زمان صحیح آزمایش خون برای تشخیص بارداری

ما در این مقاله به بررسی مفصل آزمایش خون بارداری می‌پردازیم با ما همراه باشید تا با آگاهی کامل بتوانید این آزمایش را در زمان صحیح انجام دهید.

hCG یا هورمون گنادوتروپیک کوریونی، هورمونی است که توسط سلول‌های جفت ترشح می‌شود. بنابراین این هورمون در زنان باردار خیلی زود تشخیص داده خواهد شد. سطح آن اغلب در خارج از بارداری منفی است. مثبت شدن این هورمون از روز اول اواخر قاعدگی (تقریباً ۳ هفته پس از تاریخ آخرین قاعدگی)، تشخیص بارداری را ممکن می‌سازد. اگر خیلی زود انجام نشود، آزمایش منفی در اکثر موارد حاملگی را رد می‌کند.

در موقعیت‌های پرخطر یا زمانی که نشانه‌های خاصی ممکن است حاکی از یک دوره غیرطبیعی بارداری باشد، سطح بتا-hCG را می‌توان با سنجش‌های متوالی هر ۴۸ ساعت کنترل کرد. در واقع، میزان آن در سه ماهه اول بارداری به طور منظم افزایش می‌یابد. سپس در سه ماهه دوم و سوم تثبیت شده و کاهش خواهد یافت.

تست بارداری با آزمایش خون چگونه است؟

 آزمایش خون بارداری آزمایشی برای زنان باردار می‌باشد که وجود گنادوتروپین جفتی انسانی یا hCG، هورمون تولید شده توسط جنین را در سیستم شما تایید می‌کند. ممکن است در اولین ویزیت، پزشک شما برای تایید نتایج تست بارداری، این آزمایش را تجویز کند.

آزمایش خون بارداری HCG هورمون را در سطح پایین‌تری نسبت به آزمایش ادراری که در خانه انجام می‌دهید، با دقت ۹۹ درصد، نشان می‌دهد. همینطور این آزمایش قادر به اندازه‌گیری تغییرات در سطوح hCG در طول زمان است.

اما این تمام چیزی نیست که ارائه دهنده شما در اولین معاینه بارداری و ملاقات‌های بعدی قبل از زایمان به دنبال آن است. شما می توانید انتظار داشته باشید که در طول بارداری خود آزمایش خون معمولی دریافت کنید که موارد زیر را بررسی می‌کند:

موارد مورد بررسی در یک آزمایش خون در دوران بارداری

• سطح hCG شما: آزمایش خون برای hCG می‌تواند بارداری را با دقت بیش از ۹۹ درصد در اوایل یک هفته پس از لقاح تشخیص دهد. یک آزمایش خون بارداری کیفی به سادگی هر گونه hCG را در جریان خون شما برای تایید بارداری جستجو می‌کند. یک آزمایش خون کمی، میزان دقیق hCG را در سیستم شما اندازه گیری خواهد کرد.
• عفونت‌های مقاربتی‌، از جمله سیفلیس،  هپاتیت B و HIV.
• مصونیت در برابر برخی بیماری‌ها از جمله آبله مرغان.
• کمبود ویتامین D
• گروه خونی شما در صورتی که در یک مقطع زمانی نیاز به تزریق خون داشته باشید.
• فاکتور Rh شما با جنین ناسازگاری Rh داشته باشد. در صورتی که تشخیص داده نشود می‌تواند خطرناک باشد، اما اگر در میان اقلیت کوچکی از زنان در معرض خطر قرار داشته باشید، کاملاً قابل پیشگیری است.

بسته به عوامل خطر فردی شما، پزشک شما ممکن است آزمایش‌های اضافی را در دور اول آزمایش خون بگنجاند.

بیشتر بخوانید: از انواع تست بارداری چه می‌دانید؟

بتا-hCG چیست؟

بتا-hCG یا گنادوتروپین جفتی انسان، هورمونی است که در دوران بارداری ترشح می‌شود. این هورمون در نگاه اول از لانه گزینی جنین در رحم، یعنی از هفته دوم بارداری یا ۶ تا ۱۰ روز پس از لقاح قابل تشخیص است. بتا-hCG توسط سلول‌های تروفوبلاست ترشح می‌شود، سلول‌هایی که تخمک را محدود کرده و جفت را ایجاد می‌کنند.

در دوران بارداری، سطح بتا-hCG به سرعت افزایش می‌یابد و در هفته‌های ۸ تا ۱۰ آمنوره یا همان فقدان قائدگی به اوج خود می‌رسد. سپس این پیک کاهش یافته و تا زمان زایمان ثابت می‌ماند.

بنابراین بتا-hCG به عنوان نشانگر بارداری استفاده می‌شود. آزمایش بتا-hCG با اندازه گیری سطح هورمون بتا-hCG در خون یا ادرار به آشکار شدن بارداری کمک می‌کند. با آزمایشات بارداری که از روی ادارار و در خانه انجام می‌شود می‌توان بارداری را تشخیص داد. اما همچنین در طی آزمایشات خونی است که تأیید شروع بارداری مشخص می‌شود.

چه زمانی باید آزمایش خون بدهید تا متوجه شوید باردار هستید؟

اگر تست بارداری ادرار در بسیاری از موارد برای تشخیص حاملگی کافی باشد، میزان دقت ازمایش خون بارداری این مزیت را دارد که نسبت به هورمون‌ها حساس‌تر است و سطح آن را در خون با دقت بیشتری تعیین می‌کند.

نیازی نیست روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده به آزمایشگاه مراجعه کنید. هورمون بتا-HCG تنها زمانی قابل تشخیص است که جفت چند روز پس از لقاح شروع به چسبیدن به دیواره رحم کند. اولین سلول ابتدا باید هزاران بار تقسیم شود و به سمت رحم حرکت کند.

به عبارت دقیق، این به معنای انتظار دوره لازم ۱۲ تا ۱۴ روزه بین تخمک گذاری و لانه گزینی در صورت بارداری برای تجزیه و تحلیل خون زن باردار (احتمالاً) است. از سوی دیگر، به این معنی است که هورمون HCG از اولین روز تاخیر پریود قابل تشخیص می‌باشد.

شرایط مثبت یا منفی شدن آزمایش

آزمایشگاه‌های مختلف چندین تکنیک برای تعیین کمیت هورمون HCG در آزمایش خون دارند. با این وجود، همه آن‌ها در مورد آستانه تعیین کننده بارداری توافق دارند: هورمون بر حسب واحد در لیتر (UI/L) شمارش می‌شود و آستانه ۵ UI/L تعیین می‌شود.

اگر HCG بزرگتر از ۲۵ باشد نشان می‌دهد که فرد باردار است. حال اگر این کمیت کمتر از ۵ باشد نشان می‌دهد که فرد باردار نیست. البته هیچ آزمایشی به صورت صد در صد قابل استناد نیست. به طور مثال وجود داروهایی مانند داروهای محرک تخم گذاری می‌تواند سطح HCG را به درستی نشان ندهد و باعث ایجاد نتیجه آزمایش نادرست شود.

تفسیر نتایج

در صورتی نتایج آزمایش خون بارداری مثبت است که سطح hCG در خون بیشتر از  UI/L 5 باشد. در اوایل بارداری، سطح بتا hCG در چهار هفته اول بارداری هر ۴۸ ساعت دو برابر می‌شود. سپس این میزان تقریباً هر ۸۴ ساعت دو برابر شده و بین هفته ۷ تا ۱۲ بارداری به حداکثر میزان خود می‌رسد. سپس به تدریج تا پایان بارداری کاهش می‌یابد. ترشح هورمون hCG بسته به هر فرد متغیر بوده و در بارداری دوقلو میزان آن بیشتر است.

میزان طبیعی هورمون hCG در ماه‌های مختلف بارداری به شرح زیر است:

از سوی دیگر، نتایج غیرعادی می‌تواند به معنای چیزهای مختلفی باشد.

hCG بالاتر از حد انتظار

سطح بالاتر از حد طبیعی hCG ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:

• عفونت یا تومورهای بدخیم رحم
• بیش از یک جنین (مثلاً دوقلو یا سه قلو)
• تومورهای غیر سرطانی رحم
• سرطان تخمدان
• سرطان بیضه (در مردان)

hCG کمتر از حد انتظار

سطوح پایین‌تر از حد طبیعی hCG ممکن است به این معنی باشد:

• حاملگی خارج از رحم
• سقط جنین ناقص یا کامل
• مرگ احتمالی جنین

نحوه انجام آزمایش خون در دوران بارداری

آزمایش خون بارداری مانند هر آزمایش خون دیگری انجام می‌شود. احتمالاً نیازی به انجام کار خاصی برای آماده سازی ندارید، اما برای اطمینان با پزشک خود هیچ ضرری ندارد. در طول آزمایش، تکنسین سوزن را وارد رگ شما کرده و خون شما را در ویال‌ها جمع می‌کند. این فرآیند فقط چند دقیقه طول می‌کشد.

وقتی سوزن وارد می‌شود ممکن است کمی احساس نیشگون گرفتن کنید. برخی افراد پس از جمع آوری خون احساس سرگیجه یا سبکی سر می‌کنند. این احساس طبیعی است. فقط تا زمانی که این احساس از بین برود، بنشینید و اگر واقعاً احساس خستگی می‌کنید کمی آب یا آبمیوه میل کنید.

آیا آزمایش خون، مثبت کاذب یا منفی کاذب وجود دارد؟

این موارد نادر هستند اما می‌توانند وجود داشته باشند. مثبت کاذب می‌تواند در موارد بسیار نادر رخ دهد، زیرا آن‌ها تومورهای تخمدان یا تومورهای جفت هستند که هورمون های HCG را نیز ترشح می‌کنند.

در مورد منفی‌های کاذب، اگر واقعاً حاملگی وجود داشته باشد که بعداً تأیید شود، فقط نشانه این است که آزمایش خون خیلی زود انجام شده است، زمانی که آستانه هورمون هنوز قابل تشخیص نبوده است.

خطرات آزمایش خون بارداری

آزمایش خون بارداری بی‌خطر است و بعید است که عوارض جانبی عمده‌ای ایجاد کند. اما ممکن است مقداری کبودی خفیف و موقت در محل تزریق داشته باشید.

احساس تهوع، سرگیجه و… در هنگام خونگیری غیرعادی نیست یا حتی قبل از خونگیری که ممکن است کمی استرس داشته باشید. خوردن یا نوشیدن چیزهای شیرین یا نمکی (مانند نوشیدنی یا چیپس سیب زمینی) قبل از آزمایش می‌تواند کمک کننده باشد. البته ابتدا با پزشک مربووطه مشورت کنید.

نفس‌های آهسته و عمیق یا گپ زدن با تکنسین در طول عمل خونگیری می‌تواند به آرامش شما نیز کمک کند. یا سعی کنید در مورد آینده خود به عنوان یک مادر جدید رویاپردازی کنید. به احتمال زیاد، اولین آزمایش خون بارداری شما خبر خوشحال کننده‌ای را که قبلاً هنگام انجام آزمایش بارداری در خانه دریافت کرده‌اید، دوباره تأیید می‌کند.

داروهایی که باعث خطا می‌شود

داروهایی وجود دارند که می‌توانند میزان hCG خود شما را کاهش دهند. این داروها شامل موارد زیر می‌شوند:

پرومتازین: این دارو معمولا به عنوان آنتی هیستامین مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا در محصولات سرما خوردگی، آلرژی، تهوع و… یافت می‌شود.

داروهایی نیز وجود دارند که می‌توانند میزان hCG خون شما را افزایش دهند. آن‌ها نیز شامل موارد زیر می‌شوند:

• پرومتازین Promethazine
• هیپنوتیزم Hypnotics (مانند داروهای خواب
• داروهای تجویز شده حاوی hCG، مانند Pregnyl ، A.P.L. ، Profasi ، Chorex ، Novarel یا Ovidrel)
• داروهای فنوتیازین Phenothiazine (مانند کلرپرومازین Chlorpromazine / تورازین Thorazine)
• داروهایی برای جلوگیری از تشنج
• داروهایی برای درمان بیماری پارکینسون

معایب آزمایش خون بارداری

دریافت نتیجه آزمایش خون بارداری ممکن است نسبت به آزمایش ادرار، زمان بیشتری طول بکشد. البته دریافت نتیجه آزمایش از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است و ممکن است پس از یک یا دو ساعت نیز بتوانید نتیجه حاصل را ببینید.

آزمایش بارداری خون هزینه بیشتری نسبت به روش‌های خانگی دارد. همینطور ممکن سا تزمان بیشتری را صرف کنید تا در آزمایشگاه حاضر شده و پس از آن نیز منتظر جواب آن بمانید.

میزان دقت آزمایش خون بارداری

آزمایش خون بارداری نسبت به آزمایش ادرار می‌تواند زودتر باردار شدن شما را مشخص کند. اگرچه ممکن است دیرتر جواب ازمایش به دستتان برسد. پس از ۱۰ روز لقاح، این آزمایش می‌تاوند بارداری را مشخص کند. در واقع بهترین و مطمئن‌ترین راهکار برای تشخیص بارداری است.

البته همواره توصیه می‌شود دو هفته پس از لقاح آزمایش خون بدهند. زیرا اگر زودتر از این موعد آزمایش خون بارداری بدهد ممکن است جواب تست منفی کاذب باشد. در ۹۹ درصد مواقع جواب آزمایش دقیق و درست تشخیص داده شده است. زیرا میزان دقیق hcg سنجیده می‌شود و می‌توان به جواب آن اطمینان زیادی داشت.

سخن آخر

چه چیزی به شما می‌گوید که ممکن است باردار باشید؟ دو انتخاب در دسترس شماست تا مطمئن شوید: یک آزمایش ادرار خریداری شده در داروخانه‌ها یا یک آزمایش خون ساده که در آزمایشگاه انجام می‌شود. هر دو راه حل بر اساس یک اصل کار می کنند: تشخیص وجود بتا-HCG در خون یا ادرار.

آزمایش خون بارداری، سطح بتا hCG، زیر واحد هورمون گنادوتروپین کوریونی (hCG) را در خون اندازه گیری می‌کند. پزشک این آزمایش را برای تشخیص اینکه آیا بارداری در حال پیشرفت است را تجویز می‌کند. شما می‌توانید این آزمایش خون را در یک آزمایشگاه آنالیز پزشکی انجام دهید.