از پوشک گرفتن کودک: بهترین زمان، چه سنی است؟

از پوشک گرفتن و آموزش توالت رفتن به کودک یک مرحله رشد مهم در دوران کودکی به شمار می‌رود. بیش‌تر کودکان بین سنین ۱۸ تا ۳۰ ماهگی یاد می‌گیرند که از دستشویی استفاده کنند و آماده از پوشک گرفتن می‌شوند. البته قطعا این حالت برای همه کودکان صادق نیست. برخی از کودکان تا سن ۴ سالگی هم به طور کامل از پوشک گرفته نمی‌شوند. 

آمادگی کودک از نظر رشد، نقش مهمی را در زمان از پوشک گرفتن کودک ایفا می‌کند؛ اما نحوه برخورد مراقبین کودک در آموزش توالت رفتن نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. 

در این مقاله در مورد برخی از عواملی که ممکن است بر زمان از پوشک گرفتن کودک تاثیر بگذرانند، صحبت خواهیم کرد. 

از پوشک گرفتن کودک: متخصصان چه می‌گویند؟

لحظات زیادی وجود دارند که قطعا دوست دارید آن‌ها را با کودک خود به اشتراک بگذارید؛ اما به مرور زمان، عوض کردن پوشک نوزاد خسته کننده می‌شود. به مرور که کودک شما رشد می‌کند و تکامل پیدا می‌کند، به مراحل رشد خاصی دست پیدا می‌کند و آموزش توالت رفتن یکی از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. با این حساب، کارشناسان در مورد زمانی که می توانید از شر پوشک‌های کثیف خلاص شوید، چه می‌گویند؟

خب، همه چیز به این سادگی نیست.

میانگین زمان حدودی برای از پوشک گرفتن کودک، اوایل ۱۸ ماهگی است؛ اما این بدین معنی نیست که کودک شما در این سن حتما آمادگی پیدا می‌کند که خودش از دستشویی استفاده کند. کارشناسان می‌گویند که این مرحله رشد، یک محدوده زمانی کلی دارد. به طور میانگین، بیش‌تر کودکان از ۱۸ ماهگی تا ۲.۵ سالگی از پوشک گرفته می‌شوند. با این حال، لازم است که به خاطر داشته باشید که این فقط یک تخمین کلی است و حکم قطعی نیست. ممکن است کودک شما قبل از این که آماده از پوشک گرفتن شود، به قدری رشد کرده باشد که پوشک سایز بزرگ بپوشد.

به تفاوت‌های کودکان احترام بگذارید

کودک شما یک فرد کاملا منحصر به فرد است و بسیار مهم است که هنگام از پوشک گرفتن کودک این را به خاطر داشته باشید. از آنجایی که هر کودکی با دیگری متفاوت است، لزوما نمی‌توانید به طور قطعی بگویید که کودک شما در سن خاصی باید آماده استفاده از توالت باشد.

کاملاً قابل درک است که به چه دلیل ممکن است شما تمایل داشته باشید به کودک یا کودک نوپای خود آموزش توالت رفتن بدهید. به هر صورت، عوض کردن پوشک می‌تواند انرژی قابل توجهی را از شما بگیرد. اما با این حال، لازم است به خاطر داشته باشید که فرزند شما این مرحله را در زمانی که احساس آمادگی می‌کند، انجام خواهد داد.

با این که خیلی خوب می‌شد که کودک در یک تاریخ مشخص از پوشک گرفته می‌شد و به ناگهان خودش به دستشویی می‌رفت، اما رشد کودک به این شکل کار نمی‌کند. عوامل مختلف و بسیاری وجود دارند که تعیین می‌کنند کودک شما چه زمانی برای این مرحله آماده خواهد بود. در واقع، همه چیز به زمانی بستگی دارد که کودک شما تصمیم بگیرد که آماده است. با این که ممکن است بتوانید کودک خود را تشویق کنید که با سرعت بیش‌تری به سمت این تغییر حرکت کند، اما والدین با تجربه می‌دانند که نوزادان و کودکان خردسال بر اساس زمان مناسب خود رشد می‌کنند.

حتی بازه زمانی کلی برای از پوشک گرفتن کودک قطعی نیست. مهم است که این را به خاطر داشته باشید و اگر کودک شما طبق این بازه رفتار نکرد، وحشت نکنید. با این که تعداد زیادی از کودکان بین ۱۸ ماهگی تا ۲.۵ سالگی از پوشک گرفته می‌شوند، این بدین معنی نیست که همه کودکان به همین شکل رفتار می‌کنند و این غیر طبیعی نیست.

والدین اغلب زمانی که فرزندشان از زمان بندی‌های مشخص شده در کتاب‌های بچه داری پیروی نمی‌کند، نگران می‌شوند. این احساس منطقی است؛ اما احتمالا خوشحال خواهید شد که بدانید کارشناسان توافق دارند که برخی از کودکان واقعاً مشکلی ندارند و فقط به زمان اضافی نیاز دارند. این بدان معنی نیست که کودک شما مشکل خاصی دارد. بلکه فقط بخشی از فرآیند رشد کودک شماست و او در زمان مناسب به آن دست خواهد یافت.

برخی از والدین با نگرانی مشاهده می‌کنند که کودک آن‌ها به سن مهدکودک نزدیک می‌شود و هنوز پوشک استفاده می‌کند. اما اگر متوجه شدید که زمان به سرعت می‌گذرد و فرزندتان هنوز پوشک دارد، وحشت نکنید. ممکن است برای برخی از کودکان پوشک شدن تا سن سه و یا چهار سالگی چندان رایج نباشد، اما آنقدرها هم که شما فکر می‌کنید غیر معمول نیست. به کودک خود کمک کنید و اطمینان داشته باشید که وقتی آماده باشد می‌توانید او را از پوشک بگیرید.

چگونه بفهمیم که زمان آن رسیده است که کودک را از پوشک بگیریم؟

پوشک یکبار مصرف، یک اختراع درخشان که زندگی والدین و کودکان خردسال را بسیار ساده‌تر کرد، نیازی به شستشوی بی پایان و اتو کردن پوشک پارچه‌ای ندارد و به دلیل جذب بالای این پوشک‌ها، راه رفتن کودک باعث خیس یا کثیف شدن محیط اطراف نمی‌شود. با این حال، با وجود راحتی که پوشک یکبار مصرف در زندگی روزانه به همراه دارد، یک جنبه منفی نیز دارد: کودک در حال رشد است و وقت آن است که او را از پوشک راحت و گرم بیرون بیاوریم و به استفاده مستقل از توالت عادت دهیم.

سخت است که به طور قطعی بگوییم بهترین زمان از پوشک گرفتن کودک چه سنی است. برخی معتقدند که باید کودک را در سریع‌ترین زمان ممکن از پوشک بگیرید و برخی دیگر می‌گویند که نباید عجله کرد و این مراحل خودش در زمان مناسب انجام می‌شود. زمانی که به آمارهای جهانی نگاه کنیم، می‌توانیم ببینیم که کودکان آمریکایی اغلب تا سه سالگی پوشک می‌شوند و در کشورهای اروپایی، این سن حتی بالاتر است. طبق این آمار، غیر معمول نیست که کودکان خردسال چهار ساله هنوز از توالت استفاده نکنند. 

اعلام سن خاصی برای از پوشک گرفتن کودک و استفاده مستقل از توالت، دشوار است. چرا که هر کودکی با دیگری متفاوت است، هر نوزادی به صورت منحصر به فرد رشد می‌کند و به همین دلیل سن ثابتی برای این مرحله وجود ندارد. بیایید توافق کنیم که مطلوب ترین بازه زمانی برای از پوشک گرفتن کودک، سن ۱۸ تا ۳۰ ماهگی است.

بیش‌تر کودکان تا سن یک سال و نیم آمادگی فیزیولوژیکی برای از پوشک گرفتن را پیدا می‌کنند. زمانی که کودک می‌تواند احساس کند که نیاز به توالت دارد و قادر است تا زمانی که به دستشویی برسد خود را نگاه دارد، لباس‌ خود را در بیاورد و در دستشویی بنشیند. البته لازم به ذکر است که در این سن بسیار پایین، تعداد کمی از کودکان درک می‌کنند که توالت و نه پوشک، جایی است که باید در آن نیازهای فیزیولوژیکی او برآورده شود.

چگونه بفهمیم که کودک از نظر فیزیولوژیکی برای توالت رفتن آماده است؟ 

متخصصان اطفال می‌گویند که حساسیت عصبی بر اسفنکترهای (نوعی از عضلات) مسئول تخلیه روده و مثانه تا زمانی که مفصل ران کودک به طور کامل رشد کرده باشد، ایجاد می‌شود. چگونه بفهمیم که این زمان فرا رسیده است؟ ساده است: کودک شما باید توانایی داشته باشد که زمانی که از پله‌ها بالا می‌رود، برای مثال پای راست خود را بر روی پله اول قرار دهد و در حالی که وزن خود را بر روی پای راست گذاشته است، بدون گذاشتن پای چپ خود بر پله اول، آن را بر پله دوم قرار دهد و بالا برود. اگر اینطور نیست و او هنوز با یک پا از پله بالا می‌رود و پای دیگر را بر روی همان پله می‌گذارد و قبل از پله دوم مکث می‌کند، هر چقدر هم که به او اصرار کنید، او هنوز برای استفاده از توالت آماده نیست. او از قبل احساس نمی‌کند که باید به دستشویی برود. احساس توالت فوراً و درست قبل از تخلیه می‌آید. 

اغلب ما توسط داستان‌های والدین دیگر گمراه می‌شویم که می‌گویند کودک آن‌ها از شش ماهگی درخواست توالت رفتن می‌کند. این درست نیست. کودک در این سن نمی‌تواند از قبل احساس کند که به دستشویی نیاز دارد. به احتمال زیاد، آن مادر و پدر زمان حدودی تغذیه و اجابت مزاج کودک خود را می‌دانند و می‌توانند چه زمانی او را به دستشویی ببرند.

تصاویر کودکان یک ساله شاد که روی توالت نشسته‌اند نیز نشان دهنده این نیست که کودک به تصمیم خود این کار را انجام می‌دهد. در اغلب موارد، کودکان یک ساله نمی‌دانند که چرا آن‌ها را روی توالت گذاشته‌اند و از آن‌ها چه انتظاری می‌رود. به همین دلیل، والدینی که از سن کم به کودک خود آموزش توالت رفتن داده‌اند، اغلب شکایت می‌کنند که یک پسرفت به وجود آمده است و کودک دوباره شروع به استفاده از پوشک کرده است. شما باید درک کنید که میزان مهارت‌های حرکتی کودک نقش مهمی در یادگیری توالت رفتن و از پوشک گرفتن کودک دارد. 

آیا کودک شما می‌تواند خودش به سمت دستشویی راه برود، شلوار و لباس زیر خود را در بیاورد، به درستی روی توالت بنشیند و با اطمینان کار خود را انجام دهد؟ از این نتیجه می‌گیریم که یکی از مهمترین عوامل در از پوشک گرفتن کودک و استفاده از توالت، توانایی کودک در انجام این کارها به صورت مستقل است.

بعد از دو سالگی، کودک آمادگی اجتماعی پیدا می‌کند. چنین کودکانی از قبل فعالانه از بزرگسالان تقلید می‌کنند، شروع به کپی کردن رفتار والدین و بستگان خود می‌کنند و کودکان می‌خواهند که در زمان توالت، مکان مخصوص به خود را داشته باشند.

اما در این حالت، کودک را به طور ناگهانی به دستشویی نبرید تا فقط از توالت استفاده کند و سپس او را بیرون بیاورید. بهتر است او را به تدریج با بازی به دستشویی رفتن عادت دهید. بنابراین او خودش علاقه مند می‌شود که نه تنها مهارت نشستن در توالت، بلکه انجام سایر کارهای خود (مانند درآوردن لباس و نشستن) را نیز یاد بگیرد. برای پیشگیری از واکنش‌های منفی، متخصصان اطفال توصیه می‌کنند که وقتی کودک به مهارت استفاده از توالت کاملاً مسلط شد، لباس زیر معمولی به او بپوشانید و انجام این کار در فصل گرم برای کودک خوب است.

آمادگی کودک از نظر رشد

همانطور که اشاره شد، از آنجایی که هر کودک با سرعت مخصوص به خود رشد می‌کند، سن از پوشک گرفتن کودک می‌تواند بسیار متفاوت باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که آموزش توالت رفتن بیش از حد زود و یا بیش از حد دیر در زندگی کودک می‌تواند باعث پسرفت یا تاخیر زمان از پوشک گرفتن کودک شود؛ اما به طور کلی این زمان بندی برای هر کودک متفاوت است.

اگرچه مطالعات نشان می‌دهند که بیش‌تر کودکان از نظر جسمی و عاطفی آماده هستند تا در سنین ۱۸ تا ۳۰ ماهگی به توالت بروند، سن کودک تنها عاملی نیست که باید در تصمیم گیری در مورد بهترین زمان برای از پوشک گرفتن کودک در نظر گرفته شود.

 چه زمانی باید آموزش توالت رفتن را به کودک شروع کنیم؟

برای این که بدانید آیا زمان آن رسیده است که کودک را از پوشک بگیرید و آموزش توالت رفتن را شروع کنید، لازم است به دنبال نشانه‌های آمادگی در کودک خود باشید، این نشانه‌ها عبارتند از:

• توانایی پیروی از درخواست‌های ساده
• خیس نکردن خود و خشک ماندن به مدت دو ساعت
• نشان دادن علاقه به استفاده از دستشویی
• توانایی نشستن بر روی توالت
• درخواست تعویض پوشک کثیف
• رفتن به دستشویی به صورت منظم
• نشان دادن علاقه به پوشیدن لباس زیر

نگهداری پوشک دور از دید کودک

گاهی اوقات ناکامی‌ها و شکست‌های از پوشک گرفتن کودک کم‌تر به سطح مهارت و یا آمادگی کودک مربوط هستند و بیش‌تر به عملکرد شما به عنوان والدین ارتباط دارند. این که آیا کودک به پوشک دسترسی دارد یا نه، می‌تواند بر مدت زمانی که از پوشک گرفتن کودک طول می‌کشد و زمانی که کودک شروع به استفاده از توالت می‌کند تاثیر بگذارد.

صرف نظر از سن کودک، نگه داشتن پوشک در خانه می‌تواند به کودک شما این پیام را بدهد که شما در مورد از پوشک گرفتن او جدی نیستید و واقعاً توقع ندارید که او از توالت استفاده کند. تا زمانی که پوشک هنوز در دسترس کودک باشد، کودک شما می‌داند این انتخاب را دارد که به استفاده از آن‌ها ادامه دهد. از آنجایی که کودک در این سن با استفاده از پوشک راحت است و دستشویی برای او ناآشنا است، کودکان اغلب مسیر آشنا را انتخاب می‌کنند.

اگر فرزند شما بخواهد از پوشک خود استفاده کند، مشکل حتی بدتر می‌شود، زیرا در این صورت شما به عنوان پدر و مادر باید تصمیم بگیرید که آیا این درخواست را برآورده کنید یا نه. انجام ندادن این کار می‌تواند منجر به عصبانیت کودک شود، اما دادن پوشک می‌تواند باعث تاخیر بیش‌تر در از پوشک گرفتن کودک گردد.

نگه داشتن پوشک دور از دید کودک می‌تواند این مشکل را رفع کند. اگر واقعا فکر می‌کنید که کودک شما آماده است تا از پوشک گرفته شود، بهتر است پوشک‌ها را در جایی نگهداری کنید که فرزندتان نتواند آن‌ها را ببیند و به آن‌ها دسترسی نداشته باشد.

استفاده از شلوارهای تمرینی توالت کودک

اگرچه استفاده از این شلوارها روشی محبوب برای کمک به انتقال از مرحله از پوشک گرفتن کودک هستند، اما استفاده از شلوارهای تمرینی توالت کودک که یکبار مصرف هستند، می‌تواند مانع از پیشرفت آموزش توالت رفتن برای برخی از کودکان شود و باعث شود که کودک ترجیح دهد بعد از سنی که از نظر رشد فیزیولوژی و روانی آمادگی دارد پوشک را کنار بگذارد، همچنان از پوشک استفاده کند.

برای کودکی که قبلاً نشان داده است که می‌تواند به درستی از توالت استفاده کند ولی همچنان استفاده از پوشک را ترجیح می‌دهد، استفاده از شلوار تمرینی توالت رفتن کودک یکبار مصرف کمی شبیه رفتن از چاله به چاه است. شلوارهای تمرینی توالت یکبار مصرف به اندازه پوشک جاذب نیستند؛ بنابراین با این که می‌توانند به کودک شما امکان اجابت مزاج در جایی به غیر از توالت را بدهند، تمیز کردن بعد از آن می‌تواند سخت‌تر از پوشک باشد.

آموزش توالت رفتن به کودک در شب ممکن است بسیار بیش‌تر از آموزش توالت رفتن در روز طول بکشد. بر اساس اطلاعات آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، شب ادراری گاه به گاه در ۲۰ درصد از کودکان ۵ ساله و ۱۰ درصد از کودکان ۷ ساله اتفاق می‌افتد و این طبیعی است.

استفاده کودکان از پوشک یا شلوارهای تمرینی توالت در دوران ابتدایی غیر معمول نیست. زیرا مثانه کودک هنوز توانایی نگه داشتن ادرار را برای مدت طولانی در خود ندارد. همچنین کودکانی که خواب عمیق دارند، ممکن است برای یادگیری نحوه بیدار شدن در شب و استفاده از دستشویی به زمان بیش‌تری نیاز داشته باشند.

اگر به کودک خود شلوارهای تمرین توالت یکبار مصرف در شب یا هنگام چرت زدن می‌دهید، سعی کنید فقط در آن زمان از این محصولات استفاده کنید و به این قانون پایبند باشید. لحظه‌ای که فرزندتان از خواب بیدار می‌شود، از او بخواهید از دستشویی استفاده کند و لباس زیر بپوشد. درست مانند پوشک، مطمئن شوید که شلوار تمرین توالت یکبار مصرف را در جایی قرار دهید که در دسترس کودک شما نباشد.

اشتباهات اصلی والدین هنگام از پوشک گرفتن کودک

• اگر کودک شلوار یا تخت خود را خیس کرد، نباید او را سرزنش و شرمنده کنید.
• اگر کودکتان گریه کرد و برای رفتن به دستشویی مقاومت کرد، هرگز به زور او را روی توالت نگذارید.
• عجله نکنید. ایجاد مهارت جدید در یک روز غیرممکن است. صبور باشید.
• کار خود را نصفه و نیمه رها نکنید. بدانید که مطمئناً موفق می‌شوید.

به خاطر داشته باشید که مشکلات مرحله از پوشک گرفتن کودک موقت و کوچک هستند. صبور باشید و به فرزندتان کمک کنید تا مهارت جدیدی را یاد بگیرد و آن را تکرار کند.

چه عواملی باعث تاخیر در از پوشک گرفتن کودک می‌شوند؟

حتی زمانی که کودک را از پوشک بگیرید، باز هم امکان دارد زمان ببرد تا کودک شما بتواند از توالت استفاده کند. اگر کودک شما با وجود آماده بودن از نظر رشد هنوز از استفاده از پوشک خودداری می‌کند، بهتر است دلایل آن را دقیق‌تر بررسی کنید تا ببینید که مشکل چیست و چه اتفاقی افتاده است.

نحوه آموزش توالت رفتن به کودک

بررسی کنید که آیا روشی که شما از آن استفاده می‌کنید برای کودک شما مناسب است یا خیر. هر کودکی به شکل متفاوتی یاد می‌گیرد؛ بنابراین  امکان دارد که کمی تغییر دادن روش آموزش شما باعث شود کودک به خوبی توالت رفتن را یاد بگیرد. برخی از کودکان با یک آموزش سریع یاد می‌گیرند، در حالی که برخی دیگر نیاز به پاداش و تشویق دارند.

ترس‌های کودک

اگر به نظر می‌رسد که کودک شما از توالت رفتن می‌ترسد و یا در مورد استفاده از توالت احساس ترس می‌کند، ممکن است کودک در زمان از پوشک گرفتن مقاومت بیش‌تری از خود نشان دهد. با کودک خود در مورد ترس‌هایش صحبت کنید و به او اطمینان خاطر دهید که استفاده از توالت بخشی طبیعی از رشد است. اگر مشکل ادامه دار شد، با پزشک اطفال صحبت کنید تا ببینید آیا مداخله حرفه‌ای برای رفع ترس کودک شما ضروری است یا خیر.

مشکلات پزشکی

گاهی اوقات، با وجود تمام تلاش‌های شما، ممکن است کودک شما یک مشکل پزشکی داشته باشد که او را از آموزش توالت رفتن باز می‌دارد. با پزشک اطفال کودک خود صحبت کنید تا ببینید که آیا مشکلات فیزیکی مانند کوچک بودن ظرفیت مثانه، عدم کنترل عضلانی، درد ناشی از یبوست و یا عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری در مشکل کودک شما نقش دارند یا خیر.

سوالات متداول

سخن آخر

اگر مدت زمانی که از پوشک گرفتن کودک طولانی شود، ممکن است احساس ناامیدی کنید. اما باید بدانید که او به موقع از دستشویی استفاده خواهد کرد و در نهایت از پوشک گرفته می‌شود. با این حال، تصادف اتفاق خواهد افتاد. بنابراین نفس عمیق بکشید، انتظار داشته باشید که اوضاع نامرتب باشد و مقدار زیادی دستمال کاغذی و مواد شوینده لباسشویی به جنگ با این مرحله بروید.