مواد مرتبط با انواع خاصی از سرطان بررسی می‌کند. به این مواد تومور مارکر می‌گویند. نشانگرهای توموری که اغلب در سرطان بیضه افزایش می‌یابند عبارت هستند از آلفا فتوپروتئین AFP، گنادوتروپین جفتی انسانی hCG بتا و لاکتات دهیدروژنازLDH. انواع مختلف تومورها نشانگرهای مختلفی را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، سمینوما گاهی اوقات hCG را افزایش می‌دهد اما AFP را افزایش نمی‌دهد. غیر سمینوما ممکن است AFP را افزایش دهد اما hCG را افزایش نمی‌دهد. افزایش سطح LDH ممکن است نشان دهنده گسترش سرطان باشد.
- CT اسکن، اشعه ایکس و MRI: سی تی اسکن و اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند. پزشک ممکن است یک CT اسکن از شکم و لگن انجام دهد تا ببیند آیا سرطان به اندام‌های شکمی فرد سرایت کرده است یا خیر. آنها ممکن است یک سی تی اسکن و یا اشعه ایکس استاندارد را برای مشاهده این که آیا سرطان به ریه بیمار سرایت کرده است یا خیر تجویز کنند. اگر پزشک مشکوک باشد که سرطان به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) گسترش یافته است، ممکن است MRI انجام دهد. MRI از امواج مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند.
مراحل سرطان بیضه چیست؟
تشخیص سرطان هم چنین شامل مرحله‌بندی سرطان است. مرحله‌بندی سرطان‌ها اطلاعات مهمی را ارائه می‌دهد که تصمیمات درمانی مانند اندازه تومور و گسترش سرطان را امکان‌پذیر می‌کند.
- مرحله صفر: سلول‌های غیرطبیعی رشد کرده‌اند اما هنوز در داخل بیضه‌ها هستند، جایی که سلول‌های اسپرم شروع به رشد می‌کنند. مرحله صفر نیز نئوپلازی سلول زایا در محلGCNIS نامیده می‌شود.
- مرحله I: سرطان به بیضه محدود می‌شود، که ممکن است شامل عروق خونی یا لنفاوی مجاور باشد. تومور مارکرها ممکن است بالا باشند یا نباشند.
- مرحله II: سرطان به غدد لنفاوی پشت شکم بیمار گسترش یافته است (که به آن خلف صفاق نیز گفته می‌شود) اما نه در جای دیگر بدن. اگر سرطان در غدد لنفاوی همراه با نشانگرهای تومور متوسط و یا بسیار بالا باشد، سرطان به جای مرحله دوم، در مرحله III می‌باشد.
- مرحله III: سرطان به غدد لنفاوی فراتر از شکم و یا به سایر اندام‌ها گسترش یافته است.
اکثریت قریب به اتفاق سمینوم‌ها به بیضه‌ها محدود می‌شوند. به ندرت، سمینوما ممکن است در نواحی دیگر بدن، مانند ناحیه قفسه سینه (مدیاستن) و یا پشت حفره شکمی (رتروپریتونوم) منشاء بگیرد.
راه‌های درمان سرطان بیضه چیست؟
درمان به عوامل مختلفی از جمله سلامتی، ترجیحات درمانی، مرحله سرطان و نوع تومور بستگی دارد. سمینوماها آهسته‌تر رشد می‌کنند و نسبت به غیر سمینوماها بهتر به پرتو درمانی پاسخ می‌دهند. هر دو نوع تومور سرطان بیضه به خوبی به درمان‌های شیمی درمانی پاسخ می‌دهند. اگر سرطان بیضه هم تومورهای سمینوما و هم تومورهای غیرسمینوما را درگیر کند، پزشک آن را به عنوان یک سرطان غیرسمینوما درمان می‌کند.
عمل جراحی برای درمان سرطان بیضه
جراحی برای برداشتن بیضه سرطانی رایج‌ترین درمان برای سرطان‌بیضه است، صرف نظر از مرحله سرطان یا نوع تومور. در برخی موارد، پزشک ممکن است غدد لنفاوی را نیز بردارد.
- اورککتومی اینگوینال رادیکال: پزشک ممکن است ارکیکتومی Orchiectomy (برداشتن بیضه) را برای درمان سرطان‌های بیضه سمینوما و غیر سمینومایی انجام دهد. در طول این عمل، پزشک یک برش در کشاله ران ایجاد می‌کند تا بیضه همراه با تومور را خارج کند. پزشک هم چنین رگ‌های خونی و بافت لنفاوی را می‌بندد تا از گسترش سرطان از محل تومور به بقیه بدن جلوگیری کند.
- تشریح غدد لنفاوی خلفی صفاقی RPLND: پزشک ممکن است بسته به مرحله سرطان و نوع تومور، تشریح غدد لنفاوی خلفی صفاقی را انجام دهد. RPLND با سرطان‌های بیضه غیر سمینوما شایع‌تر است. در طول این عمل، پزشک یک برش در شکم بیمار ایجاد می‌کند و غدد لنفاوی پشت اندام‌های شکمی بیمار را بر می‌دارد. RPLND ممکن است برای درمان سرطان استفاده شود و هم چنین ممکن است برای مرحله بندی سرطان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
پزشک هم چنین ممکن است برای برداشتن تومورهایی که به ریه و یا کبد گسترش یافته‌اند، جراحی انجام دهد.
پرتو درمانی برای درمان سرطان بیضه
در پرتو درمانی از اشعه ایکس با دوز بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. ممکن است پس از جراحی برای جلوگیری از بازگشت تومور از اشعه استفاده شود. معمولاً پرتو درمانی به درمان سمینوما محدود می‌شود.
شیمی‌درمانی برای درمان سرطان بیضه
شیمی‌درمانی از داروهایی مانند سیس پلاتین، بلئومایسین و اتوپوزید برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. شیمی درمانی میزان بقای افراد مبتلا به سمینوما و غیر سمینوما را بهبود بخشیده است. بسته به سرطان بیمار ممکن است به جای جراحی، شیمی درمانی دریافت کند. ممکن است قبل از روش RPLND و یا بعد از ارکیکتومی رادیکال اینگوینال استفاده شود. هم چنین ممکن است از شیمی درمانی برای درمان سرطانی که پس از بهبودی عود کرده است استفاده شود.
چگونه می‌توان از سرطان‌بیضه پیشگیری کرد؟
سرطان بیضه قابل پیشگیری نیست، اما می‌توان آزمایش‌های خود آزمایی بیضهTSE را برای شناسایی تغییراتی در بیضه‌ها انجام داد. پزشک باید در مورد توده‌ها، ندول‌ها، سختی بافت بیضه و یا بیضه‌ای که بزرگ‌تر یا کوچک‌تر شده است بداند. بسیاری از پزشکان خود اقدام به معاینه بیضه می‌کنند.
نحوه خودآزمایی بیضه (TSE) برای محافظت از خود در برابر سرطان‌بیضه
آقایان می‌توانند یک خودآزمایی بیضه TSE را در کمتر از دو دقیقه انجام دهند. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که بیضه دارند (آقایان یا افرادی که بیضه دارند ولی جنسیت نامشخص دارند)، ماهانه خود آزمایی بیضه را انجام دهند. خودآزمایی به صورت مراحل زیر قابل انجام است.
- فرد باید یک دست کیسه بیضه را بگیرد که شامل یک بیضه تا حدی قابل مشاهده است.
- انگشت شست، سبابه و وسط دست چپ به آرامی روی بیضه چپ را فشار می‌دهند و همزمان در حالی که انگشت شست، اشاره و وسط دست راست به آرامی بیضه راست را فشار می‌دهند.
- بهتر است معاینه را بعد از دوش آب گرم یا حمام انجام شود. گرما باعث شل شدن کیسه بیضه می‌شود و احساس هر چیز غیرعادی در کیسه را آسان‌تر می‌کند.
- باید از هر دو دست برای بررسی هر بیضه استفاده شود. فرد باید انگشت اشاره و وسط خود را در زیر بیضه قرار دهد و شست خود را در بالا قرار دهد. هر بیضه را بین شست و انگشتان خود بچرخاند.
با هر آن چه در بیضه به صورت طبیعی است باید آشنا بود تا در تشخیص توده و بافت‌های غیر معمول اشتباه نکنید. همان طور که فرد در موقع معاینه هر بیضه را احساس لمس می‌کند، ممکن است ساختار طناب مانندی را در بالا و پشت بیضه متوجه شود، این ساختار اپیدیدیم نامیده می‌شود. اپیدیدیم، اسپرم را ذخیره می‌کند و انتقال می‌دهد. این ساختار را نباید با یک توده اشتباه گرفت. هم چنین طبیعی است که‌اندازه بیضه‌ها کمی متفاوت باشد. اگر چه بیضه‌های چپ و راست اغلب اندازه‌های متفاوتی دارند، اما هر بیضه باید به طور کلی یک اندازه باقی بماند. اگر هنگام معاینه، هر توده‌ای احساس شد باید با پزک مشورت شود. این توده‌ها می‌توانند به اندازه نخود یا بزرگ‌تر باشند و اغلب بدون درد هستند. اگر متوجه تغییر در اندازه بیضه‌های خود شدید و یا توده‌ای را احساس کردید، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین باید سالانه یک معاینه فیزیکی انجام دهید.
پیش آگهی (احتمال بهبودی) برای افراد مبتلا به سرطان‌بیضه چیست؟
پیش آگهی سرطان بیضه عالی است. این نوع سرطان در بیش از ۹۵ درصد موارد با موفقیت درمان می‌شود. حتی افرادی که عوامل خطر نامطلوب دارند به طور متوسط ۵۰ درصد شانس درمان دارند.
آیا سرطان بیضه قابل درمان است؟
سرطان بیضه قابل درمان است. در حالی که تشخیص به موقع سرطان همیشه لازم است، خبر خوب در مورد سرطان‌بیضه این است که در ۹۵ درصد موارد با موفقیت درمان می‌شود. اگر بیماری به موقع درمان شود، میزان بهبودی به ۹۸ درصد می‌رسد.
آیا سرطان بیضه کشنده است؟
سرطان بیضه می‌تواند کشنده باشد، اما نادر است. با این حال، تشخیص زود هنگام تفاوت زیادی در شانس بقای افراد مبتلا ایجاد می‌کند. هر چه زودتر به پزشک مراجعه شود و سرطان تشخیص داده شود، شانس بهبودی کامل بیشتر خواهد شد.
خود مراقبتی در برابر سرطان‌بیضه
بسیاری از افراد ممکن است بپرسند که آیا برداشتن بیضه چگونه بر میل جنسی و باروری آنها تأثیر می‌گذارد. معمولاً بیضه‌ها، تمام منبعی هستند که برای تولید تستوسترون کافی برای حفظ سطح هورمونی و حفظ میل جنسی در مردان نیاز دارند. افراد باید هنوز هم بتوانند نعوظ و انزال داشته باشند. در برخی موارد، افرادی که غدد لنفاوی آنها برداشته شده است، ممکن است نعوظ داشته باشند اما ممکن است در انزال مشکل داشته باشند. بهتر در مورد خطرات مربوط به درمان سرطان بیضه با پزشک مشورت شود. اگر فرد نگران قدرت باروری خود است، بانک اسپرم و یا منجمد کردن اسپرم برای مدتی می‌تواند احتمال باروری را حفظ کند و استفاده از این روش ممکن است یک گزینه خوب باشد.
سخن آخر
اگر مردان متوجه تغییری در یک یا هر دو بیضه شدند، نباید برنامهریزی برای ویزیت پزشک را به تاخیر بیاندازند. اکثر آقایان ترجیح می‌دهند از معایناتی که شامل بازرسی دقیق اندام تناسلی آنها است، اجتناب کنند و یا آن را به تعویق بیندازند اما وقتی صحبت از سرطان می‌شود، زمان بندی ضروری است. بسته به نوع سرطان، درمان زود هنگام می‌تواند سرطان بیضه را تا حدود زیادی کنترل و درمان کند.